A08BIS :JORIS VAN SEVEREN, LEIDER VAN HET VERDINASO.

Aangezien het noodlot van de familie Petré sterk beïnvloed werd door het rechtse flamingantisme ,dat na de Eerste Wereldoorlog in de "Verwoeste Gewesten" van de IJzerstreek volop de kop opstak ,moet ik even stilstaan bij een populaire fascistoïde zijtak daarvan : het VERDINASO. En dan vooral de figuur van de "Leider" Joris van Severen ,die van de uitbouw van deze militie V.M.O. (een vrije kopie van Hitlers S.A. of Sturm-Abteilung) zijn levenswerk maakte . Het Verdinaso werd dan ook samen met zijn stichter  in mei 1940 vakkundig vermoord : hij door zatte Fransen ,en zijn beweging door nuchtere Duitsers die hun patent beschermden...

Onze man werd geboren in Wakken (W-Vl) op 19/7/1895 uit een Franstalig bourgeoismilieu. Zijn vader was er een welgestelde notaris, en burgemeester onder het wakend oog van dorpspastoor-dichter Hugo Verriest (*), terwijl zijn zeer gecultiveerde moeder stamde uit de Vlaamse christelijk-sociale elite. Drie sterke karakters die bij de jeugdige rebel Joris respectievelijk een weerzin tegen het winstbejag van papa opwekte, een misprijzen voor het Vlaams miserabelisme van de inmiddels overleden meneer pastoor Verriest ,en een voorliefde voor de Franse (!) literatuur om zijn flamingante moeder te pesten.

Toen de eerste wereldoorlog uitbrak ging de jonge rebel als soldaat-vrijwilliger onder de wapens en werd al vlug officier. Door de minachting van de franskiljonse legerleiding voor het Vlaams kanonnenvlees sloot hij in '16 aan de IJzer aan bij de Frontbeweging die na de oorlog zelfbestuur voor Vlaanderen eiste binnen het kader van de Belgische staat. De nutteloze slachting van onze jongens tijdens het "glorierijk bevrijdingsoffensief van het Vaderland" (september-oktober 1918) prentte hem diepe weerzin voor oorlogsgeweld in.

Na de wapenstilstand trad hij toe tot de Frontpartij en werd in 1921 in Roeselare verkozen voor het Belgisch parlement als Vlaams nationalist. De koppige Westvlaming voelde zich in eigen partij wat hooghartig genegeerd en zocht zich daarom scherper te profileren als separatist :hij streefde openlijk een Groot-Nederlands ideaal na en een solidaristische maatschappijopbouw. Herkozen in 1925 vond hij ,noch in de Kamer ,noch bij zijn medestanders veel steun voor zijn zienswijze en strategie. Hij pleegde politiek zelfmoord door op 29 november 1928 in het zelfgenoegzaam soezend parlement een felle rede te houden over het einde van het Vlaams geduld en te besluiten met de uitroep :" La Belgique, qu'elle crève! "  Tableau !

Dit Donquichotterig integrisme, zijn intellectuele kilheid en zijn ziekelijke drang naar orde en nauwgezetheid - ook voor zijn eigen persoon - deed hem echter meer en meer als een elitaire dandy overkomen. Omdat hij ook eigen kiezers hooghar­tig bejegende en geen dienstbetoon leverde werd noch hij, noch zijn boezemvriend Wies Moens, in 1929 herkozen. De Frontpartij ging in de Kamer wel van zeven naar elf zetels, maar Van Severen vloog buiten ,viel zonder inkomen en werd van toen af, ondanks zijn ascetische levenswijze, door kwalijk geldge­brek in al zijn politieke plannen beknot.

Want plannen had hij bij de vleet. En steeds nieuwe,  wat hem constant in aanvaring had gebracht met zijn vrienden in de Frontpartij. Die noemden hem spottend "de wispelturige jonker"...Aangezien hij zelf geen actie meer kon voeren in de Kamer - wegens niét-verkozen - radicaliseerde hij zijn strijdprogramma onder het leitmotief van de Italiaanse diktator Mussolini :" De échte actie ligt bùiten het parlement!"                

Deze 'Duce' - zoals de Italiaanse fascistenleider zich liet noemen -  bleef vijf jaar lang zijn politiek idool, maar in '35 werd de Portugese burgerdictator Salazar zijn lichtend voorbeeld. Deze moest, begin '39, wegens zijn dubbel­zinnige houding in de Spaanse burgeroorlog, in Joris' dromen op zijn beurt de plaats ruimen voor de Turkse diktator Mustafa Kemal Ataturk... Daarentegen, voor 'Führer' Hitler heeft Van Severen het nooit gehad.

Door zijn revolutionaire drang naar een elitaire, autori­taire staat sloot hij zichzelf buiten de versleten Front-partij. In oktober 1931 richtte hij zijn eigen beweging op :het "Verbond van Dietse Nationaal-Solidaristen" ,afgekort (!) VERDINASO. Hij wilde Vlaanderen samensmelten met Nederland tot het zogenoemde 'Dietsland' ,via geweldloze buitenpar­lementaire druk van een leidende elite, zoals Mussolini had gedaan met zijn "Mars op Rome". Veel 'Fronters' w.o. Wies Moens, Juul de Clercq, Emiel Thiers, Pol le Roy, Jef Missoorten, Jef François, Ward Hermans en Leo Poppe volgden hem. Zijn tegenstanders uit de zieltogende Frontpartij richtten in 1933 het Vlaams Nationaal Verbond op (V.N.V.) die de Vlaamse ontvoogding nastreefde BINNEN de Belgische staat ,via parlementaire actie.

Van Severen heeft slechts tien jaar politiek-onafhankelijk kunnen ageren en moest wegens geldgebrek meerdere malen zijn koers aanpassen. Hoewel zijn aanhang elk jaar minstens verdubbelde kwam van zijn Diets Utopia in de praktijk niets terecht. Het imago van zijn beweging straalde oprechte eerlijkheid uit en zijn soldatesk goed gedrilde troepen van de geuniformeerde "Dinaso Militie" kwamen tuchtvol en zelfzeker over. Maar omdat zij zich beperkten tot de beschérming van de Dinaso-meetings en braaf agressie vermeden tegen de 'democratische' partijen mocht Van Severen zijn utopische machtsovername naar Italiaans model vlug vergeten. Zijn militair vertoon bij stadsmarsen, rond de 'Landsdagkampen' en de meeting-zalen trok wel veel volk, maar niemand zag daarin een bedreiging voor het bestaande landsbestuur.

Toch vaardigde de regering, na het Dinaso-machtsvertoon op de tweede Landsdag in Tielt (10/9/'33) de anti-militiewet uit. De boetes wegens de overtredingen brachten in 1934 het 'Verbond' op de rand van het bankroet en verplichten Van Severen tot "De Nieuwe Marsrichting", een zoveelste verwatering van zijn stichtingsprogramma waardoor de meeste kopstukken in de daarop volgende jaren het lekke schip verlieten. Ook de Dinaso-militie moest nog een paar maal van naam veranderen om aan een buiten-de-wet-stelling te ontsnappen. Zo bleef 'D.M.O' het logo van steeds wisselende samenstellingen met 'Dietse' of 'Dinaso', 'Militie' of 'Militanten', 'Orde' of 'Organisatie', maar daarbij verloor de "Stormtroep" gaandeweg zijn tanden.

Want op de meetings verschenen naast de 'Oranje-blanje-bleu' vlaggen van het Verbond steeds meer Belgische driekleuren, werd soms in het Frans gespeecht en Walen tot rasechte Dietsers omgedoopt en binnengehaald. De oude garde die walgend afhaakte werd evenwel honderdvoudig vervangen door een toevloed van nieuwe leden. Maar toen Van Severen in april '39 koppig weigerde dit populair succes te verzilveren door wéér niet aan de parlementsverkiezingen deel te nemen, brak bij de leiding een paleisrevolutie uit waarvan het Verdinaso nooit herstelde.

Bij de Duitse inval in België ,op 10 mei 1940 ,werd hij - samen met  een zesduizend àndere "verdachten" van àlle strekkingen - opgepakt door de Belgische Staatsveiligheid ,en in verschillende groepen gevankelijk naar Noord-Frankrijk afgevoerd. Het konvooi uit Brugge - 78 gevangenen met o.a. Van Severen en Degrelle - raakte in Abbeville geblokkeerd door de plotse Duitse doorbraak naar de Kanaalkust ,en er in de plaatselijke muziekkiosk opgeslotenen. In de chaos van de ineenstorting van het Franse leger werd Van Severen er op 20 mei ,samen met 21 lotgenoten ,beestachtig afgeslacht door hun bezopen Franse bewakers.

Nog geen jaar later werd ook zijn levenswerk ,het Verdinaso ,door de Duitse bezetter opgedoekt ,waardoor de leden elk voor zich een nieuw politiek onderdak moesten zoeken. Velen vonden dat in de collaboratie met de Duitsers ,anderen verzeilden in het verzet of in de vergetelheid. Maar iedereen bleef het spijtig vinden dat het met de Vlaamse ontvoogding ,nà de ondergang van het Verdinaso ,zo jammerlijk was scheef gelopen...Alhoewel...

Inderdaad : alhoewel ! De koud-water-revolutionair Van Severen kreeg maar tién jaar om de wereld op zijn leest te veranderen ,maar had er het geld niet voor en liet verder geen bloedsporen na...Hitler ,Franco en Mussolini kregen daarvoor twintig jaar de tijd ,en lieten ten gevolge van hun fratsen een geruïneerde wereld na met ruim honderd miljoen doden ,bloed en tranen ! Stalin en Mao-Tsé-Toeng idem dito ,om Tito (!) van Yoegoslavië ,Pol Pot van Cambodja ,Ante Pavelic van Kroatië ,en nog een half dozijn kleiner crapul niet te vergeten. Allemaal machtgeile dictators die ik tijdens m'n leven heb bezig gezien ,en geloof me : fraai wàs het niet !

Dus ,alles goed bekeken ,moeten wij die bezopen Franse slachters van Abbeville - 20 mei 1940 -  misschien nog bedanken voor hun preventieve uitschuiver ?...Hebben zij ons landje de fratsen van een bloedeigen dictator-in-spé bespaard ?...Wie zal het zeggen ?...

Ik niet.

.

.

.

(*)rechtstreekse familie van priester-dichter Guido Gezelle ,ons béter bekend.       

.

.

.

...EN DE LIJKENPIKKERS ROND "FLANDERS' FIELDS."..

.

Maar keren wij even terug naar 1918 : De 'Frontersbeweging' kon ,bij de wapenstilstand in '18 ,de geleden miserie van de schuftige overlevenden uit de loopgraven onmiddellijk kanaliseren  onder het motto A.V.V - V.V.K. (Alles voor Vlaanderen ,Vlaanderen voor Kristus). Voor dàt hoger ideaal waren onze jongens aan de IJzer dus gesneuveld ,willen of niét : ter ere van God en de  Vlaamse Onafhankelijkheid. Het was wél wat vervelend dat terzelfder tijd vele duizenden Chinezen ,Indiërs ,Bantoes ,Senegalezen ,Algerijnen of Zouaven , - t.t.z. allemaal niet-Vlamingen en niet-Rooms - in dezelfde modderige greppels van "Flanders Fields"  waren gecreveerd...Of dié vreemde sukkelaars ook met dezelfde waanideeën behept waren ,lieten de organisatoren van  de eerste IJzerbedevaart (4-9-1920) discreet in het midden. Tenandere ,deze soep met verdachte ingrediënten ,zoals plaatselijke politiek fanatisme en katholiek integrisme ,werd aanvankelijk door onze landgenoten maar matig gesmaakt.

Het heeft tot tien jaar nà de 'Grooten Oorlog' 1914 - 1918 geduurd vooraleer het bij het brede Vlaamse publiek en hun smalle politieke vertegenwoordigers doordrong dat de vreselijke slachtingen in de overstroomde IJzervlakte wél een ware tragedie was geweest die niet zomaar in de vergetelheid mocht wegdeemsteren. En al die lijken waren vooral 'gefundenes Fressen'  voor het groeiend aantal voorstanders van de Vlaamse ontvoogding...Priester Cyriel Verschaeve op de eerste plaats ,die zijn einddoel niét verbloemde met zijn beladen gedicht :"Hier liggen hun lijken als zaden in 't zand : Hoop op de oogst ,o Vlaandrenland !" Al dat bloed moest dus opbrengen ,en rap ! Met als resultaat de bouw (1928 - 1930) van de eerste "IJzertoren" in Kaaskerke...

Nu was dat fameuze "brede Vlaamse publiek" dat ik hierboven vermeld ,op zich óók al een mythe ,want iedereen die in onze gewesten toen nog maar iéts wilde betekenen sprak Frans ,voelde Frans ,lééfde Frans. Vlaams ,dat was voor die stomme boertjes met hun vettige klak op hun kalende kop en snot in hun knevel ,die door de Walen "Les Ménapiens" werden genoemd ,naar onze voorvaderlijke bewoners van de zeeschorren ten tijde van 'Juul Cézaar'...Met àndere woorden :plebs dat nauwelijks een gazet kon lezen en af en toe met moeite mocht gaan stemmen. Stemmen voor volksvertegenwoordigers die óók Frans spraken ,om "chique te doen" ,wel te verstaan !  Zoals die van de 'Frontpartij' ,die  nà de oorlog zogenaamd "het bloed van Onze Jongens aan den IJzer" politiek wilden verzilveren ,of de 'V.O.S.'(een politieke vredesvereniging of verbond van Vlaamse oud-strijders ;deze afkorting dekte echter in de loop der jaren véél verschillende ladingen). Telkens dié heren zich echter in 'Belgische milieus' salonfähig wilden voordoen ,spraken ze eveneens Frans ...Lichtend voorbeeld van de verbastering van ons volk was...jawel :onze bloedeigen Joris van  Severen ,hierboven uitvoerig vermeld en in betere kringen gekend als dandy eerste klas...Maar bij de 'Upper-Ten' toch gevreesd als pienter baasje met een kort lontje en bij de Antwerpse vrienden misprezen als Westvlaamse Keikop...Een kleurrijke figuur die bol stond van de wrok,met andere woorden.

En er waren nà "den Grooten Oorlog" nog méér pientere baasjes die in deze onrechtvaardige Belgische verloochening van de Vlaamse volksaard en -taal wél brood zagen om een politiek robbertje op te zetten. Plots hadden àlle gesneuvelden aan het IJzerfront hun leven niét meer gegeven "voor het Vaderland ",zoals dat creveren dan heet ,maar "voor Vlaanderen !" En die  ,al snevend ,nogwel in koor met hun laatste ademtocht eisten :"Hiér ons bloed ! Wanneer ons recht ?"

De lijkenpikkerij kon beginnen ! Stoffelijke resten van die sukkels werden proper hérbegraven in mooie parken ,duizenden zerken ,strak gelijnd ,elk met een identiek betonnen "Heldenkruis" naar het ontwerp van kunstenaar Joe English ,what's in a name ! 

Want inderdaad ,nu gij het zégt :er waren daar aan den IJzer - buiten de talrijke Franse soldaten en gekleurde hulptroepen - ook veel Britten gesneuveld ,vooral rond Ieper ,tot duizend per dag ,in drie gruwelijke veldslagen ! En de Britse Dienst Der Oorlogsgraven had gelukkig niet op de Belgen gewacht om hùn boys een deftige laatste rustplaats te geven ,in dodenvelden die mochten gezién worden ! En ZIJ organiseerden begot ook nog ware bedevaarten voor de famile ,die hun afgestorvenen een laatste groet wilden brengen ,of een bloempje op hun graf wilden leggen ! Poppies ,noemden ze het ,papavers waarmee de slagvelden in Vlaanderen héél het jaar door vol stonden ,naar men zei...En omdat dit niet klopte ,zorgde de plaatselijke kleinhandel ter compensatie voor knalrode papieren kunstbloemen ,en dat bracht nog goed op ook ,miljaordedju ! En dat volk kwam "vanover 't water" in trosjes met bussen afgezakt ,en maakten heelder rondritten langs al die kerkhoven achter de IJzer ,met logement in Oostende ,want "In Flanders' Fields" lag nog alles plat en nat ! En dié neringdoenders van 't zeitje waren ook niet op hun kop gevallen ,want in een wip en een knip was de Koningin der Badsteden ver-Engelst dat het een plezier was om zién ! Met een vernieuwde Wellington-renbaan voor yearlingraces ,First-class-hotels op de zeedijk à la Bristol Palace voor de Big-Spenders ,en verdeeld over de stad tientallen "Guesthouses" voor de minderbedeelden...

En in élk geruïneerd gehucht op de troosteloze Ijzervlakte vond je allengs krochten en koterijen van gerecupereerde golfplaten uit de loopgraven ,onder een hoogdravend uithangbord "British Museum - Flanders Fields - Souvenirs". Daar verkochten de plaatselijke Menapiërs aan die stomme Britse bedevaarders alles wat hun dode troepsoldaten ooit ààn of óm hun lijf hadden kunnen dragen ,slachtafval van de oorlog dat de 'boeren' dagelijks op hun sompige velden gingen sprokkelen ,en dan smakeloos aanprezen "WITH BLOOD STEENS"...van een geslacht...konijn.

Gelukkig was niet àlle koopwaar even macaber : oude frontkranten en beslijkte bijbels kon je met wat goodwil als kultuur beschouwen ,ook al dateerden de vochtranden op het papier dan van de week voordien en waren de druksels 'Made in Japan' ! Wat in déze categorie echter nog het meeste aftrek vond ,was het ingekaderde gedicht van een Canadese legerarts John McCrae ,die er , ondanks de gezonde Vlaamse zeelucht ,stierf aan vergaste longen. Dat ging zo :

IN FLANDERS FIELDS...

In Flanders fields the poppies blow

between the crosses ,row on row ,

that mark our place.

 And in the sky the larks ,

still bravely singing ,fly

scarce heard amids the guns below.

...

We are the dead.

Short days ago we lived,

felt dawn ,saw sunsets glow ,

loved and were loved ,and now

we lie...in Flanders fields.

...

Take up our quarrel with the foe :

To you ,from failling hands ,we throw

the torch; be yours to hold it high.

If you break faith with us ,who die ,

we shall not sleep ,though poppies grow

in Flanders fields...

(Er staat een nogal duistere vertaling ,zonder ritme of poezie, op wikipedia...)

Vredesbewegingen van alle slag - ook dié rond de vernieuwde IJzertoren - voerden dit gedicht in hun vaandel als een aanklacht tegen de oorlog ,wat opnieuw een verdraaiing was van de oorspronkelijke bedoeling van de auteur. Want dié spoorde in de laatste strofe duidelijk aan om de strijd voort te zetten opdat  hùn dood niet nutteloos zou zijn geweest !

Tableau !