Tijdens de pauze … of hoe het leven verdwijnt aan een tafel

Er namen zeven kinderen deel aan de workshop. Hoe dat allemaal georganiseerd wordt weet ik niet, maar de kinderen zijn blijkbaar gewoon om elke vrijdag, van half twee tot drie, deel te nemen aan dergelijke projecten.

Eerst vertelde ik hen wat we zouden doen en gaf enkele voorbeelden van mijn kaarten die ik had meegenomen: een tekening of schildering op een onderkant gekleefd … en meteen had je een leuke kaart. Nu zouden ze met bister werken.

Ik had poeder van bister meegenomen. Noten (bruin van kleur) en acajou (rood van kleur). Bij het begin van de workshop liet ik de kinderen die poeders mengen met water in glazen confituurbokalen, goed schudden en dan mochten ze hun naam schrijven op een stukje papier en er eventueel een tekening bij maken. Zo leerden de kinderen het materiaal kennen waarmee ze aan de slag zouden gaan en ik hun namen.

Daarna begon het grote werk. Ik gaf een voorbeeld hoe je bister kon weghalen op een blad. Ik zette met water wat strepen en punten op een beschilderd blad en dopte dit droog, waardoor de witte lijnen zichtbaar werden. Onmiddellijk lieten de deelnemers een ‘waw’ horen. Ik moest niet meer aanmoedigen, ze vlogen erin. En ja, als ze klaar waren met een kaart mochten ze een volgende nemen: er was genoeg voorraad.

Wat me opviel was hoe de kinderen elkaar hun werk toonden en hoe positief ze daarop reageerden: kei-mooi zeg! In deze vorm van onderwijs wordt veel aandacht besteed aan communicatie en dat voel je aan de kinderen. Het verwonderde me dat de kinderen heel spontaan op mij reageerden. Ze waren niet de indruk door bv. mijn leeftijd. Terwijl de kinderen genoten van zich uit te leven met die kerstkaarten, dat op een rustige wijze met elkaar deelden, genoot ik van hun openheid en evidentie om vriendelijk met elkaar om te gaan. Niet dat er geen conflicten zijn. Maar daar is een (wekelijkse?) klassenraad voor om dat uit te spreken. Iemand van de groep maakt het verslag en dat wordt uitgehangen. Zo kon ik de laatste klassenraad ‘lezen’ tegen de muur: wat leuk en niet-leuk was en de plannen die gemaakt werden.

Om drie uur kwam het bericht door dat de kinderen naar buiten mochten. In onze groep werd niet direct gereageerd: er was nog zoveel te doen. Maar iedereen trok uiteindelijk toch naar buiten: ze konden wat buitenlucht gebruiken na zo’n intense namiddag.

En ik, ik kreeg weer een kop koffie en een babbel met een of andere juf.

De Muze is een basisschool met Freinet-onderwijs en Lorenzo volgt daar het vijfde leerjaar. Hij vroeg of ik geen workshop wou leiden in zijn school. Er waren nog oma’s en opa’s die dat deden. Op zo’n vraag kan je toch alleen maar ‘ja’ zeggen. Na wat ruggespraak zouden we kerstkaarten maken. Die zouden verkocht worden op de kerstmarkt die de school organiseert voor de financiële ondersteuning van dit project.

Zelf was ik erg enthousiast. Met een groep kinderen aan de slag gaan gedurende een paar uren en hen iets bijbrengen van je eigen kunnen: zalig.

Ik wou hen ‘bister’ laten uitproberen. Bister is een poeder verkregen van gedroogde notenbolsters. Aangelengd met water geeft dat een soort inkt of waterverf. Je kan er een tekening mee maken, de lijnen laten uitzweven door er met water langs te gaan. Je kan ook met een borstel een natte strook aanbrengen en dan met penseel, rietpen of gewone inktpen er een lijn door trekken, die dan een eigen weg zoekt in het water. Je kan ook eerst op een blad een laag bister opbrengen en daarna de bister met nat weghalen, zodat er een lichtere tekening ontstaat. Deze laatste techniek wou ik met de kinderen uitproberen.

Natuurlijk vraagt dit wat voorbereiding. Thuis zorgde ik voor voldoende papier waarop een laag bister was aangebracht, zodat de kinderen direct aan het tekenen van de kaarten konden beginnen. Op goede kwaliteit van aquarelpapier (300 g) bister gesmeerd, laten drogen en op de juiste grootte gesneden die nodig was om een kaart te maken.

Toen ik toekwam aan de school stond Lorenzo me op te wachten. Zoen, blij zijn om elkaar te zien en hij bracht me naar de klas waar alles zou doorgaan … en of ik zin had in koffie? Zelfs al had ik geen zin … toch zou ik koffie gedronken hebben. Hoe dikwijls stelt een jongen van goed 10 jaar zo’n vraag aan een oma? Maar ik had echt zin in koffie. Hij naar de keuken … en even later kwam hij terug met de boodschap dat de koffie weldra klaar zou zijn.

Hij hielp me met het klaarzetten van de tafels en het materiaal, ging daarna koffie halen, vroeg of hij nog iets kon doen en zei toen dat hij verder buiten ging spelen.

Ik keek de klas eens rond. Wel wat chaotisch maar hier werd geleefd en geleerd. Ik kon me voorstellen dat Lorenzo hier een hemel op aarde aantrof.

En voor mij: mijn namiddag kon niet meer stuk. Alles nodigde uit om aan de kerstkaarten te beginnen.

Ondertussen zijn de kleinkinderen van Karel op bezoek geweest. Ze brachten hun hond mee: een vijf maanden oude puppy, merk Teckel.

Het is altijd afwachten hoe de honden op elkaar gaan reageren.

Finn is voorlopig een klein mormeltje dat nog dubbel zo groot moet worden. Toby is een fel uitgegroeide Beagle (zit er ergens een ander ras tussen zijn voorouders?) … hoe zullen ze de namiddag samen doorbrengen terwijl  wij aan tafel zitten?

Maar blijkbaar komen de honden uit een zeer goed opgevoede familie. Na het uitwisselen van de beleefdheden (hoe ruik jij, wil je met me spelen, wie is de baas) die positief aflopen, gaan ze heel voornaam met elkaar om. De honden gaan samen met de kinderen de tuin in en laten de pret aan het jonge volkje. De vraag stelt zich wie zich het meest amuseert: de kinderen of de honden.

De ouderen kunnen rustig met elkaar praten … buiten halen kinderen en honden hun hart op.

Manon, de fotografe van dienst. Jammer dat ze daardoor niet op  de gezamenlijke foto’s kan staan. In elk geval heeft zij haar werk uitstekend gedaan en bezorgde ze ons later foto’s waarbij we met plezier terugkijken op die dagen in de Ardennen.

Aike, de oudste dochter die erg goed is in initiatief nemen om er dan anderen warm voor te krijgen. Nu, veel moest ze niet aandringen: iedereen wou eens een weekend samen uit proberen.

Sangeeth, de jongste dochter

Deepak, de jongste zoon

Karel en Toby … onafscheidelijk

Carlo met puppy Schico in zijn armen

moeder en dochter op wandel

familiefoto tijdens het wandelen

aperitieven op een zonnig terras … we schrijven 1 november 2014

Poes Luna ... en natuurlijk hielden Toby en Schico zich gedeisd: wie zou er niet vallen voor de charme van dit beestje

Maandagmorgen om 10 uur komt moet het chalet ontruimd zijn. Dus afspraak om half negen voor een laatste ontbijt, bagage inpakken en dan naar huis. Alsof een grondige voorbereiding de werkzaamheden gepland heeft, verloopt alles snel en gemakkelijk. Het is mooi om zien hoe iedereen zijn steentje bijdraagt aan de opruim.

Even voor tienen is alle bagage in de auto’s gewerkt en zitten de honden op hun plaats. Dan komt de eigenaar het weekend afronden.

Omdat Aike voor de middag nog aan het werk moet, blijft de vrijdagploeg ook voor het afsluiten zorgen. Zoenen, knuffels en we zwaaien uit.

Terwijl de wagen me meeneemt richting Leuven, heb ik het moeilijk om naar de realiteit van straks kantklossen over te schakelen. Het is zo heerlijk geweest. Die overschakeling zal wel een paar dagen duren: het is nagenieten en heimwee in één.

Hopelijk komt er nog zo’n samenzijn.

De volgende ochtend zijn Karel en ik wakker, wanneer de rest van het huis nog in volle rust is. Gelukkig slapen we beneden en de anderen een verdieping hoger. Om niemand wakker te maken, besluiten we een wandeling te maken: zo kan Toby eventueel een plasje en wat meer doen en wij kunnen ons volzuigen met de heerlijke boslucht uit de Ardennen. Het is bijna niet te geloven dat het al november is. Het is vrij warm … en een overvloed van kleuren vergezelt ons. Maar in die overvloed verdwalen we een beetje. Denkelijk zijn we bij de splitsing de verkeerde weg ingeslagen. Dan maar terug op het gevolgde pad om bij de splitsing de ander kant te kiezen. En ja hoor, dit keer geraken we tot aan de chalet. Dat kwartiertje langer wandelen, kan ons alleen nog maar wat meer gezondheid opleveren.

Wanneer we terug binnen zijn, horen we dat de anderen wel wakker zijn (daar zorgde Schico voor, een puppy van vijf maanden die bijna zijn hoofd op tafel kan leggen zonder op zijn tenen/nagels te staan), maar ze verkiezen denkelijk om nog wat na te dromen. De afspraak was om 10 uur iedereen present bij het ontbijt. We beginnen voorzichtig aan het opruimen van de living. Veel houdt dat niet in: enkele glazen, een lege fles wijn en een gezelschapsspel dat naar de daarvoor bestemde hoek moet. Ik geniet ervan: alsof die volwassen kinderen nog eens klein worden en ik voor hen mag zorg dragen. Carlo komt als eerste opdagen om Schico even buiten te laten. Een voor een zakken de kinderen naar de living af. Ineens wordt het druk: Carlo zorgt voor omelet bij het ontbijt, de anderen verzorgen de tafel … en ik trek me even terug met de krant van gisteren: als moeder door de kinderen verwend worden, gewoon zalig.

Hoe verloopt zo’n dag? Eten, wandelen, eten, wandelen, sauna … en vooral genieten van samen te zijn. Ik krijg er niet genoeg van. Ook Karel geniet ervan. Je moet het maar kunnen: op een vrij laat moment in het leven van de kinderen binnen komen om dan aanvaard te worden als iemand die niet alleen je moeder ‘gelukkig’ maakt maar daarenboven ook als een soort ‘vader’ ervaren wordt. De relaties van stief/vader-moeder zijn wellicht de moeilijkste om te realiseren.

Er is veel graag zien aanwezig in het weekend. Iedereen gaat heel respectvol met de andere om. Er is een zachtheid en blijheid aanwezig, alsof een groot cadeau uit het Leuvense werd meegebracht.

En op een tafeltje brandt een kaarsje voor Arne, de zoon, de broer die ons vanuit veel pijn weer samenbracht.

Alles in dit chalet bevalt ons: geen overdreven luxe, kamers die ruim genoeg zijn om behaaglijk aan te voelen, een living die uitnodigt om bijeen te zijn … en een keuken die voldoende comfort biedt voor de koks. Nu, van die koks wordt niet veel verwacht. Aike bracht een gourmet-stel mee: op de stenen plaat kan je vlees braden en eronder kan je kaas laten smelten . De eerste avond wordt er gebraden, de tweede avond organiseren we een kaassmelterij: allemaal niet veel werk maar wel lekker lang aan tafel.

Eerst is er natuurlijk, na de wandeling en de scrabble, de sauna. Karel laat zich niet verleiden, maar ik ga met Aike en Carlo de sauna in. Gelukkig is het niet te warm want het is lang geleden dat ik me nog eens aan die geneugten overgaf. Het gezellige aan sauna is dat je, terwijl het zweet over je lichaam stroomt, je knus kan keuvelen over om het even wat. De warmte dwingt je om te ontspannen. Tussendoor, even onder een verfrissende douche (geen ijswater, dat is voor de fanatiekelingen) wat bekomen van de warmte en terug de sauna in. Uiteindelijk kom je er als herboren uit.

Na zo’n verfrissende sauna smaakt het aperitief dubbel zo goed. En natuurlijk, weer bubbels. Sinds we de cava ontdekten, is dat ons huisaperitief geworden. Bubbels hebben iets feestelijk.

En we drinken op elkaar … en op Arne. Hij is aanwezig met een foto en een kaarsje ervoor. Aan tafel praten we over Arne. Dat gebeurt niet zo vaak. Geen zware dingen, kleine herinneringen. Hij blijft bij ons afwezig-aanwezig: de geliefde zoon, de geliefde broer, de (niet gekende en toch aanwezige) schoonbroer. Arne brengt ons samen. Gemis en graag zien in één.

De avond verloopt gezellig. Aike heeft een voorraad spelletjes meegebracht … maar Karel en ik haken af: we gaan heel vroeg naar bed. En Toby geeft geen problemen. Hij slaapt in zijn bench naast onze slaapkamer.

Zowat een jaar terug vroegen de kinderen eens een weekend samen door te brengen. Ja, waarom niet? Wel wou ik mijn materieel aandeel in het weekend beperken tot het betalen van de rekening. De jongere generatie, meer vertrouwd met het zoeken op internet naar overnachtingsmogelijkheden, regelde een chalet. Telefoons gingen heen en weer … en uiteindelijk bleek het weekend van 1 november voor iedereen geschikt en was er een behuizing gevonden aan zeer schappelijke prijs, met sauna en jacuzzi … en huisdieren toegelaten mits een paar euro’s extra.

We konden vanaf vrijdagavond daar verblijven tot maandagochtend. Aike en Carlo hadden nog werk te doen op vrijdagavond. Wij zouden met hen meerijden … maar dat thuisblijven was geen ramp. Zo kon ik nog naar de opening van de tentoonstelling van Eddy Wijngaert, een vroegere collega in de academie. Sangeeth, Deepak, Manon en poes Luna vertrokken wel op vrijdagavond. Zij zouden het kampement voorbereiden.

Ik keek uit naar het weekend … maar er was ook enige aarzeling. Met de kinderen samen zijn leek me een leuk vooruitzicht … maar wat met de huisdieren? Toby is helemaal geen liefhebber van poezen en bij een confrontatie geeft hij daar direct uiting van. Ik heb moeite hem aan de lijn te houden wanneer hij een poes ruikt. Gans zijn lijf spant zich, klaar om dat schepsel aan te vliegen als het mocht opduiken.? Schico, ook een jachthond, deelt de mening van Toby: poezen zijn uit den boze en dienen van de wereld te verdwijnen, wat denken die wezens wel. En nu samen met Luna, een donker lief poesje, onder één dak? Dat was om problemen vragen.

Zo rijden we zaterdagmorgen, samen met Aike en Carlo en de twee honden het avontuur tegemoet. Het is helder en warm weer. De weerberichten voorspellen dit weer voor de rest van het weekend.

We bellen met de vraag Luna zeker uit het bereik van de honden te houden. Geen probleem, die zit rustig te genieten in de slaapkamer van haar baasjes.

Het is een heerlijke begroeting wanneer we aankomen: we keken allen uit naar deze dagen van samen zijn. Ik ben benieuwd naar de reactie van onze jagers: hoe zullen ze reageren op de geur van Luna, want die hangt toch in huis.

En de jagers reageren niet. Ze installeren zich terwijl wij de cava heffen. Het is zo warm dat we buiten op het terras kunnen eten. Gelukkig is er een afwasmachine die het grootste deel van de vaat doet. Dan moeten de honden en wijzelf dringend op wandel: genieten van de natuur, het mooie weer … en elkaar. Daarna blijft het warm genoeg om nog een spel scrabble te spelen op het terras. Raad eens wie wint? Ondergetekende met maar twee punten winst. De kinderen willen me altijd verslaan … en nu was het hen bijna gelukt. Dat vraagt natuurlijk om revanche.

Enkele dagen terug ontdekt dat de mails die we verzenden niet bij de adressen toekomen, maar bij ons wel als verzonden worden aangeduid. We weten niet vanaf wanneer dit probleem zich heeft aangediend. De uitnodigingen voor de kunstroute van IGCS zijn gelukkig wel toegekomen, maar vanaf dan lijkt het fout te lopen. En dan sta je dan in een samenleving waarin de meeste communicatie via het net verloopt.

Eerst en vooral is het opzoeken of mails met belangrijke informatie hun bestemming bereikt hebben. Zo niet, moet moeder Post nog eens aangesproken worden. Het is ook op zoek gaan naar de oorzaak van het probleem. Gelukkig houdt Karel zich daar mee bezig. Voor hem is het echter geen pretje: uren achter de computer om uiteindelijk geen oplossing te vinden. Oh ja, hij belt naar de verschillende helpdesks, wordt vriendelijk te woord gestaan, maar uiteindelijk blijkt het probleem niet bij hen te liggen.

Voor mij een gelegenheid om, in solidariteit met Karel, eens een grondig opruiming te houden in mijn mails. Ik archiveer mijn mails vrij nauwkeurig … maar niet alle informatie moet jaren behouden blijven. De informatie van de voorbije kunstroutes of –markten mag gerust verdwijnen. Afspraken met teken- en schilderklas van de voorbije jaren hebben geen enkele betekenis meer. Mails die met hart en ziel geschreven zijn bewaar ik uiteraard.

Ik hoop dat er vlug een oplossing komt. De buitenwereld niet kunnen bereiken is als roepen in de woestijn: geen mens die luistert (leest). Onze moeders gingen op de koffie bij de buren, zo konden ze het eens zeggen. Wij doen het via internet en drinken ons kopje achter de pc.

Op 1 november komen we met zijn allen samen voor een familiedag. Het is een traditie die sinds enkele jaren in ons gezin in ere wordt gehouden. We gaan na de middag dan naar het graf van Arne. Zijn afwezigheid brengt ons bijeen. Ieder is er verzonken in de eigen wereld. Het is een wereld van graag zien en gemis. Daarna gaan we bowlen. Het is alsof we uit de pijn om de afwezigheid van Arne willen overstappen naar het leven en het ervaren van verwarmend samen zijn. Daarvoor hebben we elkaar nodig en dat is goed.

Dit jaar hebben we er iets meer van gemaakt dan een familiedag. We zijn samen  op weekend vertrokken ergens in de Ardennen. We gingen elk individueel naar Arne en namen zijn foto mee naar ons samenzijn: zo was hij ook bij ons.