Beste Tuinclubleden. Hier lees je héél wat nieuws over de moestuin, de kruidentuin, dieren in de tuin, de vijver, ... !
03-02-2006
Een voorbeeldtuin met permacultuur. De Lusthof van Lieven David
Zoals ik mij verleden jaar over de zes nummers van Seizoenen kon uitleven over mijn manier van telen met combinatieteelt en wisselteelt gekoppeld in één tuin, weliswaar met sterke ruggesteun van de professioneel ingestelde redactiegroep van Velt nationaal,zo kan Lieven dit jaar zijn gang gaan. Lieven is nog een stapje verder en teelt volgens de principes van de permacultuur.Het is niet de bedoeling omLievenhier stap na stap te volgen. Dat kan je gewoon zelf doen in Seizoenen maar ik wil zijn aanpak wel even onder jullie aandacht brengen
Groenten, bessen, kruiden, geurplanten, lokplanten voor nuttige insecten vullen zijnpluktuin van 250 m2. Het hele jaar rond is er heel divers lekkers te oogsten. - De grond wordt gemulcht. -Groenten en kruiden mogen bloeien en in zaad schieten. -De kippen scharrelen 's winters de grond luchtig en beestjesvrij. Doorlevende groenten en meeldauwvrije bessen en druiven geven, in ruil voor een minimum aan onderhoud, een overvloedige oogst. De arbeidsbesparende maatregelengeven hem meer tijd voor arbeidsintensieve activiteiten: zoals: uittesten vannieuwe of oude soorten en rassen;zelf kan hij nieuwe rassen ontwikkelen;plaatselijk én wereldwijd zoekt hij informatie en zaadjes, kan zaken door geven en wisselt uit.
Bij vlaco worden drie soorten compost gemaakt: GFT, humotex en groencompost. - GFT (groente-, fruit-, tuinafval): 10 tot 12 weken intense compostering in gesloten hallen met zuurstoftoevoer (aërobe) en frequent keren (extra beluchting) - humotex: de GFT wordt eerst vergist waardoor biogas vrijkomt vervolgens wordt hij aëroob nagerijpt. Het werkingsproces duurt +/- 5 weken. -Groencompost: groenafval wordt in openlucht aëroob gecomposteerd en duurt ongeveer 5 maand. De GFT compost en de Humotex zijn aangewezen voor tuin en akker. De groencompost is aangewezen voor houtgewassen. Mijn inlichtingen verkreeg ik telefonisch bij Velt.
Bij permacultuur wordt dus geen omwoelgereedschap gebruikt. -de grond wordt onkruidvrij gemaakt door hem af te dekken met inktvrij karton en daar bovenop organisch matriaal van terplaatse. Laten liggen tot het ongeveer verteerd is. De rest hark je samen en kan je gebruiken om te mulchen - de wegjes van 20cm tussen de vakken van 1,20m breedte worden opgevuld met houtsnippers - de teeltvakken voer je op met compost. Heb je geen materiaal om op te starten dan kan je in gelijk welk tuincenter houtsnippers bestellen. Compost kan je kopen bij Vlaco (sterk gecontroleerde compostwinning van de Vlaamse gemeenschap)
-In de tuinclub van zondag 29-01-05 kwamen wij tot de vastelling dat permacultuur in hoofdzaak verschilt met wisselteelt en combinatieteelt, dat de mens de natuur nog beter en meer observeert en zich dan gaat aanpassen aan die natuur. In de wisselteelt, maar ook in de combinatieteelt grijpt de mens in en tracht de natuur naar zijn hand te zetten. -Aangezien Marc onze voorzitter zich grondiger en vlugger verdiept heeft in het btheoretische boek 'Tuinen van overvloed' van Fransje De Waard, laat ik Marc naarstig verder werken op dat terrein en wacht ik vol geduld op zijn synthese. -Zelf ga ik mij nu verdiepen in 'De natuur van het tuinieren' door Ed Groeneweeghe die een veel praktischer boek schreef over permacultuur. Eén van zijn bronnen zijn publicaties van Velt. Ik kan, door mijn contacten met Velt rechtstreeks putten uit hun bronnen en uit hun niet aflatende inspanningen en onderzoeken naar permacultuur.
Wij benaderden de theoretische kant maar wat ons het meest interesseert is de praktische werkelijkheid. - kruiden heb je nodig in de keuken dus laat je die groeien zo dicht mogelijk bij de keuken. Je hebt er zoveel als mogelijk op de kruidenspriraal. Zie foto Neem volgende raadgevingen in acht: - Geen grote kruiden zoals aardpeer, zonnebloem, lavas enz...er op planten op de spiraal om het evenwicht niet te verstoren. - Geen woekeraars zoals: munt, citroenmelisse, mierikswortel enz..dan hebben kleine kruiden geen kans meer na een tijd. - Houd trekening met de biotoop van de kruiden bv.:rozemarijn, salie, lavendel staan graag droog dus je plaatst ze bovenaan. Kervel, look en ui wel vocht vragen, dus die gaan onderaan enz. De vereisten vind je gemakkelijk terug in een kruidenboek. - De kruiden mogen dicht bij mekaar staan omdat ze op verschillende hoogten staan en mekaar dus het licht niet ontnemen. - Houd er ook rekening mee welke kruiden je aan de zuid of noordkant plaatst ook volgens de behoefte aan licht en warmte. Voor de aanleg van een kruidenspiraal: kan je een brochuurke bestellen bij Yggdrasil email: yggdrasil@pandora.be. Je kan ook de website bezoeken http://users.pandora.be/yggdrasil/ Yggdrasil is ook telefonisch te bereiken: 016/82 45 37
De eerste tuinclub van het jaar zit er op. Op de foto staat de gewone locatie, Cathilleweg 86 te 8490 Stalhille, bij Add .De sfeer was eerder aan de luiddruchtige kant en Marc, onze voorzitter moest voortdurend tot de orde roepen. Soms was het even laten uitleven en dan herpakken anders was het gewoon niet te doen. Op bepaalde momenten voelde ik mij meer op een nieuwjaarfuif dan op een studievergadering. Zo moet je dan noteren. Ze hebben mij tot medesecretaris gepromoveerd omdat er dan toch alweer één meer is die zwijgt of toch minder babbelt. We noteren steeds met twee om aanvullende nota's te hebben. Dat levert zeer goede verslagen op. Het hoofdtema was deze keer 'permacultuur' Als je de lijn afloopt: van gangbare tuinbouw over wisselteelt en combinatieteelt naar permacultuur, dan is de eerste gewoon nadelig voor het milieu en de drie andere zijn een gestatige evolutie naar te terugkeer tot de oermethode want daar staat permacultuur toch het dichts van allemaal bij.
Dit jaar probeer ik tijdens de winter sla te kweken met een dubbele tunnel. Tot op heden ziet deze sla er ondanks de extreme t° (- 6,1° C) nog prima uit!
Mijn minimum-maximumthermometer ligt alvast paraat tussen de sla!
Ik denk dat het vooral belangrijk is om geen te kleine tunnels te nemen. Bij een grotere tunnel blijft de opgewarmde luchtkolom wat langer weerstand bieden tegen de vorst! Daarom zette ik nu reeds de volledige tunnel van 4m op 1,2 m alhoewel ik slechts 1,5 m nodig had. De laagste tunnel is een constructie van ongeveer 30 cm hoog. De tunnel erboven is ruim 80 cm hoog. Aan de zijkanten komen de twee tunnels echter dichter bij elkaar!
Voor tuinieren wil dat zeggen dat er gestreefd wordt naar zo weinig mogelijk verstoring van de grond. De bodem is een ecosysteem op zichzelf en moet met rust gelaten worden. Spitten is daarom uit den boze, maar ook schoffelen en harken zijn ongewenste werkzaamheden. Deze werkzaamheden verstoren de natuurlijke structuur van de bodem en het kost ontzettend veel energie om die structuur weer te herstellen.Door de bodem te bedekken met organisch materiaal kan onkruidgroei voorkomen worden. De grond droogt minder snel uit en water geven is onnodig, ook in droge zomers.
Maar naast een landbouwmethode gaat de permacultuur een stukje verder door ook na te denken over materialen die gebruikt worden. Steen, plastic of metaal zijn dode materialen en zijn ongewenst bij de permacultuur omdatze weinig toevoegen aan een ecosysteem terwijl levende materialen dat wel doen. Geen schutting van dood hout dus. Na het installeren heeft een schutting van dood hout zijn beste kwaliteit, daarna wordt het alleen maar minder. Een levende haag gaat alleen vooruit in kwaliteit doordat bij het groeien steeds meer soorten een plek kunnen vinden in de levende haag. Een natuurlijke levende haag trekt vogels en insecten.
Zelfs over woningen en transport is nagedacht bij de permacultuur en daarbij blijkt misschien wel het onderscheid met andere landbouwmethoden. Bij de permacultuur wordt de gedachte waarop landbouw is gebaseerd helemaal doorgetrokken naar het dagelijkse leven.
Samen gevat uit teksten van Fransje De Waard oa. De eetbare tuin en Tuinen van overvloed.
Permacultuur is voor velen onder ons noch een totaal onbekende factor. Het is de meest natuurlijke methode voor land en tuinbouw. Met enkele mensen van het bestuur Velt Jabbeke bezochten we een tuinbouwbedrijf dat helemaal werkte volgens deze methode: Om de grond te bewerken komt er weinig of geen gereedschap aan te pas. De natuur doet al het werk. Bedden van 1,20m breed en steeds aangevuld met compost. De paadjes ertussen zijn 20cm en opgvuld met houtsnippers. De planten staan in kleine trosjes door mekaar
Het inzaaien van de teelten gebeurt volgens de op verpakkingen te vinden aanduidingen. Tegen eind maart ziet het combinatieteeltvak in mijn tuin er zo uit. Je ziet twee netten: het eerste schermt de erwten af tegen vogelvraat en het tweede de sjalot tegen vogel gescharrel die de sjalot niet ontzien om wormpjes te vinden.
Hier heb je een foto waarop duidelijk te zien is dat enkel de tussenrijen met spinazie ingezaaid zijn en aangeklopt met de platte schop. Kijk naar de bakens en daar zie je de nog onbewerkte grond. De eerste fase, de inzaai van de tussenrijen, is achter de rug en kan ik beginnen met de zaai van de hoofdrijen. Het eerste wat in de grond gaat is radijs.
-de wisseling van de teelten gebeurt in de volgende orde C - B- C- A- C - B -C - A...enz. -Het volgend jaar doorschuiven: de rijen schuiven slechts 25 of 30cm door zodat de teeltlijnen van dit jaar volgend jaar op de voedsellijnen komen te staan en omgekeerd. Dit wordt maar stillaan duidelijk na het zien van een concreet voorbeeld van een teeltplan.
combinatieteelt 6: te mijden combinaties + wel toepassen
Goede en slechte combinaties bij combinatieteelt zijn te vinden op het internet. absoluut te mijden combinaties: ui met boon, erwt met boon of tomaat, venkel met tomaat of boon. absoluut toe te passen combinaties wortelen met ui, selder in de omgeving van prei. Ik beperk me tot deze. Bij het bekijken van mijn schema zal je duidelijke combinaties vinden maar ook combinaties die vragen oproepen. Reageer gerust want dit is een beetje de bestaansreden van deze blog. Alles doen kloppen volgens de regels is wel degelijk een zeer moeilijk puzzelwerk.
combinatieteelt 8: voorbeeldvan teeltschema voor alleen de teeltrijen
Rij1ste teelt2de teelt3de teelt
1Csjalotveldsla
2Bwortelstruikboon
3Czaaipreigroenlof
4Abroccoli
5Cgele mosterdstruikboonnateelt
6Bkoolsoorten
7Crode bietprei
8Arijspeulerwtwarmoes
9Cradijsprei
10Bmosterdselder
11C saladeprei
12Apeulvenkel
13Cplantuiboon
14Bwortelprei
15Cmosterdboonroodlof
16Aspruitkool
Het volgend jaar schuift spruitkool naar de andere kant van het vak en de volgorde wordt dan: 16A, 1C, 2Benz . Grond die kort vrijkomt wordt bedekt met mulch. Grond die lang vrij komt wordt bezaait met een groenbemester.
met dit schema ben ik indertijd mijn combinatieteelt gestart. Ik heb het enkele keren een weinig aangepast. Op de C rijen mag ik 3 teelten en meer hebben maar ik pas het zelden toe
combinatieteelt 5: de grond klaar leggen voor de zaai
Begin maart maak ik mijn tuin vrij en ga aan het werk met de ergonomische woelvork om de grond zo'n 20cm diep, los te woelen. Voor de verdere bewerkingen met vierhaak en hark leg ik loopplankjes om de grond zo minimaal mogelijk aan te drukken. Dan plaats ik ook bakens aan de andere zijde en begin met het inzaaien van de spinazie en waar de zaaiprei komt zaai ik in de tussenrijen geen spinazie, omdat die te breed uitgroeit en de jeugdige preiplantjes in hun groei belemmeren en doe fileren. Daar zaai ik wel gele mosterd. De foto toont een ergonomische woelvork van Gecotec, die niets rugbelastend is.
Elk jaar opnieuw moet je bakens uitzetten (klik even op de foto). We hebben de cultuurrijen(hoofdrijen) en de tussenrijen(voedselrijen) Enkel de hoofrijen worden aangegeven door bakens in kleur. -rood, voor rijen waar maar 1 teelt per jaar of een hoge hoofdteelt plus een nateelt op komt -zwart, waar in principe slechts twee teelten per jaar op komen, een voorteelt + een hoofdteelt of een hoofdteelt + een nateelt -groen, waar drie of meer korte teelten kunnen op komen. Omdat de bakens niet zouden verlopen plaats je op het einde of begin van het vak, aan weerszijden, een metalen, roestvrij baken in de grond, juist kopje onder zodat je er niet steeds over valt. Maar zodanig dat het gemakkelijk terug tevinden is.
De afstand tussen de hoofdrijen is 50cm indien er geen aardappelen worden opgenomen in het schema, anders moet je de rijen op 60cm plaatsen om te kunnen aanaarden. In het voorjaar begin je met het inzaaien van de tussenrijen met spinazie of gele mosterd, die telkens in het midden tussen twee hoofdrijen liggen. De spinazie of de mosterd, die beide vlugge keiemers en vlugge groeiers zijn, zullen de soms tere teelten beschermen tegen de koude voorjaarswind. Je kan van de spinazie oogsten wat je nodig hebt en de rest als mulch gebruiken.
De foto toont hoe reeds rond half maart je tuin plots vol hebt met zeer jonge groenten. Hobbytelers die overstappen naar deze methode kunnen zo het gevoel hebben van: oef eindelijk lukt het mij. Van een spychologisch effect gesproken. Je kan ook goed zien dat er om de 25cm een rij staat, afwisselend hoofrij met tussenrij.
Stap na stap wil ik uitleggen hoe je de combinatieteelt m.a.w. de rijencultuur voorbereid en dan opstart. -De tuin zodanig indelen dat alle rijen even lang zijn. -De behoefte aan de verschillende groenten uitdrukken in rijen, halve- of kwart rijen. -Aan de hand van tabellen enkel goede combinatie's samenstellen. Je moet ook rekening houden met het aaltjesschema dat bepaalt welke opvolging ziekten of plagen in de hand werkt. Uit ondervinding weet ik dat hoe lichter de grond, hoe groter het risico is. Op zwaardere grond kan je al eens zondigen tegen dat schema waar je op lichte gronden zeker prijs hebt. Ik kweekte vroeger op zand-, nu op poldergrond.
Opnieuw zo een beetje de bekende gezichten die komen genieten van de heerlijk fijne vegetarische hapjes ons aangeboden door de voltallige bestuursgroep. Marc, onze voorzitter geeft dan naar jaarlijkse gewoonte een overzicht van het voorbije jaar en de voltallige ploeg presenteert dan elke een onderdeeltje van het jaarprogramma voor 2006. Alles is wat evenwichtig verdeeld over het volle jaar. Naar goede jaarlijkse gewoonte zijn de maanden juli en augustus vrij van activiteiten. Even uitblazen zo halverwege. Het viel mij vooral op dat er lang werd nagepraat in een zeer gezellige rustige sfeer. Het jaar is goed ingezet en volgende zondag op 29 januari starten we met de uitvoering van het programma. 'Tuinclub bij Addi' Ik heb zo het voorgevoel dat het o.a over 'permacultuur' zal gaan. De eerste tuinclub van het jaar wordt er steeds een beetje gepeild naar de punten die men wil besproken zien. Moge 2006 minstens even goed zijn en zelfsbeter dan vorig tuinseizoen
Ecologie leertons inzicht te krijgen in de levende wezens en hun natuurlijke samenhang onderling en met hun omgeving.Vergeten we niet dat wij in de cirkel van de levende wezens zitten en niet er buiten.
Welkom bij de TUINCLUB Velt Jabbeke. We hopen dat u veel plezier zal beleven aan deze groep !
