Toen ik opruimde na ‘Tussen de bomen’ dacht ik moeilijk in gang te geraken om de presentatie van mijn eindwerk te realiseren. Niets blijkt minder waar. Mijn eindwerk staat nu al netjes klaar te wachten op vervoer.

Een (klein) overzicht van dat werk kan je komen bekijken in het Vrijetijdscentrum de Menatoren, Provinciebaan 2 in Rotselaar. Op vrijdag 20, zaterdag 21 en zondag 22 juni, is de ruimte op de tweede verdieping toegankelijk van 13 tot 18 uur. Zelf zal ik daar alleen op vrijdagnamiddag aanwezig zijn. Zaterdag en zondag wil ik zelf een kijkje nemen op de andere plaatsen.

De werken van de nog niet afgestudeerden zijn te vinden in de lokalen van de academie in de Sint-Jansstraat 85 in Werchter.

Tot ik beslis terug wat te schilderen. Het atelier ligt er uitnodigend opgeruimd bij en de doeken staan reeds lang op mij te wachten. Ik haal die reeds ’s avonds uit hun berging en zet ze in het atelier: dat is een zetje om de faalangst te overwinnen, want eerlijk gezegd, erg zegezeker voel ik me niet.

Wanneer ik ’s morgens naar mijn atelier trek voel ik me gespannen: het is zowat een jaar geleden dat ik er nog werkte: van als het wat kouder wordt trek ik me terug in huis. Karel heeft al vaak voorgesteld om verwarming te gebruiken, maar dat vind ik dan weer zo onverantwoord, zowel op financieel als ecologisch vlak.

Eerst haal ik de verf uit de dozen waar ze sinds een paar maanden opgeborgen was. En ineens voel ik de adrenaline door mij heen stromen: ik krijg er echt zin in.

Het is net of er in mij iets ontploft, of er iets dringend naar buiten moet. Er bestaat niks anders meer dan het doek en de verf. Het lijkt of ik een oude liefde heb teruggevonden.

Ik werk intens, aan een ritme dat niet meer weggelegd is voor oudere mensen. Het voelt echter zo goed. Straks zal ik wel rusten. Hoe kon ik het schilderen vergeten.

Het zal wellicht altijd een spanning blijven tussen het grafisch werk en het werken met kleuren. Waarom krijgt een mens maar één leven en is dat leven zo kort?

Met het breekmes snij ik zonder een bepaald patroon te volgen rechtstreeks uit papier, zodat de scherp uitgesneden kant bovenaan is. Het vraagt mijn gehele concentratie. Maar juist die intense concentratie geeft me een heel gelukkig gevoel: ik vergeet mijn omgeving en val gewoon samen met mezelf zonder afgeleid te worden door dingen van buitenaf.

Het is een heel speciaal lijnenspel. Bij het snijden maak ik gebruik van lijnen: wat ik niet uitsnijd moet een lijn vormen, wat ik wegsnijd vormt ook een lijn, een tegenlijn als het ware.

Ik heb geen bepaald plan dat ik wil uitwerken, zoals bij het eerste werk. Leuke lijnen uitsnijden is me voldoende. Ik zoek het contrast tussen de lijnen op.

Door de kant waarin ik snij als de goede kant te gebruiken, heb ik minder braam, maar toch voldoet het me niet helemaal. Vermoedelijk is het mes van niet zo’n goede kwaliteit. Nu ja, de breekmessen die ik gebruik zijn van die spullen die je in de reclamebak vindt in alle brico’s. Ze voldoen om gewoon een papier kleiner te maken, maar voor wat ik wil moet ik denkelijk op zoek naar een betere kwaliteit.

Op de achterkant teken ik mijn ontwerp. Niet alle lijnen zijn aangeduid, maar de voornaamste lijnen staan er: ik zie wat het gaat worden.

En dan begint het snijwerk.

Aan de goed kant is het uitsnijden niet zo perfect gelukt als ik hoopte: bij het uitsnijden blijft er braam achter aan de onderkant en bij nauwkeurig kijken merk je dat wel. Is het breekmes niet scherp genoeg,? Nochtans zorg ik regelmatig dat de gebruikte snede vervangen wordt. Is het papier niet geschikt voor snijwerk? Moet ik snijden langs de bovenkant i.p.v. de onderkant?

Ik vind het ontzettend leuk om doen. Dus ga ik op zoek naar de oplossing voor dat braam en ondertussen voel ik me weer in de kleuterklas zitten … maar daar mochten we alleen met botte kinderscharen werken. Volwassen worden heeft ook voordelen: nu mag je met volwassen materiaal in je vingers snijden, niemand die dat een ramp gaat vinden.

Ik sleur al mijn werken naar de eerste verdieping in de academie: daar heb ik ruimte zat om op de grond een oppervlakte van 2,44 op2,44 af te bakenen. Ik verschuif tafels en stoelen, tot ik de gewenste ruimte bekom.

Eerst moet ik zelf een voorstel doen. Ik leg 8 werken op de grond die mijn voorkeur hebben. Wanneer Jan komt kijken vraagt hij mij waarom ik maar twee rijen werken zou presenteren en geen drie. Inderdaad kan ik nog een extra rij invoegen. De werken hangen dan wel tot tegen de grond, maar het is de enige manier om wat meer werken aan bod te laten komen. Feitelijk is het de bedoeling dat je min of meer een overzicht geeft van de verschillende technieken die je gehanteerd hebt. Omdat ik de laatste jaren allergisch ben geworden voor houtskool en pastel, zijn mijn latere werken in Oost-Indische inkt. Toch heb ik nog enkele werken bewaard van mijn pastel-periode en die wil Jan er bij hebben. We zoeken samen naar een oplossing. Ook de plaats van de werken in pastel wordt bekeken: hoe breng je best ‘kleur’ midden al dat (soms heftige) wit-zwart.

Uiteindelijk vinden we een overeenkomst waar we ons beiden in kunnen vinden. Natuurlijk kan je niet in twaalf werken ‘alles’ tonen waarmee je al die jaren aan de slag bent geweest. Gelukkig zijn er ook nog mijn harmonica-boeken waarin mijn kleinere werken aan bod kunnen komen. In die zin is mijn presentatie wel volledig. Of alles bekeken zal worden … dat vraagt veel tijd en er zijn voor de jury heel wat eindwerken te bekijken. Maar het ‘gevoel’ hebben dat ik alles verzameld heb met de middelen die me ter beschikking staan,geeft me voldoening. Daar, in die ruimte, zal mijn creativiteit even ‘te kijk’ gesteld worden. Ik wil graag ‘gezien’ en ‘graag’ gezien worden. Dat mag af en toe toch eens aanbod komen of niet?

Tijdens het opruimen van de tentoonstelling vreesde ik eerst dat ik een periode ‘leeg’ zou rondlopen. Dat bleek niet het geval. Plots kreeg ik zin met papier aan de slag te gaan.

Eerst zorgde ik voor stukken behangpapier van 20 op 20 cm en daar begon ik in te snijden. Zoiets vraagt al je aandacht, want je moet het rechtstreeks doen, zonder tekening vooraf. Het is hetzelfde waagstuk als met aquarel: elk stipje kleur dat je daar zet kan niet meer ongedaan gemaakt worden. Ook bij het snijden sta je voor hetzelfde probleem: wat je wegsnijdt kan niet meer ‘aangezet’ worden. Daarom vraagt het volledige concentratie, net of je een diepe meditatie ingaat.

Van een collega in de schilderklas kreeg ik twee fotoalbums die in een etalage gelegen hadden en verkleurd waren, dus niet meer te verkopen. Elk van die albums bevatte 10 bladeren waarop kon geplakt worden: ideaal voor mijn snijwerk. Zo ontstonden twee ‘schetsboeken’ van de snijdtechniek. Stilaan kreeg ik het snijden in de vingers, zonder in mijn vingers te snijden.

Stilaan komt de eindejaartentoonstelling van de academie in zicht en de presentatie van mijn eindwerk. De ruimte voor de presentatie is beperkt: 2,44 m op 2,44 m. Het zal dus selecteren zijn. Ik spreek met Jan, de leraar tekenen af, dat ik mijn werken in de auto zal laden, zodat we op de academie samen kunnen kiezen wat er omhoog gaat hangen.

Met het vooruitzicht op die tentoonstelling heb ik in Ikea lijsten gekocht met plexiglas: die wegen niet veel. De werken worden met nagels opgehangen op spaanderplaat: niet zo’n ideaal ophangsysteem, maar als de kaders niet te zwaar wegen blijven ze wel hangen. Hoop ik toch.

Wanneer ik in de namiddag de werken van de muur neem ontstaat een verschrikkelijke leegte. Ineens wonen we in een kaalgeplukte omgeving. Gelukkig dat morgenmiddag de werken weer aan de muur kunnen hangen. Ik ben zo gewoon aan de drukte van schilderijen en tekeningen tegen de muur dat ik me ontredderd voel als er niets hangt.

Ik neem ook werken mee die niet ingekaderd zijn, zodat er voldoende materiaal is om een keuze te maken. Alle werken hebben ofwel een passe-partout van 50 x 70 of hebben die afmetingen, zodat ze vlug kunnen ingekaderd worden als dat nodig is.

Ik ben benieuwd wat het resultaat gaat zijn. Zal mijn keuze en die van Jan wat samenvallen?

Maandagmorgen wacht ons opnieuw een verhuiskarwei, maar in omgekeerde richting: alles terug op zijn plaats zetten, zowel in de tuinkamer als in het atelier. Karel neemt het poetsen voor zijn rekening. Ik breng alles terug op zijn plaats met behulp van Karel als het nodig is. Het blijkt vlotter te gaan dan ik me voorstelde. Veel tafels en kastjes van de tuinkamer staan op wieltjes, zodat ze gemakkelijk te verplaatsen zijn, wat nogal eens voorvalt bij tentoonstellingen ‘ten huize van…’ Na enkele uren is de klus geklaard en kunnen we gezellig aan tafel zitten in ons dagelijks decorum.

De werken blijven hangen tot de eindejaartentoonstelling van de academie, dan verhuizen ze naar de ruimte waar de eindwerken worden gepresenteerd.

Na de middag duik ik de garage in: alles terug naar het atelier slepen. Ik vind het leuk om doen, ik weet dat daarna alles zal klaar staan om terug te beginnen schilderen. Hoewel … zoveel aandrang voel ik niet. Het is normaal dat na zo’n drukte van de voorbije week eerst en vooral wat rust moet komen en men niet gefocust is op direct opnieuw te beginnen. Ik maak er mij geen zorgen over, vooral als alles netjes geordend is en ik een zee van ruimte heb om met werken te beginnen.

Wanneer ik de tuin intrek om een frisse neus te halen en te kijken of ook daar alles in orde is, overvalt mij een soort verwarring: niet te geloven dat de voorbije dagen zo ontzettend druk waren en dat nu alles zo rustig op me afkomt. Ik geniet ervan, weldadig omgeven door de stilte van groen.

Na een drukke namiddag met veel zon en veel bezoekers, alsof we ergens op een markt in het zuiden van Frankrijk zitten, komt het einde in zicht. Enkele oudere buren die intens genoten hebben van buiten zitten, babbelen, iets drinken en eten … gaan naar huis en beloven volgend jaar weer present te zijn.

Het wordt tijd om op te ruimen: de auto’s worden op de oprit gereden, de werken ingeladen, de ezels weer terug gesleurd gevolgd door de stoelen. We hadden afgesproken de tenten pas maandagavond neer te halen … maar plots zijn veel handen beschikbaar en in een minimum van tijd worden de tenten in hun verpakking gestoken. Even doet het vreemd aan: een ‘lege’ tuin ligt er wat ontredderd bij.

Om de overgang naar het normale leven wat gemakkelijker te maken verzamelen we op het terras en wordt de cava boven gehaald en snackjes. Iedereen is tevreden na de voorbije dagen. Er deden zich geen onverwachte problemen voor en de bezoekers waren enthousiast. Tot ook de deelnemers vertrekken. Iedereen zwaait iedereen uit en Christel, Ludo, Indrah, Karel, Sangeeth, Deepak, Manon en ik achterblijven. We hebben gereserveerd om samen te gaan eten. Aike en Carlo waren de grote afwezigen: ze namen met de dansschool deel aan het Belgisch kampioenschap cheerleaden … op nog geen 10 minuten rijden van bij ons. Het gebeurt vaak dat we elkaar mislopen: zij werken meestal wanneer andere mensen vrije tijd hebben. Via een sms-je laten ze hun resultaat weten: 11 keer goud en 3 keer zilver: in elke discipline waar ze aan deelnamen, waren ze bij de gelauwerden. Ook leuk om horen.

Het etentje verloopt rustig: de jongeren praten over hun besognes de ouderen genieten na en het eten smaakt voortreffelijk. Prijs/kwaliteit is dit restaurantje in Werchter wellicht een topper.

Wanneer ieder naar huis trekt komt de stilte heel weldadig op ons af. Het is mooi geweest.

Wanneer zaterdag de klok zes uur aanwijst, krijgt iedereen de kriebels: alle werken moeten in het atelier gebracht worden, zodat er ’s nachts niets kan gebeuren. Ineens ziet de tuin er miserabel uit met de tenten die leeggehaald werden en als achteloos achtergelaten alsof ze van geen nut meer zijn en de kuisploeg de boel nog moet opruimen. In Werchter kennen we die aanblik: na het festival lijken de kampeerweiden één puinhoop, zeker als het geregend heeft.

Maar zondagmorgen, na een rimpelloze nacht, kan het leven weer herbeginnen. Tegen de middag staan de tentjes weer boordevol aanbod.

… en het wordt druk, heel druk. Het geeft het gevoel van op een overvolle markt te zijn beland. Gelukkig zijn er stoelen voor de oudere mensen. Die laten zich de drukte welgevallen, zeker als er nog iets bij gedronken kan worden. Er worden met man en macht snackjes op schalen gelegd, drank bijgevuld en tussendoor nog gepraat en veel gelachen: op zo’n zomerse dag is een buitententoonstelling een zaligheid om meemaken.