Wat kan je zoal met een lijn aanvangen als je wil krassen in papier?

Eerst en vooral wil ik met één lijn een blad vol hebben. De zon valt binnen terwijl ik het blad bewerk. Het enige dat hindert is af en toe kramp in mijn vingers. Toch kan ik het zo moeilijk ter zijde leggen:het krassen sleurt me mee. Terwijl ik werk komen de woorden ‘spelenderwijs’ en ‘lijnenspel’ opzetten. Ik vervang spelenderwijs door spelenderlijn. Zal ik die woorden dan ook maar uit het papier halen? Bij lijnenspel schrap ik de achtergrond weg, zodat het woord in het zwart verschijnt, bij spelenderwijs doe ik net het omgekeerde. Ik vind het boeiend om woord- en beeldtaal met elkaar te verbinden.

Een volgende stap is lijnen krassen op één blad waardoor een wereld vol zachtheid ontstaat. Omgeven door sterke ruige lijnen kunnen dunne soms nauwelijks waarneembare lijnen hun intrede doen. Het voelt goed, die ruige lijnen beschermen het meer ingetogene. Veiligheid biedt zich aan. Daarin kan het verborgene aantreden, datgene waarin het diepe zelf zich aanbiedt in een taal die universeel is.

Wit papier, daarop een zwarte of donkergrijze laag verf. Aan de slag met een etsstift om er iets van te maken.

Waarom krassen mij aantrekt? Het geeft een gekartelde lijn en doordat het in papier gekerfd is heeft het ook een dieptewerking. Het braam van het krassen aan de zijkant van de lijn schept een extra gevoeligheid.

Ik vertrek van één lijn. Een lijn die dun begint, in het midden aangroeit, en op het einde weer dun eindigt. Op een ander blad een andere enkele lijn: ze zet stevig aan, verfijnt naar het midden toe en eindigt weer in volle glorie. Twee keer een lijn, twee keer een vertaling van kwetsbaarheid, gevoeligheid, mogelijkheid van nuancering. Een hele wereld kan zich daarin schuil houden. Die lijnen staan daar bijna uitdagend zichzelf te zijn. Je kan er niet omheen,  ze eisen de ruimte op, ze confronteren in de naaktheid van hun essentie.

Die kraslijnen hangen in de eindejaarsexpositie van de academie. Ik kreeg al verschillende waarderende woorden daarover. Blijkbaar spreekt die kwetsbare soberheid aan.

Na een laag vernis moeten de wc-brillen alleen nog drogen en ze zijn klaar voor de tentoonstelling en verkoop. Wanneer ik ze deze avond terug in hun verpakking steek voel ik me wel fier over de prestatie: het was niet alleen leuk om doen maar het resultaat mag ook gezien worden.

Een eerste wc-bril is al verkocht, ja, aan een vriend van de café-uitbater van naast de academie waar we de laatste dagen nog iets gaan drinken zijn. Iedereen enthousiast en felicitaties voor de ontwerpster. Volgende week gaan we proberen buiten te schetsen als het weer het toelaat. Een bezoek aan Museum M is ook gepland. Ik denk niet aan de activiteiten deel te nemen, tenzij een hittegolf plots komt opzetten, dan waag ik me wel buiten. Museum M zal ik op een ander moment bezoeken want ik heb reeds andere plannen. Daarmee sluiten we het jaar binnen de academie af.

Hieronder de foto’s van de wc-brillen. Tussen haakjes staat de naam van de schilder waardoor men zich liet inspireren

   Simone Buedts (Magritte)

Geen belletje dat rinkelt? Bij mij ook niet toen ik voor de eerste keer over deze man hoorde. Karel vernoemde hem aan tafel. Hij had ergens iets over die man gelezen… was daar dieper op ingegaan en tenslotte werd het een litterair-filosofisch avontuur voor hem. Da Costa schreef een verdediging van zijn opvattingen in een vorm van autobiografie. We spreken over de jaren 1585 – 1640, ook al een tijdje geleden. Hij schreef die biografie in het Latijn, zoals gebruikelijk in die tijd. Het is geen lange tekst, eerder een pamflet. Omdat Karel echt wou weten wat die Da Costa te zeggen had en een (recente) Nederlandse vertaling niet voorhanden was… vertaalde hij de tekst dan maar zelf.

Dagenlang zag ik hem zitten achter zijn bureau: toetsenbord van pc binnen handbereik, het boekje van Da Costa bijna op schoot, links en rechts Latijnse woordenboeken, twee Franse en een Engelse vertaling ter vergelijking. Aan tafel kon ik de vorderingen volgen, de problemen die hij zich stelde, niet zozeer met de vertaling, wel met wat de inhoud te bieden had. Karel is een knappe kop als het over Latijn gaat, dan leeft hij op. Soms probeert hij me iets duidelijk te maken, maar Latijn is voor mij jammer genoeg een onbekend gebied. Maar naast problemen bij de vertaling kwamen er uit de tekst toch wel eigenaardigheden te voorschijn. Maar daarvoor verwijs ik door naar het blog van Karel.

Nadat de tekst door een vriend was nagelezen, besproken, verbeterd, nog eens herlezen, nog wat gesleuteld aan de vertaling was het mijn beurt om de tekst door te nemen. Kijken of het een leesbaar werkstuk is voor een buitenstaander. Eerst dacht ik: oei, wat moet ik met zo’n oude tekst beginnen. Gelukkig is het een soort biografie en dat spreekt me toch altijd wel aan. Al lezend krijgt de tekst me wel in zijn ban. Omwille van de correctheid van de vertaling om zo dicht mogelijk bij de  oorspronkelijk tekst te blijven, leest de tekst wat moeizaam. Ik kon het best volgen als ik de tekst in mezelf voorlas. Maar dan gaat een wereld open waarvan ik blij ben dat die ‘voorbij’ is. Je zal in die tijd maar aandurven om de heersende (ook in de zin van de macht hebben) godsdienstige overtuigingen in vraag te stellen, zowel bij de christenen als bij de joden.

Ondertussen bewonder ik Karel wel. Je moet het maar kunnen om zo’n oude tekst in een begrijpbaar en toch niet ver van de Latijnse tekst afwijkend Nederlands te vertalen… dat hij daardoor vergeet de verkeersbelasting te betalen, wie zal het hem kwalijk nemen.