Voor de laatste keer me voorbereid op een dag bezoek ontvangen. Ik verheug me er al op dat ik vanavond alles terug op zijn ouwe getrouwe plaats kan terugzetten. Dan is de living weer een living en geen opslagplaats, dan staat in mijn tekenhoek alles weer klaar om gebruikt te worden en kan ik weer aan de slag.

De oudste zoon van Karel komt eten met de kinderen. We maken de tafel klaar in de living: terwijl ik eventuele bezoekers in mijn werkruimte ontvang, sluiten we de deur en kan Karel met zijn familie verder praten. Gelukkig kan ik zonder gestoord te worden genieten van het middagmaal. Het dessert haal ik niet meer.

Maar het is leuk: bekenden en onbekenden, wat praten, aandachtig kijken. Ik heb wel het gevoel dat mijn werk gewaardeerd wordt en dat doet deugd.

Het verhaal van vrienden blijft kleven. Hij voelt zich niet al te best, al jaren. De dokters vinden niet wat er hapert. De laatste maanden thuis gezeten. Veel gelezen. Maar toch, het gaat niet goed.  Toch proberen te relativeren: er is erger in de wereld. Morgen gaat hij terug werken, toch is hij verre van oké. Dit weekend heeft hij de wagen van zijn vrouw in de prak gereden. Ook dat wordt in het relativeren opgenomen. Nee, de kinderen ondervinden er niet direct hinder van, integendeel, een vader die de laatste maanden veel aandacht voor hen had, beter kan je je niet wensen. Lieve mensen die proberen hun hoofd boven het psychische vaarwater te houden.

Tot  A. en K. binnenvallen. Het was een hele tijd geleden, dus dringend bijpraten. Vooral puberende kinderen nemen een groot deel van het gesprek op zich. Waarschijnlijk zijn alle ouders bezorgd als ze zien hoe hun kinderen een eigen weg gaan. Vaak gaat dat gepaard met veel angst. Je durft er niet aan denken dat het verkeerd zou aflopen. Tegen dat risico kan je je niet verzekeren. Zoals de kinderen door hun puberteit moeten groeien dienen ouders dat ook te doen, vaak met veel pijn in het hart. Ik kan met hen meeleven, denk aan mijn ‘doorgroei’ tijd. Je zou de wereld rondlopen om je kind veilig te weten. Ik hoop zo dat ze over enkele jaren terug kunnen kijken en zeggen: he he, was dat toen spannend zeg.

Ik blijf een beetje achter met een triest gevoel. Ik voel me machteloos tegenover die verhalen. Toch is er nog humor, een teken van veerkracht … maar die verdwijnt wellicht als ze ’s nachts niet slapen kunnen. Dan worden mijn schilderijen zo onbelangrijk. Ik wens die jongere generatie veel draagkracht toe.

Maar de rust is verkeken. Bezoekers komen en gaan. Ik onderneem nog pogingen om wat uitleg te geven, maar ik voel me stilaan uitgeput, ook mijn stem wil niet meer mee. Toch wil ik elke bezoeker laten voelen dat hij of zij welkom is.

En om af te ronden komt Anne nog even een goede dag zeggen. Wat een blije verrassing. Zij zal de laatste bezoeker worden. We drinken een glas op de afsluiting, hebben het over de noodzaak om het model tekenen onder de knie te krijgen voor je goed abstract werk kunt werken. Ze geeft me weer energie om verder te gaan, maar eerst deze kunstroute opruimen.

Om zes uur sluit ik af. Het echte opruimen zal ik pas morgen doen. Ik heb Jan, de leraar tekenen, al verwittigd dat ik niet kom wegens te druk en te weinig energie.

Zowel Karel als ik kijken terug op vier intense zondagen. We zagen er beiden tegen op maar blijven met er een positief gevoel op terugkijken.

Mensen kunnen elkaar toch deugd doen.

Om de opening van de tentoonstellingen van Kumbe luister bij te zetten, heeft het danscentrum een optreden van Damba (dansers met bijzondere aandacht) aangeboden. Het is de groep van de jongvolwassenen die daarvoor zorgt. Er is ook nog een Damba groep met kinderen. Een vijftal jaren terug besliste Aike die groepen op te nemen in het aanbod van het danscentrum. Als studente was het reeds haar droom met een dergelijk groep te werken. En dan opeens is de mogelijkheid daar om te realiseren. Verschillende dansers die in aanmerking kwamen waren al opgenomen in een gewoon lesaanbod. Maar naarmate de kinderen opgroeiden bleken hun mogelijkheden toch te beperkt om met de andere kinderen door te groeien. Een bijzondere aanpak zou voor die kinderen en jongeren meer dansplezier betekenen en hun mogelijkheden op hun manier stimuleren. De Damba-groepen worden begeleid door twee docenten, die vooral pedagogisch sterk staan. Terwijl de ene juf een oefening leidt, probeert de andere juf kinderen die niet direct bij de les zijn te betrekken bij wat wordt aangeboden, legt materiaal klaar … Beiden docenten zijn mooi op elkaar ingespeeld. En vandaag gaan ze voor een gastoptreden zorgen.

De genodigden (ouders en vertegenwoordigers van de dagcentra) nemen plaats in de zaal en het feest kan beginnen. Even neem ik het woord om de kunstenaars te feliciteren, de ouders en dagcentra te danken voor hun vertrouwen en de dansers voor hun optreden.

Je ziet kinderen die van nature uit weinig bewegen, ineens stappen, huppelen, met de armen zwaaien en ondertussen meezingen met de liedjes. Het is genieten, ook voor ons. Ook Aike is er komen bijzitten. Die groep ligt haar nauw aan het hart. En als er iets te doen is wil ze er bij zijn om haar waardering uit te drukken. Later zal ik horen dat de dansschool zoveel betekent voor de kinderen. Want eens volwassen is het moeilijk voor zo’n kinderen om ergens aansluiting te vinden bij een groep buiten een dagcentrum om.

Na het optreden wacht ons cava en kinderchampagne. Bij het buitengaan zie ik een van de dansers (een meisje van 12-14 jaar?) de binnenkomende dansers begroeten met een high five. Wellicht zaten ze vorig jaar nog samen in de les. Het is mooi om zien hoe hartelijk en vanzelfsprekend dit gebeurt. Hoe verschillend is dit met het nieuwsgierig nastaren op straat. We kunnen veel leren van kinderen.

Omdat het zaterdagvoormiddag erg druk is met ouders en dansers kregen we een kleine ruimte toegewezen, waar we alleen zijn. De glazen staan al klaar en Aike haalt de drank uit de koelkast. Er wordt geklonken op de kunstenaars. Ook Jos van Terbank is naar het optreden komen kijken. Toen hij binnenkwam ging handen zwaaiend de lucht in: veel dan de dansers hebben les van hem gehad. Tijdens de kleine receptie hoor ik erg waarderende verhalen over zijn inzet, over zijn aanpak die tot mooie resultaten leidt, hoe hij zijn leerlingen echt graag ziet. Jos voelt zich wat bedremmeld tussen al die lofuitingen, ‘k denk dat hij liever in zijn atelier zit, nieuwe ontwerpen met zijn kinderen uit te proberen.

David (vijfendertig jaar) en zijn ouders staan er stralend bij: wie had ooit gedacht dat de werkjes die David maakte ooit in een tentoonstelling zouden te zien zijn. En zoals alle ouders hier aanwezig: ze zijn erg fier op hun kind. Alleen wordt een probleem stilaan urgent: wat wanneer ze niet meer voor hem kunnen zorgen? Hij gaat nu een paar dagen per week naar een dagcentrum, maar elke avond komt hij naar huis. Hij staat op een wachtlijst … maar die is zo ontzettend lang. ’t Zou beter zijn als er nu een definitieve plaatsing kon gebeuren, dan kan David er aan wennen terwijl zijn ouders nog leven. Maar er zijn situaties waarbij de opvang meer dringt. Hier worden de gekende wachtlijsten uit het nieuws ineens zeer concreet.

Stilaan vertrekt iedereen. Karel en ik wassen de glazen en Aike vraagt of ik een verslag kan schrijven voor ‘ARTRA’, het boekje van de dansschool dat om de drie maanden verschijnt. Dat beloof ik, ik zal het met veel plezier doen.

Bijlagen:
damba voor kumbe.JPG (443.3 KB)   

Woensdag is de tentoonstelling in de Hallen opgebouwd. Ik kreeg van Jos het berichtje dat alles goed verlopen is. Ik neem me voor volgende week daar eens binnen te lopen, ik ben echt benieuwd.

Vandaag, vrijdag, na de middag afgesproken met Christel, dan gaan we de tentoonstelling in het danscentrum Aike Raes opbouwen. Ik weet weer wat doen vandaag.

Eerst gaan Karel en ik een bestelling ophalen in Aarschot. Ze hadden ons gisteren gebeld dat die toegekomen was. Het is nog geen elf uur wanneer we terug zijn  … ruim de tijd om de auto vol te laden. De werken staan in de kleine hal in de gang. Eerst rangschik ik ze volgens grootte en daarna stapel ik ze zorgvuldig op de achterbank, rug tegen rug en glas tegen glas. Daartussen voldoende beschermingsmateriaal. Wanneer alle schilderijen op de achterbank geschikt zijn maak ik de twee veiligheidsriemen aan elkaar vast, zodat bij bruusk remmen of ander onheil de werken ons niet om de oren vliegen. Een opluchting dat alle werken mee kunnen. Er is zelfs nog ruimte over.

De hal is leeg: wat een leuk zicht na al die weken van bezetting. Ik haal poetsgerief en laat alles blinken. Terwijl de vloer opdroogt ga ik koffie drinken en denk ondertussen na hoe ik de werken en benodigdheden voor de kerstmarkt, die nu in een hoek van de living gestapeld staan, naar de vrijgekomen hal ga verhuizen. Als ik op voorhand een karwei in gedachten al uitgewerkt heb en de opduikende problemen opgelost, gaat het daarna nog eens zo vlot om het werkelijk te doen.

Tegen de middag aan is het werk geklaard. Leuk, er is terug weer ruimte in de living. Als volgend weekend ook de kunstroute zijn deuren sluit kan ook wat van mijn schildershoek naar de living verschoven is, weer op zijn plaats. Dan is het weer de gewone bedoening in de living. Voor hoe lang? ‘k Bedenk dat je mag zien dat er ‘geleefd’ wordt.

Na de middag komt Christel eraan. We kunnen onmiddellijk vertrekken. We voelen ons wel wat opgewonden: wat gaat het worden?

Nog geen half uur later houden we halt voor de ingangsdeur van het danscentrum. Auto uitladen. Schilderijen in de gang brengen. De doeken die aan de muren hangen afhaken en in de auto stapelen. Het zijn werken van de collega’s van de avondklas schilderen. Ik zal die straks afzetten bij de academie.

Voor we er echt aan beginnen: een koffie. Maar veel tijd nemen we er niet voor. We zetten de schilderijen op de grond op de plaats waar ze gaan hangen. Zo kunnen we zien of de opbouw goed is: passen de kleuren samen, de thema’s, vindt alles een plaats? Als we de werken zo zien staan reageren we beiden wel enthousiast: het resultaat is echt goed.

Aike komt ons verwittigen dat om vier uur de dansers binnen komen en of we met dat jeugdig geweld willen rekening houden. We racen tegen de tijd. We hangen elk werk omhoog, zonder te kijken of de hoogte en afstand gelijk is, dat is voor de volgende fase. Nu moet de vloer vrijgemaakt worden, zodat een toevallig rondslingerende boekentas geen brokken kan maken. De werken van David, de broer van Christel zijn veilig ingepakt in twee grote dozen en kunnen voor behandeling wachten tot de rest omhoog hangt.

Christel, als jongste van ons twee kruipt de ladder op en af. Telkens als ze draden bij hangt in het ophangsysteem moet de ladder aanrukken. In het begin nog met veel zwier, tegen het einde kan ze haar voeren bijna niet meer opheffen. Het recht hangen kan van op de grond gebeuren, maar na een tijdje hangen onze armen er loodzwaar bij. We willen ons werk zo goed mogelijk uitvoeren, dus geen medelijden met die moeheid.

Ondertussen merk ik dat de tijd vliegt. Normaal zou ik om zeven uur van avond nog gaan tekenen naar model. Maar dat zie ik niet meer zitten. Zelfs als ik het beginuur haal denk ik niet dat mijn lijf nog van dienst zal zijn: zowat alle spieren doen pijn. Het zijn dan ook geen alledaagse bewegingen die we uitvoeren. Ik bel naar Karel of hij een mail wil sturen waarin ik deze avond afzeg. Die beslissing lucht op: straks kan ik rusten.

Als alles netjes hangt is het de beurt aan de werken van David. We zijn beiden benieuwd en dat geeft adrenaline. Terug de ladder erbij, Christel terug de ladder op en af. Maar uiteindelijk heeft elk werk een plaats … en het hangt mooi.

Het is ontroerend om al die werken te zien hangen. Morgen is het voor de kunstenaars een bijzondere dag: dan wordt de tentoonstelling feestelijk geopend. Niet iedereen gaat er zijn. De gasten van de dagcentra zijn dan bij hun ouders, meestal oudere mensen voor wie het weekend heilig is. Er is de belofte dat ze op bezoek gaan komen als uitstap met het dagcentrum. Mooi zo. Dan kunnen ze zien hoe mooi hun werken zijn.

Bij het naar huis rijden zijn we als kinderen gelukkig met het resultaat. Het belooft voor morgen.

We hebben afgesproken om 14 uur, dan zouden ze met de camionette van Terbank (school voor buitengewoon onderwijs) de Krakenstraat indraaien en stil houden voor een achterdeur van de Hallen. Ik ben meer dan op tijd in Leuven: ik kan nog vlug een boodschap doen, dan moet ik dat straks niet meer nalopen. Het is mistig weer en ik wil wel voor het donkert thuis zijn.

En keurig op tijd draait de camionette de straat is. Jos ken ik al, met Jan maak ik kennis. Ik ga de dienst verwittigen dat de schilderijen zijn toegekomen. Ik ben erg benieuwd wat er aangeboden wordt. Bij mijn bezoek aan het atelier in Terbank kreeg ik prachtige werken te zien. Later vernam ik van een nog niet zo lang gepensioneerde medewerkster dat die twee leerkrachten enorm geëngageerd zijn en daardoor zo’n bijzonder resultaat bij de kinderen behalen.

Ik help de camionette leegmaken. De omkadering van de werken is om jaloers op te zijn. Die worden gesponsord door Kiwanis. Daardoor zijn ze echt degelijk van kwaliteit. Wanneer ik de werken tegen de muur zie staan, slaat mijn hart een ritme hoger. Niet te geloven dat deze werken door kinderen gemaakt zijn, die daarbij nog een verstandelijke beperking hebben. Natuurlijk zijn niet alle werken van even hoog niveau en natuurlijk zijn deze werken geselecteerd om ‘naar buiten’ te komen.

Vlug neem ik wat foto’s. Als het nodige geregeld is laat ik de leerkrachten de tentoonstelling zelf opbouwen. Zij hebben al het nodige bij en vliegen er enthousiast in. Later zal ik eens terug komen om de tentoonstelling rustig te bekijken en er van te genieten.

Ik voel me helemaal warm van binnen. Ik had nooit durven dromen dat we dergelijke kwaliteit van werken zouden bijeen krijgen. Ik vraag hen niet te vergeten dat we zaterdag de tentoonstellingen feestelijk inhuldigen, dan kan ik ze eens publiekelijk bedanken.

Wanneer ik ’s avonds Christel zie bij de academie, is dat het eerste wat ik zeg: dat het zo prachtig is, dat we fier mogen zijn op het project.

Vrijdag hangen we de werken in het danscentrum omhoog. Ik kijk er nu al naar uit.

kou

verkleumt de dagen

bedekt de wereld

met sombere dromen

we tellen de uren

van licht

richten de ogen

op blije gezichten

toch blijft het wachten

op een weg naar morgen

eerst komt het donker

het niet weten waarheen

waartoe

waarom

sterker dan

overeind blijven

ademloos de tijd doorstaan

is er niet

Na ‘het weerzien na 50 jaar’ in de normaalschool, staat mijn hoofd helemaal niet op de kunstroute. De beelden van gisteren dwalen nog door mijn hoofd. Maar ik heb me geëngageerd, dus maak ik er maar het beste van.

Ik zorg dat alles tijdig aan kant is, wel vergeet ik de tuinschoenen op hun plaats te zetten. Donderdag gebruikten we ze om de tuin op te ruimen en lieten ze binnen drogen. Als ik ze in de namiddag ontdek besluit ik maar dat die een onderdeel vormen van mijn atelier.

Ik zet me in afwachting van de eerste bezoeker achter de pc: de eerste indrukken neerschrijven van de ontmoetingen. Tot ik telefoon krijg van mijn oudste dochter: ze zal deze namiddag langskomen. Ineens ben ik weer bij de les. Ik schrijf nog wat verder, maar dan meldt de eerste bezoeker zich: een buurman. We zien elkaar alleen maar bij bijzondere gelegenheden: bv. als de buurt feest viert. De andere buren zien we vaker als we in de voortuin werken, maar I. heeft geen voortuin, vandaar dat hij van deze gelegenheid gebruik wilde maken. En ja, koffie smaakt altijd. Het gesprek gaat over het werk, de kinderen. Het is een leuk samenzijn. Ondertussen komen nog wat mensen langs.

Wanneer er een niemand aanwezig is, maken we er gebruik van om gauw iets te eten. Alsof iedereen het voorvoelt krijgen we bijna een kwartier de tijd. En dan zijn we geen moment meer alleen. Vriendinnen van de academie komen aanzetten. Karel zorgt voor koffie en thee. De tafel geraakt weer mooi gevuld. Wanneer er mensen opstaan schuiven anderen weer aan.

Daarna komt mijn dochter opdagen. Ze heeft pannenkoeken mee: een van de leerlingen zit bij de scouts en die hielden vandaag hun pannenkoekendag. De microgolfoven in en lekker dampend komen ze op tafel. Ik krijg geen tijd om te proeven, want voortdurend mag ik mensen verwelkomen.

Wanneer je een beetje tijd neemt om met anderen van gedachten te wisselen verrast die ander af en toe. Mij kan je niet overtuigen van de oppervlakkigheid en het materialisme van de huidige generatie(s). Ieder geeft het leven een eigen inhoud en vorm, je moet er alleen voor open staan en tijd nemen om het te ontdekken.

Even voor 18 uur komt de laatste bezoeker binnen. Dank je, geen koffie of wijn, wel een leuk gesprek.

Het is mooi geweest vandaag, bijna veertig bezoekers. Als de laatste dag van hetzelfde niveau blijft ben ik heel tevreden, dan voel ik me voor mijn engagement beloond.

Ik verlaat het gebouw zoals ik het vijftig jaar terug zo vaak verlaten heb: via de hoofdingang. De zuster van wacht knikt vriendelijk. Met een druk op hetzelfde klinkje van 50 jaren terug gaat de deur open. De stilte in de voortuin overvalt me na het rumoer van de feestvierders. De weg van deze morgen terug. Wanneer ik  de straat oversteek waar mijn moeder vroeger woonde overvalt me een moeilijk te omschrijven weemoed. Wellicht ben ik moe en grijpt wat voorbij is me sterk aan, ook het afscheid van moeder.

Het is frisser geworden en ik stap flink door. Het is toch een heel eind naar het station, maar het doet deugd: zo kan ik wat bekomen van de voorbije uren. Vandaag is Sinterklaas gevierd: kinderen lopen nog verkleed rond en de kermis draait op volle toeren.

Gelukkig hoef ik niet lang te wachten op de trein. Ik installeer me met mijn boek, maar het lukt me niet echt om mijn aandacht bij de lectuur te houden. Beelden en verhalen malen in mijn hoofd. Nu pas merk ik hoe moe ik ben.

De trein rijdt rechtstreeks op Haacht aan. Ik neem mijn wagen op de parking. Enkele minuten later ben ik thuis. Ik plof in een zetel, te moe om het verhaal te vertellen, dat zal ik later wel doen. Trouwens, ik kan nog nauwelijks geluid uitbrengen. Komt ervan als je probeert in zoveel lawaai met elkaar te praten.

Het was voor mij een schitterende dag, de moeite waard om er 50 jaren op te wachten.

Er wacht ons een verrassing: de tafels zijn uitnodigend gedekt met levendige kleuren. Heerlijk. We zoeken onze plaatsen en schuiven aan. De gesprekken gaan voluit: een enorm lawaai dat nog aanzwelt naarmate wijn gedronken wordt. Rijkelijk worden we voorzien van warme hapjes en wijn.

Een filiaal in Lokeren van O.L.V.Presentatie heeft voor het eten gezorgd. Daar is een school die een opleiding voor kok organiseert. Het buffet is gewoon prachtig en aan tafel is het ook nog lekker. De leerlingen, in een zwart-wit uniform, doen hun taak voorbeeldig. Van mij krijgen ze een grote pluim.

De verhalen komen. Natuurlijk kan ik niet iedereen spreken, jammer. Er is tijd om te vragen naar ‘tussen toen en nu’. Sommigen zijn nogal vlot door het leven mogen stappen, zonder teveel kwetsuren, anderen dragen ook vandaag nog de last van leven. Maar het doet deugd mijn verhaal tussen dat van de anderen gesitueerd te weten.

Miet Verspeelt, de vroegere lerares wiskunde, komt iedereen een hand geven. Ze is 87 jaar, krachtig nog van uitstraling. Ze herinnert me niet meer, een goed teken. Ik deed graag wiskunde en had geen behoefte om bij haar de klas op stelten te zetten. Haar lessen waren voor mij geen vervelende leegte. Ik vertel haar dat ze ons ’s morgens tijdens de korte speeltijd tussen het ontbijt en het begin der lessen vaak deed zingen en marcheren. Dat herinnert ze zich nog met plezier.

Ik verzwijg dat er bij mij iets niet klopte. Na de oorlog werd mijn vader aangeklaagd voor collaboratie. Een van de aanklachten was het zingen van: ‘Kempenland aan de Dietse kroon’. Hij is vrijgesproken en mocht verder les geven als onderwijzer. Nu zongen we in de normaalschool dat lied … en vele andere liederen die toch niet zo zuiver op de graat waren. Niet dat ik me toen daar zo bewust van was, maar toch was er iets mee. Het militarisme was nog niet uit de opvoeding, er zat een soort dril in. Toen ik met de VKSJ in ons dorp tijdens een optocht ook zo wou zingen en stappen, kreeg ik van een van de toeschouwers daar een nare opmerking over. Ik wist nog niet goed waarover het ging, wel dat het met de oorlog te maken had en niet goed was. Tevens moest ik ontdekken dat wat we ‘op school leerden’ ergens fout zat. Je zou om minder verward worden als puber.

Tussen de maaltijd en het dessert lassen we een sanitaire pauze in die uitloopt op een verkenningstocht naar vroegere oorden. We willen de studiezaal zien, maar die is jammer genoeg gesloten. Praktisch alle deuren zijn gesloten, maar we kunnen in de gangen rondstruinen en dat roept ook al vele verhalen op. Hier de naaiklas met … en daartegenover de (zit)baden. Boven zijn de ‘dortoirs’ (slaapruimten met chambrettes) verbouwd. We kunnen alleen voor de deuren staan en de richting aanwijzen waar wijzelf ergens sliepen. Ja, er was één toilet voor hoeveel personen? Je leerde wel je blaas onder controle te krijgen.

De brede trappen zijn ook zichzelf gebleven, alleen is er nieuw marmer boven de uitgesleten treden gekomen. In onze tijd waren die trappen al uitgesleten door de vele voetstappen van zoveel jaren op en neer lopende internen. De balustrades zijn hun eigenste zelve gebleven. Verhalen komen van uit de les gegooid worden, op de gang staan en één iemand durfde het aan te dreigen met zelfmoord als de straf (niet in weekend gaan), die als onrechtvaardig aangevoeld werd, niet ongedaan gemaakt werd: haar vader zou dat niet dulden. Ze wou na het toiletbezoek ’s avonds niet mee naar binnen. Een hele onderhandeling begon. De lerares pedagogie werd op haar afgestuurd. Een paar keer liep die naar binnen, denkelijk om te onderhandelen met een of andere verantwoordelijke. Uiteindelijk werd de straf ingetrokken en kon ze in het weekend naar huis. Ze kreeg dit gedaan omdat ze wist dat haar vader, heel streng voor zijn tien kinderen, toch achter zijn kinderen stond.

Op het gelijkvloers zoeken we de pianokamertjes op: een reeks kamertjes naast de eetzaal, waar een piano stond en pianoles werd gegeven. De kamertjes zijn er nog maar dienen nu als opbergruimte voor allerlei soorten drank: cola, fruitsap, chocomelk … Dan richting ‘farmacie’. Elke avond kwam een oudere zuster in de studiezaal de leerlingen ophalen die verpleging nodig hadden. Meestal ging het om een aspirientje tegen de buikpijn of wat hoestsiroop. Voor mij was het een welkome ontsnapping. Ik had wel niets nodig, was kerngezond, maar verzon wel een of ander kwaaltje, als ik maar even weg kon uit die volle studiezaal waarin ik me zo vaak verveelde.

Terug naar de feestelijkheden. Ondertussen is er voor de jubilarissen een herinnering uitgedeeld: een mooi aantekenblokje. Ook ik krijg er eentje en dat doet me enorm plezier. Na 50 jaar worden de lijsten niet meer nageplozen met de vraag of ik mijn diploma daar wel gehaald heb.

Er komt ook nog dessert: een heerlijke taart met veel slagroom. Daarnaast allerlei lekkere snuisterijen. Feitelijk veel te veel, maar ik geniet ervan. Morgen zal ik het dan wat soberder aandoen: oudere mensen dienen wat voorzichtiger te leven, maar tot nu toe hoeft het nog niet fanatiek.

Stilaan nemen de eerste feestvierders afscheid. Ook ik moet weldra mijn trein nemen. We schuiven over de open plaatsen heen dichter bij elkaar alsof we de laatste momenten nog extra willen vasthouden. Tot ook ik moet uitzwaaien.

We worden uitgenodigd om plaats te nemen voor het aperitiefconcert. Ik schuif een rij in en probeer een plaats uit aan de zijkant, zo ongeveer ter hoogte waar ik als leerling ooit zat. Wij zitten met zijn vijven op de bank, ruim plaats innemend. Voor ons zitten ze met zes, ook comfortabel. Ik heb de indruk dat we er vroeger met tien op neerknielden, zal wel minder geweest zijn, maar het voelde toen zo samengeperst aan.

De voorzitster van het oud-leerlingen comité spreekt een inleidend woord, maar de geluidsinstallatie galmt na in de ruimte zodat ik, met mijn slecht gehoor, alleen wat flarden opvang. Dat geeft me ruimte om opnieuw mijn blik over de muren te laten gaan die me ooit zo tot treurens toe vertrouwd waren. De glasramen zijn gebleven wat ze waren, de plafondbeschildering ook. Ik weet niet of er een afbeelding van een kruisweg was, nu zie ik op de muren tussen de grote gebrandschilderde ramen eenvoudige kruisjes, wellicht was het vroeger ook zo.

Een orgeliste speelt iets van Haendel dacht ik vernomen te hebben. Dan volgt een Ave Maria. Ik voel me intriest worden. Hoe vaak zou datzelfde lied over onze hoofden heen gezongen zijn, met een maagdelijke zuivere stem. Nooit omgekeken naar wie het zong: omkijken was uit den boze … en na 50 jaren zitten we weer voor ons uit te kijken. Om het trieste gevoel te lijf te gaan spreek ik mijn opstandigheid aan en kijk naar het oksaal. Een jonge vrouw zingt.

Ik bedenk dat dit aperitiefconcert de misviering van vroeger vervangt: het geeft een ernstig toets aan deze samenkomst. Na het applaus is een jonge man aan de beurt die een instrument bespeelt waarvan ik het bestaan niet vermoedde: een marimba. Prachtig van klank. Het staat vooraan opgesteld, zo krijgt het oog ook wat aangeboden. Tussendoor nog wat praten door die galmende geluidsinstallatie en op het oksaal herneemt zich de zang. Het aangekondigde Allegria vult de ruimte, daarna nog een lied. Maar mijn gedachten zijn ver weg. Hier zaten we, dag na dag. Nog slaperig van de voorbije nacht, met een ‘missaal’ vol bidprentjes, waarop we mooie zinnen schreven en die uitdeelden aan vriendinnen bij gebrek aan vriendjes waarschijnlijk. Het moest allemaal heimelijk gebeuren, dat maakte het enerzijds spannend, anderzijds was het een uitdrukking van onze eenzaamheid: gevoelsmatig waren het magere jaren. Gelukkig hadden we elkaar. Daarom wellicht dat die relaties zo belangrijk waren en nu nog draagkracht bezitten.

Ondanks we ruim plaats hebben voel ik me opgesloten, benauwd. De schaduw van vroeger heeft me in zijn greep. Het is geen goed gevoel. Ik was geen stout kind, ik was een intriest kind. Ik voelde me niet opgenomen in dat vroom zijn van die dagen. Nog blijft in mij opstandigheid smeulen om de uren die we in die kapel verloren hebben. Er was niet alleen de mis, maar ook het lof, en al die vele sacramentele en devote gebruiken. Het klopte niet met mijn diepe vraag-zijn. Alleen kon ik het toen nog niet onder woorden brengen omdat er geen bewustzijn voor aangeboden werd. Wij meisjes werden opgevoed tot kuise, nette, volgzame onderwijzeressen: we dienden aan de voeten van Jezus te liggen. Maar ik was groot gebracht tussen vier broers en vond mezelf evenwaardig aan hen. Ik kon knikkeren en kende de regels van het voetbalspel en als het nodig was kon ik ook wel mezelf verdedigen en klappen uitdelen en schoppen. Ik was groot en sterk. Die kwaliteiten mochten wel aan bod komen om te helpen in het gezin, maar eens tussen de muren van een kostschool kwam ik in een andere cultuur terecht. Van een buitenkind dat meer vertrouwd was met grond en dieren werd ik overgeplaatst naar een speelplaats tussen bakstenen gebouwen. Ik leerde in de rij lopen, de etiquette van eten en drinken. Zag men niet dat ik ziek was van onaangepastheid? Inderdaad zag men niets, men keek door de naoorlogse bril van die tijd en de opvoedsters zaten wellicht ook opgesloten tussen de muren van hun onmacht en blindheid van bewustzijn.

Ik probeer mijn aandacht bij ‘nu’ te houden. Na de liederen volgt nog  een orgelstuk. Applaus. Nog wat uitleg voor de microfoon. Maria naast me probeert af en toe wat uit te leggen. De nonnen die het woord nemen komen keurig te voorschijn. Het is wel grijs-wit van kleurschakering, maar ik herinner me hen nog met grote zwart-witte kappen en nadien met een iets soberder hoofddoek. Hopelijk is de innerlijke structuur ook wat geëvolueerd, hoewel ik daar soms aan twijfel. Teveel verhalen hebben mij bereikt van vrouwen binnen het klooster of die die muren verlaten hadden. Macht was toch vaak de basis van de ‘liefdevolle’ relaties. Nu ja, ook de gewone relaties zijn daaraan onderhevig, ik maak me geen illusies.

Gestommel, we staan op om op de uitnodiging van de organisatieverantwoordelijke in te gaan. Als jubilarissen (50 jaar gediplomeerd) worden we in ‘de eerste refter’ verwacht. Vroeger was dit de eetzaal van de internen van de humaniora. De ‘refter’ ernaast was voorbehouden aan de normaalschool. We lopen door de gangen. Er is weinig veranderd. De opbergkastjes zijn nieuw en de toiletten. De speelplaats, waar vroeger de humaniora leerlingen hun vrije uren doorbrachten, is ingericht met banken, wat planten. Ik kan me niet voorstellen dat daar een grote groep leerlingen hun soelaas vonden, de ruimte lijkt me zo klein, zo ingesloten.

Maar nu deert het ons niet. We zijn op weg naar een glas wijn en een lekker koud buffet. Ik geef me over aan het feestelijk gevoel van samenzijn.

Binnen begroeten vier vrouwen elkaar. Ik voel me wat verloren alleen. Eén van hen kijkt op … ik herken dat gezicht precies, alleen wat ouder geworden. En ja hoor. Onmiddellijk word ik opgenomen in het groepje, zoenen, vrolijkheid en voor ik het weet ben ik weer ‘binnen’. We moeten niet zoeken naar woorden, wel een beetje uitkijken naar de anderen van de klas.

We komen terecht in de gang die naar de kapel leidt: straks wordt daar een aperitiefconcert gegeven. Daar komt M. aan, die herken ik, want ze is na haar bezoek aan Tremartre bij ons thuis geweest, samen met C. Zoenen, nog meer gebabbel, nog anderen sluiten aan. We dienen ons even aan te melden bij de organisatoren om onze aanwezigheid te bevestigen. We lopen door tot bij de tafel. De kapeldeur staat open en als een schok treft me dat. Na mijn inschrijving loop ik naar de kapel: er is niets veranderd, alleen is het vroegere altaar, waar de priester met zijn rug naar het publiek stond vervangen door een iets moderner waarbij de priester naar de aanwezigen kan kijken. Een felrood tabernakel en een modern kruis zijn ook nieuw.

De muurschilderingen in het koor kregen we dagelijks onder ogen. In de linkse schildering is een kind te zien met ouders die naar de tempel gaan. Vermoedelijk de uitbeelding van O.L.V. presentatie. Het apocriefe evangelie van Jacobus uit de tweede eeuw vertelt dat Maria op de leeftijd van drie jaar door haar ouders naar de tempel werd gebracht waar ze toegewijd (gepresenteerd) werd voor de tempeldienst. Rechts zie je Maria die een bezoek brengt aan haar nicht Elisabeth, toen deze zwanger was op hoge leeftijd van een zoon die later Johannes de Doper zou worden. Natuurlijk merk je niets van de zwangerschap van Elisabeth: de kleding was altijd zeer verhullend. Waarschijnlijk dienden de schilders eerst een opleiding te volgen in ‘draperieën’ schilderen om nadien mooie plooien in de kledij te kunnen aanbrengen. Het middentafereel toont Jezus, omringd door zijn discipelen, de armen wijd gespreid. Ik weet dat ik daar niet goed naar kon kijken, omdat die houding zo vermoeiend was. De figuur op de voorgrond, die geknield voor Jezus zit, is een vrouw. Wellicht Maria Magdalena. De mannen mogen rechtop zitten en luisteren. De positie van de vrouw spreekt boekdelen: totale onderwerping. Het maakt me opstandig dat we dat ‘vrouwenbeeld’ toen en nu door zo’n muurschildering nog voorgeschoteld krijgen: de ‘gehoorzaamheid’ werd er toch ingeramd.

Ook de houten banken, bestemd voor de leerlingen, staan er nog, alleen is het kussen op de knieplank vervangen door een rood kunstleren exemplaar, vroeger was het groen en in fluweel dacht ik. Ik heb de indruk dat de banken verder uit elkaar staan, maar dat zal maar een indruk zijn. Ook de stoelen naast de banken bleven overeind. Daar zaten de zusters op. Maar nu is achter de knielstoel een zitstoel geplaatst. Ik herinner me niet dat dit vroeger ook zo was. Op het oksaal hoor ik iemand repeteren voor de uitvoering van straks. Daar zaten vroeger ook zusters.

Ik verlaat maar vlug dit weerzien en de herinneringen die opduiken. Ik kom terug in de groep terecht die ondertussen aangegroeid is. Opnieuw kennis maken. Ik zoek mijn geheugen af naar de gezichten van vroeger die bij het huidige horen. Tot we worden gevraagd om plaats te nemen om het concert bij te wonen.

Een paar minuten voor negen heb ik een rechtstreekse trein vanuit Haacht naar Sint-Niklaas waar de (vroegere) normaalschool van Onze-Lieve-Vrouw Presentatie zich bevindt. Ik neem een boek mee voor de treinreis. Daarom neem ik graag de trein: na het spitsuur heb je meestal ruim plaats en kan je ongehinderd in je lectuur duiken. Geen stress, geen nerveuze weggebruikers, alleen een ‘kaartjesknipper’ die je dan nog erg vriendelijk uit je lezen haalt. En dat allemaal voor maar €5,20 heen en terug.

‘k Probeer nog niet te denken aan straks, want dan krijg ik het wat benauwd. Na 50 jaren elkaar weerzien is toch een avontuur. Zal ik de mensen herkennen … ik kan altijd de vraag stellen wie ze zijn maar of ze het leuk zullen vinden me weer te zien … daar voel ik me niet zo zeker over. Maar ik verdiep me in ‘Het oorlogsdagboek van Dr. G. Italie 1940 – 1945’. Italie is een orthodoxe jood. Eerder wat afstandelijk, wellicht om zijn kwetsbaarheid te beschermen, met voldoende humor om weerbarstig te zijn. Zo is er ook het dagboek van Victor Klempener, een niet-gelovige jood, gehuwd met een Duitse vrouw. In beide dagboeken doen ze verslag van de aan den lijve ervaren Jodenvervolging. Italie is classicus, Klempener romanist, Italie heeft 3 kinderen, Klempener geen. Beide dagboeken zijn aan te bevelen omwille van de inhoudelijke waarde maar ook omwille van het literaire gehalte. Als lezer weet je hoe de geschiedenis geëvolueerd is, maar de schrijvers zaten gevat in hun ‘nu’-beleving. Je probeert hun ervaren, hun interpretatie, hun overleven mee te gaan. Natuurlijk kan je dat niet echt: wellicht is een angstdroom de dichtste benadering. Terwijl je leest weet je dat je veilig bent, dat er eten wacht als je hongerig bent, dat je je warm kan terugtrekken in een zetel.

Voor ik het goed besef dendert de trein het station van Sint-Niklaas binnen. Het station is me vertrouwd: hoeveel jaren ben ik mijn moeder hier komen bezoeken toen ze in een rusthuis zat? Ze is een paar jaren terug gestorven, 91 jaar, tot het laatste moment helder.

Het voelt nogal vochtig: denkelijk verdwijnende mist. Stationsplein over de Stationsstraat in richting markt. Het valt me op hoeveel winkels er leeg staan, dat was vroeger zo niet. Die onverzorgde leegte veroorzaakt gaten in het herkennen van de straat, roept een gevoel van troosteloosheid op. Ik wil er niet aan toegeven, probeer me te concentreren op ‘straks’, maar dat lukt zo slecht omdat ik niet weet wat me te wachten staat. Hoe zal het gebouw er uit zien, veel verandering? Bestaat de poort nog die ons afsloot van de buitenwereld en ons weer uitspuwde, in grijs uniform, om eens, om de zes weken, een weekend naar huis te gaan? Let wel, de meisjesnormaalschool ging naar het station een uur vroeger of later dan de jongensnormaalschool. Mijn broer die twee jaar ouder was, op een paar straten afstand van de Presentatie school liep, zag ik alleen thuis. ‘k Geloof wel dat we ‘samen’ weekend hadden. Dat werd allemaal keurig geregeld door de katholieke overheden. Dat was de normale gang van zaken.

Het is kermis op de markt van Sint-Niklaas, het grootste marktplein van België. Langs de markt, het kruispunt oversteken. Normaal sloeg ik rechtsaf om naar mijn moeder te gaan, nu stap ik rechtdoor. De spanning stijgt. Enkele kleine winkels en koffiebars voorbij en dan … de poort is er niet meer, wel een inrit voor wagens. De voortuin is veranderd maar het hoofdgebouw bleef hetzelfde. De grote deur met nog altijd hetzelfde klinkje. Vroeger moesten we daar naar binnen om dan een paar weken binnen te blijven. Ik wandel er even langs maar vermoed dat er een andere weg zal zijn voor de feestvierders. Ik neem de stoep naast het gebouw, loop zo naast de kapel, ontdek een wegwijzer en volg die maar. Rechts van mij was vroeger de lagere school en het ziet er nu nog een lagere school uit. Prettige kleuren frissen de vensters op, posters vragen aandacht voor voetgangers en fietsers. Wanneer ik de kapel ronddraai herken ik duidelijk het gebouw dat in onze tijd neergezet werd. Bovenaan waren kamers voor de leerlingen van het regentaat. Als ‘externe’ kwam ik eens gedurende een blokperiode tijdens het weekend bij M. op haar kamer geschiedenis studeren. We staken, naïef-weg een sigaret op, zoals we thuis zouden gedaan hebben. De sigaret was nog niet halfweg of met veel lawaai zwaait (zonder kloppen) de deur open: als een aartsengel uit het paradijs stond zuster Chr. in de deur. Ik diende onmiddellijk het gebouw te verlaten. Noch M. noch ik beseften iets te hebben mispeuterd: we studeerden alleen maar hard.

Maar ik wil die herinnering nu niet toelaten. Ik schuif links de deur mee binnen en …

Kiwanis Tielt-Winge organiseert voor VZW Huize De Veuster (de familienaam van Pater Damiaan, je weet wel, de man die tegen de plannen van zijn oversten in vertrok naar Molokai om melaatsen te verzorgen, waarschijnlijk waren ze blij van dat woelwater vanaf te zijn) een kunstveiling. In de aangeboden catalogus wordt dit project als volgt omschreven:

Huize de Veuster is een bezigheidstehuis waar aan 30 volwassen mensen met een mentale beperking en gedragstoornissen, een thuis wordt aangeboden. De opvangmogelijkheden voor deze doelgroep zijn zeer beperkt en de wachtlijsten lang. Daarom hadden wij graag plaats voorzien voor een bijkomende opvang van 10 mensen. We lopen al een tijdje te dromen van een bijkomend gebouw en we zouden in de loop van 2012 eindelijk kunnen starten met de effectieve werken. De kostprijs van onze nieuwbouw is geraamd op 930.000€. We worden 60% gesubsidieerd en het overige gedeelte moeten we zelf bij mekaar krijgen. We zijn daarom op zoek naar heel veel extra centen. Kiwanis uit Tielt-Winge wil ons met de organisatie van deze kunstverkoop een duwtje in de rug geven.

Christel, Maria en ik hebben een schilderij aangeboden. Vanavond worden onze werken, samen met die van een veertigtal andere kunstenaars, openbaar verkocht. De kunstenaars die een werk aanboden mogen met tweeën aanschuiven voor een eenvoudige maaltijd en een fles champagne. We hebben geen van allen ooit deelgenomen aan een dergelijk evenement. Daarom en omdat die fles champagne wel lokt, spreken we af dat we er samen heen gaan. Christel gaat met Ludo, Maria komt alleen en ik vraag Karel mee. Ludo komt iedereen ophalen, wat een luxe.

Bij het binnenkomen krijgen we de catalogus in handen, iemand wijst ons een tafel aan en het feest kan beginnen. De werken staan ten toon gesteld aan de zijkant. Het is toch wel spannend: stel dat niemand mijn werk leuk vindt en geen bod wordt gedaan. Niet aan denken. Ook de anderen voelen zich onzeker.

Maar de glazen krijgen een plaats op tafel en de champagne volgt. Weldra zit de stemming erin. Maria is ook van Werchter en aquarelleert. Karel en ik vinden het werk dat ze aangeboden heeft erg mooi. We spreken af er op te bieden: we maken er wel een plaatsje voor vrij thuis. Voorlopig zeggen we er niets van tegen Maria.

De ‘eenvoudige’ maaltijd bestaat ofwel uit een kaas- of een visschotel. Op voorhand schreven we in voor welke schotel we gingen. Het is heel verzorgd klaargemaakt en lekker.

Tijdens het eten wordt op elke tafel een stok gelegd met daaraan een flap met tekst: ik bied meer. Nu begrijp ik het aanbod van de champagne: we worden in een gulle sfeer gebracht. Hoe meer geld er rolt, hoe beter voor Huize de Veuster.

Dan kan de veiling beginnen. Op tv volgen we nogal eens veilingen. Hier krijgen we hetzelfde spel te zien. Mannen (gek, geen vrouwen) trekken witte handschoenen aan en presenteren zo de werken. Paul Van Dijck, hier in de streek een niet uit te wissen figuur in de wereld van tentoonstellingen, leidt de werken in en stelt een basisprijs. Werken die de eerste keer niet verkocht worden, zullen na de veiling nog een tweede keer aangeboden worden. Ik ben erg vroeg aan de beurt. Toch even spannend. Het basisbod valt en dan stilte. Zou er niemand bieden? Gelukkig gaat er een arm de hoogte in. Dan iemand die hoger biedt. Het gaat tussen twee personen. Tenslotte klopt de veilingmeester af en gaat het schilderij voor 150 euro naar een jong koppel.

Zo komt de Eskimo-vrouw van Christel aan de beurt. We leven samen met haar mee. Na het basisbod blijft het lange tijd stil, of is dat meer een indruk. Dan wordt er geboden. De prijs gaat omhoog Tot 160 euro. De stemming aan tafel stijgt: nu moet Maria nog een goede prijs maken. Ze voelt de spanning toch stijgen. We jennen haar een beetje. Karel en ik hebben tijdens de pauze afgesproken dat we tot 170 euro gaan. Dan is haar werk aan de beurt: sedum in de sneeuw. Karel kan het spel erg goed spelen, niet te vlug bieden, zodat de spanning blijft. Op 170 euro is er nog een bieder voor 175 euro. Ik geef Karel een teken: hij doet er nog 5 euro bij. Maar de ander gaat nog verder en Karel besluit te stoppen: het werk wordt verkocht voor 185 euro. We voelen ons bijna uitgelaten: elk werk heeft goed opgebracht.

Tijdens de pauze ben ik even gaan kennismaken met de jonge vrouw die mijn werk heeft aangekocht. Ja, ze ziet het graag en gaat het hangen in de woonkamer, want binnenkort gaan ze samenwonen. We wisselen gegevens uit, zodat ik haar kan uitnodigen voor andere evenementen. Ik ben blij dat mijn werk door haar gewaardeerd wordt.

Als de champagne op is halen we koffie: nu begint de tweede ronde voor de werken die in de eerste ronde niet werden verkocht.

In totaal bracht de veiling bijna 9.500 euro op en voor ons een prettige avond. Leuk.

Bijlagen:
Terug naar de kern.JPG (470.6 KB)   

na zovele jaren

keer ik terug

naar de vertrouwde plaatsen

ik herken

de straten

de grijze lucht

het kleffe

van mist en

gevallen bladeren

winkels verlaten

donkere holen in een zoekende stad

auto’s

vertraagd

gemeden uit de straat van ooit eens toekomst

kleurrijk de mensen

vooral de kinderen

ze lachen

schreeuwen

hollen hun ouders vooruit

willen Sinterklaas zien

lang de rij

van wachten op

liedjes

een kind zingt mee

straks

handenvol zoets

en de belofte van

braaf zijn

huiswerk maken

om uit te kijken

naar de morgen van het grote feest

Na het bezoek aan BAM hebben we nog ruim de tijd voor onze trein er is. Koffie drinken is een mogelijkheid. We laten ons liever verleiden door een tentoonstelling niet ver van BAM die deze morgen, toen we er voorbijkwamen reeds onze aandacht trok: L’Homme et son ombre.

Het is een zaal, wellicht een vroegere kerk of kapel aan het dakgebinte te zien. Veel foto’s, een soort opeenvolging van doorzichtige gordijnen en dan nog een zaaltje.

Een man geeft ons uitleg. In Afrika is de schaduw iets beangstigend. Bij een project in een schooltje in Burkina Faso trachtte men de kinderen de angst voor de schaduw te laten overwinnen. Eerst gaf men uitleg hoe schaduw ontstaat, zodat ze rationeel konden vatten wat ‘schaduw’ is. Daarna begonnen de experimenten met de schaduw: aan de buitenkant van de schaduw wit zand strooien, keien leggen. Daarna ‘spelen’ met de schaduw, allerlei figuren vormen op de grond door met een groep kinderen zo te gaan staan dat er een speciaal effect optreedt (wij als kinderen deden met onze handen allerlei kunstjes zodat een wolf of een konijn op de muur geprojecteerd werd). Ongelooflijk hoe de aandacht voor de schaduw licht oproept. Daarna werd de schaduw als onderwerp genomen voor een schilderij. De kinderen kennen daar geen tekenpapier: afval van verpakkingen doen dienst als doek. Het werken met de schaduw wordt op foto vastgelegd, zodat we dat in onze wereld kunnen zien.

De tekst ‘L’Ombre d’ Aminta’ begeleidt je langsheen de foto’s, doorheen de gordijnen die als een soort labyrint om je heen hangen maar waardoorheen foto’s van het leven in het dorp worden geprojecteerd. Uiteindelijk beland je in een soort schattenkamer waar echte werken van de kinderen hangen. Ik krijg kippenvel als ik de papieren verpakking herken van waarschijnlijk een cementzak. Het contrast tussen de rijke wereld hier en de zon in de wereld ginds raakt me. Deze korte ontmoeting met de wereld ginds maakt me wat stiller.

Terug buiten botsen we weer op de kermis die nu open is. Enkele joelende kinderen trotseren de kou (nu ja, in de zon is het wel lekker) en wij zoeken ergens een gelegenheid voor koffie.

De terugreis loopt niet zo vlot: de trein heeft ongeveer een uur vertraging. Wel wordt de reizigers meegedeeld wat de oorzaak is van die vertraging: er is maar één spoor beschikbaar en onze trein moet wachten op de doorgang van een trein uit de andere richting. Ik laat een sms-je naar Brigitte, de docente schilderen, dat ik wat later kom.

Na de foto’s van Burkino Faso relativeer je die treinvertraging: we geraken wel thuis, ook al is het een uur later en ook al hebben we honger. En vanavond zal ik nog kunnen schilderen, ook al begin ik later dan gepland.

Anne en Pol hadden vroegen of we meegingen voor naar BAM (beaux-arts Mons) voor de tentoonstelling ‘Le modèle a bougé’. Gezien de positieve ervaring van de tentoonstelling van Rik Wouters in Mechelen, lieten we ons dat geen twee maal vragen.

We zouden met het openbaar vervoer gaan: als 65+-sers reizen we voor €5,20 heen en terug van om het even waar, naar om het even waar. Afspraak in Haacht, vandaar naar Leuven en dan rechtstreeks naar Mons. Omdat ik slecht hoor vraagt het me enorme inspanning om deel te nemen aan een gesprek in de trein. Dus trek ik me terug in een boekje en laat het praten aan de anderen over: ze hebben me niet nodig om een geanimeerd gesprek te voeren.

Mons is een kleine stad. De sfeer is ook zo verschillend van bv. Leuven of Mechelen, die ook maar kleine steden zijn. Waarschijnlijk komt het doordat het niveauverschil erg groot is op korte afstand, terwijl wij ‘het vlakke land’ gewoon zijn. Wat me deed huiveren waren de sigarettenpeuken aan de horecazaken. Bij ons worden er meestal rookvoorzieningen aan de deur getroffen, zodat de peuken niet in lagen opgehoopt liggen. Of kom ik alleen in de meer burgerlijke contreien.

Mons is niet groot. Wegwijzers begeleiden ons naar het infocentrum voor toeristen. We worden er erg vriendelijk ontvangen, net of ze al lang op ons zaten te wachten. Het museum dat we willen bezoeken is niet ver weg, we krijgen een Nederlandstalig boekje mee met de bezienswaardigheden van Mons.

Na wat doorstappen (bergop) komen we aan bij het museum: wat te vroeg, het museum opent pas om 12 uur. Maar we mogen alvast een Nederlandstalige bezoekersgids meenemen en de baliemedewerkster wenst ons ook in het Nederlands een prettige middag. We trekken terug naar het centrum en zoeken iets om iets vlug te eten. Nog een koffietje en ondertussen is het twaalf uur geworden. Terug naar BAM.

Aan de balie herkennen ze ons. Even wat uitleg, betalen (€3 p.p., dank zij 65+) en dan kunnen we aan onze rondgang beginnen. Ik geniet er wel van. Een video boeit me enorm: de kunstenaar zit op een stoel en heeft een stapel boeken voor zich. Die schuift hij één voor één onder de voorste poten van de stoel. Naarmate de boeken onder de stoel zich opstapelen, gaat de stoel schuiner staan. Het lijkt een circusstunt. De video houdt de spanning vast tot het einde: het lukt maar nauwelijks. Een andere video toont een groep mensen (modellen) die langzaam draaien terwijl de camera in tegenovergestelde richting beweegt, zodat de achtergrond in die draaiende beweging mee opgenomen wordt.

De tentoonstelling is op het gelijkvloers opgebouwd. Ergens voel ik spijt dat het zo beperkt is. Maar het inspireert me wel.

Op de andere verdiepingen is de vaste collectie ten toon gesteld. Zoals in alle musea zijn het meestal oudere werken. Goed om eens door te lopen. Ik laat me wel verrassen door enkele doeken. De kelderverdieping is voorbehouden aan foto’s. We kregen een formulier mee waarmee we onze voorkeursfotograaf konden aanduiden. Dat deed ik dan maar we zullen wel niets meer vernemen over het resultaat. Het is een manier om het publiek te betrekken bij de tentoonstelling.

De bovenste verdieping beloofde een vergezicht over de stad. Dus naar boven: maar de glazen deuren zaten op slot en het uitzicht bleek niet zo denderend: een hoge balustrade voor de veiligheid en voor de rest leek het museum ingesloten door andere hoge gebouwen.

Het museum zelf is gerestaureerd (2007), met veel licht in de trappenhal. Hoewel: de trappen ontbreken, je moet een schuine helling op, een soort voortzetting van de oplopende straten waar je vandaan komt.

Als we het museum verlaten worden we nog een goede reis gewenst door het personeel. Dat is dan een voordeel van een klein museum: het kan een persoonlijker toets aanbieden.

Enkele dagen terug ging ik een paar uren op de kleinkinderen passen. Na twee uur zou de echte babysit komen en kon ik naar de vergadering die in mijn agenda stond.

Eerst zou L. de taaloefening maken. Ik nam naast hem plaats, want speelvogel als hij is, zou hij van de aanwezigheid van oma Lut, die niet zo streng is, gebruik maken om met andere zaken bezig te dan zijn dan die moeilijke woorden te schrijven. Hij schrijft links. Linkshandige kinderen hebben het toch moeilijker om mooi te schrijven want ons schrijft is gericht op rechtshandigen. De eerste woorden vlotten niet: ou of au moeilijk hoor. L. heeft de neiging om er een ‘w’ achter te schuiven want ‘dat hoor je toch als je dat woord uitspreekt’. Ineens vind ik die tweeklanken ook moeilijk want hoe leg je dat uit aan een jongetje dat na een dag school lopen nog huiswerk moet maken terwijl hij met zijn autootjes wil spelen. Maar het lukt hem de hele oefening in te vullen. Dan nog 10 woordjes ‘dictee’. Het is duidelijk met enorm veel moeite dat ook die woordjes op papier komen.

Diepe zucht van opluchting, potlood in de pennenzak, boekentas klaarmaken voor morgen. Ondertussen een hele uitleg over de brief die hij aaneengeplakt heeft voor Sint-Niklaas met zijn verlanglijstje voor dit jaar. De wortel ziet er al verlept uit, die wil hij vervangen, want als vannacht de Sint langs komt moet zijn paard toch een mooie wortel hebben. Ik leg uit dat paarden ook wel eens een wortel lusten die niet zo vers is, want van binnen blijven die wortels sappig. Ik weet niet of deze uitleg correct is, maar hij laat de wortel in zijn klomp bij de kachel. Ik denk: in deze tijd van crisis dient men ook met de wortels voor het paard van Sinterklaas spaarzaam om te gaan.

En dan is het eindelijk speeltijd voor L. Ondertussen is de oudere zus van school toegekomen. We gaan vanavond vroeg eten, zodat ik nadien rechtstreeks naar de vergadering kan. Ze kan eerst nog wat tv kijken, terwijl de lasagne in de oven op temperatuur komt. Na het eten volgt haar studietijd, maar daartegen is de babysit er.

L. laat me een tekening zien, en of ik die mooi vind. Natuurlijk vind ik zo’n tekening prachtig. Hij wil iets ineenknutselen en daarom heeft hij een nietjesmachine nodig. Geen probleem, hij vindt wat hij zoekt. Ik trek me terug en probeer wat te lezen. Plots staat L. bij mij en geeft mij zijn tekening: ik moet lezen wat op de achterkant staat:

omalut

dag omalut ik zou graag (hebben) dat je nog eens komt.

daaronder een hartje en zijn naam.

Mijn avond kan niet meer stuk. Daarenboven is de lasagne prima hoewel de oudere zus vind dat ‘de lasagne van oma Lut’ lekkerder is. Schatten van kinderen toch.

Ondanks ik goed geslapen heb, sta ik met een dwaas hoofd op. Nochtans ben ik gisteren matig geweest in eten en drinken. Ik moet vaststellen dat ik gewoon moe ben. Ook Karel is moe. De drukte van de voorbije weken begint te wegen.

Feitelijk hebben we de zondag nodig om wat te bekomen van de activiteiten in de week. Eens een lange siësta nemen, wat rondlummelen, uitgebreid lezen. Het komt er de laatste tijd niet meer van. Anderzijds: ik zou de voorbije zondagen niet willen missen.

Het is ondertussen ook kouder geworden. Niet direct mijn favoriet weer. Geef mij maar een hittegolf. Terwijl iedereen loopt te puffen, blijkt mijn energie niet op te kunnen.

Ik voel me zeurderig, net of de wereld op me weegt. Ik heb geen zin mijn mineur stemming op de politiek of ander chagrijn te steken, ik weet waar alles vandaan komt: ik ben te oud om de huidige drukte goed aan te kunnen, maar dat wil ik niet gezegd hebben. Gelukkig kan ik de voormiddag wat voor me uit luieren voor ik naar de tekenles ga. Ik neem me voor het rustig aan te doen: een begonnen tekening afwerken en als er tijd overblijft nog wat vlugge schetsen maken van de collega’s.

In de academie installeer ik me zonder veel enthousiasme. Rustig aan zal ook wel lukken. Eerst trakteer ik me op een koffietje, wellicht pept me dat wat op.

Ik kan me niet echt concentreren. Ik verknoei mijn werk. Zo erg is dat nu ook niet: ik wou gewoon wat uitproberen. Maar normaal wil ik elk werk wel verzorgen. Dan maar proberen schetsen maken van de collega’s. Het is de bedoeling van snel iets op papier te zetten, zodat een houding intuïtief vorm krijgt. Natuurlijk lukt het me nu niet. Ze bewegen zich, veranderen plots van houding … ik moet er geen verontschuldiging voor zoeken: ik ben er met mijn hoofd niet bij. Na wat knoeiwerk besluit ik er mee op te houden en naar huis te gaan om de zondagse siësta in te halen. Wellicht lukt het me dan morgen beter.