In 1168 verleende Godfried III (1142-1190) een charter dat als het oudst bewaard op schrift gestelde privilegie van het hertogdom beschouwd wordt. Hiermee bevestigde hij alle eerder verleende vrijheden. Daarnaast stelde hij de stad vrij van het zogenaamde recht van de dode hand, waardoor de hertog afzag van het recht om zich als landheer goederen toe te eigenen die niet meer konden vererven.

Om de hegemonie in het oostelijk deel van zijn territorium te bevestigen, koos hertog Hendrik I  (1190-1235) Tienen als bruggenhoofd. Vooral bij het begin van de 13de eeuw verbleef hij meermaals in de stad. Toch waren het zijn troepen die op 13 oktober 1213, na hun nederlaag bij Steppes (Montenaken), de stad zwaar teisterden.

Op 5 juni 1288 versloeg Jan I (1267-1294) nabij Woeringen de geallieerde legers van de aartsbisschop van Keulen, de graaf van Gelre en de graaf van Luxemburg. Hierdoor wist hij het graafschap Limburg (d.i. het huidige land van Herve) bij zijn bezittingen te voegen. Deze overwinning bezorgde hem een toenemend aanzien buiten de grenzen van het hertogdom. De overwinning had ook voor Tienen positieve gevolgen. Tijdens de slag traden de burgerlijke milities van de Brabantse steden voor het eerst militair op de voorgrond  Onder leiding van hoofdmeier Gilles van de Berghe wisten vooral de Tiense boogschutters zich te onderscheiden, waardoor de stad als tegenprestatie een aantal nieuwe vrijheden kreeg  Uit het charter van 24 februari 1291 kunnen we opmaken dat Tienen op het einde van de 13de eeuw tolrechten bezat, dat er openbare markten werden gehouden en dat de stad beschikte over een eigen systeem van maten en gewichten.

De gestileerde beeltenis van hertog Jan I, ook wel Jan Primus genoemd, staat op ieder flesje bier dat in de brouwerij van Haacht gebrouwen wordt.

01-11-2010 om 14:37 geschreven door jcob1374  

Tijdens de vroege Middeleeuwen maakte Thuinas deel uit van het graafschap Bruningerode. Het oude graafschap strekte zich uit tussen de Dijle en de Grote Gete en behoorde tot het prinsbisdom Luik. In 987 had prinsbisschop Notger dit gebied in leen gekregen van de keizer van het Heilig Roomse Rijk, Otto III.

In hun streven om de handelsweg Brugge-Keulen te domineren lieten de steeds machtiger wordende graven van Leuven hun begerig oog op Bruningerode vallen. In 1013 behaalde de graaf van Leuven, Lambrecht I , bij Hoegaarden een belangrijke overwinning op prinsbisschop Balderik II. Hierdoor werd Thuinas bij het graafschap Leuven gevoegd. De nieuw verworven nederzetting bekleedde een sleutelpositie in de uitbreidingspolitiek van de graven en vormde een vooruitgeschoven vesting tegenover de Luikenaars. Dit resulteerde de aanleg van een afdoende verdedigingsgordel en het verwerven van stadsrechten. De stad werd rond 1014 voor de eerste maal ommuurd. De eerste omheining beperkte zich tot de bouw van een muur en de aanleg van een gracht rond de St.-Germanusheuvel. Het water dat de noordelijke gracht vulde was afkomstig van de Mene, een riviertje dat ten zuiden van de stad vloeide en dat in de 11^de eeuw speciaal voor dit doel vergraven werd.

Naast Bruningerode verwierven de graven van Leuven omstreeks 1100 ook de graafschappen Brussel en Grez, het domein van Orthen (het latere ’s-Hertogenbosch) en het gebied rond de abdijen van Nijvel en Gembloers.  Deze bezittingen vormden de kern van het latere hertogdom Brabant. Rond 1106 werd graaf Godfried I (1095-1139)  tot hertog van Neder-Lotharingen en markgraaf van Antwerpen verheven, wat hem behoorlijk wat prestige opleverde. Ondanks zijn toenemend succes op territoriaal vlak verloor de hertog de interesse voor Tienen niet. Gedurende deze periode overlaadden Godfried en zijn opvolgers de stad met speciale voorrechten en fungeerde zij regelmatig als hertogelijke residentieplaats.

01-11-2010 om 14:22 geschreven door jcob1374  

In het Hageland , waartoe ook Tienen behoort, spreekt men Brabantse dialecten, maar ten gevolge van hun geografische ligging hebben ze bepaalde invloeden van het Limburgs ondergaan. Dit is onder meer in het Tiens dialect nog zeer duidelijk te horen.

Heel vaak wordt onterecht gedacht dat Tienen in Limburg  gelegen is. Dit  ondanks dat er nog twee Vlaams –Brabantse fusiegemeenten,  Linter en Zoutleeuw  nog meer oostelijk gelegen zijn.  Er dient nog 17 km in oostelijke richting afgelegd te worden vooraleer de eerste Limburgse gemeente, de stad Sint-Truiden bereikt wordt. Dit is dezelfde afstand die we vanuit Tienen in westelijke richting moeten afleggen om Leuven te bereiken. In bijlage kunt u een kaartje van Vlaams-Brabant vinden met niet Brussel in het centrum doch eerder Leuven in het centrum van de provincie. Hierdoor onstaat het misverstand dat Tienen in Limburg zou liggen.

De Getelijn (G-lijn)

Ten oosten van Tienen treffen we de oude grens aan tussen het hertogdom Brabant en het graafschap Loon (omvatte ongeveer het huidig grondgebied van Belgisch en Nederlands Limburg)

Een hele bundel isofonen  (=een klein, systematisch taalverschil tussen dialecten dat als een grens door een taalgebied loopt)  valt juist of ongeveer samen met deze oude grens. Omdat deze grens eerst de Gete volgt, spreek men van de Getelijn. Deze lijn (of eerder grenzenbundel) is de meest karakteristieke scheidingslijn tussen het Brabants en het Limburgs dialect.

De Uerdingerlijn (U-lijn) ook de ich/mich lijn genoemd

De belangrijkste dialectgrens in het Hageland is de Uerdinger lijn. Ze vertrekt op de taalgrens ten noorden van het Waalse dorpje Bevekom (Beauvechain) en loopt in noordoostelijke richting ten oosten van de gemeenten Opvelp, Neervelp, Vertrijk, Boutersem, Lubbeek, Sint-Joris-Winge, Onze-Lieve-Vrouw Tielt, Scherpenheuvel en Zichem.

Verder loopt de U-lijn door het noordwesten van Belgisch-Limburg, het uiterste zuidoosten van Noord-Brabant en het noorden van Nederlands-Limburg. In Duitsland gaat ze over de Rijn te Uerdingen (vandaar de naam).

Het meest opvallende kenmerk is de uitspraak van de persoonlijke voornaamwoorden "ik, mij, u". Ten oosten van de U-lijn zegt men ich, mich, oech, ten westen ik, ma, a/oe.

Daarom spreekt men ook van de ich/mich-lijn. De overgang van k naar ch is een gevolg van de Hoogduitse klankverschuiving. We kunnen het fenomeen vergelijken met de kringen in een vijver waarin je een steen hebt geworpen. De laatste kringen sterven uit tussen Roosbeek en Boutersem met de ch van ich, mich, oech, och

Voor de liefhebbers van het Tiens dialect volgt hierna een link naar een internetsite waar een hele reeks verhaaltjes in het o zo sappige Tiense dialect kunt beluisteren.

http://www.tienen.be/showpage.aspx?id=1027

Bijlagen:
ScreenShot118.jpg (48.1 KB)   

Langs de rand van de oude Gallo-Romeinse vicus werd in de vroege Middeleeuwen een kapel opgericht ter ere van Sint-Martinus van Tours. Hij was één van de oudste heiligen van het christendom. Traditioneel verwijst de keuze van deze patroonheilige naar een vroege kerkstichting, die op zijn beurt een continuïteit van bewoning vanaf de Romeinse periode laat vermoeden (foto 1).

De Sint-Martinuskerk was de oudste parochiekerk van Tienen. Het was de eigenkerk van een familie die zich ‘van Avendoren’ noemde en die op deze plaats een adellijk goed bezat. In 1816 verdween het Romaanse kerkgebouwtje nadat het in 1798 als nationaal goed verkocht werd.

Een tweede bewoningskern situeerde zich meer oostelijk, rond de beter verdedigbare Sint-Germanusheuvel (huidige Veemarkt). Sommige auteurs situeren de oorsprong van de eerste Sint-Germanuskerk in de 9de eeuw. Volgens een 12de-eeuwse transcriptie van een charter uit 20 april 872 bevestigde Karel de Kale de Parijse abdij van Saint-Germain des Près in het bezit van de villa ‘Thuinas’. In het originele charter ontbreekt deze vermelding en in het 12de-eeuwse cartularium werd voornoemde passage geschrapt.

Hoewel er nog veel onzekerheden bestaan rond de exacte oorsprong van de St.-Germanuskerk (foto 2), mogen we stellen dat er zich rond dit kerkje een nederzetting vormde.

31-10-2010 om 00:00 geschreven door jcob1374  

Om de Romeinse legioenen, die de Rijngrens bij Keulen beveiligden, te kunnen voeden werd er in de eerste eeuw na Christus in het hinterland een goed geolied netwerk van landbouwnederzettingen gecreëerd. Er ontstonden een reeks marktdorpen in het vruchtbare Haspengouw, die de landbouwopbrengsten verzamelden en als tussen opslagplaatsen fungeerden voor verder transport naar Tongeren en Keulen.

Op de site van het Grijpenveld, ten zuiden van het huidig station werd in 2002 door het Vlaams Instituut voor het onroerend erfgoed  ca. 20 ha van de zuidwestelijke randzone van de vicus van Tienen onderzocht. De vicus van Tienen wordt momenteel beschouwd als één van de belangrijkste nederzettingen van de Civitas Tungrorum met als hoofdstad Tongeren.

De oudste structuren van de vicus horen tot de Tibero-Claudische periode, de stichtingsfase van het vicus. Het gaat om een vierkante ceremoniële ruimte omgeven door een gracht. Uit dezelfde periode behoort een woonstalhuis met enkele afvalkuilen. Op het einde van de 1 ste eeuw breidde de vicus zich uit van het centrum naar de rand en werden op het Grijpenveld 2 kiezelwegen aangelegd. Langs 1 van deze wegen werd een drukwaterleiding aangelegd voor de toevoer van water voor het Romeins badgebouw, opgegraven aan de Zijdelingsestraat. Rondom de wegen ontwikkelde zich een ambachtelijke zone.

31-10-2010 om 00:00 geschreven door jcob1374  

Binnenin komen enkele concentraties van palen waarschijnlijk overeen met de plaats van 2 huizen, gelijktijdig of niet. Een aantal opslagkuilen of silo’s dienden voor het bewaren van graan en andere producten. Daarnaast werden er ook enkele schuurtjes op palen aangetroffen. Deze hadden eveneens een opslagfunctie. De aanwezigheid van structuren voor het bewaren van voedsel toont het belang van landbouw voor de samenleving aan. Het belang van landbouw voor het bestaan in die tijd kan ook worden afgeleid uit het feit de opvullingen van de buiten gebruik geraakte silo’s of opslagkuilen vaak gepaard gingen met complexe rituelen. In de silo’s van de Wijngaardberg is de hoeveelheid versierd aardewerk opvallend hoger dan in de andere kuilen. Het belang van het plaatsen van versierd aardewerk in bepaalde contexten werd reeds meermaals vastgesteld. Het bestaan van gelijkaardige intentionele deposities in silo’s in Engeland, Frankrijk en België en zonder twijfel in een groot gebied rond deze landen zou kunnen wijzen op gelijkaardige geloofswerelden, gebaseerd op de vereisten van een bestaan gebaseerd op landbouw.

31-10-2010 om 00:00 geschreven door jcob1374  

Het liedje lijkt over een oude waterketel (Aa moeër) te gaan, doch de zanger bezingt in een dubbele bodem de vleselijke liefde. Het Franse woord voor liefde is “amour” met dezelfde uitspraak zoals een oude waterketel klinkt in het Tiens dialect. Met deze wetenschap in het achterhoofd krijgt de tekst van het liedje een gans andere inhoud.

Bijlagen:
Tienen vroeger.wmv (2.8 MB)