TIJDSCHRIFTEN EN JAARBOEKEN

Als een archief eenmaal aan een bibliotheek is begonnen, ligt het voor de hand dat er ook een tijdschriftenafdeling komt.
Zeker als het, zoals ons Stadsarchief, meer wil worden dan een bewaarplaats van het werk van de stadsdiensten.

Op het gebied van historisch relevante tijdschriften is Eeklo – zoals trouwens heel het Meetjesland – zeer lang op zijn honger gebleven.
Het eerste jaarboek van 'Appeltjes van het Meetjesland' kwam pas in 1949 van de pers.
Het haalde de eerste jaren de honderd bladzijden niet, zodat Eeklo maar in zeer beperkte mate aan bod kwam.
Dankzij pioniers als Achiel De Vos en Luc Stockman sloeg dit in de jaren zestig helemaal om
en werd Eeklo al snel het meest bestudeerde Meetjesland-lid.

In het spoor van Appeltjes werd in 1968 'Ons Meetjesland' opgericht, later opgevolgd door
'Heemkundige Bijdragen uit het Meetjesland' en 'De Eeklose Dobbelgebakkene'.
In 1976 begon Willy Hamerlynck aan dertig jaargangen van het genealogisch tijdschrift 'De Eik'.
In deze bladen verschenen er elk jaar wel vijfhonderd bladzijden of meer over onze stad.

Toch besteedde het stadsbestuur er aanvankelijk weinig aandacht aan.
Een gelukkige beslissing was de oprichting van een documentatiecentrum binnen het Stadsarchief in 1984,
waardoor de hele collectie van het Heemkundig Genootschap van het Meetjesland naar het stadhuis verhuisde.
Niet alleen de bibliotheek, maar ook de ruime verzameling historische tijdschriften:
grosso modo alle belangrijke bladen tussen Brugge en Beveren, en tussen Ronse en de Westerschelde.

Via de V.V.V. werd de collectie recent aangevuld met niet-historische lokale tijdschriften zoals schoolbladen van O.-L.-V.-ten-Doorn en het College.
Op die manier herbergt het Stadsarchief momenteel 75 titels,
waarvan er een dertigtal tot op vandaag de dag worden bijgehouden –
de meeste andere zijn letterlijk geschiedenis geworden …
Het Heemkundig/Historisch Genootschap speelt daar nog altijd een sleutelrol in, via ruil- en gewone abonnementen.
De beschikbare titels staan sinds februari 2011 keurig gerangschikt op de vernieuwde website van de stad, onder de afdeling Stadsarchief.
Ook de hiaten worden daarbij vermeld, want met de toezending en/of uitwisseling durfde
er in het verleden wel eens het een en ander verkeerd lopen.

In tegenstelling tot de lokale weekbladen is er voor de tijdschriften geen afzonderlijke leeszaal buiten het depot voorzien.
Raadplegen kan dus alleen via de gebruikelijke aanvraag.
In de leeszaal De Smet staat alvast een volledige reeks van de veel gevraagde 'Appeltjes',
en achter slot en grendel worden luxueus ingebonden versies van de genoemde Eeklose titels bewaard.

Het Stadsarchief fungeert ook als depot voor de stock van vele oudere jaargangen.
En die kosten daar zeker een stuk minder dan in de antiquariaten …

(Freddy Pille)

OORLOGSAFFICHES : EEKLO BOVEN !

Zowat een jaar geleden haalde het Algemeen Rijksarchief Brussel de landelijke pers met een oproep om de affiches uit de Eerste Wereldoorlog van de ondergang te redden. Die werden inderdaad gedrukt op oorlogspapier van zeer bedenkelijke kwaliteit, dat ook nog eens boordevol zuur zit.

Dat de Brusselse archivaris op de bijgaande foto een Eekloos exemplaar in de hand hield, was meer dan symbolisch. Eeklo beschikt namelijk over liefst twee zeer uitgebreide collecties. In het Stadsarchief zitten al zolang iedereen zich kan herinneren vier grote mappen, met in totaal zo'n zevenhonderd stuks; bij de verhuizing van de V.V.V. kwam daar een even omvangrijke verzameling bij.

Het inkijken ervan was tot nu toe geen eenvoudige zaak. De stedelijke collectie zit namelijk opgevouwen. Het broze papier telkens weer openleggen is zeker niet aangewezen. De V.V.V.-exemplaren liggen gebundeld in enkele tientallen rollen, en ook daarin is zoeken geen sinecure.

De oplossing ligt voor de hand: een klapper. Digitaal natuurlijk,want dan kan je in een paar tellen de affiches chronologisch of thematisch rangschikken. De praktijk is wat minder eenvoudig. Op een (gelukkig beperkt) aantal is geen datum te bespeuren, en enkele tientallen andere bevatten drie of vier, sommige zelfs vijf mededelingen van uiteenlopende aard. Het vroeg dus enige tijd om een methodiek uit te dokteren.

Momenteel is de archiefreeks volledig doorgenomen en ingetikt. Vervelende vaststelling: waarschijnlijk al in de jaren zestig werden de affiches met een anilinepotlood genummerd, en diverse nummers ontbreken. De tol van jarenlang slordig omspringen met dit unieke erfgoed, dat tot de verhuizing in 2006 voor het grijpen lag op de stadhuiszolder …

Wat in de ene verzameling ontbreekt, zit met een beetje geluk wel in de andere. Maar op de V.V.V.-rollen heeft op dit ogenblik niemand al een goede kijk. Nu 2014 in zicht komt, zal het archiefteam zeer binnenkort zijn aandacht verleggen naar deze unieke getuigenissen. De affiches moeten een van de blikvangers worden van de grootschalige tentoonstelling die Stadsarchief en V.V.V. op touw willen zetten.

Afgezien daarvan blijft natuurlijk de vraag hoe wij de stukken voor de komende generaties in stand gaan houden. Inscannen is niet de meest aangewezen methode. Wegens hun grootte kan dit alleen in de toestellen die voor het kopiëren van plans gebruikt worden, maar daarin worden ze op een cilinder getrokken en gaan ze onvermijdelijk scheuren. Fotograferen heeft dit probleem niet, maar met honderden gevouwen en opgerolde vellen wordt dit een hele klus.

Een tussenoplossing zou het inscannen in stukken kunnen zijn, die dan in de computer naadloos samengevoegd kunnen worden. Nog een stuk bewerkelijker,
maar met het fors uitgebreide archiefteam misschien wel haalbaar.

(Freddy Pille)

Jan Martens nieuwe gids voor het Meetjesland

Na twee en een half jaar avondschool deed Jan Martens in Eeklo

zijn examen met een gidsbeurt over het textielverleden in Eeklo.

De verplaatsingen naar de verschillende plaatsen was met de fiets.

Een heerlijke en leerrijke belevenis.

De start van de rondleiding begon aan het stadhuis.

 

De woning tegenover het Canadaplein in de

Prinsenhofstraat was de eerste weefschool.

Proficiat met deze puike rondleiding.

(door Luc Fiers)