Traditiegetrouw houdt het Danscentrum Aike Raes tijdens de laatste lessenweek open deur: ouders en andere familieleden mogen dan mee het leslokaal binnen om de kinderen aan het werk te zien. Ik maak een afspraak met Marjolein en haar ouders om van dat moment gebruik te maken om kennis te maken en een eerste gesprek te hebben over haar deelname aan de tentoonstelling van KUMBE (kunstenaars met beperking). Marjolein danst in de tweede Damba-groep en die start om 11 uur met de les.

Het is ontzettend druk in het danscentrum. Vier groepen dansen in verschillende lokalen. De ene groep staat klaar om de les te beginnen, een andere groep komt verhit uit de les en zoekt zich een weg naar de kleedkamers, mama’s en papa’s, fotoapparaat in aanslag, maken zich klaar om met zoon of dochter mee de danszaal in te schuiven, anderen staan rond het bureau van Carlo om informatie te vragen, Aike wil nog even overleggen met een docent en cheers proberen wafels te verkopen om hun reis naar Engeland te helpen betalen. Daar zullen ze deelnemen aan een internationale wedstrijd. Ze hebben een verkoopskreet bedacht en ondertussen voeren ze een eenvoudig dansje uit met hun pom’s. Telkens iemand voorbij hun tafeltje komt, gaat het van:

that's all right, that's oké koop een wafel hupsakee!

steun de cheers naar Engeland, pak een wafel bij de hand!

koop een wafel 1 of 2 dan is alles dik ok!

Vandaag concentreer ik me op de DAMBA- groep: DAnsers Met Bijzondere Aandacht. In september 2007 is dit project van start gegaan. Eerst viseerde men kinderen van 8 tot 12 jaar die, omwille van hun verstandelijke beperkingen, niet mee konden in een gewone groep van hun leeftijd. Nu zijn er twee groepen: een tot 12 jaar en de andere groep voor jongeren en jong-volwassenen. De groepen worden begeleid door twee docenten, die elk vanuit een specifieke hoek werken. Bedoeling is de kinderen dansplezier mee te geven. Dat ze ondertussen ook bewegen, bepaalde vaardigheden ontwikkelen, leren in groep werken, allemaal mooi meegenomen.

Het is wel een speciale dag. Het is niet alleen de laatste les van dit schooljaar waarbij de ouders komen kijken, maar ook Koen en Sarah, die deze groepen al vier jaar begeleiden, geven deze taak door aan hun opvolgsters. Deze nieuwe docenten zullen er vandaag bij zijn om te komen kennis maken. Ook komt er bezoek van Kiwanis Oud-Heverlee. Ze brengen een sponsoring mee voor het Damba-project van 2.500 euro (dank u wel). Tussen de twee lessen zal er een korte plechtigheid zijn waarop die cheque officieel overhandigd wordt.

Karel en ik overleven de drukte en na een deugddoende koffie trekken we de zaal in. Daar maak ik kennis met Marjolein en haar papa. Mama kon er niet bij zijn want die werd ergens anders verwacht, jammer.

De dansers zijn met dertien, drie jongens en tien meisjes. Ze gaan in een kring zitten. Sarah geeft even uitleg dat het de laatste keer is voor Koen en haarzelf om les te geven, maar niet getreurd, ze worden vervangen door twee toffe docenten: Els en Hélène, neen geen meester meer, jammer hé. Deze docenten stellen zich even voor, de ouders mogen gerust zijn, hun kinderen worden niet in de steek gelaten. En dan begint de les.

Mooi om zien hoe Koen en Sarah oog hebben voor elk kind, hoe ze gebruik maken van vb. een zonnebril, of een kleurrijke stok, of een staafje met zilveren sterretje om kinderen uit te nodigen tot een eigen manier van dansen. Soms beduidt enkel een licht wiegen van het bovenlichaam dat iemand bij de les is. Anderen kunnen dan weer erg lenig met armen en benen aan de slag. Wat opvalt: de dansers stralen van blijdschap. Ze zijn ook erg lief voor mekaar. Een spontane omarming tijdens een rustpauze of even wachten om op het matje te springen tot de vorige danser plaats kan maken. Het is een andere wereld die zich openbaart. Het gaat niet om de prestatie maar gewoon om het plezier van bewegen op muziek.

Tussendoor wordt met een eigen groepskreet de dansers even samengebracht. Zoals echte sporters peppen ze elkaar op en tonen ze dat ze één groep vormen: Damba hé, Damba ho, op naar een volgende planeet hého. Zo concentreren ze zich weer om een volgende oefening aan te vatten 

En wat zijn ze trots dat ze kunnen tonen aan het publiek, met daarin hun mama en/of papa, broers of zussen, hoe goed ze het wel doen. Er worden foto’s genomen of gefilmd … en ze weten het. Op het einde gaan de dansers neerzitten, want Elise heeft iets speciaal voor Koen en Sarah. Op het liedje van “Alice in wonderland” van K3 heeft ze een dansje bedacht en dat brengt ze met veel enthousiasme. Het applaus is verdiend.

Dan komt het afscheid. Nog een laatste keer met Koen en Sarah Damba hé, Damba ho … en wat zien we: grote Koen die zijn tranen wegveegt. Maar hij is niet de enige.

Maar dan komen bloemen en knuffels en een fles wijn en nog een tekening en nog knuffels en een extra dikke zoen.

Die kinderen zien dansen raakt ons. Hun vreugde mogen meebeleven ontroert, maakt kwetsbaar. De weerloosheid van zo’n kind maakt alleen graag zien wakker. Van een kind te mogen houden, zonder verdere verwachtingen, is wellicht het puurste dat het leven kan bieden. Natuurlijk blijven de zorgen. Maar zoals de mama van Ken zei toen we spraken over zijn deelname aan het KUMBE-project: zijn tekeningen zijn me meer waard dan een Picasso en meteen kreeg Ken een warme knuffel.

Karel en ik hadden gedacht na dit mini-optreden iets te gaan eten in de stad.  Maar geen van beiden hebben nog zin in die drukte. We willen naar huis, bekomen van deze ontroerende  momenten. Onze dag is mooi geweest.

Afgevaardigden van Kiwanis Oud-Heverlee en de dansers van de Damba-groep tonen de symbolische chèque.

Aike geeft bedankt Kiwanis én de ouders voor het vertrouwen dat ze stellen in de dansschool.

Koen poseert met de dansers van de jongste Damba groep.

De jongeren gaan de zaal dwars oversteken. Het is de bedoeling dat ze daarbij minstens één danspasje maken. Voor sommigen een hele opgave, maar als het lukt een lach die vertelt hoe fier ze zijn.

Marjolein aan het werk.

Elise bedankt Sarah en Koen met een dansje.

Een kleine attentie vanwege de ouders. De inzet van Sarah en Koen betekende voor hun kinderen wekelijks dansplezier waar ze telkens naar uitkeken.

Ze zaten twee tafeltjes verder in het restaurant. Late twintigers zo te zien. Het was nog vroeg, het zomerweer deed de mensen nog even wachten om binnen te gaan. Zij keek hem met stralende ogen aan en hij reageerde er op door een vloed van woorden. Waarschijnlijk voelde hij zich aangemoedigd om zichzelf te tonen. Had hij niet door dat zijn stem nogal luid klonk? Gelukkig hoor ik niet zo goed, dus diende ik het gesprek niet te volgen. Het hinderde wel een beetje als mijn man iets wou zeggen, hij moest over die geluidsdrempel heen klimmen.

Ergens voelde ik me blij: twee mensen die uiteindelijk elkaar gevonden hadden. Anderzijds ook een aarzeling: wanneer zou zij de kans krijgen om iets over zichzelf te zeggen want nu was er geen speld tussen te krijgen. Of zouden ze zich zo installeren in de relatie: wanneer haar ogen schitterden zou hij komen, wanneer de schittering voorbij was deed stilte zijn intrede. Wellicht waren er dan wel kinderstemmen om die geluidsleegte op te vullen.

Toen vertrokken ze en kon het gesprek op normaal niveau plaatsvinden. Toch hoop ik dat ze het goed zullen doen, en ideaal is niets of niemand.

Op het graf van mijn zoon ligt een kleine steen met daarin zijn naam, geboorte- en sterfjaar gegraveerd. De letters zijn praktisch weggeveegd door regen en wind. Op zoek naar iemand die alles weer in orde kon maken dacht ik aan Lieve Van Gramberen.

Lieve kapt in steen en ik leerde haar kennen op een kunstwandeling enkele jaren terug. Ze woont in Rotselaar. Tijdens de laatste kunstwandeling in Tremelo was ze ook aanwezig en ik sprak er haar over aan. Ze kon ook zelf een nieuw ontwerp maken en de onderkant van de steen gebruiken. Ze zag het wel zitten. Deze week belde ze dat ze een ontwerp klaar had en of we eens langs kwamen.

Lieve en Hugo, haar man, wonen in een groene straat. Hugo merkte tijdens het gesprek op dat Werchter en ook Rotselaar nauwelijks geraakt werden door invloeden van de stad. Tremelo en Haacht  hebben mooie winkelstraten, Werchter en Rotselaar hebben de klassieke bakker, beenhouwerij, banken en natuurlijk de cafés. Daardoor blijven die dorpen iets rustigs bewaren met mensen die geworteld zijn in de grond, waardoor het ook moeilijker is om te integreren in die gemeenschap. De autochtonen zijn verbonden door verhalen over vroeger, met mensen als Louis, de zoon van Seppe die met de dochter van Marie getrouwd is, je weet wel de nicht van Liva die hierachter woont. Niet dat de plaatselijke bewoners niet vriendelijk zijn, integendeel, alleen het is zo moeilijk om in hun verhalen te treden, terwijl je zelf met andere verhalen zit over mensen die totaal vreemd zijn in deze wereld. 

Er is een prachtige ietwat ongedisciplineerde tuin. Hugo is een “verzamelaar”. Als hij iets ontdekt neemt hij een stekje en ergens in zijn tuin verschijnt dan de nieuwe plant. Tussen die soms merkwaardige aanplant, ontdek je stenen met teksten die door Lieve gekapt zijn. Op een moment dacht ik: dit is paaseieren rapen voor volwassenen. Meestal is ze met poëzie bezig. Op haar nachttafel zullen de dichtbundels zich wellicht opstapelen.

Hoe leer je de stiel? Door in de leer te gaan bij een leermeester en workshops te volgen. Er is geen aanbod voor dit soort creativiteit in de academies. 

Over een maand gaat ze met pensioen. Ze wijst op een steen die aan de rand van de vijver staat waarin ze gekapt heeft, of liever de letters in reliëf met de achtergrond weggekapt: GENIET. En dat ga ik doen zegt ze. En dan zie je zo’n stel aan het werk: Hugo schildert (heeft de academie in Werchter gevolgd) en Lieve maar beitelen. Je hoeft geen wereldschokkende acties te ondernemen om gelukkig te zijn.

Hier volgen een reeks foto’s van Lieve en haar werk.

We vertrekken voor een ontdekkingsreis. Waar je ook kijkt, overal zie je het werk van Lieve opduiken, tot zelfs op de rand van de vijver of de drempel naar haar atelier. Je zou eens kunnen vergeten dat je bij iemand te gast bent die teksten beeldhouwt.

Een voorraad stenen staat te wachten op de behandeling van Lieve. Die vind je dan tussen de aanplanten van Hugo. Lieve nam ook deel aan de kunstwandeling in Tremelo.

De top is zo hoog als het dal diep is

Hij vertelde me dat hij fantastische piekmomenten beleefde, dat ik me dat niet kon voorstellen. Ik wist wat hij bedoelde: in zijn psychose voelde hij zich een god. Hij vertelde het gewoon dat hij een reïncarnatie van god was, voor hem was dat een evidentie. Later tuimelde hij van zijn hoogte het diepe dal van de angsten, van de paranoia in. Hij vertelde me dat hij in de hel leefde.

Door de medicatie werd een soort chemische kooi gelegd op zijn beleven. Voor hem was het niet leefbaar. Hij verlangde naar die piekmomenten en ontdekte zichzelf als afgesloten van een diep emotioneel beleven. Uiteindelijk koos hij om verlost te zijn van de beklemming van zijn bestaan.

En hij sprong op die blauwe lentemorgen zijn vrijheid tegemoet.  Lieve vogel van gemis.

Op 14 – 15 – 16 en 17 april voerde het Danscentrum Aike Raes de dansproductie EENVOUD op in de stadsschouwburg van Leuven. Ik deed daar uitgebreid verslag van, zie verder in deze blog: Even voorstellen ‘Danscentrum Aike Raes’. Rechts van deze tekst staat een kolom met een overzicht van archief per week, daar klikken op week van 24.03 of iets lager op inhoud blog daar zoeken naar de titel. Van de productie is er ook een video gemaakt en een reeks foto’s die de kinderen zich tegen kostprijs kunnen aanschaffen in het danscentrum. Carine Paulus maakte haar eigen fotoverslag van die dagen met het doel illustratiemateriaal te verkrijgen voor het tijdschrift ARTRA dat driemaandelijks aan de dansers gratis ter beschikking wordt gesteld en waarin het reilen en zeilen van de dansschool en andere dansgebonden artikelen te vinden zijn.

Carine was zo lief een reeks foto’s voor de blog ter beschikking te stellen. Zo kan je achter de schermen een blik werpen. Bedankt Carine.

Tussen twee opvoeringen door komen de mannen van achter de coulissen zich even ontspannen in de zon. Zij zorgen dat alles wat met decor te maken heeft functioneert zoals het hoort, zodat men in de zaal kan genieten van de opvoering.

Om de groep medewerkers recht te houden besteedt een ploeg gelegenheidskoks veel aandacht aan het eten. Op elk uur van de dag staat men klaar om de hongerige magen te spijzen. Ook mensen die een speciaal dieet moeten volgen krijgen wat ze nodig hebben. Ondanks de grote groep krijgt het individu nog aandacht. Dat houdt de goede sfeer en samenhang in de groep.

 Een caravan op de binnenplaats van de stadsschouwburg is ook geen alledaags zicht. Hij wordt niet alleen ingezet als bureau voor Carlo, maar oververmoeide kinderen en volwassenen kunnen er terecht om even uit te rusten. Daarnaast dient hij ook als berichtenbord. Multifunctionaliteit noemen ze dat.

Op een tafel liggen stickers en T-shirts klaar voor de vrijwilligers. Elke groep vrijwilligers heeft een eigen kleur. Zo kan iedereen gemakkelijk ontdekken tot wie men zich moet wenden voor een bepaald probleem. Als je de foto’s goed bekijkt zal je het verschil opmerken.

Er zijn maanden van voorbereiding aan voorafgegaan om te zorgen dat iedere danser in gepaste kledij op de scene komt. Elke groep heeft een kledingrek met daarop voor elk danser afzonderlijk de betreffende kleding en een plastieken zak voor de attributen. Alles is voorzien van de naam van de danser, zodat ieder zich zonder problemen van ‘waar is mijn …’ kan omkleden.

Wanneer de dansers zich omgekleed hebben, staan ze aan te schuiven om hun haar in de juiste plooi te laten zetten. Aan de muren hangen de richtlijnen voor het kapsel dat per groep verwacht wordt.

Meestal wordt er buiten gewerkt: de zon is van de partij. Sommige kapsels hebben nood aan een stevige beurt haarversteviger of een laag haarlak. Buiten hinderen die doordringende geuren minder. Het geeft ook een feestelijk gevoel om in de zon bij de kapster op de stoel te zitten.