Voor afwasbakken en ramen bouwt men een muur met gyproc-platen, zodat extra ruimte ontstaat om werken op te hangen en waarachter meteen wat ezels, taboeretjes … gewoon de  huisraad van een goed draaiende academie  kan weggemoffeld worden. Daarna verft men de muren in smetteloos wit, een vreemde kleur in een academie, daarna kan de tentoonstelling opgebouwd worden.

Jan, de leraar, heeft er blijkbaar zin in. Hij organiseert de chaos tot een goed draaiend geheel. Eerst worden de werken van de verschillende leerlingen samengebracht tot stapels met hetzelfde thema en op de vloer uitgespreid. Iedereen probeert voorzichtig te zijn, nergens op te trappen en de werken neer te leggen zonder het onderliggende werk te beschadigen … houtskool en pastel krijgen zo vlug een ongewenste veeg, terwijl vingers wel eens sporen durven nalaten.

Jan heeft blijkbaar al nagedacht over wat waar en hoe hij de werken wil geëxposeerd zien. Een stapel met bomen in houtskool selecteert hij eerst, want niet alle werken kunnen aan de muur, en verwijst hij naar een hoek: de werken moeten onder elkaar hangen, de ruimte er tussen, boven en onder, links en rechts, juist afgemeten zodat ze zowel horizontaal als verticaal netjes op een rij hangen.. Vaardige handen passen, nieten … en herbeginnen indien nodig. Daarna wordt een andere stapel aangevat. Waar nodig worden de randen wat bijgesneden. Naarmate de stapels verdwijnen ontstaat er wat meer ruimte op de vloer. De leerlingen die een eindwerk maken krijgen een eigen stuk muur toegewezen om hun project daar te etaleren. Ik krijg ook een apart plekje. Als vrije leerling werkte ik aan eigen opdrachten die niet direct passen in het andere aanbod. Naarmate de muren voller hangen, verbetert de stemming: ’t is weer eens gelukt.

Om helemaal af te werken krijgt de vloer nog eens een beurt. Iedereen is tevreden. Het weekend van 16 en 17 juni kan wie graag wil komen kijken. Ergens komt nog eens een jury langs … waarschijnlijk omdat het zo hoort … maar ik begrijp de zin niet van dit bezoek of is het een soort inspectie voor de leerkracht?

Voor we aan de tentoonstelling toe zijn, zijn er nog wat activiteiten gepland. Hopelijk zit het weer mee en kunnen we buiten schetsen. En natuurlijk is er een etentje op het einde van het jaar: we moeten elkaar toch een goede vakantie kunnen wensen.

   keurig op stapeltjes gelegd

   eerst de werken naast elkaar leggen dan kan de selectie vlot verlopen

   overleg met Jan

   vaardige handen nieten de werken op de muur

   mijn hoekje bij de inkom

   vervolg van mijn aanbod

alsof de winter niet wil overgaan

zo blijf ik hangen in mijn angsten

van oud worden

dagen te gaan

van niet meer kunnen

traagheid

als dagvulling

ik zie de jongeren

mooi in hun toekomstig zijn

waar bleven mijn jaren

van mezelf tegemoet

ik kan het systeem

niet mild benaderen

godsbeelden

waanbeelden van kerkleiders

mannen

gif

verminkten mijn bewustzijn

groeiden uit tot een wereld

van tekortkomen

schuldgevoel

ondergedonkerd

door verleiding van

meizangen

kleurrijke processies

grootse verhalen

daarin paste het beeld van vrouw-zijn

in deugdzame gehoorzaamheid

dienstbaarheid

zichzelf vergeten omwille van het hogere

ik slikte alles in jeugdige onwetendheid

het leven zelf zou me leren

die taal als leugen

door pijn

eenzaamheid

en nu ouder wordend

leer ik de woorden spellen

die me bevrijden

die me inzicht geven in mezelf en de wereld rondom

ik vind vrede

om de rusteloosheid van vroeger

om het gemis

steeds aanwezig

het leven

een geschenk om te koesteren

Wakkerzeel is een deelgemeente van Haacht, een dorp zoals Werchter, met een kerk, daar rond enkele straten en nog veel groen.

In dat dorp woont Greet. Toen ze enkele jaren terug afstudeerde aan de academie voor schilderen, besloot ze om samen met drie andere schilderende vriendinnen een groepje te vormen dat elke week bij haar thuis samenkomt om bij de koffie de laatste nieuwtjes te vertellen en natuurlijk te schilderen.

Om de twee jaren kunnen kunstenaars tijdens een kunstwandeling hun werken ten toon stellen. Zo ook Greet, Catherine, Ana en Sabine. Ik ken ze alle vier vanuit de academie. Daarom dat ik ook dit jaar wou gaan kijken: benieuwd hoe ze in hun schilderen verder evolueren. Omdat de kunstwandeling nog geen 5 km betrof dacht ik ook de andere plaatsen te bezoeken, maar dat zou anders uitlopen. Niet alleen omdat uitgerekend zondag alles letterlijk uitregende, maar ik wou ook nog dringend wat afwerken voor de eindejaarsexpositie … en mijn oudste dochter belde dat ze langs ging komen, ze wist alleen niet welk uur het zou worden.

Daarom, in de namiddag even tijd gemaakt om op bezoek te gaan in het huis waar de vier vrouwen hun werken tonen. In Wakkerzeel zie ik veel volk op wandel, en dat laat zich ook hier voelen. Het is bijna aanschuiven. Neen, ze tellen de bezoekers niet, er is trouwens geen beginnen aan. Jammer dat het regent. Greet heeft een mooie grote tuin … daar kan je nu alleen maar naar kijken en je paraplu achterlaten. Binnen is het gelukkig warm.

Het huis van Greet heeft een grondige beurt gekregen, alles staat netjes op zijn plaats, er is ruimte in overvloed. Daarin komen de werken van deze vrouwen tot hun recht. Er is veel zorg besteed aan de presentatie. Tot zelfs op het boekenrek vind ik bewerkte ‘kaartjes’ van Ana: haar wijze van protest tegen het huidig cultuurbeleid in Vlaanderen.

De vier vrouwen zijn erg verschillend in de manier waarop ze werken, maar één ding hebben ze gemeen: ze werken allen rond een thema dat hen al jaren boeit. Sabine blijft gebeten door Afrika, Ana gaat steeds dieper in op ‘mensen’, Catherine verdedigt de natuur en Greet? Greet is overgeschakeld naar fotografie en tussendoor schildert ze nog. Haar dada: de straat en de leefbaarheid voor de concrete mens. Jammer dat ze niet thuis is, maar ze ging met de fiets ergens heen.

‘k Ben blij langs te zijn gegaan. Een babbel kan natuurlijk niet lang duren, daarvoor komt het volk te overvloedig aanzetten. Toch tijd genoeg om de vriendschap te hernieuwen. ‘k Hoop dat ze vanavond kunnen nagenieten.

… en wie zie ik op haar fiets komen aanzetten wanneer ik terug naar de auto stap: Greet. Even tijd nemen voor elkaar. Ik wens haar heel oprecht proficiat.

Daarna de auto in en naar huis: wat ik onderbrak verder afwerken en wachten op mijn dochter, die even later laat weten dat ze op een andere dag zal komen. Zekerheden zijn er niet in het leven, wel weet ik dat ze mij graag ziet en ik haar. Ik kijk uit naar de volgende afspraak.

Vrijdagavond: opening van de fototentoonstelling van Hugo Delvaux. Met T. afgesproken dat ze ook komt. Het is al een tijdje geleden dat we elkaar zagen, dus hoog tijd om eens bij te praten.

Goed op tijd vertrekken … vergeet ik toch mijn T-shirt van ‘Gesigneerd’ aan te trekken. De anderen van Gesigneerd lopen te pronken met hun T-shirt, duidelijk aantonend dat ze een ploeg vormen. Dat is oud worden, steeds meer en meer dingen vergeten. Erg is het niet, zolang ik mijn autosleutels maar vind.

Het aanbod van drank en versnaperingen is altijd overvloedig. Met een glas wijn in de hand stap ik naar de verzamelplaats ondertussen van de versgesneden groenten nemend, vooral de dipsaus is overheerlijk. Omdat het centrum in volle verbouw is, verschilt de locatie van de toespraken met die van de tentoonstelling. Straks zullen we doorheen verschillende gangen naar onze bestemming geloodst worden.

Dan zie ik T. toekomen. Ze ziet er goed uit. Zoenen en ze sluit zich bij ons groepje aan.

Met het mooie weer worden we op een binnenkoer gevraagd: de gebouwen rondom zijn van het oorspronkelijke klooster. De directeur geeft wat uitleg over het leven binnen deze gebouwen en de betekenis van de driemaandelijkse tentoonstellingen voor de bewoners. Ook de twee inwonende kunstenaars krijgen aandacht. Daarna zegt Ann, de voorzitster van Gesigneerd, iets over de werking van Gesigneerd en hoe de tentoonstellingen binnen de geriatrie daarin passen. Tenslotte leidt Wiske, de schepen van cultuur die de burgemeester vervangt want moest ergens anders optreden, Hugo Delvaux in. Komt het omwille van het goede weer, of werkt de wijn reeds of is iedereen gewoon in een schitterend humeur … de sfeer is feestelijk, er wordt gemakkelijk gelachen, terwijl de glazen bijgeschonken worden.

Daarna loodst de directeur ons naar de gangen waar de foto’s ophangen. Het  lukt me om de foto’s te bekijken en met T. te praten. De foto’s zijn prachtig. Hugo heeft tijdens zijn voorstelling wat technische uitleg gegeven over sluitingstijd (of was het openingstijd) … maar helaas ben ik een buitenstaander. Maar van de foto’s geniet ik volop. Wat ik wel begreep: door een lange openingstijd (of was het nu sluitingstijd) te nemen, verdwijnen bewegende beelden, vb. vogels of mensen, en blijft alleen de structuur over, vb. gebouwen. ‘Essentie’ is het woord dat voortdurend bij mij opduikt. Wie gelegenheid krijgt om langs te gaan: doen, het is de moeite waard.

Terug naar de binnenkoer waar de anderen reeds zitten. Ik heb niet veel zin om na te blijven: de laatste dagen was het uithuizigheid troef, nu voel ik nood om me naast Karel in een zetel te laten ploffen met verstand op nul. Zelfs het nieuws mag nu aan mij voorbij gaan.

Van het internet geplukt:

Colitis ulcerosa is een chronische darmontsteking. Personen die aan deze ziekte lijden hebben dikwijls last van diarree en buikpijn. De Vlaamse patiëntenvereniging voor mensen met inflammatoire darmaandoening (IBD) organiseert op 22 en 23 september een tocht naar de Mont Ventoux. Met de beklimming te voet of per fiets willen leden van de Crohn- en Colitis ulcerosa Vereniging aantonen dat mensen met een chronische darmziekte met een goede behandeling en begeleiding ook grenzen kunnen verleggen. Naast de patiënten gaan ook hun artsen de sportieve uitdaging aan. Professor Gert Van Assche: We willen meer aandacht en begrip voor die ziekte omdat heel wat patiënten zich misbegrepen voelen. Aan onze patiënten zie je vaak niet dat ze ziek zijn, terwijl ze toch moe zijn of toch heel wat klachten hebben, zegt de gastro-enteroloog van het UZ Leuven. Aan het Ventoux project wordt ook een wetenschappelijk onderzoek gekoppeld. Drijvende krachten achter het project zijn Daniëlle Staes en Frieda Wieme. De peter en meter zijn Sven Nys en Tia Hellebaut. (Uit het nieuwsblad)

Het doel van dit Ventoux-project is enerzijds bewijzen dat je ook met chronisch inflammatoir darmlijden nog sportieve uitdagingen kan aangaan en anderzijds de problematiek algemeen in de kijker plaatsen teneinde meer begrip te krijgen en aandacht te vragen voor meer onderzoek naar oorzaken en behandeling, betere voorzieningen/ aanpassingen en begrip op de werkvloer.

Vanwaar die lange inleiding? Toevallig zit Danielle in onze avondklas schilderen. Om het project te promoten vroeg ze onze medewerking. Omdat mensen die aan deze ziekten lijden nogal last hebben van diarree worden ze dikwijls beperkt in hun uitgangsleven: niet altijd zijn er wc’s beschikbaar. En of we geen zin hadden om elk een wc-bril te beschilderen, vertrekkend van de stijl van een bepaalde kunstenaar. Die artistieke wc-brillen zouden dan later geëxposeerd worden en nadien verkocht aan de hoogste bieder. De opbrengst zou naar de vereniging gaan.

Het beschilderen van de wc-brillen staat op de planning van de komende weken. Omdat we de vorige dag goed doorgewerkt hebben bij de opruim en poetsten van onze toegewezen ruimten, kunnen we ons vandaag bezig houden met schilderen. Enkelen zoeken een hoekje op waar ze hun schilderij nog willen afmaken, anderen halen papier en kleurpotloden boven: zij gaan een eerste ontwerp maken voor een culturele wc-bril. Na wat geroezemoes en bespreking met de leerkracht hoe ze hun wc-bril willen uitwerken wordt het muisstil. Het doet me denken aan de tekenles in de lagere school. Geconcentreerd zit ieder eigen ontwerpen uit te proberen, alleen het puntje van de tong tussen de tanden ontbreekt nog. We hebben afgesproken tot 21 uur te werken en dan samen nog iets te gaan drinken.

E. verhuist over enkele weken. Ze heeft de sleutel van het appartement gekregen, maar er moet eerst geschilderd worden. Ik hoor hoe ze met enkele jongere vrouwen afspraken maakt: die dag dat uur gaan ze er aan beginnen. E. moet alleen nog maar voor de benodigdheden zorgen. ‘k Vind het jammer dat ik niet meer mee kan doen. Want ook dat is naar de academie gaan: mensen leren kennen, vriendschap ontwikkelen en waar het kan elkaar helpen. Ik duim dat alles vlot verloopt: een jonge vrouw die een eigen weg gaat, goed zo!

En mijn eigen ontwerp? Dat zit al in mijn hoofd. Ik denk aan ‘ceci n’ est pas une pipe’ van Magritte. Ik kijk er al naar uit om te beginnen. Het resultaat krijg je hier wel te zien.

we duiken de dagen in

alsof we alle toekomst hebben

maar

de tijd zal ons verslinden

onbarmhartig

we weten

dat leven

ook einde betekent

deadline onbepaald

de vurige dagen van

leven

grensdoorbrekend

zoeken naar

wat verzwegen werd

aanklacht

de wereld veranderen

verworden

tot

een ziel in duizend prismakleuren

van mededogen

toch jezelf worden

koffie met een chocolaatje

graag

samen oud worden

toekomst

getemperde belofte

In de laatste mail naar Maria beloofde ik voor haar een standbeeld op te richten. Omdat ik niet in steen kap, zal ik het met woorden moeten doen … en op mijn spelling passen.

Maria is een vriendin van Karel. Hun families hadden nauwe banden. Karel probeerde in Antwerpen bij zijn lessen Latijn en Grieks het niet beter te weten dan de leraars. Wat was hij toch een vreemd jongetje. Veel te slim, zeker voor zijn leeftijd … en hij hield het niet voor zich. Leraren die een kind dat slimme vragen stelde konden waarderen (die zijn er ook) konden met Karel alle kanten uit. Wie die veelvrager vermoeiend vonden waren te beklagen. Het was een hebbelijkheid die hij al manifesteerde aan de rokken van zijn moeder. Het arme mens had er een dagtaak aan om de vragen van haar jongste zoon op voor hem voldoende wijze te beantwoorden.

Omdat het college in Eeklo niet meer aangepast was voor zijn onrustige geest verhuisde hij naar Antwerpen en daar bloeide hij open. In het weekend ging hij naar een bevriende familie: inderdaad bij de ouders van Maria. Hoewel daar al een bende kinderen aanwezig was: zeven eigen kinderen en vaak nog vriendjes en vriendinnen, kon die jongen er nog wel bij. De moeder van Maria was gekend om haar ‘open deur’ en aan tafel was er altijd nog wel een extra plaats bij te maken: iedereen diende maar wat dichter bijeen te schuiven. Denkelijk heeft Maria dat van haar moeder geërfd: iedereen weet dat het bij Maria een zoete inval is en wie langskomt … een kop koffie is zo gemaakt. En bij die kop koffie hoort ook een babbel en daarmee gezelligheid.

Sindsdien kunnen Maria en Karel het goed met elkaar vinden, maar ieder gaat zijn weg en verliest de ander een beetje uit het oog. De families houden nog wel contact en daardoor weet je van het trouwen, kinderen krijgen en alle akkefietjes die het leven kleur geven.

Ondertussen heeft Maria het diploma van onderwijzeres behaald en gaat aan de slag. Hoeveel generaties kinderen heeft zij leren lezen, rekenen … en breien niet vergeten.

Ze verloor plots haar man. Toen ze op pensioen ging leerde ze met de pc werken. Echt iets voor haar. Was er niemand op de koffie, dan maar e-mailen. Tussen door zocht ze ook wat op internet, ontdekte Karel zijn blog … hé, ben jij Karel van toen? Sindsdien is de jeugdvriendschap uitgegroeid tot een diepe warme vriendschap. Ik leerde Maria ook kennen … en meteen konden we het erg goed met elkaar vinden.

Maria leest de blogs … en Maria zou Maria niet zijn als haar ‘beroepsernst’ niet boven kwam drijven. Met haar allesziend arendsoog ontdekt ze de grote en kleine fouten. Vooral de spellingsfouten (je mag ook spellingfouten schrijven) moeten eraan geloven. En keer op keer tikt ze me op de vingers als ik ergens weer een dt-fout gemaakt heb. Wanneer ik een mail van Maria zie verschijnen voel ik het schaamrood al naar mijn wangen stijgen: weer een blunder die wordt aangeklaagd. Dat aanklagen gebeurt met zoveel verve dat ik soms zit te schateren van plezier achter mijn toetsenbord. Want naast een kritisch oog heeft Maria enorm veel zin voor humor, ook met woorden. Ik bewaar al haar e-mails: grote en kleine parels van vriendschap. Ik ben een slechte leerling, ik weet het. Toch gebruik ik de spellingscontrole, lees ik mijn teksten nog eens extra na om te vermijden dat Maria weer in actie moet schieten. Maar helaas …

Met deze blog wil ik Maria bedanken voor haar onuitputtelijk geduld om haar hardleerse leerling toch te blijven volgen, op fouten te wijzen … en te overstelpen met vriendschap. Aan haar tafel is er altijd plaats. Dank je wel Maria

Het academiejaar zit er op: nu worden voorbereidingen getroffen voor de eindejaarstentoonstelling. Dit betekent: opruimen en poetsen. Gezien ik deelneem aan drie klassen (twee schildersgroepen en een tekengroep) mag ik alles in drievoud doen. ‘k Heb dan het voordeel dat ik drie keer een eindejaarsfeestje mag meemaken.

Het is wel nodig dat het gebouw en de aankleding eens grondig aangepakt wordt. Ongelooflijk wat er zich tijdens het jaar opstapelt: dozen en dozen papierafval, glazen potten en plastieken kommen van allerlei formaat, verharde borstels, tekenpapier waar een kleine tekening op gemaakt is of een stuk uit gescheurd: niemand die het nog wil gebruiken. Ik recupereer het, ik zal het in stukken snijden en gebruiken als schetspapier. Ik kan het echt niet aanzien dat er goed materiaal wordt weggegooid … heeft dit te maken met de schaarste van de (na-)oorlogsjaren?

Ook de schildersezels worden aangepakt: hier een schroef bijgedraaid tot ze weer stevig op haar plaats zit, daar een losse plank weer op zijn plaats gehamerd en wat echt herstel nodig heeft wordt apart gezet: daar zal een klusjesman zich over ontfermen. De academie wordt zeer intensief gebruikt en dat merk je aan de slijtage op het einde van het jaar

Ik erger me vaak aan de wijze waarop met materiaal omgesprongen wordt. We zijn zo gewend aan overvloed. Ik voel me dan een ouwe zeur. Het eerste dat ik kinderen zou leren is borstels uitwassen zodat die een volgende keer nog kunnen gebruikt worden. Natuurlijk zijn het goedkope borstels en elk jaar krijgen de leerkrachten een nieuw budget voor aankoop van benodigdheden. Het snijdt als het ware in mijn huid als ik ontdek hoe een pot verf versteend achterblijft omdat hij niet goed gesloten werd … en het zijn dan geen kinderen die onachtzaam waren.

Om het over een andere boeg te gooien: na de opruim komen de creaties aan bod. En dat is dan iets om enthousiast over te zijn. Ieder brengt zijn productie van dat jaar mee en de leerkracht kiest daar enkele werken uit.

Voor mij komt het einde veel te vroeg, het jaar is omgevlogen. Thuis werk ik natuurlijk ook, maar het geeft een verschil met de academie. Naar de academie gaan geeft structuur aan mijn dagen, ik kan er anderen ontmoeten, leer bij door opmerkingen van de leerkrachten, door anderen aan het werk te zien. Thuis werken is een grotere uitdaging. Zal ik inspiratie genoeg hebben? Deze vakantie moet ik mijn eindwerk voor schilderen voorbereiden. Zal het me lukken?

Maar wat zou ik me nu al zorgen maken. Dan denk ik: laat maar komen. Niets moet, alles mag op mijn leeftijd. En met zo’n stralend zomerweer ga ik me niet ongelukkig laten maken door zorgen die geen zorgen zijn. Genieten van de warmte, het licht en wellicht overvolle dagen vol creativiteit. Wat kan ik mezelf beter toewensen.

Na de voorstelling duik ik samen met Aike de kelderverdieping in: daar zijn de Damba-jongeren zich aan het verkleden. Aike wil hen gaan feliciteren: volgende keer mogen ze weer optreden in het voorprogramma, het is echt een geschikte gelegenheid om als speciale dansgroep naar buiten te komen. Ook het publiek heeft het gewaardeerd.

Wanneer we de trap afdalen, horen we hen al van ver: nu hebben ze toch hele verhalen te vertellen. Aike wenst iedereen proficiat: ze had nooit verwacht dat ze het zo goed zouden doen. Ook de docenten worden in de felicitaties betrokken. Een danser vertelt dat ze erg zenuwachtig was toen ze op de scène kwam. Ik kon alleen maar zeggen dat ze prachtig danste, dat niemand gezien heeft dat ze zenuwachtig was. Een andere danser weet van geen ophouden, hij herhaalt voortdurend het finale lied en danst alsof hij nog op de scène staat. Zijn enthousiasme werkt echt aanstekelijk, wie nog geen zin heeft om te dansen zou dat nu wel krijgen. Klaar om te vertrekken. Heeft iedereen zijn roos om mee naar huis te nemen, ’t zou jammer zijn mocht ze blijven liggen. Aike zamelt de kleding in en stopt ze in twee grote zakken. Dan naar boven met de groep. Trede na trede … sommigen hebben het moeilijk, maar iedereen is geduldig met elkaar … voor hen is tijd iets dat nauwelijks bestaat. Plots besef ik wat een krachttoer het is deze jongeren ‘in beweging’ te krijgen, wat het betekent met één voet op de grond te staan terwijl de andere voet in de lucht hangt.

We brengen de kleding naar de auto en dan gaan we naar de foyer iets drinken. Ik ontmoet een mama van een van de Damba-dansers. Ik feliciteer haar met haar dochter: ze heeft het zo goed gedaan. Ze vertelt dat ze de ganse tijd met tranen in de ogen naar haar dochter en de andere dansers gekeken heeft. Dat haar dochter ooit op een scène zou staan voor een enthousiast publiek: ongelooflijk. Ze heeft er intens van genoten.

Aike gaat overal een goede dag zeggen. Ik ken ook wel wat mensen … leuk om elkaar eens weer te zien. Eindelijk heeft Aike tijd om iets te drinken te halen: een glas cava om het eerste optreden van Damba en het Aira-ensemble te vieren. Daarna wil ze zo vlug mogelijk naar huis. In dit voorstel kan ik me vinden.

Wanneer we terug op de parking komen … is de straat afgesloten met verkeerslinten. Wat gebeurt er en hoe moeten we hier uit geraken? Ik stap op enkele mensen af die mij van de organisatie lijken. Ja, over een kwartier vertrekt een stoet, als we ons haasten kunnen we nog net weg, anders wordt het wachten tot na middernacht. Zij zullen de linten even omhoog houden en als we de eerste straat links inrijden kunnen we waarschijnlijk uit Leuven weg geraken. Aike start de wagen, met kloppend hart neem ik plaats, toch spannend. Het lukt ons tot de eerste straat links te geraken … maar die is ook afgespannen. Geen nood, ook daar staat iemand die het lint omhoog houdt en ons goede reis wenst. Neen, verder zijn er geen hindernissen meer.

Als het donker genoeg is vertrekt een stoet vol lichteffecten, prachtig om zien … maar dat zal voor een andere keer zijn. Opgelucht verlaten we Leuven en zijn festival. Richting dansschool. Nog even de kleding binnen zetten, afscheid nemen, ieder zijn auto in en naar huis. Van binnen voel ik me nog altijd een beetje aangeslagen, tien minuten langer blijven praten en we zaten voor uren vast. Ik zet het raam wijd open (ik heb geen airco, mijn enige optie bij de aankoop was dat de wagen kon rijden en er plaats genoeg was om wat grotere schilderijen in te vervoeren).

Ik zet geen nieuws op, thuis ook niet. Ik wil vanavond niet geconfronteerd worden met die verschrikkingen die mensen elkaar aan doen maar nagenieten, nog eens warm worden van de danser die naar mama en papa stond te wuiven: heb je mij gezien, ik sta op een echte scène, je mag fier zijn op mij.

Dat voor de titel van het optreden ‘Contrast’ gekozen is, verklaart Goedele in het voorwoord van het programmaboekje.

‘ Wat wil ik juist zeggen? Hoe ga ik vertellen waar deze voorstelling over gaat? Eigenlijk kom ik steeds uit op de drie dezelfde woorden: wat een jaar! Mensenlief, wat een jaar! Het is een rollercoaster van emoties geweest. Geluk en verdriet liggen soms dicht bij elkaar.

De muziek die ik gekozen heb, vertelt voor mij perfect wat ik bedoel en de dansers vertalen dat naar beweging. Het resultaat is Contrast, een voorstelling waarin het verschil tussen tegenstellingen in muziek, beweging en vooral gevoelens centraal staan.

De dansers van het AIRA-ensemble, het neo-klassieke ballet-ensemble van het danscentrum, brengen hun eerste voorstelling. De dansers zijn zeer gedreven, niets zou hun optreden van de scène houden.

Goedele schrijft: ‘ Toen ik iets langer dan drie maanden geleden - in volle voorbereiding voor Contrast – een stressfractuur opliep aan mijn voet, zag het er even naar uit dat deze voorstelling niet zou kunnen doorgaan. Maar het ensemble zou het ensemble niet zijn als het dit zou laten gebeuren en na overleg werd dan beslist om de dansers mee in te schakelen als choreografen. En ik moet zeggen … ze hebben het geweldig goed gedaan!’

Maar voor het ensemble aan het optreden mag beginnen krijgt de zaal een speciale opwarming: de Damba-jongeren ( de meesten met het syndroom van Down) tonen hun kunnen.

Wanneer het gordijn openschuift liggen kleurrijke matjes over de scène verspreid, die zullen de verschillende dansen door dienen als plaatsaanwijzers. De groep heeft keurig plaats genomen op de matjes. De twee docenten die de groep samen begeleiden staan vooraan. Zij zullen de bewegingen voordoen, zo krijgen de dansers een geheugensteuntje. En daar gaan we. Een ritmisch kinderliedje opent de weg naar beweging. Sommigen gaan vlot mee met de docenten, anderen hebben het wat moeilijker. Eentje staat uitgebreid te wuiven naar mama en papa in de zaal. Geen nood, straks zal ze wel aansluiten bij de bewegingen, want ze heeft de voorbije lessen goed geoefend. De zaal onthaalt de jongeren met veel enthousiasme. Het is net of het plezier dat de dansers beleven overwaait naar de zaal. Een volgend muziekje is meer ingetogen, met tragere bewegingen. Ze gebruiken daarvoor een kleurrijke sjaal. Ontroerend om zien hoe het hen lukt allemaal te bewegen, net vlinders die even verdwaald zijn op de scène. Het laatste stukje muziek laat zelf een stevige beat horen. Ze dansen, heel overtuigd, net of de zon de scène in gloed zet. Ze verdienen en krijgen een warm applaus. Wanneer ze opkomen om te groeten krijgen ze elk een rode roos, de docenten, gewoontegetrouw een mooie ruiker bloemen. Even moet ik slikken. Ze zullen dat optreden waarschijnlijk nooit meer vergeten: vanavond waren zij de sterren.

Een korte pauze geeft de ruimte om de Damba-jongeren naar de zaal te loodsen waar ze mee naar het optreden mogen kijken. Ik ben benieuwd wat het gaat worden.

De intro is meteen raak. Een van de dansers speelt op de piano. Dus naast de gewone school ook nog muziekschool volgen en dan nog zo’n niveau van dansen behalen dat ze in het ensemble zit. Er zijn toch multi-begaafde kinderen, een plezier om zien. Klassieke muziek wisselt af met forse beat (om ‘Contrast’ alle eer aan te doen wordt daar met de pointes op gedanst).

Voor de kledij doken ze in de vele opbergkasten van het Danscentrum: keuze in overvloed.

Het geheel is boeiend en het dansen spreekt erg aan. Vaak vereenzelvigt men klassiek ballet met pointes en tutu’s, maar tegenwoordig zijn de opvoeringen van een ander kaliber, zelfs een stukje streat-dance met acrobatische manoeuvres vindt er zijn plaats in. Wanneer de finale zich aanmeldt is het veel te vroeg. De dansers komen groeten, ook zij krijgen een roos, Goedele wordt in de bloemetjes gezet en het publiek dwingt de dansers door niet aflatend applaus om het finalestuk nog eens te herhalen. Wat ze graag doen. De zaal klapt mee in de handen op het ritme van de muziek (Lady Gaga – The edge of glory); tegen het einde toe is gans de zaal rechtgeveerd en krijgen de dansers, voor ze definitief verdwijnen, een staande ovatie. De groep bestaat nog geen jaar maar hun eerste succes is binnen.

En Aike? Die is tevreden, ze is fier op haar dansers. We kunnen met een gerust gemoed naar huis.

Zoals alle steden die zichzelf respecteren heeft Leuven tijdens de zomer ook allerlei culturele activiteiten op de agenda staan. Vorig weekend, toen iedereen genoot van pas veroverd zomerweer, werd in Leuven ‘Leuven in scène’ geprogrammeerd. Het is een tweejaarlijks straattheaterfestival. Dansschool Aike Raes was een van de 34 deelnemende groepen. De opvoering vond plaats in de stadsschouwburg en ik had beloofd er heen te gaan.

Goed op tijd naar de dansschool: daar zou ik de wagen parkeren want in Leuven een parking vinden zou zowat een onmogelijke opdracht zijn. Met de wagen van Aike naar haar thuis om iets te eten en dan naar de schouwburg, hopend op een parkeerplaats op de binnenkoer van d eschouwburg, want ’s avonds moest Aike de danskleding meenemen. Gelukkig was aan de zijkant van het gebouw nog een parkeerplaats vrij. Zo hadden we nog meer dan een uur voor het optreden begon. Aike verdween achter de coulissen maar sprak wel af waar ik haar voor het optreden kon vinden.

In de artiestenbar waren de schminksters de Damba-jongeren (Dansers met bijzondere aandacht) aan het opmaken: basislaag, ogenschaduw, glinster onder de ogen. Ze zagen er prachtig uit. Jammer dat ik mijn fototoestel thuis liet liggen. Ik heb al vaker bericht over deze groep dansers. Nu zouden ze het voorprogramma dansen.

Aike wou al lang de Damba-groep een plaats geven bij een optreden. Bij het grote optreden tijdens de paasvakantie is het te druk voor hen. Het zou voor hen een verschrikking zijn tussen die 400 à 500 dansers een eigen plaats te vinden. Dit jaar wil ze eens uitproberen wat het wordt bij dit festival, een optreden met een beperkt aantal dansers.

Ik spreek de dansers aan. Ze zijn zeer communicatief. Ze voelen zich echt opgeladen: ze gaan optreden in de schouwburg, op een echt podium. Ik zie twee dansers even oefenen met elkaar. Wat genieten ze ervan. De meisjes hebben een kleedje aan dat een van de docenten opgedoken heeft uit een vroeger optreden: een geel corsage en een zwierige zeeblauwe rok. Het lijkt net of die kleedjes op maat gemaakt zijn. Eén van hen draait zich rond om het zwaaien van de stof te beleven. De jongens (twee) hebben hun gewone sportkledij aan, maar met een laag schmink horen ze er ook bij.

Ik wens hen veel geluk. Ja, ze zullen het goed doen, ze hebben toch erg veel geoefend.

Ik heb een boek meegenomen en ontdek rechtover de schouwburg een terras met net één vrijgekomen tafeltje. Er op af, een koffie zal smaken. Het is ontzettend druk. Met dit mooie weer kan niemand binnen blijven. Ik probeer me te concentreren op mijn boek, maar dat lukt niet zo goed. Ik kijk luiweg naar de wandelaars, drink even van mijn koffie, laat mijn denken zijn weg gaan. Wanneer ik me klaar maak om terug naar de schouwburg te gaan staat plots mijn jongste zoon voor me met zijn vriendin. Ja, ze willen ook van het festival genieten. Ik moet de groeten aan Aike doen. Mijn avond kan niet meer stuk.

Ik steek de straat over, via de parking naar de artiestenbar, de Dambadansers zijn verdwenen, maar uit Aalst zijn een oom en tante van Aike afgekomen. Ze hadden op de nieuwsbrief van het danscentrum gelezen dat het vanavond dit optreden was en ze wilden dit wel meemaken. Ze zijn echte fans van hun nichtje. Zoenen, gauw wat nieuws over en weer maar dan is het tijd om onze plaatsen in te nemen. Er zijn heel wat mensen komen opdagen voor het optreden. Leuk voor de dansers. Het belooft een boeiende avond te worden.

Aike is ondertussen naast me komen zitten. Zelf draagt ze nu geen enkele verantwoordelijkheid. Goedele De Raeymaeker, een van de docenten klassiek ballet, heeft alle verantwoordelijkheid op zich genomen. We zijn klaar om de volgende uren genietend door te komen.

rode papavers

doen hun intrede in de tuin

koninginnenkronen

van overvloed

een zomer niet meer te temmen

zon op mijn huid

de koude dagen van winter

vergeten

in de kwetsbaarheid

van verlies gaan staan

openheid

op de medetonen

van geluk en pijn

vreugde en waanzin

een lied zet aan in de ruimte

neemt me mee

alsof grenzen voorbij

naar een woord

dat uitspreekt als liefde

graag zien in mensentaal

mijn zoon

de voorbije

leeft in mij

en door hem heen

de andere kinderen

en zovele anderen

die ik noem bij naam

sterker dan de dood

is het rood van papavers

Rond het drama van Sierre is er nu stilte gekomen. Maar de lege plaatsen thuis blijven het bewustzijn van wie achterblijft teisteren.  Je kan niet anders dan verder gaan met het leven. Je ontdekt dat je blijft verder ademen, boodschappen doet, terug naar het werk gaat: het dagelijkse leven herneemt zich. En dat is goed. Het gemis gaat echter niet voorbij, wordt vaak erger naarmate de maanden hun voortgang vinden. Niets is nog als voorheen. Op elke moment rust het bewustzijn van dit door te moeten zonder de geliefde. Je bent dapper, bijt je tanden stuk op dagen die niet door te komen zijn. Je sleurt je door de tijd heen tafel dekkend, een kind troostend, koffie drinkend met een vriendin … blij dat het weer avond is, weer een dag die voorbij is.

Voor alle mensen die rouwen schilderde ik deze papavers. Papavers zijn symbool van de kwetsbaarheid van het leven. Zoals in het gedicht dat sinds WOI wereldwijd bekend is: In Flanders Fields, het eerste deel

Ik neem volgende tekst over uit Wikipedia:

In Flanders Fields is een gedicht van de Canadese militaire arts en dichter John McCrae (30 november 1872 – 28 januari 1918). De definitieve versie schreef hij op 8 december 1915.

In Flanders fields (luitenant-kolonel John McCrae, 1872-1918)

In Flanders fields the poppies blow

Between the crosses, row on row

That mark our place; and in the sky

The larks, still bravely singing, fly

Scarce heard amid the guns below.

We are the dead. Short days ago

We lived, felt dawn, saw sunset glow

Loved, and were loved, and now we lie

In Flanders fields.

Take up our quarrel with the foe:

To you from failing hands we throw

The torch; be yours to hold it high.

If ye break faith with us who die

We shall not sleep, though poppies grow

In Flanders fields.

De rol van de poppies

Wat is de rol van de klaprozen (poppies)? Klaprozen bloeien als andere planten in de buurt dood zijn. Klaprozenzaden kunnen jarenlang op de grond liggen en pas beginnen te groeien als de nabije planten en struiken weg zijn, bijvoorbeeld als de grond werd omgewoeld en vervuild. De meeste klaprozen zijn altijd waar te nemen op plekken waar slooppuin in de grond ligt. De klaproos is namelijk een pionierplant.

Natuurlijk was de grond rond de loopgraven in de Eerste Wereldoorlog grondig 'omgespit' en besmet door de gevechten en bombardementen. McCrae moet dan ook honderden klaprozen hebben zien bloeien toen hij in 1915 het gedicht schreef.

Maar de klaproos heeft nog een andere betekenis in In Flanders fields. Sommige klaprozen, die gerekend worden tot de papavers, worden gebruikt om opium en morfine van te maken; morfine is een sterk verdovend middel dat vaak werd gebruikt om de pijn van gewonde soldaten te stillen - soms voor eeuwig. De laatste verzen We shall not sleep, though poppies grow / In Flanders fields duiden op de verdovende werking van morfine.

Daarbij is de aanblik van de bloem vervuld van symboliek: niet alleen zijn de blaadjes rood als het bloed van de gevallenen, en is het binnenste zwart, kleur van rouw, in het hart van de bloem is ook een kruisvorm te zien, christelijk symbool van lijden en verlossing bij uitstek.

Karel vertaalde dit gedicht:

In Vlaandrens akkers

waaien de klaprozen

rij na rij, tussen de kruisen,

die onze rustplaats wijzen.

In de lucht vliegen de leeuweriken,

almaar dapper zingend,

nauwelijks te horen onder het kanongebulder

hier beneden.

Die doden, dat zijn wij.

Enkele dagen geleden nog

leefden we, voelden de dag ontluiken,

zagen de gloed van de ondergaande zon,

wij hadden lief, men had ons lief.

Nu liggen wij hier

in Vlaandrens akkers.

Neem nu onze strijd met de vijand op.

Naar jullie werpen we met onze krachteloze handen

de fakkel die jullie hoog moeten houden.

En als jullie het vertrouwen beschamen van ons, de doden,

dan zullen wij niet rusten zolang er klaprozen groeien

In Vlaandrens akkers.

De poppy is in vele geallieerde landen het officiële symbool van Remembrance Day, Wapenstilstandsdag op 11 november. De bloemen die we rond die tijd zien op BBC in alle knoopsgaten en in kransen zijn natuurlijk papieren kunstbloemen.

Een paar dagen terug dacht ik somber: de winter wil maar niet overgaan. Maar dan komt de zon en plots is het zomer. Onze tuin ligt er prachtig bij alsof ik nu pas ontdek hoe alles mooi groen staat met daartussen een overvloed van bloemen, aangeplant of wildgroei.

Ook Karel geniet van de tuin, zo zelfs, dat hij er een blog over schreef. Maar Karel zou Karel niet zijn als er ergens geen dubbele bodem verscheen. Vervang het woord ‘duif’ door dolende, of vluchteling … of gelijk wie die hier komt aanwaaien; klik hier: http://blog.seniorennet.be/kareldhuyvetters/archief.php?ID=1163856

De blauwe regen is aan zijn laatste bloemendagen toe. Maar wellicht ontstaan dan zaaddozen die als een soort snijbonen verrassen. Niet elke blauwe regen zal deze voortplantingsdrift vertonen. Het nadeel is dat die blauwe regen zich dan uitzaait en je kan niet overal de spontaan groeiende flora de eigen weg laten gaan. Maar nu

vlinders

nemen een vlucht

tussen lucht en bloemen

dansend

op hun innerlijk lied

hun speelsheid

hangt aan duizenden draden

van kleur en zon

laat kinderen lachen

jongeren dromen

en ik

een oudere

haak even vast

aan roekeloosheid van leven