Tot enkele jaren terug werd een verjaardag bij ons thuis gevierd. Karel kookte, ik dekte de tafel en samen brachten we een gezellige avond door. Daarna schakelden we over naar: de jarige nodigt de anderen uit bij hem of haar thuis. Gisteren nodigden Deepak en Sangeeth (ze verjaren beiden met goed 2 maanden verschil) ons uit voor een verjaardagsetentje in ‘World Kitchen’ een Indisch restaurant in Kessel-Lo.

Het is even wennen bij het binnen komen. Grote en kleine tafels, donkerbruin, met een middenpand van mooi uitgesneden Indische ornamenten. Aan de muren grote afbeeldingen die verwijzen naar de Indische cultuur en typisch Indische verlichting. Allemaal heel feeëriek. Het toilet is een bezienswaardigheid. Je hebt natuurlijk een doorspoeltoilet en een wasbak, maar de versiering is prachtig. Gedroogde bloemen van allerlei kleuren en een diversiteit van geuren, versieringen aan de muren, je waant je in een paleis.

Carlo en Aike zijn ons komen ophalen: ik rij niet graag in het donker. Er is gereserveerd voor onze groep en we mogen plaats nemen aan een tafel voor 10 personen, dus ruimte zat. Even later komen de jarigen binnen en Manon. Zoenen, blij zijn elkaar weer te zien en even later kan de cava open gedaan worden. Karel en ik trakteren de drank. Dat is nu een gewoonte geworden in ons gezin: geen etentje samen zonder cava of iets dergelijks.

Karel heeft voor de twee jarigen een gedicht geschreven, dat bij de cava geserveerd wordt. Daarna volgen de cadeautjes. De sfeer zit er direct in.

We kiezen voor een ‘menu’ met voorgerecht, hoofdschotel en thee na. De cava is nog niet opgedronken of het voorgerecht komt er al aan zetten. Sangeeth is enkele jaren terug in India geweest. Ze vertelt dat op restaurant gaan eten een rappe bedoening is voor de Indiërs. Zo waren ze eens gaan eten en een groep Indische zakenlui kwam samen met hen binnen. Toen hun voorgerecht op was, waren die mannen al verdwenen. Voor hen is het blijkbaar eten en wegwezen om elders ‘samen’ te zijn. Ze vertelde ook dat India vaak is ‘bezet’ geweest en die sporen vind je nu nog. Zo zijn er streken waar je Frans brood kan krijgen, wat vreemd aandoet. In sommige streken mag je wel iets alcoholisch drinken, maar moet je de fles onder de tafel zetten.

Het eten is lekker, niet te pikant. We doen het rustig aan, we hoeven niet meteen naar een andere bestemming. Het wordt een hartverwarmende avond. Wel en wee komt aan bod. En als alle potjes leeg zijn (wat niet opgegeten werd wordt naar huis meegenomen in speciale meeneemdozen) en de thee gedronken nemen we afscheid. Met kerstavond zien we elkaar terug, maar ik moet beloven te zorgen dat de kerstboom er staat, want waar kunnen ze anders hun pakjes kwijt.

Dit zal wel de laatste tekening worden in deze serie: een vis die ergens diep in een of andere oceaan leeft. Ik voel me onrustig worden: ik ken het systeem nu en wil verder, meer naar het abstracte toe. Hoe dat moet weet ik nog niet. Maar dat maakt het juist zo spannend: zal het lukken?

In het Spit (winkel voor herbruikbare goederen) kocht ik ooit een boek over het leven van de arenden. Het ging mij vooral om de foto’s.

Na wat bladeren vind ik een foto die ik wel wil uitproberen.

De foto hiernaast geeft niet de totale tekening weer: de zijkant is bij het scannen weggevallen, zodat het lijkt alsof de tekening in twee delen gesplitst is. Ook hier ben ik op een bepaald punt begonnen en heb mijn pen niet laten verspringen. Toch voel ik dat ik zowat aan het einde ben van dit experiment. Ik ken de techniek, nu wil ik wat meer expressie, wat meer zeggen met een lijn. De rustpauze is voorbij.

Terwijl ik deze kever uit probeer voel ik dat mijn aandacht verslapt, ik wil overschakelen naar iets anders. Eerst werk ik deze kever af: een werk dat je begint voltooi je ook. Er zit een strenge juf in mij … dat draag ik wellicht mee vanuit mijn opvoeding. Een werk dat je begint maak je ook af.

Volgende dagen blijf ik wel werken met die ene lijn, maar neem andere onderwerpen. Later zal ik wellicht nog terugvallen op kevers, maar nu ken ik de werkwijze wel, er zit geen uitdaging meer in en dan is het plezier weg en komt de sleur opzetten. Dat is het laatste waar ik mijn tijd aan wil spenderen. Er is nog zoveel te ontdekken en uit te proberen.

Ik krijg er echt plezier in: zoeken hoe je het karakter van een kever kunt weergeven zonder je potlood of pen op te heffen. Heel mijn aandacht gaat naar de lijn die zich een weg zoekt.

Ondertussen heeft de winter zich aanwezig gesteld: ik zie hoe buiten de sneeuw valt. Er bekruipt me een dubbel gevoel: waarom mag ik me behaaglijk voelen in de warmte van ons ruime huis terwijl wellicht zoveel anderen … nu niet verder denken.

Me concentreren op een lijn … heerlijke luxe ouder te mogen worden midden alle comfort en Karel aan mijn zijde.

De eerste tekening nodigde uit om een volgende te maken. Speeltijd voor een ouder wordend iemand. Je moet aandachtig zijn om het geheel op papier te krijgen, een fout is zo rap gemaakt en dat kan je niet meer goed krijgen. Die vorm van concentratie werkt ontspannend: er hoeft geen ‘prestatie’ geleverd te worden. Mislukt het, dan gooien we het papier weg (ik versnijd het in kleinere stukken om op de achterkant daar weer iets mee te doen) en beginnen aan de volgende uitdaging. Met grotere projecten ga ik niet zo luchthartig om, dat is soms zwoegen. Ook omdat het materiaal duurder is.

Na het tekenen voel ik me heerlijk ontspannen en kan ik me overgeven aan het boek dat op mijn leestafel ligt … meestal verschillende boeken tegelijkertijd. ’s Morgens de moeilijkere lectuur, naar de avond toe de gemakkelijk verteerbare. Tussendoor lees ik ook de blog van Karel, maar daarvoor moet je tegenwoordig in supervorm zijn: de vertaling van Spinoza is niet niks. Blijkbaar heb ik meer aanleg voor schilderen en tekenen dan voor filosofie.

Na de drukte van kunstroute, kerstmarkt, tentoonstellingen wil ik het terug rustiger aan doen. De concentratie lukt niet meer zo goed, ik ben vlugger moe dan anders. Liefst zou ik me nu een tijd opsluiten, een warme hoek opzoeken, een goed boek … en de wereld aan mij voorbij laten gaan … hoewel, lang zou ik het niet volhouden.

Omdat ik met schilderen op grote doeken bezig ben voel ik nood om te tekenen op kleinere schaal. Geen grootse verhalen, gewoon wat voor me uit tekenen en er plezier aan te beleven een manier om tot rust te komen. Ik stel mezelf de opgave om met één lijn een tekening op papier te zetten. Is echt spelen met mogelijkheden. Bij de eerste tekeningen wil ik lijnen laten hun weg gaan, zonder dat ze elkaar raken of over elkaar heen gaan, ze moeten iets tot uitdrukking brengen en het vertrekpunt moet ook het eindpunt worden, alsof je een omtrekslijn zo induwt dat er nergens een breuk ontstaat en dat er toch iets herkenbaars te voorschijn komt. Als ‘vorm’ kies ik insecten; die beestjes boeien mij, je kan er zo’n prachtige foto’s van maken. Ik vertrek van foto’s om mijn uitproberen op papier te krijgen.

Terwijl wat zachte muziek als achtergrond fungeert sta ik aan mijn tekentafel. Eerst probeer ik natuurlijk met potlood, nadien gaat het met pen en Oost-Indische inkt. Leuk om doen … en dit is het resultaat.

Als kind keek ik vroeger uit naar de eerste sneeuw. Sneeuw betekende sneeuwballen gooien, glijbanen maken, de warmte van de ‘Leuvense stoof’ en een vader die opeens weer afdaalde naar zijn kinderen en een sneeuwpop hielp maken. Die sneeuwpop bestond niet uit twee bollen die opeen gestapeld werden. Een hoofd was een hoofd met oogkassen, lippen en tanden daartussen, de romp was voorzien van armen die eindigden in handen. Wat was er het heerlijkst om beleven: die mooie sneeuwpop of een vader die zijn kinderen aanmoedigde om nog meer sneeuw te verzamelen.

Gek dat je die leuke herinneringen laat boven komen … terwijl sneeuw en vriesweer toch ook betekende dat het koud was … en een Leuvense kachel kon wel fel branden zodat je sokken schroeiden, maar ondertussen zag je rug blauw van de kou. We droegen wel houten klompen, groot genoeg om nog wat hooi in te proppen tegen de kou en met die klompen was het heerlijk glijden. En grootvader maakte eens een ‘ijsstoel’. Het ding had de vorm van een enorme stoel, je kon er gemakkelijk met tweeën op zitten met een ruggensteun waarmee je de stoel kon voortduwen en onderaan platte ijzers waarmee elke hindernis kon genomen worden. Het leek meer een ijsstoel voor reuzen dan voor mensenkinderen. De constructie bestond uit dikke takken van bomen, de knoesten afgekapt zodat ze niet teveel uitstaken, de meeste schors er nog aan, dat gaf de ijsstoel een erg robuust uiterlijk. Wellicht was het seriewerk want grootvader zal wel voor elk gezin van zijn kinderen, zeven in totaal, zo’n ijsstoel gemaakt hebben.

Die ‘ijsstoel’ is op een bepaald moment verdwenen, wellicht was hij ineengezakt door het verteren van de takken waaruit hij gemaakt was. Er kwam een moderne slee in de plaats met blank geschuurd hout en een touw om de slee mee voort te trekken. Maar ook de winters veranderden: de sneeuw lag niet meer pakken dik, de Leuvense kachel werd vervangen door een dag- en nacht brander … en ik groeide op en vond de sneeuw niet meer zo uitdagend aantrekkelijk om met de auto door te ploeteren … en een sneeuwpop maken … dat werd uitgesteld tot de komst van eigen kinderen.

‘Hannah’ is een kleine galerij dicht bij het station in Herent. Het is geen gewone galerij waar kunstwerken ten toon gesteld worden en verkocht. Dat kan daar natuurlijk ook. Maar de bezielster van de galerij, Leni Creuwels, geeft een emancipatorisch accent aan de werking. Ze zoekt niet alleen in België naar (vooral) vrouwen maar ook in het buitenland die ze dan samenbrengt rond een bepaald thema.

Deze maand, met als thema Demeter (de godin die haar dochter uit de onderwereld kon weghalen voor de helft van het jaar) zijn van Kinga Chalubinski (Wenen) schilderijen aan de beurt samen met keramiek van Monika Denolf en juwelen van Nik Audenaert. Als er kunstwerken verkocht worden gaat een deel van de opbrengst naar projecten in Oost-Kongo die werken met vrouwen die door het oorlogsgeweld (seksueel) getraumatiseerd zijn om hen te helpen die ervaringen fysisch en psychisch te verwerken.

Monika is onze achterbuurvrouw en is al meerdere keren ter sprake gekomen in mijn blog. Zij maakt ontzettend mooie ‘voorwerpen’ … ik durf niet spreken over ‘potten’ want dat degradeert wat zij maakt naar de bloemist om de hoek die ook ‘potten’ verkoopt om een plant in te zetten. Elke keer als ik haar werken zie ontroert me de zuiverheid en de perfectie van haar werken. Ik kan me best voorstellen als ze één foutje vermoedt in een werk dat ze het opzij zet voor de afvalcontainer. Haar werken zijn zo fragiel, maar tevens zo uitnodigend om aan te raken. Dat gebeurt vaak tijdens de opening en dan zie ik Erik (haar man) even zijn adem inhouden, hopend dat er geen brokken van komen. Haar keramiek wordt als het ware van een ‘huid’ voorzien die de kwetsbaarheid en strakke puurheid van haar vorm weer tot mensenmaat herleidt.

Zaterdagavond is de vernissage. Karel en ik er op af. We waarderen niet alleen de werking van ‘Hannah’, we hebben niet alleen waardering voor Leni, een energie-uitstralende vrouw, maar willen ook Monika feliciteren om haar tentoonstelling. We kennen de weg … maar presteren het toch om verloren te rijden: in het donker zijn de herkenningspunten niet zo duidelijk. Geen probleem: we geraken er net op tijd.

Dikke zoenen voor Monika en Erik. Wat praten en Leni doet haar openingswoord. Waarom zijn niet alle openingswoorden van dergelijke kwaliteit? Geen geleuter over kunst en de plaats van de kunstenaar in de samenleving, wat meestal het hoogst bereikbare niveau op vernissages is. Ze laat de kunstenaressen kort aan het woord, zodat die iets kunnen zeggen over hun werk. Monika legt heel beknopt haar drie wijzen van ‘draaien’ uit en zelfs zonder iets te horen zou je aan haar begeleidende bewegingen de groei van haar werken kunnen volgen. Ook Kinga (de vertaling volgt door Leni) en Nik komen aan het woord. Daarna geeft Leni nog een paar zinnen uitleg over de projecten in Oost-Kongo en de noodzaak dat de plaatselijke bevolking de problemen zelf aanpakt.

Volgt een heel originele ‘drink’: eerst schuimwijn of vruchtensap en daarna lekkere pompoensoep. Als afsluiting: Limburgse vlaai (Leni is van Limburg). Dat laatste halen we niet meer. Ik wil naar huis: ik geniet er niet meer van om tot de laatste man/vrouw te blijven. De leeftijd hé.

werken van Monika

Na een nacht goed slapen sta ik weer klaar om de dag te beginnen. Eerst de wagen leegmaken en alles op zijn plaats zetten. Wanneer de wagen leeg is: boodschappen doen, want daar kregen we zaterdag geen tijd voor. Daarna een boterham en dan naar de tekenles.

Ik verlang er naar om terug geconcentreerd aan de slag te gaan. De laatste weken waren erg druk omwille van de kunstroute en de kerstmarkt. Nu wordt het tijd dat het leven weer zijn gewone gangetje herneemt. Hoe ik er ook naar kan uitzien om mensen te ontmoeten, toch heb ik ook behoefte om stil weg te duiken in mezelf en mijn aandacht te focussen op één punt. In de tekenles is dat nu een wit blad en een tekenpen met Oost-Indische inkt. Ik probeer, vertrekkend van een punt op de kaderlijn in een grote haal een tekening op papier te zetten er dan voor zorgend dat ik enkele millimeters voor het vertrekpunt mijn eindpunt plaats. Het is gewoon spelen met één lijn. ‘k Zou dat ook eens kunnen proberen met een wit dun koordje i.p.v. een getekende lijn op een gekleurd blad.

Ondertussen stuurde Christel foto’s door. Enkele geef ik weer. Ze laten de sfeer van de voorbije dagen zien. Boven: Corinne, zowat het hart van de kerstmarkt.

.