|
We beleven op dit ogenblik een periode vol dreiging... zal het blijven bij "gespierde taal"? Het probleem in Oekraïne is niet eenvoudig... In deze bijdrage keren we weer terug naar WOII : het verzet, aan de hand van 2 bronnen...
HET VERZET in BELGIË
Het Onafhankelijkheidsfront en de Gewapende Partizanen .
Op 28 mei , 18 dagen na de inval van de Duitse troepen op het Belgisch grondgebied , geeft België zich over aan het nazibewind. Het verzet organiseert zich snel. Verschillende groepen van diverse politieke stromingen gaan samenwerken: daarin spelen de communisten een belangrijke rol. In juli 1940 nemen communistische arbeiders het initiatief om de eerste syndicale gevechtseenheden te vormen in de Luikse metaalindustrie, o.a. in Ougrée-Marihaye. Hun doelstelling : op clandestiene wijze de verdediging van de arbeiders reorganiseren en kleine dagbladen uitgeven die oproepen tot verzet. De communist Louis Neuray gaat nog verder: als hoofdafgevaardigde van de fabriek ACEC (Ateliers de Constructions Électriques de Charleroi) in Herstal organiseert hij in december 1940 een staking met als eis loonsverhoging . Dat gebeurt korte tijd voor zijn aanhouding. De communistische militante Suzanne Grégoire leidt op 18 april 1941 in Luik een manifestatie tegen de te lage lonen en het tekort aan voedsel. Over heel het land , van de textielindustrie in Gent tot in de mijnen van de Borinage neemt het aantal stakingen toe. In mei 1941 heeft in België één van de grootste West-Europese verzetsacties plaats. Ze vindt plaats exact op 10 mei als een soort “herdenking” van de Duitse inval een jaar eerder. Julien Lahaut , later voorzitter van de Belgische Communistische Partij, slaagt erin Cockerill stil te leggen, namelijk door een staking in de grote staalfabriek van Seraing. De oproep verspreidt zich snel en 100.000 arbeiders van aan Samber en Maas tot in het Noorden van Frankrijk staken gedurende een week. Een talrijke menigte bevindt zich in Seraing tegenover de Duitse militaire politie die zich gereed houdt om te schieten. De “Staking van de 100.000” eindigt succesvol op 21 mei : een grote lading aardappelen wordt aangevoerd en uitgedeeld onder de arbeidersgezinnen.
In maart 1941 worden het Onafhankelijkheidsfront en de Gewapende Partizanen gevormd op initiatief van de Belgische Communistische Partij. Het is de eerste Belgische verzetsbeweging naast het Geheim Leger dat voornamelijk samengesteld is uit officieren die trouw zijn aan de Belgische regering die zich in ballingschap in Londen bevindt. Het Geheim Leger is beter bewapend , heeft meer financiële middelen , krijgt meer informatie en wordt gedurende de bezetting meer geapprecieerd dan het Onafhankelijkheidsfront.
1941 : het clandestiene verzet breidt zich uit , wordt intenser.
Op 22 juni 1941 vallen de nazi’s de Sovjet-Unie aan: de operatie Barbarossa. 1800 Belgische linkse militanten – waaronder Lahaut - worden aangehouden en naar concentratiekampen gestuurd. Daardoor wordt het moeilijker om clandestiene acties te ondernemen. Honderden verzetslieden en communisten verbergen zich om te ontsnappen aan de nazi-politie. Ze organiseren vluchtroutes en onderduikadressen, spreken artsen aan en mensen om valse identiteitspapieren te maken en zorgen voor voedingszegels. Verzetsgroepen verschuilen zich in het Zuiden van Luxemburg, in de regio van Ourthe en Amblève en in Limburg. Tegen collaborateurs wordt opgetreden, hun woningen worden vernield en men zorgt ervoor dat ze slechts met heel veel moeite kunnen vergaderen.
Een welgekend verhaal is dat van de valse “Soir”. Na de Duitse invasie in 1940 wordt de krant Le Soir geleid door collaborerende journalisten (de krant wordt dan “le Soir volé – de gestolen Soir genoemd) . Voormalige journalisten (zoals de toekomstige communistische volksvertegenwoordiger Fernand Demany) en leden van het Onafhankelijkheidsfront (FI : Front Indépendant) lanceren het idee om een “valse” Soir uit te geven op 11 november 1943 om het einde van de Eerste Wereldoorlog te herdenken, einde dat plaatsvond juist 25 jaar eerder. Deze “nepkrant” wordt uitgegeven en verdeeld in 50.000 exemplaren en krijgt internationale faam omwille van de humor waarmee de nazi propaganda tegenover de vijand wordt omgedraaid.
Naast deze krant worden duizenden clandestiene kranten dagelijks uitgedeeld , o.a. in de fabrieken. Via geldinzamelingen helpt men families van politieke gevangenen. Vluchtelingen worden verborgen alsook personen die vluchten voor verplichte tewerkstelling in Duitsland. Ook wordt hulp geboden aan vluchtelingen uit de Sovjet-Unie. Ivan Mokan , een krijgsgevangene die gedeporteerd was naar de mijn van Zwartberg in Limburg slaagt erin te ontsnappen. Hij sluit zich later aan bij het verzet in het “Pays Noir” (streek rond Charleroi in Henegouwen) terwijl Evgueni Dotsenko een groep verzetslieden gaat leiden in de regio Luik : deze groep telt vluchtelingen/landgenoten uit de Sovjet-Unie. Omwille van de dagelijkse voorbeeldige en harde gevechten stijgt de populariteit van de Belgische communisten in heel het land. Die populariteit van de communistische groeperingen wordt mede vergroot door de overwinningen van de Sovjets aan het oostfront: deze geven vertrouwen aan de volkeren in alle bezette gebieden, vooral 3 belangrijke Duitse nederlagen : de slag om Moskou (1941) , de nederlaag van de Duitse troepen bij Stalingrad (1942) en bij Koersk (1943) : het zijn 3 belangrijke keerpunten.
Een breed anti-fascistisch front. In het verzet nemen vele vrouwen belangrijke taken op zich: zo zijn er bijvoorbeeld Lucienne Bouffioux, Yvonne Ledoux, Yvonne Paradis en Marcelle Leroy. Andere vrouwen zoals Fanny Beznos-Jacquemotte en Buntea Crupnic-Smesman zijn al met ballingschap moeten gaan voor de oorlog. Zo ook de mannen Ignace Lapiower en Andor Bérei. Het zijn joden, Hongaren, Roemenen of Polen, maar zij aarzelen niet om te strijden voor de onafhankelijkheid van België en de overwinning op het fascisme.
Het verzet heeft een geweldig succes in België. Louis van Bussel en zijn groep uit Leuven zijn één van de meest succesvolle weerstandsgroepen door hun zeer geslaagde sabotagedaden ten aanzien van de spoorwegen. Op 30 juli 1943 voorkomen ze een belangrijke Duitse actie door een trein te laten ontsporen in Oud-Heverlee op de lijn Leuven-Ottignies. Eén generaal , twee kolonels, 20 officieren en 285 Duitse soldaten komen hierbij om.
Tussen 1942 en 1944 schakelt het communistisch Vlaams verzet een 50-tal fascisten van het VNV uit: het zijn leden van de Vlaamse collaboratiebeweging van Staf De Clerq die in Brabant veel terreur zaait. Het vermelden waard is zeker het werk van de Antwerpse dokwerkers die sinds de jaren 1930 zorgen voor de opvang van politieke bannelingen uit Italië en Duitsland. René Dillen , voorzitter van de Belgische Communistische Partij te Antwerpen is één van de eerste gevangenen die overgebracht worden naar het vreselijke fort van Breendonk. Weldra komt daar ook Jef Van Extergem terecht: hij is het hoofd van de Vlaamse afdeling van Antwerpen de BCP. Beiden zullen niet uit de kampen terugkeren.
Wanneer de Engelsen de haven van Antwerpen heroveren in oktober 1944 doen zij beroep op de gewapende partizanen. De dokwerkers leveren ook hun bijdrage door ervoor te zorgen dat de bevoorrading via de haven blijvend kan functioneren. Eén communistische dokwerker , Frans van den Branden, vertelt : “Wij hebben munitie uitgeladen terwijl bommen neervielen over Antwerpen.” Het is te danken aan de preventieve acties van het verzet dat de nazi’s er tijdens hun aftocht niet in geslaagd zijn de haven onbruikbaar te maken. In de Limburgse verzetsgroepen zijn spoorwegarbeiders en mijnwerkers de best opgeleide weerstanders van het Onafhankelijkheidsfront. In heel het land zijn er talrijke heldendaden van arbeiders die op die wijze de nederlaag van de nazi’s voorbereiden. Dat is een heel ander beeld dat datgene dat sommigen proberen te schilderen van een Vlaamse collaboratie en een Waals verzet hoewel het verzet in de Franstalige kant van het land wel heviger was.
Bron internet : https://www.solidair.org/.../75-jaar-overwinning-op-het...
Bibliografische bron : https://www.levif.be/.../diaporama-normal-829567.html...
Vertaling : Frans Medaer
|
