In het Hageland , waartoe ook Tienen behoort, spreekt men
Brabantse dialecten, maar ten gevolge van hun geografische ligging hebben ze
bepaalde invloeden van het Limburgs ondergaan. Dit is onder meer in het Tiens
dialect nog zeer duidelijk te horen.
Heel vaak wordt onterecht gedacht dat Tienen in Limburg gelegen is. Dit ondanks dat er nog twee Vlaams Brabantse fusiegemeenten,
Linter en Zoutleeuw nog meer oostelijk gelegen zijn. Er dient nog 17 km in oostelijke richting
afgelegd te worden vooraleer de eerste Limburgse gemeente, de stad Sint-Truiden
bereikt wordt. Dit is dezelfde afstand die we vanuit Tienen in westelijke
richting moeten afleggen om Leuven te bereiken. In bijlage kunt u een kaartje van Vlaams-Brabant vinden met niet Brussel in het centrum doch eerder Leuven in het centrum van de provincie. Hierdoor onstaat het misverstand dat Tienen in Limburg zou liggen.
De Getelijn (G-lijn)
Ten oosten van Tienen treffen we de oude grens aan tussen
het hertogdom Brabant en het graafschap Loon (omvatte ongeveer het huidig grondgebied
van Belgisch en Nederlands Limburg)
Een hele bundel isofonen
(=een klein, systematisch taalverschil tussen dialecten dat als een
grens door een taalgebied loopt) valt
juist of ongeveer samen met deze oude grens. Omdat deze grens eerst de Gete
volgt, spreek men van de Getelijn. Deze lijn (of eerder grenzenbundel) is de
meest karakteristieke scheidingslijn tussen het Brabants en het Limburgs
dialect.

De Uerdingerlijn (U-lijn) ook de ich/mich lijn genoemd
De belangrijkste
dialectgrens in het Hageland is de Uerdinger lijn. Ze vertrekt op de taalgrens
ten noorden van het Waalse dorpje Bevekom (Beauvechain) en loopt in
noordoostelijke richting ten oosten van de gemeenten Opvelp, Neervelp,
Vertrijk, Boutersem, Lubbeek, Sint-Joris-Winge, Onze-Lieve-Vrouw Tielt,
Scherpenheuvel en Zichem.
Verder loopt de U-lijn door het noordwesten van
Belgisch-Limburg, het uiterste zuidoosten van Noord-Brabant en het noorden van
Nederlands-Limburg. In Duitsland gaat ze over de Rijn te Uerdingen (vandaar de
naam).
Het meest
opvallende kenmerk is de uitspraak van de persoonlijke voornaamwoorden
"ik, mij, u". Ten oosten van de U-lijn zegt men ich, mich, oech, ten
westen ik, ma, a/oe.
Daarom spreekt men ook van de ich/mich-lijn. De overgang van
k naar ch is een gevolg van de Hoogduitse klankverschuiving. We kunnen het
fenomeen vergelijken met de kringen in een vijver waarin je een steen hebt
geworpen. De laatste kringen sterven uit tussen Roosbeek en Boutersem met de ch
van ich, mich, oech, och

Voor de liefhebbers van het Tiens dialect volgt hierna een link naar een internetsite waar een hele reeks verhaaltjes in het o zo sappige Tiense dialect kunt beluisteren.
http://www.tienen.be/showpage.aspx?id=1027
En nu maar hopen dat jullie het allemaal kunnen verstaan. Als hulpje staat en naast het verhaaltje (=geluidsfragment) telkens ook een woordenlijst met de vertaling van typisch Tiense woorden in het dialect.
|