FAMILIE IDING TEN BOSCH
Foto

Welkom op de weblog van de Familie Iding ten Bosch - deze blog is gestart op 08-04-2005

E-mail de blogbeheerder


Foto

Foto

Foto

Foto



Overzicht
  • Ten huize van de familie Iding Aalten
  • STUDIE MEDISCHE ETHIEK
  • ARBEIDSKREIS SYNAGOGENLANSCHAFTEN
  • Übersetzung Archiv Einzelteile - Holländisch » Deutsch
  • BEELDBANKEN PAGINA DE MOEITE WAARD

    Inhoud blog
  • Behoud van het laatste stukje tastbaar erfgoed van Lichtenvoords-Joods-Christelijke geschiedenis
  • Graf Johanna Hulshof en Antonius Aloysius Maria ten Bosch
  • Gedenkprentje Henrica Francisca Maria van Helvoirt
  • Trouwboekje Gerrit Sanders 2
  • Gerrit Sanders paspoort 1894
  • Trouwboekje Gerrit Sanders 1
  • Wie weet waar
  • Oude techniek en werktuigbouw
  • Beschikking verzoekschrift Izaak Jozef Wolf Arrondissementsrechtbank inzake Kreuntje en Rika ten Bosch
  • Assen schuilkelder S.D.
  • Berusting in beschikking Izaak Jozef Wolf m.b.t. Kreuntje en Rika ten Bosch
  • Beschikking verzoekschrift Izaak Jozef Wolf Arrondissementsrechtbank inzake Samuel Jozef Wolf, Roosje Leezer en Erna Carla Jeanette Wolf
  • Berusting in beschikking Izaak Jozef Wolf m.b.t. Samuel Jozef Wolf, Roosje Leezer en Erna Carla Jeanette Wolf
  • Van der Feltzpark no. 3
  • Beschikking verzoekschrift Izaak Jozef Wolf Arrondissementsrechtbank inzake Coenraad Nathans Jeanette Jacoba Wolf Karla Sonja Rita Nathans
  • Commandant Juden Durchgangslager, Frau Kampcommandant Westerbork
  • Berusting in beschikking Izaak Jozef Wolf m.b.t. Coenraad Nathans Jeanette Jacoba Wolf en Karla Sonja Rita Nathans
  • Assen deportatietrein uit Westerbork
  • Beschikking verzoekschrift Izaak Jozef Wolf Arrondissementsrechtbank inzake Carel Samuel Nathans
  • Berusting in beschikking Izaak Jozef Wolf m.b.t. Carel Samuel Nathans
  • Westerbork
  • Prins Hendrikstraat 1 te Assen
  • Van der Feltzpark 3
  • Assen Rolderstraat nr. 109
  • Auschwitz akte van overlijden Rika ten Bosch
  • Auschwitz akte van overlijden Kreuntje ten Bosch
  • Auschwitz akte van overlijden Coenraad Nathans
  • Auschwitz akte van overlijden Erna Carla Jeanette Wolf
  • Auschwitz akte van overlijden Jeanette Jacoba Wolf
  • Auschwitz akte van overlijden Karla Sonja Rita Nathans
  • Auschwitz akte van overlijden Samuel Jozef Wolf
  • Auschwitz akte van overlijden Roosje Leezer
  • Auschwitz akte van overlijden Carel Samuel Nathans
  • Auschwitz akte van overlijden Benjamin Leezer
  • Westerbork akte van overlijden Abraham Cohen
  • Gedenksteen Asser joden
  • Grafsteen Salomon Cohen, echtgenoot van Heintjen ten Bosch
  • Begraafplaats: Marie Antonette Jacoba Iding J.C. Schweig M.M.J. Schweig
  • Begraafplaats: Louisa H. Brinkenberg - Antonia Iding
  • Grafsteen van Jacob Cohen, echtgenoot van Mathilda Johanna ten Bosch
  • Bidprentje Zuster Maria Modesta - Maria ten Bosch
  • Frans ten Bosch bidprentje
  • Bidprentje Gerardus Iding
  • Antonius Aloysius Maria ten Bosch bidprentje
  • Johanna Hulshof Bidprentje
  • Henri Iding Overlijdensbericht.
  • Arnoldus Maandonks Bidprentje Overlijdensbericht.
  • FAMILIE IDING TEN BOSCH
  • Huisindustrie *
  • Huisindustrie **
  • Huisindustrie ***
  • Huisindustrie ****
  • Industrie - Beroepen *
  • Industrie - Beroepen **
  • Twentsche Banketfabriek Enschede ***
  • Industie - Beroepen ****
  • Industrie - Beroepen *****
  • Beroepen - Industrie ******
  • Oude Beroepen
  • A. Over namen en bloedverwanten
  • B. Toelichting gegevens en het woongebied
  • C. Hoeve Ydink, Wehl, Varsseveld Trouwboek en Archief, Idink, Transcriptie, Fiscale Procesdossiers
  • D. Wisch in vogelvlucht - De vestiging van joden in Nederland Groenlo en Lichtenvoorde - Izak en Jödde Ten Bosch
  • E. De joodse begraafplaats - De joden in de oorlogsjaren
  • Familie historie en cultuur 1
  • Familie historie en cultuur 2
  • Familie historie en cultuur 3
  • Familie historie en cultuur 4
  • Familie historie en cultuur 5
  • Familie historie en cultuur 6
  • Familie historie en cultuur 7
  • Familie historie en cultuur 8
  • Familie historie en cultuur 9
  • Familie historie en cultuur 10
  • Familie historie en cultuur 11
  • Familie historie en cultuur 12
  • Familie historie en cultuur 13
  • Familie historie en cultuur 14 - Stephanus Henricus Iding 1858 - 1930
  • Familie historie en cultuur 15
  • Familie historie en cultuur 16
  • Familie historie en cultuur 17
  • Familie historie en cultuur 18
  • Familie historie en cultuur 19
  • Familie historie en cultuur 20
  • Familie historie en cultuur 21
  • Familie historie en cultuur 22
  • Familie historie en cultuur 23
  • Familie historie en cultuur 24
  • Familie historie en cultuur 25
  • Familie historie en cultuur 26
  • Familie historie en cultuur 27
  • Familie historie en cultuur 28
  • Familie historie en cultuur 29
  • Familie historie en cultuur 30
  • Familie historie en cultuur 31
  • Familie historie en cultuur 32
  • Familie historie en cultuur 33
  • Familie historie en cultuur 34
  • Familie historie en cultuur 35
  • Een zestigtal Rapporten over Huisindustrie in Nederland: Voorwoord
  • Een zestigtal Rapporten over Huisindustrie in Nederland: Inhoud
  • Een zestigtal Rapporten over Huisindustrie in Nederland 1.
  • Een zestigtal Rapporten over Huisindustrie in Nederland 2.
  • Een zestigtal Rapporten over Huisindustrie in Nederland 3.
  • Een zestigtal Rapporten over Huisindustrie in Nederland 4.
  • Een zestigtal Rapporten over Huisindustrie in Nederland 5.
  • Een zestigtal Rapporten over Huisindustrie in Nederland 6.
  • Een zestigtal Rapporten over Huisindustrie in Nederland 7.
  • Een zestigtal Rapporten over Huisindustrie in Nederland 8.
  • link
  • Televisie 12 Oktober 2006 VPRO/NPS geschiedenis
  • Andere Tijden, 12 Oktober 2006
  • Heymans
  • Afbeelding Stephanus Henricus Iding is zijn nieuwe wanten vergeten
  • Foto Ten huize van de Familie Iding Aalten
  • Foto Johanna Maria Aleida Josepha Iding en Arnoldus Maandonks
  • Foto Aleida Maria Johanna Iding 04-05-1930 Bladel
  • Foto Gerrit Iding
  • Foto Heinrich Anton Johan (Hent) Iding
  • Foto Leonardus Bernardus Franciscus Iding
  • Foto Franciscus Antonius Stephanus Iding
  • Foto Johan Gerhard Lambert Iding
  • Foto Johanna Maria Aleida Josepha Iding
  • Foto 1926 schoolfoto Hapert
  • Foto 1939 Meerveldhoven. Distributie
  • Schoolfoto 1920 Oktober 13 Hapert
  • Foto Groot Zundert St. Anna pensionaat 7e klas
  • Foto Groepsfoto verpleegsters te Leuven
  • Hapert - Het genootschap der H. Kindsheid
  • Afbeelding Rijbewijs 1928 Augustus 20. Maria Hedwig Henrica (Hedwig)
  • Foto Groot Zundert St. Anna pensionaat Uitvoering.
  • Foto Groot Zundert St. Anna pensionaat 1926-1927
  • Foto Elisabeth en Maria Hedwig Iding met auto
  • Foto Pater Dhoye 1931 Allerzielen
  • Foto De Hapertse voetbalvereniging 1934
  • Foto Naar Meerveldhoven
  • Hapert zoals het toen was
  • Sus Maandonks
  • Leuven Elisabeth Maria Antonia Iding verpleegster
  • Leuven groepsfoto verpleegsters
  • Adele Jacoba Maria verpleegster
  • Leuven Adele Jacoba Maria verpleegster met patiënt
  • Leuven verpleegzaal Elisabeth Maria Antonia Iding
  • Elisabeth Maria Antonia Iding in Knokke
  • Boerenhoeve op Hiddink bij Varsseveld - Hiddinkbrug
  • Foto Aalten Hoogestraat
  • Foto Aalten landstraat
  • Foto Dinxperlo het Geerhuis
  • Foto Bladel, De kazerne van de Koninklijke Marchaussee
  • Foto Varsseveld molen
  • Foto Groet uit Dinxperlo
  • Foto Rheden Dorpstraat
  • Foto De Tram 3 Juni 1937 Hapert
  • Foto Groeten uit Hapert
  • Foto Hut op de Veluwe
  • Foto Idink Bos
  • Foto Lichtenvoorde Rentenierstraat
  • Foto de Lage Heurnseweg
  • Holland Cards
  • Oude gewassen
  • Spurrie
  • Stoomtrams in Oost Gelderland
  • Reclame arsenaal
  • Spelt
  • De Graafschap in de middeleeuwen
  • Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic enda thu: wat unbidan we nu
  • Op de Boerderij te Schagen
  • De eerste Nederlandse postzegel
  • Geldmuseum
  • Duizend jaar in de kleren
  • Volkstellingen 1795-1971
  • Brummel's commentaar
  • Historie van het licht
  • Klompen
  • Vervoer - de fiets
  • Neem een kijkje bij bodemvondsten
  • De Waterput van Wehl - Diepenbroek
  • Neem een kijkje bij
  • 1942 - 1944 Gedeporteerd ten Bosch
  • Philips 2e wereldoorlog
  • Philips 2e wereldoorlog
  • Philips 2e wereldoorlog
  • Philips 2e wereldoorlog
  • Philips 2e wereldoorlog
  • Philips 2e wereldoorlog
  • Studie: Medische Ethiek
  • Ernst Klee
  • 1939 Duitsland. Augustus 18
  • 1939 Duitsland
  • 1938 Duitsland
  • 1937 Duitsland
  • 1933 Duitsland
  • Een voorbode van donkere tijden
  • Foto - Hedwig ten Bosch Schäpers
  • Foto vliegtuig - Franciscus Antonius Josephus ten Bosch
  • Foto Julia Hendrika Maria Margaretha Iding vliegt
  • Foto Aleida Iding
  • Foto Johanna Maria Hendrika ten Bosch
  • Slagersreclame
  • Afbeelding Getuigschrift Johann ten Bosch

    Familie Iding ten Bosch - Varsseveld - Heurne - Huissen - Westervoort - Lichtenvoorde
    29-01-2008
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Een zestigtal Rapporten over Huisindustrie in Nederland: Inhoud

     

    INHOUD

    Het vervaardigen van meubelen te Amsterdam

    Het klompenmaken te Best e.o

    Het roopdraaien te Den lip

    Het maken van stalen en sneuen te Maassluis

    De stoelenindustrie te Noordwolde

    De mandenindustrie te Noordwolde

    Het vervaardigen van stroohulzen te Oisterwijk en Leende

    Het reepschrabben te Oss

    Het vervaardigen van matten in Overijsel

    Het stoelenmatten te Utrecht

    De ijzerindustriete Nieuwkoop

    De goud en zilverindustrie te Schoonhoven

    Het tabakstrippen in de omstreken van Eindhoven

    Het tabakstrippen te 's Hertogenbosch

    Het tabakstrippen te Kampen

    Het tabakstrippen te Wageningen

    Het sigarenmaken in de omstreken van Eindhoven

    Het sigarenmaken te 's Hertogenbosch

    Het sigarenmaken te Kampen

    Het maken van sigarenkistjes te 's Hertogenbosch

    Het maken van sigarenkistjes te Kampen

    Het erwtenlezen te Enkhuizen

    Het erwtenlezen te Groningen

    Het erwtenlezen te Middelburg

    Het koffieverlezen te Venlo

    Het blauwselinpakken te Westzaan

    De gloeikousjesindustrie te Enschedé

    De kleedingindustrie te Arnhem

    De kleedingindustrie (confectie) te Eindhoven e.o.

    De huisweverij in Eindhoven e.o.

    De schoenenindustrie in Eindhoven e.o.

    De huisweverij te Goirle

    Het zakkennaaien te Goirle

    Het kantwerken te 's Gravemoer

    De heerenkleedingindustrie (confectie) te 's Gravenhage

    De heerenkleedingindustrie (maatwerk) te 's Gravenhage

    De dameskleermakerij te 's Gravenhage

    De lingerie-industrie te 's Gravenhage

    De kleedingindustrie (en gros confectie) te Groningen

    De  heerenkleedingindustrie (maatwerk) te Groningen

    De heerenkleedingindustrie (maatwerk) te Haarlem

    Het breien van aalfuiken te Den Lip

    De schoenenindustrie in de Langstraat

    Het breien en het naaien van gebreid goed te Nunen en Waalre

    Het maken van dassen te Rhenen

    De heerenkleedingindustrie (maatwerk) te Rotterdam

    De heerenkleedingindustrie (confectie) te Rotterdam

    De kinderkleedingindustrie  (confectie)  te Rotterdam

    De lingerie-industrie te Rotterdam

    De huisweverij te Tilburg

    Het borduren te Veldhoven e.o.

    Het zakkenstoppen te Venlo

    Het maken van linnens te Venlo en Blerik

    De cartonnage-arbeid te Enschedé

    De papierindustrie te Rotterdam

    De cartonnage-arbeid te Weert

    De huisindustrie in de diamantnijverheid te Amsterdam

    Het maken van passementwerk te Breda

    Het drummen te Weert

    Het erwtenlezen te Harlingen

    De schoenenindustrie te Oisterwijk

    Reageer (0)

    Categorie:Huisindustrie Rapp
    28-01-2008
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Een zestigtal Rapporten over Huisindustrie in Nederland 1.

    Het vervaardigen van meubelen te Amsterdam.

     

    Aantal: Ongeveer 160 thuiswerkende meubelmakers, die voor een groot deel in de Jordaan wonen, werden bezocht. Onder dit getal zijn ook 27 houtdraaiers begrepen, die in een eenigzins afwijkende positie verkeeren, evenals de huisarbeiders, die zich vooral met houtsnijwerk en het beeldhouwen van meubelen bezighouden.

    Onder de eigenlijke meubelmakers vindt men een aantal, die allerlei meubelen maken, maar daarnaast bestaat in dit vak een vrij groote specialisatie, zoodat men afzonderlijke stoelenmakers, tafelmakers, kastenmakers en witwerkers onderscheidt. Ook het restaureeren en vervaardigen van antieke meubelen is een afzonderlijk vak.


    Bedrijfsvorm: Deze meubelmakers staan op de grens tusschen huisindustrie en kleinindustrie. Zij onderscheiden zich van de gewone huisindustrieele arbeiders hierin, dat zij niet in vasten dienst van een patroon staan, maar hetzij werk aannemen hetzij op eigen risico meubelen vervaardigen en deze dan bij grossiers en winkeliers trachten te slijten.

    Meestal koopen zij zelf het benoodigde hout in. Soms werken zij ook wel voor paticulieren. Vooral als zoo'n meubelmaker met een of meer knechts werkt, nadert hij zeer sterk het zelfstandige baasje. Echter staan de meesten in zóó groote afhankelijkheid van de grossiers, winkeliers en fabrikanten, voor wie zij werken, en vertoont hun toestand een zóó groote gelijkenis met dien der eigenlijke huisindustrieelen, dat men hen bij een beschrijving van de huisindustrie niet over het hoofd mag zien. De houtdraaiers en houtsnijders werken gewoonlijk voor de meubelmakers.


    Arbeidsduur: Het voornaamste kenmerk van den arbeidsduur dezer meubelmakers is de groote ongeregeldheid; als zij werk hebben, werken zij lang, maar zeer dikwijls hebben zij gebrek aan arbeid. Dit is het gevolg van den achteruitgang van hun toestand in de laatste jaren en van de groote concurrentie, die in hun vak heerscht. In zeer vele gevallen bedraagt de gemiddelde arbeidsduur per week ongeveer 60 uur; door sommigen wordt echter 70 a 100 uur per week gewerkt, terwijl verscheidene meubelmakers door gebrek aan werk gemiddeld slechts 30 a 40 uur per week arbeiden. Als er werk is, worden vaak lange dagen gemaakt en komt ook Zondagsarbeid en nachtarbeid voor; vooral in de nacht van Vrijdag op Zaterdag wordt soms zeer laat gewerkt.
    Met inleveren en houtkoopen gaan nog ? uur per week verloren.


    Loon: De loonen zijn buitengewoon laag. Van ongeveer 55% varieert het gemiddelde weekloon (het netto inkomen) van f 5 tot f 10.50, terwijl van 70% het loon f 12 of minder bedraagt.

    Heel dikwijls komt een weekloon voor van f 7 a f 8, een bedrag, dat in verband met het dure Amsterdamsche leven, zeker zeer laag mag genoemd worden. Ongeveer 30 % verdient meer dan f 12 per week.

    Door het geringe aantal uren, dat gemiddeld per week gewerkt wordt, is het uurloon hooger dan men zou verwachten. Toch blijft het meestal ver beneden het gemiddelde uurloon van 24 cent, dat op de meubelfabrieken te Amsterdam betaald wordt. Voor de thuiswerkers varieert het uurloon gewoonlijk tusschen 14 en 22 cent, soms echter is het hooger, soms lager.


    Woning: De woningen zijn gewoonlijk niet slecht; steeds is er een afzonderlijke werkplaats, die dikwijls vrij goed is, maar ook in verscheidene gevallen niet aan redelijke eischen voldoet. Dikwijls wordt een zolder als werkplaats gebruikt en in verscheidene gevallen een onbewoonbaar verklaarde woning.

    Vrij algemeen zijn deze meubelmakers lid van ziekenfonds maar bijna nooit van een vakvereeniging.

     

    Het klompenmaken te Best en omstreken.

     

    Aantal: 30 huisindustrieele klompenmakers werden in deze streken bezocht. Zij beschikken zonder uitzondering over een stukje land, soms over een vrij groot stuk van 100 a 175 roe.

    Verhouding tot den werkgever: Zij werken uitsluitend thuis, direct voor den werkgever.


    Arbeidstijd: De meesten werken 10 of 11 uur per dag, slechts enkelen langer of korter.


    Loon: De meeste klompenmakers werken met een huisgenoot of knecht. Zij verdienen gewoonlijk van f? tot f 13 per week, maar de klompenmakers, die met een vreemden knecht werken, moeten daarvan nog f 5 a f 6 loon betalen. De enkele klompenmakers, die geheel alleen werken, verdienen slechts f 6 a f 7 per week.

    Voorts zijn er nog enkele klompenschrabbers, die met een werktijd van 9 a 10 uur per dag slechts f 2 en f 2.50 per week verdienen.


    Woning: De woning bevat meestal 3, soms echter 2 vertrekken. Van een afzonderlijk werkvertrek wordt slechts zelden melding gemaakt.

     

    Roopdraaien te Den lip.

     

    Aard van het bedrijf: Een zeer eigenaardige, doch uitstervende huisindustrie wordt nog gevonden te Den lip. Het is het z.g. roopdraaien.

    Roop wordt gebruikt om het riet te bevestigen op molens en boerenhuizen en wordt vervaardigd van biezen. Deze biezen worden met de hand stevig in elkaar gedraaid op dezelfde wijze als touw gedraaid wordt. Wanneer door steeds nieuwe biezen te nemen, een lang eind verkregen is, wordt dit 50 maal om een gewone plank gewonden. Deze 50 windingen worden vastgebonden tot een bos. Vier bossen vormen een z.g. bond. Hiernaar wordt de stukprijs bepaald. Een bond wordt betaald met f ? Het werk is hoofdzakelijk vrouwenarbeid.

    Een gewone roopdraaister vervaardigd 1 bond in 2 uur. Nooit is er echter dagen achtereen werk. Er is slechts één patroon die het doet vervaardigen en deze laat slechts dan werken als zijn voorraad bijna ten einde raakt.

    Het draaien wordt in de huiskamer gedaan. Vele vrouwen willen het echter niet meer in huis hebben.

     

    Het maken van stalen en sneuen te Maassluis.

     

    Techniek: Stalen zijn gedraaide einden touw, die op de loggers, die ter haringvangst uitgaan, gebruikt worden om de hoeken aan de lijn te bevestigen.

    Sneuen zijn dunnere en langere einden touw ; deze worden bij de beugelvisscherij gebruikt.

    Het maken van stalen en sneuen is vrij licht werk en geschiedt met behulp van een wiel.


    Bijverdienste: Dit bedrijf is meestal een bijverdienste en brengt een paar guldens in de week op. Maar voor enkele ouden van dagen is het vaak de voornaamste bron van inkomsten. Het maken van sneuen geschiedt dikwijls door de visschers in den tijd (December tot Juni), dat zij geen werk hebben.

    Verhouding tot den werkgever: Deze huisarbeiders staan soms in dienst van een touwslagerij, die hun het touw levert. Het gebeurt echter ook wel, dat zij de stalen en sneuen direct aan de reeders leveren; hun verdienste is dan grooter, maar zij moeten dan, als ze een bestelling krijgen, dikwijls in korten tijd een massa afleveren, zoodat ze dan vaak 's nachts doorwerken.


    Loon: Door den touwslager wordt voor 100 stalen 5 cent betaald. Een laag loon; immers het maken van 100 stalen kost ongeveer ? uur arbeid.

    Zij, die direct voor de reeders werken, verdienen meer. Hun verdienste (dus na aftrek der kosten) bedraagt ongeveer f ? per 1000 stuks.

    Het maken van sneuen (meestal direct voor de reeders) levert een verdienste van ±90 cent per 1000 stuks op. Een visscher, die 's winters den heelen dag, ± 15 uur werkte, verdiende met dit sneuenmaken f 3.50 per week.


    Arbeidsduur: Hierover zijn weinig gegevens aanwezig. Door sommigen wordt den heelen dag van 's morgens vroeg tot 's avonds laat gewerkt, door anderen slechts een paar uur. Zooals gezegd, komt soms ook nachtarbeid voor.


    Kinderarbeid: Het is een werk, dat gemakkelijk door kinderen kan worden gedaan. Kinderarbeid komt dan ook veel voor. Soms werken kinderen van 6 en 7 jaar al mee.

     

    De stoelenindustrie te Noordwolde (Fr.)

     

    Omvang: De stoelenindustrie te Noordwolde, Vledder en Beuil, het vervaardigen van wilgenhouten tuinstoelen, is in het jaar 1872 in het leven geroepen door den toenmaligen Noordwolder predikant Van der Tuuk en is uit de manden-vlechterij voortgekomen. Ze wordt deels in huisindustrie, deels in werkplaats gedreven door een twintigtal ondernemingen van grooter of kleiner omvang, die een 300 werklieden omvatten; daarvan is het aantal thuiswerkers ongeveer 80. Van hen zijn 70 stoelenmakers en 10 ruggenvlechtsters en roopdraaiers.


    Organisatie: De meest gebruikelijke vorm van huisindustrie is het z.g. koopsysteem: de arbeiders koopen bij den patroon de grondstoffen en verkoopen aan hem de afgewerkte stoelen. Een klein deel werkt volgens het z.g. loonsysteem: de patroon verschaft hun de grondstoffen en betaalt voor de afgewerkte stoelen het standaardloon, dat voor de fabrieksarbeiders geldt en dat onlangs bij de regeling van het arbeidskontrakt opnieuw is vastgesteld. Zij, die volgens het koopsysteem werken, klagen algemeen dat ze niet uitkomen, d. w. z. door de duurte der grondstoffen het standaardloon niet kunnen verdienen.

    Het uurloon varieert, al naar de werkvaardigheid van den arbeider, van 11 tot 15 cent, zoodat bij een gemiddelden arbeidstijd van 65 uur per week (Zaterdagmiddags worden geen stoelen gemaakt en ook op andere dagen kost hun land en vee hun, al naar den tijd van het jaar en de weersgesteldheid, eenigen tijd), ongeveer 9 gulden kan worden verdiend.


    Vrouwen- en kinderarbeid: Er zijn 17 kinderen beneden 16 jaar in het bedrijf in huisindustrie werkzaam; ze maken meest het onderstel van den stoel of kinderstoeltjes en werken ongeveer even lang als de volwassenen. Vrouwenarbeid komt alleen bij het ruggenvlechten voor, maar dit wordt langzaam verdrongen door het steeds toenemend gebruik der z.g. Japansche matjes.


    Woningtoestanden: De woning- en gezondheidstoestanden zijn bij de stoelenmakers veel gunstiger dan bij de mandjesvlechters; bijna allen hebben een afzonderlijk werkvertrek en sommigen 2 of 3-kamerwoningen. Degenen, die lid der vakvereeniging zijn  en dat is ongeveer 60% der mannelijke thuisarbeiders boven 16 jaar  genieten bij ziekte een wekelijksche ondersteuning van f 2.50.


    Gedwongen winkelnering: Evenals de mandenvlechters zuchten ook de stoelenmakers onder de winkelnering al is de dwang dan ook niet zoo direkt: als bij genen, ze bestaat toch indirekt. Op 2 na hebben alle patroons, die thuiswerkers hebben, een winkel, waar allen zich vrijwel verplicht voelen te koopen, daar anders bij slapte ontslag pleegt te volgen. Bij sommigen betalen zij koffie 10%? (,suiker 20% en zeep 10 a 20% duurder dan in de vrije winkels te Noordwolde.

    Dit en de omstandigheid, dat zij dikwijls grondstoffen te duur moeten betalen, zijn de bezwarendste toestanden, die op de huisindustrie in dit bedrijf drukken; de winkelnering drukt de geheele industrie. In andere opzichten is de toestand der huisarbeiders lang niet zoo ongunstig als meestal in de huisindustrie voorkomt. Behalve de iets geringere verdiensten is hun toestand in veel opzichten beter in ieder geval niet slechter dan die van de fabrieksarbeiders. Ten opzichte van andere huisindustrieele arbeiders hebben ze dit groote voordeel, dat de industrie een plattelandsche is; bijna allen hebben schapen of geiten of één of zelfs meer koeien en evenzoo een grooter of kleiner stuk land; door de opbrengst hiervan worden hun inkomsten vermeerderd en wordt hun leven minder eentonig gemaakt.


    Uitvoer: Ten slotte zij opgemerkt, dat jaarlijks ongeveer 350,000 stoelen worden uitgevoerd uit Noordwolde. Venters, die op de Belgisch-Fransche grens wonen, in Rousselare en Dixmuiden, koopen ze op en trekken dan op wagens heel Frankrijk tot de Pvreneeën door om ze te slijten. In de laatste jaren worden ze ook afgezet in Italië en Engeland.

     

    De mandenindustrie te Noordwolde (Fr.)

     

    Organisatie: Het vervaardigen van mandjes geschiedt alleen in huisindustrie en is naar de grondstof in 2 verschillende deelen te onderscheiden: de teenen of twijgmandjes en de z.g. sportmandjes. De eersten worden door een groot deel van de Noordwolder bevolking alleen 's winters gemaakt en is dan voor hun het eenige bestaansmiddel; het laatste geschiedt gedurende het geheele jaar door vrouwen en meisjes en is meer een bijverdienste.

    In het voorjaar gaan de mannen, die ‘s winters twijgmandjes hebben gevlochten, overal heen om te werken als maaiers, zandgravers enz. Daardoor is het geheele aantal arbeiders, dat in deze industrie werkzaam bij uitstek lastig te bepalen.


    Loon: Het loon, dat met het vlechten der mandjes verdiend wordt, bedraagt voor de teenen mandjes ongeveer per uur 5 cent, zoodat bij een gemiddelden werktijd van 70 uur per week ongeveer f 3.50 verdiend wordt. Arbeid van kinderen, beneden den leeftijd van 12 jaar komt bijna niet voor; boven dien leeftijd helpen zij hun ouders door het maken van bodems en het afknippen der randen; zelfstandige verdienste kan men aan de meesten niet toerekenen.

    De mandenvlechters en vlechtsters behooren tot het armste deel der Noordwolder bevolking; hoewel bijna allen in het bezit van een stukje land (met of zonder hypotheek) laten de woningtoestanden nog veel te wenschen over. Verreweg het grootste deel leeft in éénkamerwoningen, terwijl een deel der huizen nog van riet en hout gebouwd is. Hun gezondheidstoestand is dan ook niet in alle opzichten bevredigend; het vlechten der mandjes is op zichzelf geen ongezond werk, maar des te meer is dit het koken en schillen van de twijg, dat een buitengewoon vieze lucht en damp verspreidt en meestal in dezelfde kamer wordt gedaan waarin ze huizen en slapen: slechts enkele doen het daarbuiten.


    Vakvereeniging. Een vakvereeniging of ziekenfonds bestaat er onder hen niet, zoodat ze bij ziekte geen ondersteuning genieten.

    Gedwongen winkelnering. Ten slotte de gedwongen winkelnering. Hoewel sinds 1 Februari 1909 wettelijk verboden, bestaat te Noordwolde nog de gedwongen winkelnering; deze, gevoegd bij het z.g. touwgeld, een korting van 10% door de meeste patroon-winkeliers in rekening gebracht, doet de schamele verdiensten tot het minimum dalen. Terwijl uitsluitend winkeliers de mandjes koopen, zijn de arbeiders verplicht bij hen te winkelen.

     

    Geld wordt hun voor hun arbeid nooit betaald; met de mandjes betalen ze het over de afgeloopen week verbruikte en zelfs wanneer dat minder is dan de waarde der ingeleverde mandjes, wordt hun dat niet uitbetaald, maar als tegoed geboekt.

    Uit de opgaven der arbeiders blijkt, dat voor koffie bij sommige winkeliers 10 % voor zeep 20 % en voor suiker bij sommigen ? % meer wordt betaald, dan in de   vrije winkels te Koordwolde.


    Toekomst: In de Rijksrietvlechtschool wordt thans een geslacht opgekweekt, dat de oude mandenvlechterij in nieuwe meer kunstindustrieele banen kan leiden. In deze richting ligt onweersprekelijk de toekomst der manden vlechterij.

     

    Het vervaardigen van stroohulzen te Oisterwijk en te Leende (N.B.)

     

    Aantal: Hier werden 15 gezinnen bezocht, die zich bezig houden met het maken van stroohulzen voor flesschen enz.

    Door middel van een ijzeren plaat wordt het stroo dubbel geslagen, waarna het met de machine gestikt wordt. Ten slotte wordt de huls gebonden.


    Bijverdienste: Dit werk is een bijverdienste; het geschiedt meestal door vrouwen en kinderen, soms echter ook door mannen. De man is vaak schoenmaker (loon f 6 a f 7 per week). Deze gezinnen beschikken steeds over een stukje land.


    Kinderarbeid: Een twaalftal kinderen beneden 14 jaar werken mee, waaronder kinderen van 8 en 9 jaar. Het aantal is misschien wel grooter.


    Arbeidstijd: De arbeidstijd is zeer verschillend; meestal 7 a 14 uur per dag, soms echter maar 4 a 5 uur. De schoolgaande kinderen werken 4 uur per dag.


    Loon: Voor het maken van 1000 stroohulzen wordt 90 cent betaald. Sommigen houden zich alleen met het binden bezig, waarvoor 40 cent per 1000 betaald wordt. Het uurloon varieert van 2, tot 5 cent.

    Per week wordt door een gezin met dit werk meestal f 2 a f 3 verdiend.


    Woning: De woning bevat meestal 2, soms 3 kamers. Slechts in een paar gevallen is er een werkschuur, meestal geschiedt het werk in het woonvertrek, dat dikwijls ook keuken en slaapkamer is.

     

    Het reepschrabben te Oss (N.B.)

     

    Techniek: Het reepschrabben is het van de schors ontdoen van dunne takken.


    Aantal: Het reepschrabben geschiedt te Oss door ruim 30 vrouwen, die echter meestal door gezinsleden worden geholpen.


    Kinderarbeid: In dit bedrijf bestaat zeer veel kinderarbeid. Er werden 28 kinderen beneden 14 jaar opgegeven, waaronder kinderen van 9, 8 e n 7 jaar. Deze kinderen werken na schooltijd, dikwijls 4 uur per dag.


    Bijverdienste: Het reepschrabben is bijna steeds een bijverdienste. De man is soms hoepelmaker of los arbeider of klompenmaker; het meeste verdienen zij, die op een boterfabriek werken. Bijna steeds beschikken deze gezinnen over een stukje land. Het reepschrabben geschiedt alleen 's winters.


    Arbeidsduur: De arbeidstijd van 15 dezer vrouwen is 4 a 6 uur per dag en van 9; 8 a 10 uur; enkele vrouwen werken echter langer dan 10 en enkele korter dan 4 uur.


    Loon: Het stukloon bedraagt voor de verschillende soorten resp. 8, 12 en 14 cent per bos. Het uurloon is ten hoogste 3 ½ cent.

    Het weekloon varieert natuurlijk zeer naar gelang er meer of minder door gezinsleden wordt meegewerkt en in verband met het verschil in werktijd. Een vrouw, die zonder hulp werkt, verdient met een arbeidstijd van ? uur per dag f 1.25 per week. Een andere vrouw, die 8 uur per dag werkt f 1.75 per week. Vaak verdienen zij, met hulp van gezinsleden, f 1.50 a f 2 per wreek, maar soms ook minder; een enkele bereikt met veel hulp een loon van f 3, f 5 of f 6 per week.


    Woning: Steeds bevat de woning twee vertrekken, en bijna altijd wordt in het werkvertrek tevens gewoond, gekookt en geslapen.

     

    Het vervaardigen van matten in het Noorden van Overijsel.

     

    Aantal: Volgens een schatting in de Verslagen van de arbeidsinspectie, waaruit voor het volgende een en ander is overgenomen, zijn in de mattenindustrie in Overijsel ongeveer 1800 personen werkzaam. Vooral in de gemeenten Genemuiden, Hasselt, Wilsum en Grafhorst wonen zeer vele matters.


    Techniek: De grondstoffen voor het maken van vloermatten zijn bies en rusch. Het snijden en bewerken van biezen en russchen wordt meestal des zomers door de matters gedaan. Het biezensnijden, waarbij men 8 a 9 uur per dag in het water staat, is een zwaar en ongezond werk.

    De rolmatten worden geweven met behulp van een matten-raam, waarop een aantal draden van dun touw gespannen zijn, tusschen welke de biezen of russchen gevlochten worden.


    Bedrijfsvorm: In de tweede helft der 18 de eeuw is de bedrijfsvorm der mattenindustrie zeer veranderd. Het is tegenwoordig niet meer een zuivere huisindustrie. Dat is ten deele het gevolg van een nieuwere wijze van verpachting der biesvelden, namelijk een verpachting in kleine perceelen met betaling eerst na maanden. Nu kan elk arbeider zich het noodige bies aanschaffen. Dientengevolge zijn de groote mattersbazen, die vele huisarbeiders in dienst hadden, voor een groot deel verdwenen en werken de matters voor eigen rekening. In plaats van de afhankelijkheid van de mattersbazen is nu een groote afhankelijkheid der matters van de opkoopers-handelaars getreden. Wel is het loon der eigenwerkers iets hooger, maar zij moeten nu het risico dragen van den biezenoogst en van de prijswisseling der matten. Echter komt ook nog wel het matten voor rekening van een patroon voor.


    Arbeidsduur: De werktijd der matters is zeer lang.

    Velen beginnen reeds om 4 a 6 uur 's morgens en werken dan tot 's avonds door.


    Loon: Het weekloon van een matter, die voor een ander werkt, bedraagt ongeveer f 3 voor een biezenmatter en f 2 voor een russchenmatter. Voor eigenwerkers zijn deze cijfers ongeveer f 4 en f 2.80. Wel ontvangen de eigenwerkers wekelijks veel meer, maar daarvan moet worden afgetrokken het bedrag van de pachtsom van het bies en van het loon voor het biezensnijden.

    Terwijl het uurloon der loonarbeiders 4 a 4,1 cent bedraagt, is dit cijfer voor de eigenwerkers 5 a 5,1 cent.


    Kinderarbeid: Doordat het maken van kleine matten veel minder loonend is geworden, is de kinder-exploitatie veel geringer dan vroeger. Toch werken nog ongeveer 200 kinderen mee.


    Andere inkomsten: Het mattenvlechten geschiedt alleen des winters en is dan voor de meeste gezinnen de eenige bron van inkomsten. Wel vindt men onder de matters enkele kleine boertjes, maar meestal zijn het losse arbeiders, die 's winters geen werk hebben. Des zomers verhuren zij zich bij een boer voor ongeveer f 6 per week; alleen in den hooitijd en in den tijd van het biezen snijden verdienen zij veel meer.


    Gezondheid: De heer Meijers heeft aangetoond, dat de sterfte aan tuberculose in de mattersgemeenten meer dan tweemaal zoo hoog is als de gemiddelde sterfte aan deze ziekte in Nederland.

    In het naburige Zwartsluis, waar grootere welvaart heerscht en dus niet gemat wordt, is het tuberculose-sterftecijfer slechts 1/3 van het cijfer voor Genemuiden. Dit is waarschijnlijk niet een gevolg van het mattersbedrijf zelf, maar van de armoede, de ondervoeding en de slechte woningtoestanden. De woning bevat meestal slechts één klein vertrek.

    Reageer (0)

    Categorie:Huisindustrie Rapp
    27-01-2008
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Een zestigtal Rapporten over Huisindustrie in Nederland 2.

    Het stoelenmattersbedrijf te Utrecht.

     

    Aantal: Ongeveer 15 gezinnen, die zich met rietvlechtwerk voor stoelzittingen en ruggen bezighouden, werden door ons bezocht.

    Zij werken voor eenige stoelenfabrikanten. De werkgever levert het riet.

    Arbeid van schoolgaande kinderen komt in dit bedrijf nog al eens voor.


    Arbeidsduur: De werktijden zijn zeer verschillend. Dikwijls wordt 10 a 12 uur per dag gemat.

    Het stoelenmatten wordt meestal voornamelijk door de vrouw of door een volwassen zoon of dochter gedaan, die dan des avonds door den man of den vader geholpen worden.


    Loon: Per stoelzitting wordt 10 a 13 cent betaald en voor een stoelrug 6 a 10 cent.

    Als arbeidstijd voor het vlechten van een zitting wordt vaak 3 a 4 uur opgegeven en voor het vlechten van een rug 2 a 3 uur,

    Het uurloon varieert van 2 tot 6 cent.

    Het weekloon is meestal f 2,50 a f 4, maar in enkele gevallen f 5 a f 6.


    Bijverdienste: Behalve in een paar gevallen is het stoelenmatten steeds een bijverdienste. De algemeene toestand dezer gezinnen is dan ook niet slecht.


    Woning: De woning bevat meestal 2 kamers en een zolder. Het matten geschiedt steeds in de woonkamer, die dikwijls tevens slaapkamer is.

     

    Ijzerindustrie te Nieuwkoop.

     

    Omvang: Een dertigtal smederijen bevinden zich in dit afgelegen dorp, wier eigenaars, meest bijgestaan door eigen kinderen of familieleden, hard mede werken om den kost te verdienen. Enkele grootere bazen houden er vreemd personeel op na.


    Organisatie: De smeden bezitten een zekere zelfstandigheid, zoodat de aard van hun bedrijf hierdoor eenigszins afwijkt van dien in andere huisindustrieën. Alle produkten worden op bestelling gemaakt en geleverd aan groote en kleine afnemers. Enkelen zelfs venten hun waren langs de winkels uit.


    Arbeidstijd: Deze bedraagt gemiddeld 70 a 72 uur per week, als volgt verdeeld : 's Maandags van 6 tot 8, Dinsdags tot Vrijdag; van 5 tot 8 en Zaterdags van 5 tot 2 of 3 uur in den namiddag. Hier en daar eindigt de werktijd des Zaterdags reeds om 12 uur. Per dag houdt men 2 uur schafttijd.


    Loon: De prijzen van het werk zijn laag en de loonen, die aan de helpers werden betaald, eveneens.

    Installatie: De inrichting der smederijen is zeer primitief en geheel ingericht voor het maken van vuurwerk. Bankwerk bepaalt zich tot grof werk, plaatwerk komt nergens voor. Boormachines zijn meestal niet aanwezig.


    Producten: Deze allen kleinwerk bestaan uit gereedschappen voor het landbouwbedrijf, klein smeedwerk, benoodigd voor het bouwen van huizen en schepen en verder artikelen voor verschillende doeleinden.


    Concurrentie: De. Nieuwkoopsche huisarbeiders voeren een sterken strijd tegen de concurrentie uit het buitenland. Te Nieuwkoop zelf is één smid reeds begonnen zich toe te leggen op het machinaal vervaardigen van enkele voorwerpen.

     

    Goud en Zilverindustrie te Schoonhoven.

     

    Karakter: Men kan in dit bedrijf niet spreken van huisindustrie in den gewonen zin des woords. Het is oppervlakkig gezien een kleinbedrijf met zelfstandige patroons, werkend voor iedereen, die bij hun een of ander bestelt. Inderdaad echter zijn het grootste deel dezer zelfstandigen afhankelijk van enkele grossiers in gouden en zilveren werken. Afhankelijk zóó sterk, dat vaak eerst materiaal moet verschaft worden, vóór de gegeven bestelling kan worden uitgevoerd. Zeer zeker heeft men in zoo'n geval met gewone huisindustrie te doen, immers het kenmerkende karakter: het afwentelen van de bedrijfsrisico op de schouders van den arbeider, is hier aanwezig. En ook den meer zelfstandigen wordt op alle mogelijke wijzen met prijsbepalingen, lang op afrekening laten wachten, ongeregeld bestellen enz., duidelijk gemaakt, dat hun onafhankelijkheid meer fictief dan werkelijk is.


    Techniek: Na smelting van het materiaal, zilver met rood koper, of goud met zilver en koper wordt het tot platen of draad gegoten. Daarna geplet en dan verwerkt tot draadwerk (Zeeuwsche branche in 't zilver, parures, enz. van cantille in 't goud) of tot glad- of plaatwerk (imitatieantiek, lepelwerk, flacons, monteering van glaswerk, lijfsieraden enz. in 't zilver, lijfsieraden in 't goud). Niet zooals in groote bedrijven, waarvan men er in Schoonhoven ook enkele aantreft, is de arbeidsverdeeling zeer doorgevoerd, maar ieder werkman maakt vrijwel zijn artikel kant en klaar. In den laatsten tijd wordt veel direct werkbaar zilver verkocht, dat veel arbeidstijd van smelten, pletten, enz. uitspaart. Doordat echter vaak een gedeelte van de rekening in oud zilver uitbetaald wordt, kan men er niet altijd gebruik van maken.


    Aantal werkplaatsen: Het aantal werkplaatsen is 1130?, terwijl er aan arbeidskrachten ongeveer 500 mannen of jongens in 't bedrijf werkzaam zijn. Op de draadwerkerwinkels is het aantal jongens onevenredig groot, minder is dit het geval op de andere. Dit zit voornamelijk hierin, dat de jongens in 't kleinere draadwerk hetzelfde presteeren als een volwassen knecht en natuurlijk veel minder loon ontvangen. Vrouwenarbeid komt slechts in zeldzame uitzonderingsgevallen voor.


    Loonen: Deze zijn zeer afwisselend. Er zijn patroons, die met geregeld f 10 in de week zeer tevreden zijn, er zijn er ook wel, die f 24 en meer verdienen. Het loon der arbeiders bedraagt ±143. 17 c. per uur. Er wordt veel overgewerkt, zoodat het gemiddelde loon van een volwassen arbeider ± f 9 a f 10 zal bedragen. Jongens verdienen al gauw f 1 a f 2.

    Arbeidstijd: Deze is gewoonlijk zeer groot. De week wordt op 60 uren gerekend, maar er wordt vaak 12, soms 14 uren per dag gewerkt. Vooral Vrijdags als men goed klaar moet hebben, wordt er op een uur of wat niet gekeken.


    Kinderarbeid: Kinderen werken door 't niet aansluiten van Leerplicht- en Arbeidswet vaak al in de werkplaatsen, als zij nog leerplichtig zijn, maar toch den 12-jarigen leeftijd al bereikt hebben. Overigens werken zij ±10 uren per dag. Na afloop daarvan gaan de meesten naar de Teekenschool voor Goud- en Zilversmeden, zoodat van ontspanning al weinig sprake is, daar deze duurt van 7:15 uur tot 9:15 uur 's avonds.


    Woningen: De woningtoestanden zijn over 't geheel niet slecht, de werkplaatsen zijn in 't algemeen afzonderlijke, weliswaar kleine, gebouwtjes, die achter de woning zijn geplaatst. De huren wisselen voor de arbeiders af van f 1.25 tot f2.25, voor de patroons van f2.25 tot f 4.00 (Voor de werkplaatsen wordt f 0.50 a f 1 extra huur betaald. De grootere patroons wonen natuurlijk beter.


    Gezondheidstoestand: Deze is niet ongunstig te noemen, hoewel een voortdurend zittend leven in een vooral 's winters bedompt werkplaatsje, nu juist niet tot het verkrijgen van een bloeiende gezondheid meewerkt. Tegenwicht wordt hier echter uitgeoefend, doordat het een vaste gewoonte is, in de schafttijd wat rond te wandelen, gevolg waarschijnlijk van de noodzakelijke reactie op het lange zitten.


    Ondersteuning bij ziekten: Voor de gezellen is er een ziekenfonds. In de verschillende arbeidscontracten, die na 1 Febr. 1909 gesloten zijn, zijn vrijwel de gunstige bepalingen van 16380? en d uitgeschakeld, wat niet te verwonderen is: waar zou de kleine patroon het van betalen. In de grootere bedrijven is dit dan ook beter.

    Zeer zeker zou door samenwerking, waardoor aan de moordende concurrentie een einde kwam, een betere toestand intreden voor de kleine patroons, terwijl velen ook met een goed bezoldigde plaats als arbeider op een fabriek ten zeerste gebaat waren. Voor velen toch is het leven één tredmolen van hard werken en zware zorgen.

     

    Het tabakstrippen in de omstreken van Eindhoven.

     

    Techniek: Anders dan te Wageningen, wordt in de omstreken van Eindhoven alleen binnengoed gestript, d.w.z. de tabak, die voor het binnengoed van de sigaren bestemd is, wordt van de stelen getrokken. Eerst wordt de tabak ingevocht, daarna gestript en dan gedroogd.


    Aantal: In Eindhoven zelf wordt bijna niet gestript, maar des te meer in de dorpen in den omtrek; in Stratum b.v. werden gevonden 33, in Bladel 15, in Reuzel 5, in Valkenswaard 34 en in Woensel 55 stripsters. In het geheel wordt in 't zuid-oostelijk deel van Brabant door meer dan 160 personen, in enkele gevallen met hulp van leden van het gezin, gestript.

    De toestanden in de Brabantsche tabakstripperij verschillen in menig opzicht van die, welke in Wageningen gevonden worden, in Wageningen b.v. stript na fabrieks- en schooltijd het heele gezin, meestal tot 9 uur 's avonds, in Brabant echter komt deze gezinsarbeid bij het strippen weinig voor. De kinderarbeid heeft geringen omvang.


    Vrouwenarbeid: Het tabakstrippen is hier overwegend vrouwenarbeid. In twee derde van het aantal gevallen stripte de vrouw zonder eenige hulp van gezinsleden.


    Kinderarbeid: Uit het voorgaande volgt reeds, dat kinderarbeid in de Brabantsche stripperij slechts sporadisch voorkomt, nl. in 10 gevallen. Voorzoover kinderarbeid voorkomt, werken de kinderen veel korter dan te Wageningen, gemiddeld 2 uur per dag. Het betrof meestal kinderen van 11 tot 14 jaar; slechts 3 kinderen van 8 en 9 jaar strippen mee.


    Bijverdienste: De stripperij is ook hier overwegend een aanvulling van de lage loonen van man of zoon. Slechts in 14 gevallen was het striploon het eenige inkomen en dat betrof meestal weduwen of oude menschen. In vele gevallen is de man sigarenmaker, (loon f 6 a f 8.)

    Bovendien hebben deze lieden, bijna zonder uitzondering, een stukje grond in bewerking.


    Loon: Het loon, dat voor 1 pond gestripte tabak betaald wordt, varieert van ? tot 5 cent. Voor Brazieltabak wordt meer betaald dan voor de andere soorten. Het gemiddelde stukloon is ? a 3 cent per pond. De opgaven over den tijd loopen zeer uiteen; door sommigen wordt, evenals te Wageningen, ? a ? uur, door de meesten echter 1/2 a 3/4 uur opgegeven. In verband hiermee varieert ook het uurloon vrij sterk ; ± 8% der stripsters verdienen 2 of 5 cent per uur, 64% 3 of 4 centen 23 a 25 % ? cent of minder. In 7 gevallen werd slechts 2 en in 2 gevallen slechts ? cent per uur verdiend. Het weekloon varieert meestal tusschen 1 en 2 gulden.


    Arbeidsduur: Ook de arbeidstijd is zeer verschillend. In 31 gevallen werd 8 uur of langer gearbeid, in 58 gevallen van 5 tot 8 uur en in 49 gevallen minder dan 5 uur. Slechts bij uitzondering komt een arbeidstijd van 10 uur voor.


    Woningtoestanden: Er werden betrekkelijk weinig éénkamerwoningen aangetroffen, n.l. 10; verder 72 twee- en 62 driekamerwoningen. Van een afzonderlijke werkplaats was echter nooit sprake, in 90 gevallen werd de werkplaats als woonkamer en keuken gebruikt en in 55 gevallen zelfs als woonkamer, slaapkamer en keuken tegelijk. Als men hierbij bedenkt, dat het tabakstrippen veel stof verspreidt en de tabak een benauwde lucht veroorzaakt, is het duidelijk, dat dit geen gewenschte toestanden zijn. En ook voor de zuiverheid der tabak zijn dergelijke toestanden niet wenschelijk.

     

    Het tabakstrippen te 's Hertogenbosch.

     

    Aantal: Over het strippen in Den Bosch werden van 57 vrouwen en 5 mannen gegevens verkregen.


    Kinderarbeid: Het is opmerkelijk, dat, terwijl in Eindhoven bij het tabakstrippen heel weinig kinderarbeid voorkomt, deze te 's Hertogenbosch zeer verbreid is. Ruim 50 kinderen beneden 14 jaar werden uitdrukkelijk als helpers opgegeven, terwijl bij het onderzoek de indruk verkregen werd, dat nog in verscheidene andere gevallen de kinderarbeid uit vrees werd verzwegen. Van die 50 kinderen was de helft nog beneden 10 jaar en het werken van kinderen van 4,5 en 6 jaar is volstrekt geen zeldzaamheid.


    Bijverdienste: Het tabakstrippen is bijna steeds een bijverdienste. De man is in de meeste gevallen sigarenmaker, hoewel ook andere beroepen voorkomen. In enkele gevallen betreft het echter weduwen, die alleen met wasschen of als werkster er nog iets bijverdienen. Het bewerken van een stukje grond, dat onder deze arbeiders op het platteland van Brabant zoo algemeen is, komt te 's Hertogenbosch natuurlijk niet voor.


    Verhouding tot den werkgever: De werkgever levert de grondstof; wanneer de werksters daaruit niet het overeenstemmende gewicht aan gestripte tabak afleveren, wordt gedurende eenigen tijd geen werk uitgegeven.


    Arbeidsduur: Ongeveer ?o stripsters werken van 8 tot 10 uur per dag, 8 werken langer dan 10 uur, maar de meeste werken korter dan 8 uur. Gewoonlijk strippen zij slechts een dag of vier in de week.

    De arbeidstijd van de kinderen werd meestal niet opgegeven; gewoonlijk werken zij een paar uur na schooltijd, soms tot 8 of 9 uur des avonds.


    Loon: Het stukloon bedraagt 2 a 3 cent per pond. De tijd, noodig voor het strippen van een pond tabak, wordt hier zeer verschillend opgegeven ; soms wordt gezegd 3/4 en 1/2 uur en soms slechts 20 minuten opgegeven. Vandaar is het uurloon zeer verschillend; meestal varieert het van 3 tot 5 cent, maar soms is het meer (6 en 7 c.) en ook soms minder (2 en 3 c.).

    Ook het weekloon is natuurlijk zeer verschillend; meestal varieert het tusschen f 1 en f 2.50 voor het strippen.


    Woningtoestanden: Deze zijn in Den Bosch niet gunstig. In 17 gevallen bevatte de woning 3 of 4 kamers; in 27 gevallen 2 kamers en in 13 gevallen slechts één vertrek. Meestal is het werkvertrek tevens woonkamer en keuken en in 25 gevallen wordt in het werkvertrek gewoond, gekookt, gegeten en geslapen. Dikwijls wordt de woning beschreven als donker, vochtig en vuil en is vaak in een nauwe steeg gelegen.


    Ziekteverzekering: In 16 gevallen werd, in geval van ziekte, uitkeering genoten uit een of ander fonds.


    Vakvereeniging: De stripsters zijn bijna nooit lid van een organisatie.


    Conclusie: Behalve het lage loon zijn het vooral de kinderarbeid en de slechte woningtoestanden, die den indruk van het strippen in Den Bosch zoo onaangenaam maken. En hoe slechter de woning, hoe meer kinderarbeid. Juist in de donkere, vochtige, steegwoningen van één of twee vertrekken (zulke woningen worden vaak bewoond door gezinnen van 8, 9 of 10 personen) werd de meeste kinderarbeid gevonden.

    Een enkel voorbeeld: een vrouw stript 3 dagen in de week 10 a 12 uur per dag. Ze wordt geholpen door 4 kinderen van 4 tot 13 jaar na schooltijd. Haar man is smidsknecht. Het gezin van 8 personen bewoont één kamer in een steegje.

    Een ander geval betreft een vrouw, die 4 uur per dag stript en opgaf door 2 kinderen van 8 en 10 jaar na schooltijd 5 uur per dag (5 dagen per week) te worden geholpen. De enquêteur zag echter nog twee kinderen van 6 en 7 jaar strippen. Het gezin van 10 personen bewoont 2 kamers.

     

    Het tabakstrippen te Kampen.

     

    Aantal: Te Kampen werden 70 gezinnen, die zich met strippen bezig houden, bezocht. Het strippen geschiedt voor het grootst deel door vrouwen, die echter dikwijls door den man of door andere gezinsleden geholpen worden; van 35 kinderen beneden 14 jaar werd het meewerken uitdrukkelijk geconstateerd. Vele dezer gezinnen leven in bittere armoede, de grootste helft behoort tot de bedeelden (50 cent a f 1.50 per week). Het zijn dikwijls oude menschen of weduwen met veel kinderen.


    Arbeidsduur. De werktijd bedraagt van 22% minder dan 10 uur per dag, van 14% 10 tot 12 uur, van 26% 12 tot 14 uur, van 37% 14 tot 18 uur per dag. Met inleveren gaat dikwijls 5 dagen per week telkens 1 uur verloren.
    De stripsters werken vaak tot 12 uur des avonds, in enkele gevallen tot diep in den nacht. Dikwijls wordt nagenoeg geen schafttijd genomen. De werktijd der kinderen varieert van 2 tot 5 uur per dag, meestal naschooltijd.


    Loon: Het stukloon bedraagt 2 a 3 cent per pond. Het uurloon varieert meestal van 2 tot 3 cent, soms beloopt het iets meer en soms iets minder. Het weekloon varieert meestal tusschen f 1.50 en f 3.


    Woning: In nagenoeg de helft der gevallen bevat de woning één kamer en een zolder, in de overige gevallen twee kamers en een zolder. Steeds wordt gestript in de woon- en slaapkamer of keuken, in 32 gevallen was het werkvertrek alles tegelijk.

     

    Het tabakstrippen te Wageningen.

     

    Techniek: Te Wageningen wordt onder strippen iets anders verstaan dan in andere deelen van ons land.

    Gewoonlijk wordt alleen het binnengoed gestript, d. w. z. de tabak, die voor het binnengoed der sigaren bestemd is, wordt van de stelen getrokken. De tabak, die te Wageningen gestript wordt, is voor het omblad der sigaren bestemd. Ook deze tabak moet van de stelen worden ontdaan, maar dat vereischt meer zorg, deze tabak mag niet van de stelen getrokken worden, want dan zou het omblad stukgaan. Vandaar vereischt het strippen van een pond tabak te Wageningen meer tijd dan elders. Het omblad moet worden uitgezocht; er wordt iets meer voor betaald. Wat het strippen betreft, neemt Wageningen een uitzonderingspositie in, omdat hier gewerkt wordt voor Engeland. In Engeland bestaat n.l. een invoerrecht op tabak en daarom laat de importeur in Wageningen de stelen, waaraan hij weinig heeft, uit de tabak verwijderen.


    Aantal: Het strippen wordt te Wageningen beoefend door ongeveer loonhuis-industrieelen met hun gezinnen, die in dienst staan van een drietal werkgevers.


    Loon: In de sigarenfabrieken wordt meestal niet gestript; waar echter op de fabriek wordt gestript is het loon hooger dan in de huisindustrie, n.l. tot 4 cent per pond, terwijl aan de huisarbeiders meestal of 2,? cent, soms 3 of 3,? cent per pond wordt betaald. Voor omblad wordt in het eerste geval ½ c. p. p. meer betaald. Ten hoogste echter komt op de 80 afgeleverde ponden ± 25 pond omblad voor. Hoe laag zoon loon is kan men pas begrijpen, wanneer men weet, dat een pond afgeleverde tabak 1 a ? uur arbeid kost. Bovendien gaan nog 1 a 2 uur verloren met halen en inleveren der tabak.


    Bijverdienste: Gewoonlijk levert het tabakstrippen een aanvulling van de meestal zeer schrale verdienste van het hoofd van het gezin. Onder de tabakstrippers werden slechts enkele sigarenmakers aangetroffen, voor wie het meenemen van werk naar huis na afloop van den fabrieksarbeid niet verplicht is. In 16 gevallen betrof het arbeiders van de steenbakkerijen met een weekloon van f6 a f8; overigens de meest verschillende beroepen. In 9 gevallen bleek het strippen de eenige inkomst van het gezin op te leveren, terwijl voor enkele andere gezinnen de hoofdverdienste was, hoewel ook nog als werkster of als straatventer of door 't houden van een snoepwinkeltje iets werd bijverdiend.


    Arbeidstijd: Zooals wij reeds zeiden, is het strippen meestal een bijverdienste; de vrouwen strippen den heelen dag tusschen de huishoudelijke bezigheden door; de mannen des avonds na den fabrieksarbeid en de kinderen na schooltijden in de vacanties vaak den heelen dag. Des avonds wordt gewoonlijk tot 9 en soms tot 10 uur gewerkt en een enkelen keer, wanneer het werk af moet, nog later.


    Kinderarbeid: Kinderarbeid komt in deze huisindustrie heel vee! voor. Kinderen van 8 tot 12 jaar strippen geregeld mee en in verscheidene gevallen ook kinderen van 6 en 7 jaar, terwijl één keer zelfs een kind van 3 jaar strippende werd aangetroffen. De kinderen werken dikwijls 5 uur per dag, meestal na schooltijd van 4 tot 8 of 9 uur en soms ook nog des morgens vóór schooltijd.


    Woning: De woning der tabakstrippers bestaat meestal uit 2 kamers, dikwijls ook uit slechts 1 vertrek en een bergplaats. Het werkvertrek dient dan ook geregeld tegelijk tot slaap en woonkamer of tot alles tegelijk.


    Gezondheid: De vraag of het strippen de gezondheid benadeelt, werd door de strippers meestal ontkennend beantwoord. Slechts in enkele gevallen werd geklaagd over de benauwde atmosfeer, die het strippen veroorzaakt en één arbeider schreef daaraan de ziekelijkheid zijner kinderen toe.
    Ondersteuning bij ziekte genieten de meeste strippers niet. Slechts enkelen zijn lid van een onderling ziektefonds.

    Vooral die gezinnen, die alleen van het strippen moeten leven, vertoonen een beeld van ellende. Dat geldt natuurlijk ook voor de andere arbeiders, (dikwijls losse werklieden), wanneer ze werkeloos zijn. Zoo werd bij de enquête een gezin aangetroffen, bestaande uit man, vrouw en 4 kinderen, welk gezin alleen van het strippen moest leven. De man en de vrouw werkten van half 9 's morgens tot 10 uur des avonds en een enkelen keer ook 's nachts; twee kinderen van 6 en 3 jaar werkten 5 uur. Het gezin leverde 100 pond per week a 3 cent per pond, terwijl voor straf wel eens minder tabak werd gegeven. Geen wonder, dat vraag 40 der vragenlijst beantwoord werd met de woorden veel ziekte onder de kinderen!


    Vooral voor de 32 kinderen beneden de 12 jaar, die in Wageningen aan het werk werden gevonden, is dit werk een plaag. Geen vacanties, geen vrije middagen of avonden. De kinderen verfoeien het eentoonige strippen. Om hen tot den grootsten ijver aan te sporen, wordt hun door de ouders een bepaalde taak opgegeven, na afloop waarvan ze mogen gaan spelen. Daar gewoonlijk tot 8 uur of 9 uur 's avonds gestript wordt zal er meestal van dat spelen wel niet veel komen. Het strippen verspreidt veel stof in de kleine woningen. De Wageningsche bevolking heeft een afschuw van het strippen: slechts in den uitersten nood gaan de menschen er toe over de ‘zwijnderij’ in huis te halen en gaan zij bij een werkgever tabak halen.

    Reageer (0)

    Categorie:Huisindustrie Rapp
    Foto

    Stuur een e-mail als u antwoord wilt, reacties in het gastenboek worden niet standaard doorgestuurd

    Categorieën
  • 0 1 FAMILIE IDING TEN BOSCH (12)
  • 1 DE JODEN VAN LICHTENVOORDE EN DE JÖDDEN BOSCH (1)
  • 1 MOORD OP MISSIONARISSEN VPRO/NPS (1)
  • 1 PATER FRANS TEN BOSCH (5)
  • 2e WRLD OORL AKTEN DEPORTATIE a (13)
  • 2e WRLD OORL AKTEN DEPORTATIE b (7)
  • 2e WRLD OORL AKTEN DEPORTATIE c (5)
  • 2e WRLD OORL DEPORTATIE TEN BOSCH (1)
  • 2e wrld oorlg div (9)
  • 2e wrld oorlg Philips (6)
  • Archief Akten a (20)
  • Archief Akten b (20)
  • Archief Akten c (20)
  • Begraafplaatsen (5)
  • Bidprentjes (8)
  • Cultuur (19)
  • De kinderen van (18)
  • Div downloads links (2)
  • Fam foto Iding a (20)
  • Fam foto Iding b (13)
  • Fam foto ten Bosch a (9)
  • Fam foto ten Bosch b (9)
  • Fam foto ten Bosch c (5)
  • Fam hist cultuur a (5)
  • Fam hist cultuur b (3)
  • Fam hist cultuur c (3)
  • Fam hist cultuur d (3)
  • Fam hist cultuur e (3)
  • Fam hist cultuur f (3)
  • Fam hist cultuur g (3)
  • Fam hist cultuur h (3)
  • Fam hist cultuur i (3)
  • Fam hist cultuur j (3)
  • Fam hist cultuur k (3)
  • Fam hist cultuur l (3)
  • Fam hist cultuur m (2)
  • FF Lezen (7)
  • Generaties+graden (1)
  • Gereedschappen (16)
  • Groepsfoto+Schema (3)
  • Historie de Joden (15)
  • Historie a (10)
  • Historie b (13)
  • Huisindustrie a (1)
  • Huisindustrie b (1)
  • Huisindustrie c (1)
  • Huisindustrie d (1)
  • Huisindustrie Rapp (10)
  • Huurvordering (1)
  • Industr Beroepen a (1)
  • Industr Beroepen b (1)
  • Industr Beroepen c (1)
  • Industr Beroepen d (1)
  • Industr Beroepen e (1)
  • Industr Beroepen f (1)
  • Jan Berend Hulshof (10)
  • Kadaster detail (5)
  • Nalatenschap (2)
  • Oude Beroepen (1)
  • Over familie namen (4)
  • Overzicht Iding (1)
  • Overzicht ten Bosch (1)
  • Reportage Oproep (2)
  • Straten huizen a (10)
  • Straten huizen b (7)
  • Varia a (10)
  • Varia b (10)
  • Varia c (1)
  • Varsseveld perc nrs (1)
  • Varsseveld transcr (4)
  • Veldnamen Harrev (1)
  • Verpachting (1)

  • Gastenboek


    Archief per dag
  • 01-02-2014
  • 31-01-2014
  • 26-09-2011
  • 25-12-2010
  • 04-01-2010
  • 01-01-2010
  • 02-11-2009
  • 01-11-2009
  • 31-10-2009
  • 30-10-2009
  • 29-10-2009
  • 28-10-2009
  • 27-10-2009
  • 26-10-2009
  • 25-10-2009
  • 24-10-2009
  • 23-10-2009
  • 22-10-2009
  • 21-10-2009
  • 20-10-2009
  • 19-10-2009
  • 18-10-2009
  • 17-10-2009
  • 16-10-2009
  • 15-10-2009
  • 14-10-2009
  • 13-10-2009
  • 12-10-2009
  • 11-10-2009
  • 10-10-2009
  • 09-10-2009
  • 08-10-2009
  • 07-10-2009
  • 04-09-2009
  • 03-09-2009
  • 02-09-2009
  • 01-09-2009
  • 08-08-2009
  • 07-08-2009
  • 06-08-2009
  • 04-08-2009
  • 03-08-2009
  • 02-08-2009
  • 01-08-2009
  • 08-03-2009
  • 05-10-2008
  • 04-10-2008
  • 03-10-2008
  • 02-10-2008
  • 20-09-2008
  • 19-09-2008
  • 18-09-2008
  • 17-09-2008
  • 16-09-2008
  • 15-09-2008
  • 14-09-2008
  • 30-07-2008
  • 29-07-2008
  • 28-07-2008
  • 27-07-2008
  • 26-07-2008
  • 25-07-2008
  • 24-07-2008
  • 23-07-2008
  • 22-07-2008
  • 21-07-2008
  • 20-07-2008
  • 19-07-2008
  • 18-07-2008
  • 17-07-2008
  • 16-07-2008
  • 15-07-2008
  • 14-07-2008
  • 13-07-2008
  • 12-07-2008
  • 11-07-2008
  • 10-07-2008
  • 09-07-2008
  • 08-07-2008
  • 07-07-2008
  • 06-07-2008
  • 05-07-2008
  • 04-07-2008
  • 03-07-2008
  • 02-07-2008
  • 01-07-2008
  • 30-06-2008
  • 29-06-2008
  • 28-06-2008
  • 27-06-2008
  • 26-06-2008
  • 25-06-2008
  • 24-06-2008
  • 23-06-2008
  • 22-06-2008
  • 21-06-2008
  • 30-01-2008
  • 29-01-2008
  • 28-01-2008
  • 27-01-2008
  • 26-01-2008
  • 25-01-2008
  • 24-01-2008
  • 23-01-2008
  • 22-01-2008
  • 21-01-2008
  • 01-01-2007
  • 01-06-2006
  • 01-05-2006
  • 30-04-2006
  • 29-04-2006
  • 28-04-2006
  • 27-04-2006
  • 26-04-2006
  • 25-04-2006
  • 24-04-2006
  • 23-04-2006
  • 22-04-2006
  • 21-04-2006
  • 20-04-2006
  • 19-04-2006
  • 18-04-2006
  • 17-04-2006
  • 16-04-2006
  • 15-04-2006
  • 14-04-2006
  • 13-04-2006
  • 12-04-2006
  • 11-04-2006
  • 10-04-2006
  • 09-04-2006
  • 08-04-2006
  • 07-04-2006
  • 06-04-2006
  • 05-04-2006
  • 04-04-2006
  • 03-04-2006
  • 02-04-2006
  • 01-04-2006
  • 01-03-2006
  • 01-02-2006
  • 01-01-2006
  • 27-12-2005
  • 14-12-2005
  • 30-11-2005
  • 27-11-2005
  • 25-11-2005
  • 24-11-2005
  • 17-09-2005
  • 16-09-2005
  • 15-09-2005
  • 09-07-2005
  • 08-07-2005
  • 07-07-2005
  • 06-07-2005
  • 05-07-2005
  • 30-06-2005
  • 29-06-2005
  • 28-06-2005
  • 27-06-2005
  • 26-06-2005
  • 25-06-2005
  • 24-06-2005
  • 23-06-2005
  • 22-06-2005
  • 21-06-2005
  • 19-06-2005
  • 23-05-2005
  • 22-05-2005
  • 21-05-2005
  • 20-05-2005
  • 19-05-2005
  • 18-05-2005
  • 17-05-2005
  • 16-05-2005
  • 15-05-2005
  • 14-05-2005
  • 13-05-2005
  • 12-05-2005
  • 11-05-2005
  • 10-05-2005
  • 09-05-2005
  • 08-05-2005
  • 07-05-2005
  • 06-05-2005
  • 05-05-2005
  • 04-05-2005
  • 03-05-2005
  • 02-05-2005
  • 01-05-2005
  • 25-04-2005
  • 18-04-2005
  • 17-04-2005
  • 16-04-2005
  • 15-04-2005
  • 12-04-2005
  • 05-04-2005
  • 04-04-2005
  • 03-04-2005
  • 16-03-2005
  • 15-03-2005
  • 13-03-2005
  • 12-03-2005
  • 11-03-2005
  • 10-03-2005
  • 09-03-2005
  • 08-03-2005
  • 07-03-2005
  • 06-03-2005
  • 05-03-2005
  • 04-03-2005
  • 03-03-2005
  • 02-03-2005
  • 01-03-2005
  • 20-01-2005
  • 19-01-2005
  • 18-01-2005
  • 17-01-2005
  • 16-01-2005
  • 14-01-2005
  • 13-01-2005
  • 12-01-2005
  • 11-01-2005
  • 10-01-2005
  • 09-01-2005
  • 08-01-2005
  • 07-01-2005
  • 06-01-2005
  • 05-01-2005
  • 04-01-2005
  • 03-01-2005
  • 02-01-2005
  • 01-01-2005
  • 09-12-2004
  • 08-12-2004
  • 07-12-2004
  • 06-12-2004
  • 05-12-2004
  • 04-12-2004
  • 03-12-2004

    Willekeurig SeniorenNet Blogs
    adrianus
    blog.seniorennet.be/adrianu

    Zoeken in blog



    Blog tegen de regels? Meld het ons!
    Gratis blog op http://blog.seniorennet.be - SeniorenNet Blogs, eenvoudig, gratis en snel jouw eigen blog!