Donderdagavond ligt alles netjes klaar om vrijdagochtend met gemak in te laden. Kathleen komt met een wagen waarin mijn grote doeken kunnen mee genomen worden. Christel en Ludo komen elk met een wagen: Ludo neemt de opgerolde doeken mee en Christel neemt Karel mee op de passagierstoel en ik ga bij Kathleen zitten. Alles keurig gepland … wat kan er nog mislopen?

Tot ik een telefoon krijg van Kathleen: ze heeft in de tuin gewerkt en haar knie ernstig bezeerd. Ze kan amper stappen en ze weet niet of ze met de wagen zal kunnen rijden. Even wordt het me bang om het hart. Maar haar man zal dan in haar plaats komen, wel een uur later dan afgesproken. Dat is ook een oplossing … en ik hoop dat die knie niets ernstig is. Ze zal me morgenvroeg tijdig bellen als ze niet kan rijden.

De nacht slaap ik als een roos: ik ben veel te moe om mij zorgen te maken … en piekeren verandert de situatie toch niet.

Na het ontbijt was ik nog gauw drie pullen om de tijd door te krijgen: ik voel me niet echt zenuwachtig maar om rustig een boek te lezen, dat spreekt me ook niet aan. Wanneer ik tegen 8u30 nog geen telefoon van Kathleen gekregen heb … krijg ik hoop dat het toch zal lukken voor haar om te rijden. Inderdaad, iets voor negenen parkeert ze haar wagen voor de deur. We laden de werken in. Kathleen mankt wel een beetje, maar zolang ze haar knie niet draait is alles oké. Ik ben blij voor haar en ook voor mij dat het nogal goed afloopt.

Juist wil Karel voor Kathleen koffie maken als Ludo en Christel komen aangereden. De opgerolde doeken worden bij Ludo in de wagen gelegd … en Karel zorgt dat iedereen koffie krijgt.

Rond half tien vertrekken we: drie volgeladen wagens achter elkaar richting Herselt, waar we tegen tienen aankomen. Het is erg stil in de Mixx. Dan kunnen we rustig werken zonder gestoord te worden. In de gang en in de tentoonstellingsruimte hangen geen draden aan het ophangsysteem. Wanneer we de gebouwverantwoordelijke vragen hoe we er aan kunnen geraken weet hij te vertellen dat al het personeel verlof genomen heeft, maar hij dacht dat alles in de keuken te vinden was. Even moet ik toch iets wegslikken. Eerst vind ik niets in de keuken: de keukenkastjes zijn leeg. Wat te doen als we die draden niet vinden? En straks is het officiële opening. Tot ik een doos op het keukenaanrecht ontdek met draden erin. Oef … hoewel … het lijken er mij niet genoeg, maar desnoods kan ik er nog wat van thuis meebrengen, ik gebruik daar hetzelfde systeem. Nu nog de bedrading van de gang vinden. De gebouwverantwoordelijke komt mee kijken want die bedrading moet ook in de keuken gezet zijn. In een hoek wijst hij een soort staven aan: daarmee worden de werken in de gang opgehangen. Ik had die ijzeren staven niet herkend als ophangsysteem.

De mannen werken in de gang, de vrouwen in de tentoonstellingsruimte. Inderdaad, we komen een zestal draden tekort, ik zal er vanavond moeten meebrengen. Tot ik in de keuken nog een doos ontdek met nog wat reservedraden: die heeft de gebouwverantwoordelijke tussendoor gebracht. Het lijkt me wel een cadeau. Langzaam krijgt alles zijn definitieve vorm. Alle draden voor de gang zijn opgebruikt maar we hebben er niet meer nodig. De draden voor binnen zijn toch ook fel geslonken. Maar alles hangt zoals we wensen.

Ondertussen heeft Ludo een pc geïnstalleerd die continue de slide-show afspeelt die Christel maakte. Het is erg mooi gedaan en met o.a. muziek van Gorecki uit zijn derde symfonie, soms heel aangrijpend. Sara, de oudste dochter van Christel, heeft vandaag een dag vakantie en is ook komen helpen. En zo groeit de tentoonstelling naar zijn finale opstelling. We zijn tevreden … maar hebben ook honger, het is dan reeds over enen. Gelukkig is op de eerste verdieping binnen datzelfde gebouw een soort restaurant. Als we daar iets gingen eten? En dan naar huis, wat rusten … en tegen zessen klaar staan, dan komen Ludo en Christel ons ophalen voor het grote moment.

Genietend van de rust van de middag blijf ik hangen tussen slaap en waken. Beelden komen af en aan. Tot plots Arne, mijn overleden zoon, mijn bewustzijn komt binnenwandelen.

Geconfronteerd met het plotse overlijden bij zijn zelfdoding, is mijn wezen één vuurzee van pijn en verschrikking, één schreeuw om het gebeurde ongedaan te maken. Tot de dagen zich aaneenrijgen en de rituelen zijn uitgevoerd om afscheid te nemen. Na de drukte van de eerste dagen komt de stilte. Voor iedereen herneemt het gewone leven zich. Ik voel me achterblijven, mijn bewustzijn vervuld van die zoon die voorgoed uit mijn leven weg ging. De wereld is voor mij veranderd, net of de grond waarin ik wortelde onder mij is vandaan gehaald. Ik leef in een soort luchtledigheid, zonder enig oriëntatiepunt, overgeleverd aan gemis, onmacht en ontreddering. Ik verplicht me de dagelijkse routine uit te voeren. Ondertussen zoek ik voor mezelf woorden om datgene te formuleren wat zich aanbiedt als chaos, om datgene dat dreigt te verstikken in het duistere van het onleefbare vorm te geven.

Langzaam, heel langzaam komt er in mijn bewustzijn plaats naast mijn zoon voor andere ervaringen. Een jaar na zijn overlijden, na de winter, ontdek ik het licht van de lente. Ik zuig er mij aan vol. Ik koop wat hangbloemen. Ik geniet ervan om ze elke dag te verzorgen: water geven, verwelkte bloemen weghalen. Ik werk met blote handen in de tuin: ik wil aarde voelen. Ik haal de wortels van omgehakte bomen uit de grond, tot anderhalve meter diepte. Ik voel me verbonden met de aarde. Het is alsof ik mijn innerlijke wereld in een woordeloos gesprek, kan meedelen met de aarde. En stilaan vind ik rust.

Het is alsof ik tot een nieuw bewustzijn geroepen wordt. De evidenties van vroeger heb ik voor mijn ogen zien instorten. Wat moet ik met de godsbeelden die me als kind ingepompt werden? Waarom kwam die god mijn zoon niet ter hulp toen hij zijn waanzin moest ingaan? Waarom zijn mensen zo weigerig om over zelfdoding te praten. Is het uit angst of uit onhandigheid?

Ik ga naar de academie en ontdek een andere wereld: die van tekenen en schilderen. Hier vind ik een mogelijkheid om de wereld van mijn zoon en alles wat er mee samenhangt in een taal om te zetten. De wereld van geweld en dood lijkt zich aan mij te manifesteren als vertrouwd. Ik verdiep er mij in. Oorlog fascineert me, niet om de heldendaden, de veldslagen, maar vanuit de vraag: waarom? Wat bezielt de mens en de samenleving om problemen gewelddadig op te lossen?

Straks gaan we de tentoonstelling in Herselt opstellen. Mijn zoon gaat mee: hij zit verborgen tussen de penseelstreken van de schilderijen, hij ligt aan de grondslag van de onderwerpen die ik op doek zette.

Ik zie mezelf ouder worden, ik zie mijn andere kinderen ouder worden, maar In mijn herinnering blijft hij de jongen van 25. Zo zal hij me vergezellen tot mijn bewustzijn verdwijnt in het niets. Hij is goed gezelschap, de steeds aanwezige.

Ondertussen leef ik verder, heb ik me er in vastgebeten. Zoveel moois is me ondertussen aangeboden. Het aantal jaren ik hier nog mag blijven is me onbekend. Ik voel me dankbaar voor elke dag die me tegemoet komt. Ik denk vaak aan de dag dat ik hier weg zal gaan, terug naar het niets van de natuur waaruit ik voortkom. De natuur is niet goed of slecht, het is de voorwaarde tot leven … het is aan mij om van dat leven iets te maken. Die taak van mens zijn wil ik op mij nemen.

Terwijl Christel en ik ’t Alent opruimen, bespreken we al de volgende tentoonstelling in de Mixx te Herselt. Over een paar dagen is het zover. Het is een beetje te vlug na elkaar … maar toen we bijna twee jaren terug afspraken maakten voor de Mixx lag de kunstroute nog niet vast. Het is natuurlijk geen ramp … maar we vragen ons af of we er nog zo intens van zullen genieten … en er is nog zoveel te doen.

Deze week ga ik niet naar de academie, mijn gedachten staan nu niet echt op schilderen, ik wil me op andere dingen concentreren, vb. zijn alle werken gesigneerd, voorzien van een goed ophangsysteem, heb ik de juiste werken geselecteerd …

In de ruime gang van de Mixx is er ook een ophangsysteem bevestigd. Daar kunnen we onze grote werken kwijt. Christel en ik hebben allebei een paar werken van 2m op 2m, ik heb er dan nog twee van 1,5m op 2m, maar zonder lijsten, gewoon losse doeken. Die zouden daar goed tot hun recht komen. We spreken af dat woensdagavond, na het werk, Ludo en Karel een ophangsysteem bevestigen aan de doeken. Weer wordt een deel van het huis ontruimd om voldoende ruimte te maken om met die doeken te manoeuvreren. ‘k Zal toch blij zijn binnenskamer weer eens over de gewone rommel te struikelen. Het eerste doek is het moeilijkste: de mannen willen een systeem vinden dat sterk genoeg is, het doek goed laat doorhangen en veilig kan vervoerd worden. Maar eens ze dat gevonden hebben wil de rest wel mee. Daarmee is alles klaar om ingepakt te worden.

Karel heeft beloofd een korte inleiding te houden … die maakt hij donderdag en ik mag ze niet lezen hoewel ik wel nieuwsgierig ben. Zelf heb ik beloofd aan Christel van nog voor een passe-partout te zorgen voor een van haar werken. Dat doe ik diezelfde dondervoormiddag. Daarmee zijn alle voorbereidingen achter de rug en kunnen we, genietend van de zon, nog even uitrusten voor we vrijdagmorgen alles inladen en richting Herselt rijden.

het champagne ontbijt zonder ontbijt: klinken op de goede afloop

het standje van Tine

kunst in het bos

op weg naar …

met dank aan de stille medewerker en mijn compagnon de route: Karel

bij het binnenkomen van de woning ligt informatie klaar

op mijn tekentafel een farde waarin mag gebladerd worden