Terwijl de gruwel van de executies door IS ons scherm overspoelen, iedereen verontwaardigd reageert, de politieke leiders inbegrepen, moet ik aan deze foto denken die symbool staat voor een tijd die nog niet zolang achter ons ligt. Niet dat ik, wat door het IS in naam van de godsdienst uitgevoerd wordt, goedkeur. Integendeel, ik vind het banditisme pur sang, zoals het andere banditisme dat zich (soms in naam van de armen of een of andere god) manifesteerde: Robin Hood, de bokkenrijders, Bonny en Clyde, de kruistochten, noem maar op …

Nog geen honderd jaar geleden werden deze mannen opgehangen (zie foto), en zij niet alleen. Het lynchen gebeurde vooral in het zuiden van de Verenigde Staten met Afro-Amerikanen als slachtoffer en vaak de Ku Klux Klan (een vereniging van blanken) als daders. Deze bende (hoe kan je ze anders benoemen) keerden zich tegen de Afrikaanse Amerikanen, de gekleurde Amerikanen, de Joodse Amerikanen, de katholieke Amerikanen  … kortom tegen alles wie anders was dan zichzelf. Ondertussen beleden ze wel hun godsdienstige ( meestal protestantse) rituelen. Zo konden ze zonder meer over een liefhebbende god zingen en prediken over het liefhebben van hun naaste en later nog even een zwarte liquideren. Deze foto dateert van 1930. De opgehangen mannen hebben een naam: Thomas Shipp en Abram Smith uit Marion (Indiana).

Het is zo gek. Robin Hood wordt als een held ten tonele gevoerd maar was een feitelijk een bandiet. Van uit ons standpunt gezien was een herverdeling van ‘het bezit’ noodzakelijk: er was een opperklas die alles in handen had en een onderklas die armoe leed. Zeggen we dat ook over de communistische revolutie in de landen die daaraan moesten geloven: Rusland, Cambodja, Noord-Korea …? We zijn dapper zolang we de herverdeling op anderen kunnen verhalen … maar van mijn inkomen, eigendom … blijven ze af. Bonny en Clyde worden voorgesteld als jonge sympathieke gangsters. Een romance doet het altijd goed. Tot we zelf het slachtoffer worden van zo’n stel, zoals Marc Dutroux en zijn partner Michèle Martin. Neen, we willen veilig kunnen tanken, naar de supermarkt gaan, ons geld op de bank beleggen … en ’s avonds ontspannen bij een film waarbij het geweld de spuigaten uitloopt, maar de goeden overwinnen.

Voorlopig wil ik nog altijd via een legale of ten minste een geweldloze weg voor verandering pleiten. Natuurlijk … als de politieke leiders zo manoeuvreren dat ze, omwille van een verdoken agenda (bv. economische belangen) figuren aan de macht brengen die een gevaar vormen voor de democratie dan weet ik niet of ik de weg van legaliteit en geweldloosheid nog verder kan aanprijzen. De nazis zijn ook maar door een wereldoorlog verslagen.

Bij Frieda op bezoek geweest. Ik had iets meegebracht om samen te eten. Dat is gezellig en ondertussen praten we bij. Ik vergeet Karel natuurlijk niet: op hem staat hetzelfde gerecht te wachten. Gewoon de oven inschuiven en de graden en minuten op elkaar afstemmen. Niet panikeren: de andere dagen kookt Karel.

Ik had alles in een wasmand vervoerd en toen ik die mand mee naar huis nam lag er een briefomslag in met deze droedel om me te bedanken. Frieda moet me niet bedanken want ik geniet evenveel van het gesprek als zij. Maar ik vind het wel ontzettend leuk als ik thuis die enveloppe ontdek en daarin die tekening vind met een heel lieve tekst aan de achterkant. De tekening is wat vaag: ik ben een slechte fotograaf en mijn fotoapparaat is ook maar iets eenvoudigs.

Frieda is ontzettend goed in minuscule tekeningen. Ik voel mij mentaal krullen van plezier als ik die fantasievolle tekening zie. Zou ze beseffen hoe ze het leven van een ander blijer maakt als ze zich uitdrukt in haar stijl?

Dank je wel Frieda.

Bijna een week geleden dat ik nog schreef op mijn blog. Neen, ik had geen griep ondanks velen in mijn omgeving daaronder lijden, en neen, met mijnrug gaat het behoorlijk en ik heb geen winterdipje. ’t Was alleen even erg druk. Ik doe het mezelf aan. Ik wil als ik aan een project begin het ook meteen afmaken, zodat het volgende niet te lang moet wachten op uitwerking. En nu was ik aan een grote tekening begonnen met vele kleine streepjes … en dan duurt het wel even voor dat hele blad gevuld is. Daarbij kreeg ik in het begin van de week bericht dat een tante overleden was. De jongste zus van mijn vader, feitelijk mijn lievelingstante. Naar het schijnt lijken we op elkaar, zeker van karakter. Ze is bijna 92 jaar geworden en in haar slapen blijven slapen. Dan is het even organiseren met het openbaar vervoer om de begrafenis bij te wonen.

Ondertussen kwam er ook een brief binnen die me aanmaande om naar de autokeuring te gaan. Dus garage gebeld voor nazicht en de autokeuring voor een afspraak. Ondertussen maar streepjes trekken.

Nu is die grote tekening (voorlopig) af en kan ik andere projecten aan bod laten komen. Gelukkig dat Karel me af en toe oproept rust te nemen. Ik heb meer enthousiasme dan energie.

En tussendoor durf ik nog wel eens een zentangle te maken. Soms trek ik maar enkele lijnen en stop dan om een paar uren later er wat aan toe te voegen. Het zijn ontspanningsoefeningen die me wellicht leiden naar een andere inspiratie bij het tekenen.

Wanneer ik vertrek geeft Frieda me een paar blauwe stiften mee: een heel fijne en een wat minder fijne. Ze heeft ze niet meer nodig, want ze wil nu alleen nog met zwart werken.

Natuurlijk wil ik die stiften zo spoedig mogelijk uitproberen. Terwijl ik teken kan ik niet anders dan aan Frieda denken. Er komt woede in mij op. Waarom zoveel pijn? Ik merk dat ik me nog erg inhoud in mijn expressie.

Ik kan alleen aan de zijkant van haar bed staan en proberen haar leefwereld een beetje te begrijpen: een lichaam dat stuk gaat van de pijn en toch de moed zoeken om verder te leven.

Frieda en ik zitten samen in het eerste jaar kantklossen … en we kunnen het ontzettend goed met elkaar stellen. Frieda wordt opgenomen in de kliniek … en wat koop ik als presentje om haar te bezoeken? Inderdaad, het boek over Zentangle. Ze is er enthousiast over … want vroeger heeft ze daar al workshops over gevolgd … met prachtige zentangles als resultaat.

Het gaat niet zo goed met haar en ze wordt opnieuw opgenomen. Wanneer ze ’s nachts niet kan slapen probeert ze de pijn te misleiden door te tekenen. Wanneer ik voor de tweede keer bij haar binnenloop heeft ze een zentangle voor mij gemaakt (zie foto). Ik ben in de wolken met haar geschenk.

Thuis zoek ik een geschikte lijst en kader het in. Dan een nagel in de hoek waar mijn pc staat om haar werk een plaats te geven.

Frieda heeft een heel andere stijl dan mijn robuustheid: ze noemt zichzelf een ‘prutsemie’. Ook in haar kantwerk drukt ze zich zo delicaat en fragiel uit. Nu zie ik doorheen haar subtiel werken met lijntjes en vormen haar zware nachten. Ze vecht zich met zachtheid tot een menswaardig bestaan. Ik duim voor haar.

Het zentanglen heeft echt een intrede gedaan in mijn leven.

Voetbal zou een sport, een feest, plezier … noem maar op moeten zijn. Ik ben geen voetbalfan. Maar als ik in het nieuws geconfronteerd wordt met voetbalgeweld in de vorm van een afgehakt hoofd , verwijzend naar de dramatische ontwikkelingen die zich in naam van een godsdienst voordoen … dan ga ik toch even kopje onder. In deze zentangle dringt dat overrompelende door. Het ging toch om een leuke vrijetijdsbesteding? Volgens bepaalde regels lopen twee teams achter een bal aan, worden daar goed voor betaald en bezorgen de voetballiefhebbers een al dan niet boeiende namiddag of avond. Niet dus.

Kan je nog met een gerust gemoed je kinderen naar een sportactiviteit sturen?

Dan neem ik pen en Oost-Indische inkt … en zentangle. Ik wil iets proberen met heel sobere lijnen en vormen. Kijken wat dat geeft. Het is een goede oefening om de kracht van lijnen en vormen te verkennen. Maar het werken met pen en inkt hindert me, het vertraagt mijn uitdrukking … en die pen kan ik nu best wel eens weggooien: een fijne streep kan je er niet meer mee trekken, zo versleten is ze van het vele gebruik.

Christel was heel enthousiast aan het ‘zentanglen’ gegaan en gaf me haar boek mee om het in te kijken, zodat ik het zentanglen ook eens kon uitproberen.

Inderdaad, het is leuk om doen en vraagt geen speciale opleiding. Nu ik beperkt ben door rugproblemen om lang achter mijn tekentafel te staan, kwam dit zentanglen als een prachtig aanbod. Ik kon er even aan werken, wat rusten, verder werken en na korte tijd heb je toch iets als resultaat.

Op de foto mijn eerste zentangle. Een restje papier (ik gooi alleen iets weg dat echt geen dienst meer kan doen), zwarte stiften van verschillende dikte … en dan maar verstand op nul en tekenen wat in me opkomt. Het is echt spelen met lijnen zonder geladenheid. Mijn kinderziel mag weer aan bod komen, heerlijk!

Enige weken terug onderging Christel een ingreep waardoor ze enkele dagen in de kliniek verbleef. Omdat ik iets mee wou nemen wanneer ik haar ging opzoeken, stapte ik de boekhandel binnen: wellicht was er iets te vinden dat haar zou aanspreken. Ik bleef wel even treuzelen bij de afdeling geschiedenis, maar dat is meer mijn interesse. Uiteindelijk kwam ik terecht bij de kunstafdeling en de hobbyboeken, daar zou ik wellicht iets naar haar gading vinden.

Inderdaad, ik kon er mijn ogen niet van afhouden. Titel: Zentangle. De omslag smeekte om geopend te worden. Ik bladerde wat en wist onmiddellijk dat dit een schot in de roos zou worden. Ik liet het keurig als geschenk inpakken en ik wou dansend de winkel uit, maar hield me gelukkig toch in. Een mens stapt rustig de winkel uit, ook al kan je niet wachten om het ingepakte geschenk af te geven.

Even dacht ik er aan ook voor mezelf dat boek te kopen, het is echt zo’n hebbeding waar je regelmatig in kan bladeren. Ik kon me echter houden aan ‘alleen een boek voor Christel’.

Wat is zentangle? Ergens op internet pikte ik volgende omschrijving van het boek:

Leef je uit op papier met zentangles! Tangle staat voor een wirwar aan lijnen tekenen en kleuren, zonder complexe technieken, maar juist om zen te worden. Zentangle is een vorm van creatieve meditatie, waarvoor je niet hoeft te kunnen tekenen.

Dit boek bevat 100 zentangles die stuk voor stuk beginnen met een simpele basisvorm, zoals regendruppel, piramidevorm of bloemmotief. Nadat de basisvorm op papier staat, volgen vele variaties om de vorm in te tekenen met lijnen en vervolgens in te kleuren. Ervaring is helemaal niet nodig! Er bestaat geen goed of fout, enkel een rustgevend effect. Volg de oefeningen in het boek en je zult zien dat het zentanglen vanzelf gaat. 'Teken, kleur en ontspan' is het motto.

Omdat ik al een paar lessen niet kon komen, vroeg de docente van kantklossen of ik voor een doktersbriefje kon zorgen. Eerst moest ik toch even slikken: wie vraagt er iemand die 72 jaar geworden is om een afwezigheidattest als je even niet kan aanwezig zijn bij een opleiding in de academie. Wellicht zal dat allemaal zijn redenen hebben. Toch vraag ik me af of dat noodzakelijk is om de kunstopleiding in goede banen te leiden. Omdat ik haar niet in moeilijkheden wil brengen en ik toch naar de dokter moest omdat mijn rug bleef protesteren, vroeg ik de huisarts om die administratieve neurose in te volgen. Hij kon een grijns niet onderdrukken terwijl hij uit zijn printer het attest opving.

En straks zal ik dat papiertje keurig bezorgen aan het secretariaat. ‘k Ga vragen of ik de oudste leerling ben die met zo’n attest afkom … en zo ja, zouden we dan geen fles cava openmaken, het zou de eerste keer zijn dat ik een record breek.

Ik begin met in het midden een groot vierkant te plaatsen en daarin verweef ik kleinere vormen en daaraan … tot er een zeker ritme ontstaat. Het is heel rustgevend: zonder nadenken, gewoon op intuïtie, nog een vierkantje neerzetten. Wellicht dat ik verder die richting uitprobeer.

En ’s morgens wakker worden en de tuin ondergesneeuwd vinden. Heerlijk om zien … toch blijf ik liever binnen.

Ik probeer aan mijn tekentafel wat te werken, maar dat gaat maar met mondjesmaat. Regelmatig moet ik rust nemen. Gelukkig bestaan er nog boeken. Ik lees nog altijd het liefst in een echt boek en niet op pc of een tablet. De zintuiglijke gewaarwording van papier, de geur van de druk , het voorzichtig omslaan van de pagina’s. Wij zijn de laatste generatie van ‘boekenlezers’. Na ons zullen er minder bossen sneuvelen om papier aan te maken … maar is een tablet milieuvriendelijker? Niet dat ik tegen die evolutie ben, integendeel. Dagelijks voel ik me dankbaar dat ik het internet nog heb mogen meemaken. Nu bestaan er geen afstanden meer. Reizen de kinderen naar de andere kant van de aarde? Je kan contact opnemen via de vele mogelijkheden die internet biedt … en het is alsof ze niet eens weg zijn.

Toch blijf ik mezelf graag verwennen met een echt boek. En tussen door teken ik, voorzichtig, mijn rug moet het uit houden.

als trage vogels

maken woorden van verlangen

zich los uit de chaos

van niet-woorden

proberen

een brug te bouwen

tussen nu

en toekomst

tussen jou

en mij

woorden vallen

in een niet eindigend gesprek

als zachte sneeuw

een na een

Proberen met elkaar te praten … maar dat lukt niet. Ieder spreekt voor zich uit maar de woorden bereiken elkaar niet. Samen zijn en toch alleen zichzelf tot gesprekspartner hebben.

En dan wordt het kantklossen onderbroken: mijn rug wil niet meer mee. Eerst een paar dagen rusten en dan bekijken wat ik nog kan doen. Wanneer ik tekeningen maak van kleiner formaat kan ik met mijn armen steunen op de tekentafel en dat geeft wel wat meer comfort voor mijn rug, dus minder pijn. Ik blijf ook bewust niet te lang aan de tekentafel staan. Ergens heb ik schrik dat, als ik niet luister naar de pijnsignalen, mijn rug het voorgoed laat afweten en ik niet meer aan tekenen en kantklossen moet denken.

Ik vertrek van mijn emotie. Ik zit verknoopt met mezelf. Ik moet leren aanvaarden dat ik ouder word, anderzijds … ik heb nog zoveel plannen die ik wil uitwerken. Toch zal een voorzichtig omgaan met mijn fysieke mogelijkheden de enige uitkomst zijn.

Die verplichte rust heeft ook zijn voordelen. Er liggen nog stapels boeken op me te wachten … en vanuit een gemakkelijke houding kan ik nu daaraan beginnen. Zo kan ik me voorlopig toch nog verzoenen met mijn beperkingen.

Op de uitnodiging vinden we volgende tekst: Brigitte Simons maakt beelden en schilderijen die deel uitmaken van een universeel verhaal. Het zijn soms literaire illustraties. Het zijn beelden die het gebrek aan sporen van ingrijpende gebeurtenissen in het landschap of portret registreren.

Vaak haalt ze haar inspiratie bij haar kinderen waarbij ze op zoek gaat doorheen die concrete kinderen, naar alle kinderen.

Wellicht een van de aangrijpendste portretten is de figuur die letterlijk de mond gesnoerd wordt.