Het begon met de opdracht in de academie: wie zin heeft kan lino drukken eens uitproberen. Omdat de gewone lino gutsen me niet voldeden kocht ik me mesjes van betere kwaliteit. Karel maakte me een plank waarbinnen ik mijn lino plaat kon bewerken. De werktafel is klaar, ik kan beginnen.

Eerst maak ik ontwerpen, daarna begint het snijden. Ik snij o.a. afbeeldingen uit die zullen dienst doen om wenskaarten te maken.

De eerste drukken probeer ik thuis met deegrol.. De resultaten zijn nog niet wat ik wil, maar ik voel me gelukkig dat ik op de goede weg ben en het boeit me enorm.

Dan wil ik experimenteren met achtergronden. Ik maak collages, zet papier in de verf, lijm stof op papier … ik ga zo op in het werk dat ik gewoon de omgeving vergeet. Christel vindt het leuk en neemt er een foto van.

Om het probleem van het drogen van die achtergronden op te lossen, neem ik een schilderplank en klop daar enkele nagels in.

De grote dag is aangebroken: ik ga drukken op de pers in de academie. Als ik er aan begin moet ik vaststellen dat de pers het niet meer doet. Ik ben enorm ontgoocheld.

Ik besluit zelf een handpers te kopen. Het is feest als de handpers afgeleverd wordt.

Dan druk ik thuis mijn eerste werken. Heerlijk.

In de academie is de grote pers hersteld. De achtergronden zijn klaar, het is nu experimenteren met de inkt.

Ik voel me blij met het resultaat. Dat opent perspectieven naar meer.

Het probleem van het drogen stelt zich niet allen thuis maar zeker op de academie. Op de academie is er nauwelijks plaats om iets te laten drogen, tenzij je de moed hebt om voor elke afdruk de trappen op te rennen en op de verdiepingen (twee in totaal) gebruik te maken van de leegstaande tafels. Die tafels zijn meestal niet zo proper. Zo riskeer je de onderkant van je blad vuil te maken. Een avond op en af rennen is wellicht goed ter vervanging van een sessie fitness, toch wil ik mezelf niet trakteren op die gezondheidskuur. Ik neem gewoon het droogrek mee naar de academie.

Wanneer ik binnenkom met mijn lading, kijken de collega’s wel even op: een droogrek in de academie. Wanneer ze me later aan het werk zien, vinden ze het wel een goede oplossing. Alleen: wat ga ik met al die afdrukken doen? Eerst en vooral wil ik experimenteren met drukken: het gebruik van verschillende achtergronden, het mengen van drukinkt, proberen op de vooraf bepaalde plaats te drukken. Goede afdrukken kunnen altijd als cadeautje dienen en anderen zullen na verloop van tijd wel de weg naar het containerpark vinden, ik denk niet dat hier nog hergebruik mogelijk is.

Het gaat vlot met de pers: ze staat op de perfecte hoogte en drukt mooi af. De achtergrond is op voorhand gemaakt, nu oefen ik met het aanbrengen van inkt. Het resultaat bevalt me wel, ook al loopt het soms wat mis, wanneer ik bv. een achtergrond op de lino wil leggen en ik de lino ongewild verschuif, zodat er een soort dubbele afdruk ontstaat.

Na een avond afdrukken, hangt het droogrek vol. Morgen neem ik het resultaat mee naar huis … en kan de eindejaarsvakantie beginnen.

Eens je de handelingen van drukken onder de knie hebt, stelt zich het volgende probleem: hoe krijg je het gedrukte droog zonder beschadiging. Thuis kan ik wel even een tafel en de grond als droogplaats gebruiken, maar echt handig vind ik de oplossing niet. Het duurt wel even voor de afdruk echt droog is … en aan tafel zitten eten tussen drogende afdrukken, is ook geen gedroomde situatie, noch voor de afdrukken, noch voor de eters. Gans de vloer vol leggen met afdrukken kan wel uitkomst bieden. Toch zie ik het zo niet zitten om een avond tv te kijken midden een tapijt van afdrukken.

Eerst kijk ik uit of ik geen draden kon vastmaken waar ik de afdrukken aan kon hangen. Tot me invalt: als ik nu eens gewoon het droogrek gebruik. Ergens heb ik nog een erfenis opgeborgen van mijn moeder: heerlijke ouderwetse wasspelden, waar ik als kind mee speelde. Uit een soort piëteit heb ik ze bewaard. Een mens mag echt niets weggooien. Dus op zoek naar die verborgen schat.

En dan kan het afdrukken thuis beginnen. Elke afdruk krijgt een plaatsje op het droogrek: zo is er weinig ruimte ingenomen en kan elke afdruk een nachtje hangen om te drogen.

Het is wel een grappig zicht: een aparte bonte was hangt aan het droogrek. ’s Anderendaags kan ik mooie, onbeschadigde afdrukken van het droogrek nemen. Ik verzamel de afdrukken in een farde en om beschadiging te voorkopen, gebruik ik een tussenpapier, dat rond de drukpers zat toen die verstuurd werd. Het papier was wat verfrommeld: dus even onder het strijkijzer, versnijden op maat en nu wordt het hergebruikt.

Een oplossing mag ook wel eens kinderlijk eenvoudig zijn.

Bij het begin van de vakantie heb ik de wenskaarten geschreven, noodzakelijke administratie afgewerkt, pakjes gemaakt … alles in orde gebracht dat moest gebeuren, zodat ik innerlijke ruimte kreeg om me te concentreren op mijn schilder- en tekenwerk.

Nu de feesten voorbij zijn kan ik me weer met overgave toeleggen op het drukken. In de academie gaf de leerkracht als opdracht voor wie wou een linodruk te verwerken in een schilderij. Dat spreekt me wel aan. Ik loop reeds enkele dagen na te denken over een ontwerp. Denkelijk zal het iets abstracts worden. En dan de uitwerking. Ik kan een lino afdrukken en op een doek lijmen en van daaruit verder werken. Ik kan een groot vel nemen, een achtergrond maken, de lino afdrukken op die achtergrond en dan verder schilderen. Ik kan ook doek gebruiken: ik heb nog een rol liggen (70 cm x 400 cm) die ik ooit kocht in een reclame aanbieding, maar feitelijk van slechte kwaliteit. Ik zou dat doek eerst een achtergrond meegeven, dan kan er nadien ook gemakkelijker op geschilderd worden en dan de lino verschillende keren afdrukken. Daarna proberen er een geheel van te maken. Of ik kan dat allemaal eens uitproberen, dat zou nog het leukste zijn. En je moet maar één keer de lino uitsnijden

Tussendoor moet ik ook aan mijn eindwerk van tekenen denken. Elke dag verplicht ik mezelf oefeningen te maken in grijswaarden. Je moet dat toch in de vingers en vooral het hoofd krijgen. Ik heb er wel vertrouwen in dat het me zal lukken.

De vakantie gaat weer veel te rap om zijn.

Al de lezers(vr./m.) wil ik leuke eindejaarsdagen toewensen en veel energie om het volgende jaar aan te vatten. Geniet van wat deugddoend is, probeer de tegenslagen te aanvaarden en (be)leef vol overgave elke dag.

Ondertussen hebben we ons eindejaarsfeestje met de tekenklas achter de rug. Iedere deelnemer betaalde een som en enkele bereidwillige en handige collega’s zorgden voor een uitgebreide kaasschotel, wijn, (zelfgebakken) brood en tot afronding: koffie met lekkere zoetigheden.

Ik zat toevallig naast mijn buurvrouw van drie huizen verder. Zij volgt ook academie. We komen elkaar niet zo vaak tegen, gelukkig zien we elkaar wekelijks in de academie. Dan praten we wel even, maar uiteindelijk hebben we elk ons (teken)werk. Nu kregen we uitgebreid de tijd om te praten. Het enige nadeel was dat er zoveel achtergrondgeluid was van mensen die het ook gezellig met elkaar hadden. Voor slechthorenden niet de beste situatie om de ander te verstaan. Af en toe moest ik vragen om even te herhalen wat ze had gezegd. Maar het deed niets af aan de kwaliteit van het gesprek.

De kaas en wijn was lekker, maar vooral de zoetigheid erna smaakten me enorm. Normaal kopen we chocolade en koekjes met stevia als zoetingsmiddel. Maar nu wou ik even alle gezondheidsregels vergeten en gewoon genieten en er was genoeg voor iedereen, zoals in het liedje van Bots.

‘k Ben wel als eerste vertrokken: ik was dringend toe aan een middagdutje, hoewel het reeds laat in de namiddag was.’s Avonds moesten we nog naar een andere samenkomst en ik wou daar toch een beetje fris toekomen. Op mijn leeftijd hoef ik me niet meer te schamen dat mijn energie beperkt is. Ik ben blij dat ik er nog bij mag zijn, en die kantjes van ouder worden, verstoppen we dan maar tussen de warme plooien van de vriendschap.

De voorbereidingen die ik getroffen heb voor het grote werk in de academie, herneem ik thuis, voor een kleiner formaat van afdrukpapier. Ik beschilder papier met acryl, lijm dezelfde synthetische stof op het papier, zoek overschotten van gekleurd papier op. Ik kijk er van op hoeveel tijd dat nog in beslag neemt. Dat komt ook door mijn ongeduld: ik wil met de handpers aan de slag.

Gelukkig kan ik geen papier weggooien dat nog bruikbaar is. Een mislukte aquarel? Geen probleem: acryl erover en we kunnen weer verder. Een tekening in Oost-Indische inkt die me niet voldoet: omdraaien maar en een collage maken. Allemaal achtergronden voor een nieuw werk. Nu ga ik uitproberen hoe die achtergronden kunnen dienst doen bij het drukken.

Eerst en vooral moeten de juiste afmetingen bekomen worden. Ik wil nogal zuinig werken, niet zomaar resten moeten weggooien, dus dat vraagt even berekenen. Na een tijdje ligt er een stapel ‘achtergrond’ te wachten op gebruik.

En nu kan ik mijn handpers boven halen. Een sacraal moment: alsof een nieuw leven me tegemoet treedt. Even bedenk ik: hoe oud ben ik ook weer?

Maar ik laat alle bedenkingen terzijde en betreed de wereld van het drukken. Is internet een grandioze uitvinding, de drukkunst is dat wellicht nog meer.

Soms, als ik papier moet weggooien dat echt niet meer bruikbaar is, denk ik aan de situaties waar ze alleen het zand als basis hebben om te leren lezen en schrijven … ineens moet ik denken aan een verhaal in de bijbel: iemand schreef iets in het zand en de omstaanders met het grote gelijk, verstonden de boodschap en dropen af.

Ik mag nu ook in de traditie van het drukken gaan staan. Het drukken: vermenigvuldigen van de eenmaligheid. Zonder het ambacht en de kunst van het drukken zaten we als gewone mens wellicht nog opgesloten in een wereld van mondeling vertelde mythen en verhalen, wellicht een zeer rijke wereld, maar wat heb ik graag inzicht in wat zich voordoet. Nu kan ik gewoon een boek openslaan of de pc aanzetten en de informatie stroomt binnen. Nu wil ik mijn aandacht bij het drukken houden. Eerst even het mechanisme uitproberen en dan de inkt bovenhalen en de uitgesneden lino insmeren.

Bij een eerste drukproef komt er een ontspanning over mij: het lukt. Mooi zo.

Iemand van de koerierdienst laat de bestelling achter aan de voordeur bij de buren. Nochtans was ik de ganse dag thuis op de Hogeweg 78: op de uitkijk Ik zit uit te kijken naar de handpers, omdat ik vermoedde dat het pakket vandaag zou toekomen. Een beetje ontgoocheld vertrek ik naar de academie. Gelukkig ontdekken de buren het pakket bij hun thuiskomst en brengen ze het bij ons binnen.

Wanneer ik na de academie thuis kom, staat de handpers, verpakt in een grote kartonnen doos, me op te wachten. Wat een afsluiter van de dag. Maar ik ben te moe om uit te pakken. Dat ga ik morgenvroeg doen, dan geniet ik met frisse energie van het openmaken en bekijken, besnuffelen en bevoelen van de handpers.

’s Anderendaags is het feest: ik mag de handpers uit de verpakking halen. Zo’n toestel is bijna ontroerend van eenvoud. Tevens maakt het dromen in mij wakker: wat ga ik daar allemaal niet mee kunnen drukken.

In de academie is de grote drukpers ondertussen hersteld, ze was niet echt stuk, maar gewoon uit een of andere as gedraaid. Ik heb voorbereidingen getroffen om een grote linosnede (30 x 40) af te drukken, d.w.z. het te bedrukken papier ‘bewerkt’. Het zijn gewoon experimenten. Sommige vellen heb ik met acryl beschilderd, andere vellen bewerkte ik met olieverf (monotype), dan weer maakte ik collages en ook ga ik uitproberen of het lukt een afdruk te maken op schildersdoek en ook op een synthetische stof die op papier gelijmd is.

Met een gevoel van opwinding kijk ik uit naar volgende les in de academie: dan ga ik uitgebreid drukken met de grote pers, in de hoop dat ze niet weer uit de assen schiet.

Maar eerst ga ik natuurlijk met de handpers aan de slag. Wat heb ik het druk. De feestdagen komen er aan, maar feitelijk heb ik er geen tijd voor.

Met Karel bespreek ik de aankoop van een handpers. Ik moet niet aandringen, hij is zeker even enthousiast als ik. Als student heeft hij ooit ook met lino gewerkt. Wellicht hoopt hij stiekem ook nog eens aan het snijden en drukken te gaan.

Ik heb op internet een adres gevonden waar ze een handpers verkopen met een drukvlak van 30cm x 30 cm, dus iets ruimer dan een A4 formaat. Op de afbeelding ziet het toestel er stevig uit. Nu, zo’n eenvoudig mechanisch toestel wordt vaak in scholen gebruikt … daar kan men niet veel aanvangen met spullen die vlug stuk gaan. Dan maar bestellen. Toch gemakkelijk via internet: winkelen vanuit je luie zetel.

Ik voel me als een kind dat wacht op sinterklaas: uitzien naar een cadeautje. Even later krijg ik een mail die mijn aankoop bevestigt. Ik kan zelfs via een speciale link de reis van mijn pakket volgen. Voorlopig heeft de handpers de firma verlaten en is ergens op weg naar Werchter.

Ondertussen behelp ik me nog eens met de deegrol: ik wil een proefdruk maken zodat ik kan nakijken of er in een bepaalde linosnede nog dingen moeten bijgewerkt worden. Ik merk dat ik eerder teveel heb weggesneden dan te weinig. Nu ja, ik wou een manier van snijden uitproberen. Uit fouten kan men leren, een volgende keer beter … en niets kan het plezier om de bestelde drukpers teniet doen.

In de academie staat een grote drukpers. Een leraar kon die ooit op de kop tikken voor een gunstige prijs. De leerlingen maken daar elk jaar gretig gebruik van. Ook voor kinderen is lino snijden en lino drukken een fantastische ervaring.

Niet iedereen lijkt op een correcte manier gebruik te maken van de drukpers. Wanneer ik vorige week de drukpers opnieuw wilde gebruiken … marcheerde ze niet meer. Wat een afknapper. Ik had me verheugd op een avondje drukken. Ik probeer dan maar met de deegrol wat te realiseren, maar het zit niet mee. Omdat ik geen ander werk voorzien heb, maak ik alles wat ik gebruikte proper (drukken is een vuilmakende techniek) en vertrek naar huis. Ondertussen denk ik er aan zelf een pers te kopen.

Op internet ga ik op zoek naar een handpers. Tweedehands vind je ze niet. Maar nieuw zijn ze niet zo duur. Ik vergelijk prijzen. Dat is wel handig op internet. Je kan de prijzen en systemen vergelijken. Ik wil er nog wel even over nadenken … maar ik geraak meer en meer enthousiast om me zo’n handpers aan te schaffen. De te drukken oppervlakte is beperkt: A4 formaat. Maar dat is ruim voldoende. En wellicht geraakt de grote pers in de academie nog eens hersteld. Daar kan ik dan terecht met mijn grotere werken als het moet.

Toch eerst een nacht laten bezinken, zodat ik vanuit een frustrerende ervaring geen domme aankopen doe.

Ik heb een groot taartenkarton in kleine delen gesneden van 18 op 23 cm. Zo’n vel papier is niet zo groot. Je kan er kleine oefeningen op maken zonder er veel tijd aan te spenderen.

Ik blijf bij een bloemenmotief en laat me leiden door de vorm van een zonnebloem. Ik voel het plezier van tekenen met Oost-Indische inkt in water terugkomen. Je hebt niet alles onder controle, integendeel. Bij deze techniek moet het wat meezitten. Dan krijg je af en toe verrassende resultaten te zien.

Na nog wat van die oefeningen wil ik het taartenkarton opbergen en met degelijk papier aan het werk gaan. Het resultaat moet ik afwachten, maar het plezier om met deze techniek te werken kan ik wel al op mijn repertoire schrijven.