D26. DE GOUDEN VALSTRIK...

                                                        Westende, 20 december '47.

Hij was dan ,na wijs beraad ,toch maar niét in de Oostendse havengeul gesprongen...Want alles goed bekeken :waarom zou hij ,verdomme ? Omdat Nancy plots een misplaatst besef van fatsoen had gekregen om een oude vrijer op te vangen ,die haar al jàren had laten stikken? Of omdat ze gewoon te bang was voor een bandeloze bon-vivant als Penny ? Dat was verdomme toch hààr probleem hé !

En na een te lange wezenloze dwaaltocht door de stad ,vol zelfbeklag en met het verstand op nul ,had de hete Oxo-met-beschuit in het lege 'Café du Parc' op de 'Place Marie-José' hem weer op z'n poten gezet, als ik het zo mag uitdrukken. Indien hij dan toch doorging met dat kreupele leventje van hem, kon hij net zo goed éérst zijn schat gaan opgraven in Westende... Tijd heelt alle wonden, zei men toch, en met een pak goud op zak zou dat waarschijnlijk stukken vlugger gaan. En moest Steiner of een àndere strandjutter hem per ongeluk vóór zijn geweest met de graafwerken, dan kon hij nadien nog altijd zien of een moord op die snoodaard de beste oplossing was...Maar zelfmoord was dàt alvast nièt ,zéker weten ! Nù er vandaag stomweg zélf 'uitstappen' ,na al de moeite die hij de laatste jaren had gedaan om die rotzooi te overleven :salut ! Goe zot ,ja ! Bedankt Constant ,merçi Eulalie !... Zie maar eens hoe verlokkelijk die pronte werkloze serveuse hier naar hem glimlacht en met haar gat draait ,verdomme ! Dàt belooft ! Er zijn vast nog meer Nancy's op de wereld ,en als hij eenmaal zijn schat had opgegraven ,zou hij wel keus genoeg hebben.

De warme pittige drank deed hem goed en hij leek langzaam uit een kwade droom te ontwaken...De serveuse hield zich bij het beregende venster schijnbaar gedachtenloos bezig met het voortdurend gladstrijken van haar spannende zwartzijden rok ,als om de lijnen van haar ondergoed beter te laten uitkomen ,de sloerie ! Toen hij sluiks meende te zien hoe zij doorheen de dunne stof ook aan haar jarretel prutste schrok hij pas écht wakker :ik moet hier verdomme ,met al dat vrijgevochten vrouwvolk om me heen ,goed op m'n tellen passen ,of er gebeuren nog ongelukken ! Sinds Nancy hem in Sinte-Kruis over de reftertafel ,verdoken in de holte van haar hand ,dat geurige kanten niemendalletje had toegeschoven was hij écht een kwijlende fetishist geworden ! En de lingeriereclames op de kéérzijde van die sepia waternimfen uit de 'Ciné-revue' (waarin een modehuis als 'Scandale' schaamteloos haar  "Cache-sexe en NYLON multi-colore ,3 pcs , à partir de 19,99 frs" aanprees) hadden hem op den duur heftiger doen dromen dan de provocante foto's zélve ! Wedden dat die serveuse hier ook van die wufte gladde 'dessous' droeg ! Dat was allemaal niet gezond hé ,om zó het braaf kristelijk mansvolk op te jutten ! Den Amerikaan wist niet wat al maleuren hij aanrichtte met zijn nieuwe uitvindingen op gebied van vrouwenondergoed en waterdichte kunststoffolies ,het ene al glattiger dan het àndere...

Komaan zeg ,vooraleer ik zot word :betalen en weg wezen !...

Joseph had ,door zijn ruwe frontleven in Rusland ,zijn rattenbestaan in de ruïnes van Duitsland en dat jaar gevang in 't Pandreitje ,zich blijkbaar nog niet erg kunnen verdiepen in de Parijse nuances van het begrip "sexy" ,de sukkel ! Hij voelde zich zo'n beetje als een boerenpummel in een blote-billen-cabaret : absoluut niét op z'n plaats !...

De frisse lucht buiten en een zachte regen hielpen hem vlug terug bij zijn positieven. Er liep opvallend veel kaki op straat, en langs de stoep stonden heel wat auto's van Amerikaanse makelij protserig te pronken onder een belachelijke overdaad van chroom. Wel mooi om zien ,dàt wél...Maar daartussen trippelde weer al dat veelkleurig vrouwvolk ,nieuwmodisch uitgedost in doorschijnende plastic  regenjassen en rubberlaarsjes ,dat zich haastig onder een paraplu uit de voeten maakte ! Ze leken wel bang voor hem ,en terecht ! Want hij moest zich ,schuilend onder de luifel van een schoenenwinkel ,écht bedwingen om niet eens met de volle hand ,als bij toeval ,over zo'n natte gladde rug te strijken ! Het bezorgde hem na al die maanden van opsluiting zo'n opdringerige vizioenen van klamme slips en zweterige borsten, dat de snerpende aankomst van de vaalgele kusttram een ware opluchting bleek.

Pas was hij opgestapt ,of het schoot hem tebinnen (maar wél te laat) dat hij hier in Oostende ,aan de Visserskaai wel een hoerenkast had gevonden om eens ferm stoom af te blazen. Want verder ,naar Westende toe ,was zo'n gelegenheid - als hij zich goed herinnerde - niet te vinden . Alhoewel ,tijden veranderen ,en met al die losbandige militairen tegenwoordig zullen de café's van Nieuwpoort zich wel aan de nieuwe noden én mode aangepast hebben. Misschien kon hij zelfs bij het leuke dienstertje Agnèstje ,in de 'Zannekin' , terecht voor een stoot ,zoals Leon destijds...Dat mokkel zal ondertussen wel van haar verdachte ontsteking genezen zijn ,zeker ? Dan was daarmee meteen de cirkel gesloten ,monkelde hij.

Het kleffe lunchpakket van de gevangenis at hij op tijdens de tramrit langs de kust, gedachteloos kauwend als een koe...De dijk in Mariakerke lag er desolaat en verwaarloosd bij, vol stuifzand en putten waar voorheen de overdekte loopgraven en schietstellingen van de Duitsers hadden gestaan. Bij veel verlaten villa's waren de deuren en vensters nog dichtgemetseld en andere droegen triest de verweerde sporen van nutteloze camouflageverf. De massieve bunkers van het marinegeschut in Raversijde stonden daar nu half afgebroken in de duinenrij: nat, grauw en griezelig in al hun lelijkheid ,ontdaan van hun pudieke groene sluiers en verduiknetten...In de doortocht van Middelkerke viel ook al niets opwekkends te beleven...En pas in de bocht van de 'Belle-Vue' veegde hij de vuile bruine damp van de ruit om Westende-Bad wat beter te bekijken...

Verloren moeite: met dàt weer was er geen kat op straat, buiten drie-vier mensen die vlug uit de beschutting van het tramhuisje kwamen gelopen om op te stapten...waaronder - of wat dàcht je ! - wéér zo'n plastic-meisje ! Het harde fluo-rose van haar regenmanteltje gaf haar iets hoerachtigs dat hem in z'n kruis greep ! Verdomme ,hij moest hier dringend iets aan doen of hij maakte zich ten schande !

Wat verderop lag het eens zo riante openluchtbad 'Lac-aux-Dames', waar hij bij Nadientje zijn eerste avances had gemaakt, grijs afgebladderd te verkommeren in de mist...Ook al niets om vrolijker van te worden...

Aan de volgende halte van de 'Welkom' was hij de énige die afstapte...Bon, wat nù ?...Pardoes bij Jetje binnenvallen had hij al lang afgeschreven: eerst eens kijken hoe zijn abri ervoorstond ! ...Onderweg kwam hij achter het café 'Lekkerbek' nog een onbekende fietser tegen die hem het vertrouwde "Tjui ! " toeriep: als blijde thuiskomst had hij heimelijk méér verwacht...Maar ja, op een zaterdag middag en met zo'n hondenweer bleef iedereen blijkbaar liever in zijn warme hol schuilen !

Even stond hij verward voor zijn oude stek te staren, maar alles zag er zo ànders uit...De barak was inderdaad verdwenen, en op de plaats staken een paar vers-gemetselde muurpanden en wat aannemersgerief nauwelijks boven de bergen stuifzand uit...Daarnaast stond een kleine bouwkeet van de 'Ets. Berenbiet Frères', hem welbekend... Een grote verroeste schepkraan domineerde dreigend een tamelijk vers gegraven put, vlak naast de abri. En dié ging , zoals Jetje al had verteld, inderdaad half schuil onder de weggeschoven duinkam...Van de vlierstruikhaag, die vroeger hun hof achteraan beschermde tegen het stuifzand, staken enkel nog wat kale takken halverwege de helling uit...Mensen toch, wat een verwoesting !

De straat zélf was volledig uitgestorven en bij de huisjes aan de overkant - Jetjes woonst, zijn vroegere 'Stella Maris' en de naaste buren - waren alle gelijkvloerse vensterluiken dicht tegen de kou. Dus weinig kans dat er iemand hem hier had zien staan. Toch hinkte hij maar rap op zijn krukken tot achter de schepkraan en wierp een blik in de put naast de ingang van de bunker. Het deurgat was volledig vrijgemaakt en op de bodem van de gegraven trechter lagen een hoop snelbouwstenen, waarschijnlijk bedoeld om de deuropening na het plaatsen van de springladingen dicht te metselen. Verdomme, zo te zien was Steiner dan tóch in gang geschoten met de voorbereidingen om dat spel hier op te blazen ! ...Maar aan de meterdikke laag stuifzand binnenin de abri scheen hij nog niet geraakt te hebben...Oef ! ...Dat zou dus een échte wedloop tegen de tijd worden: vóór die kerel maandagmorgen vérder deed, moest Bibi zijn appeltje tegen de dorst opgegraven hebben of het was te laat !

Het was nu halfdrie: als hij daar binnen ononderbroken een twaalftal uren kon werken, zou dat wel lukken,zeker ?.. Maar dan moest hij eerst aan eten geraken, en wat kaarsen, want vóór de vijven zou het al donker worden. En het was zeer de vraag of in dat boerengat hier de bakker en de kruidenier op een zaterdagnamiddag nog open bleven ! ... Vlug dan, de Bassevillestraat uit, naar Lombardzijde-dorp, dààr was er weinig kans dat iemand hem zou herkennen ! ..

Naast het vroegere café 'De Post' - dat nu plots 'Nova-Scotia' bleek te heten - waarschijnlijk ter ere van de Canadese 'bevrijders' - herkende hij van ouds de banketbakker Soete. En die bleek inderdaad open...

" Tien koeken ! "...Julia, de winkeldochter, die vóór de oorlog nog een kleurloze puber was geweest, stond te stralen achter haar nieuwe glazen toonbank vol taarten: een pront net wijfje met een zeurende zuigeling in de achterkamer. Ze herkende hem niet toen ze de zak boterkoeken in zijn rugzak hielp, maar ze begluurde gegeneerd zijn beenstomp en zijn krukken. Hij had voor alle zekerheid schools-beschaafd gesproken. Hij wist niet of die zoete lucht van hààr kwam of van haar gebak, maar toen z'n beer plots begon te grollen, had ze luid gelachen..." G' èt percies goesting hé vint !"

"Jà-àk ,verdomme !" ,grinnikte hij plat met een loense blik op haar gevulde bloes ,en gaf vanuit de zak van zijn parka sluiks de knobbel in zijn kruis wat meer ruimte  :"Ge moest een keers weten Mens !"

Kruidenier Berteloot wat verderop had blijkbaar minder goed geboerd. De bovenste helft van zijn vitrine was nog steeds afgeslagen met grijs-verweerde triplexplaten, maar binnen brandde ijzig neonlicht als enig bewijs dat de tijd toch ook hiér niet was blijven stilstaan.

Vader Berteloot had hem wat wantrouwig-nors gemonsterd: " En wa go 't zien vo menère ?" Ja, hij had een doos kaarsen en een fles limonade, maar schoof ze pas over de toonbank nadat hij het briefje van honderd had bezien...Verder geen enkel teken van herkenning, al herinnerde Joseph zich toch dat de winkelier in '41 erg Duitsgezind was geweest. Zo van 'Bitte schön, mein Herr, und auf Wiedersehen! '... Type knipmes. Was blijkbaar na '43 niet vlug genoeg bijgedraaid en had na de bevrijding wat last gekregen...Enfin...

Op de terugweg kwam hij maar drie mensen tegen, die hij allen toch vaag herkende omdat ze hem bij het kruisen als een buitenaards wezen zo tactloos keurden. Dat staren naar zijn opgespelde broekspijp kon hem niet schelen, maar dat ze hem in zijn eigen dorp als een vreemde schuwden, deed hem wél zeer. In 't voorbijstappen zag hij hier en daar  een paar gordijntjes nieuwsgierig opzij schuiven, wat hem nog meer de indruk gaf uitgesloten te zijn. En hij voelde niéts van de vreugde, die hij volgens zijn verhitte gevangenisdromen bij zijn 'thuiskomst' had kunnen verwachten...

" Een meter uit de hoek van de voorste bunkerkamer ,rechtover 't kot van de Blacky" ,stamvader van zijn konijnenfamilie ,had Leon hem in Berlijn verteld: " Rechtsachter, als ge door de smalle spleet van het deurgat onder het plafond binnenkruipt...En de conserven liggen er bovenop, maar een halve meter minder diep ! " Doch dat verhaal van zijn broer sloeg op de toestand van drie jaar geleden...Ondertussen hadden de stormen van drie winters die de spleet tot het plafond bijna overal volgestoven, zag hij. En toen hij moeizaam op zijn buik op dit kille zand naar binnen kroop en zijn ogen aan het duister waren aangepast, merkte hij direct dat de maagdelijkheid daarbinnen fameus verstoord was en er hem al iemand vóór was geweest !

Langs de vier wanden liep nu een diep uitgeschepte greppel, en bij nader toezien ontdekte hij hoe onderaan die muren rondomrond een witte gladde kabel was vastgepind. Op de tast herkende hij onmiddellijk het slagkoord, waarmee de Duitsers verspreide springladingen met elkaar verbonden om die samen te laten ontploffen ! Zo snel hij kon tastte hij dit slagkoord over de volle lengte af: in de hoeken voelde hij wel de losse lussen, waaraan later de blokken dynamiet gehecht zouden worden...Maar tot zijn grote opluchting viel van die springstof nog nergens iets te bespeuren...Oef ! zeg  !...

Steiner zat blijkbaar nog helemaal in het begin van zijn operatie, want in dat slagkoord zat té weinig T.N.T. verwerkt om de bunker ook maar lichtjes te beschadigen ! Doch voor alle zekerheid trok hij toch maar de witte kabel van de muren los en rolde hem zorgvuldig op: een ongeluk zat in een klein hoekje !

Een vlugge inspectie van de diepe greppel rechtsachter wees er op dat Steiner niét tot op de schat van Jupp had gegraven...Dus er was nog niets dramatisch gebeurd, dacht hij...Maar hij voelde het koude zweet langs zijn lijf lopen en besloot het nu wat kalmer en bedachtzamer aan te pakken...Zoniet zou hij het urenlange zware werk, dat nog voor de boeg lag, nooit tot een goed einde kunnen brengen...Hij had tijd tot maandagmorgen...

Achter de werkkeet van de aannemer had hij een zinken emmer gevonden, een eind ijzerdraad en een stuk triplex: ruim voldoende om een gehaaide frontrat gelukkig te maken ! Nu stond er een kaars te branden op het geïmproviseerd tafelblad vlak onder het betonnen plafond en hurkte hij in de greppel om, schrapend met zijn emmer, de rechterhoek wat verder vrij te maken...Ongewild had Steiner hem met zijn graafwerk aardig geholpen: de greppel was de énige plek waar Joseph op de knie kon zitten, waardoor het volschrapen van de emmer al een beetje makkelijker ging. Maar elke volle emmer moest nadien in de tegenoverliggende hoek geledigd worden, en daarbij kwam de ijzerdraad goed van pas...Vlug ging dat allemaal wel niet, vooral omdat het gegraven putje steeds weer volliep met het omliggende fijne droge zand. Daarom had het ook geen zin te pogen de put rap diéper te maken. Enkel door een soort brede trechter uit te graven, kon hij hopen diep genoeg te geraken...Hij schatte dat de kist met Jupps goud bijna twee meter ónder het zandoppervlak zat, dan moest die trechter bovenaan ook een straal krijgen van ongeveer dezelfde afmeting ,om bij het diépergraven geleidelijkaan te versmallen. Dat zou heel wat werk eisen, maar daar was nu eenmaal niets aan te doen ! ...

Rond zes uur 's avonds moest hij toch weer even naar buiten om op adem te komen. Hij had er nu zo ongeveer een honderd emmers opzitten en de kaars was ver opgebrand... Het was pikdonker buiten ,maar het regende niet meer...Vlug profiteerde hij ervan om de helft van zijn koeken met de limonade door te spoelen, zonder er veel van te proeven... Na een pijpje als dessert kon hij er weer tegen...Terug in zijn hol stak hij een nieuwe kaars aan en hervatte als een robot zijn slavenlabeur...

Maar toen de bougie tegen elven 's nachts weer spetterend begon te doven, had hij juist uit de put een opgerolde matras en een deken vanonder het zand kunnen trekken. En hij herinnerde zich dat, volgens Leon, Jupp daar in '44 op geslapen had na zijn desertie. Hij besloot dan maar dit als een teken van God te aanzien dat het tijd werd om zijn avondgebedje te zeggen en de oogjes dicht te doen...Hij klopte buiten zo goed of zo kwaad het ging het zand uit de klamme vermufte bedspullen en legde zich binnen geradbraakt te slapen...Morgen was zondag ,juist gepast om na een verkwikkende slaap nog een paar uur rustig door te werken...

Daar kwam natuurlijk niets van in huis. Het was zó ijzig koud onder de dunne vochtige deken dat zelfs het zweet op zijn gemartelde karkas leek te bevriezen ! Na een uurtje woelen gaf hij het op. Eén ogenblik overwoog hij om hier een vuurtje te stoken met de houtspaanders die hij links en rechts op de bouwwerf had zien liggen, maar liet dit waanzinnige plan vlug varen. Veel warmte zou dat niet geven, maar de rook zou het verder-werken wél onmogelijk maken ! Dus besloot hij maar met de moed der wanhoop voort te graven tot hij er bij neerviel...En misschien brachten twee nieuwe kaarsen wat soelaas ?...

Ruim nà middernacht stootte hij voor het eerst op iets metaalachtigs ! Het was of hij zijn hart in zijn keel voelde bonken ! Maar het bleken slechts een paar verroeste sardienenblikjes en twee dozen paté...Tóch was het een aanwijzing dat hij op de juiste plek zat ! Als hij nu nog de kracht uit zijn stijf verkleumde leden kon persen om ongeveer een halve meter diéper te graven, hé ? Méér dan twintig emmers kon dat toch niet vragen ?...

Maar het zand begon steeds meer op een harde korst te lijken, en om zijn emmer een béétje te vullen moest hij eerst flink met zijn hiel kappen om het wat los te krijgen...Totaal uitgeput besloot hij tenslotte de rest van zijn koeken naar binnen te werken vooraleer aan de eindsprint te beginnen...

Iets nà tweeën ’s nachts schraapte hij met de rand van de emmer over een metalen plaat ! Met zijn verkleumde knuisten groef hij wild verder en kon op de tast de vier hoeken van het deksel vrijmaken. Het bloed schoot naar zijn hersenen: hij herkende de contouren van een munitiekist voor de kogelbanden van het Duitse S.M.G.42 ! Met zo'n vertrouwde 'Schweres Machinen Gewehr 1942' hadden ze half Rusland afgezeuld...Maar het zat muurvast als in beton gegoten, en dit verroeste ding als uit zijn graf trekken kon hij wel vergeten ! Toen herinnerde hij zich het stuk gaspijp die hij naast de werfkeet had zien liggen...

Het had nog een uur zwoegen geëist vooraleer hij de verwrongen container met die staaf had losgekregen, maar het loonde wél de moeite ! Hij woog slechts een kilo of tien, en toch kon hij het bijna niet tot op de rand van de kuil tillen, zó was hij totaal aan het einde van zijn krachten...Hij trok het plankje met de kaarsen naar zich toe om de zwaar verroeste vergrendeling te onderzoekende, maar na een paar stoten met de gaspijp viel dat er gewoon af ! En na een paar flinke hengsten met de buis kreeg hij tenslotte ook het deksel omhoog...

Hij schrok zich een appelflauwte ! Het eerste waar zijn oog op viel waren twee Duitse steelgranaten, nog goed in de verf en blijkbaar klaar voor gebruik ! En hij had daar met die pijp op staan kloppen als een debiel ! Nu kónden die wel tegen een stootje, wist hij, maar toch, na al die jaren in vocht en roest had de beveiliging het wel eens kunnen begeven !

Voorzichtig nam hij ze één voor één bij de houten steel en legde ze wat uit de buurt...Oef ! Er onder lag in het kistje een vette vod met iets zwaars in...Maar nog vóór hij het doek had afgewikkeld wist hij op de tast al wat het was: een Lüger, het automatische pistool van de Duitse onderofficieren ! Het glom nog van de olie en een snelle controle toonde ook een volle kogellader in de kolf ! ...Bon, die kon misschien nog van pas komen ! ...

Vlug tastte hij dieper ! En inderdaad: op de bodem zat een in vetpapier verpakte blikken doos, zwaar als lood...Hij zakte hijgend met zijn wang in het ijskoude zand om met gesloten ogen even het bonkend bloed in zijn slapen tot bedaren te brengen...Toen trok hij de matras naast zich op de rand van de kuil en klikte het blik open...Zijn handen bibberden van de zenuwen en de vermoeidheid !

Bovenop lag een gemzenleren zakje vol zware gouden juwelen: twee dikke armbanden, een paar colliers en vier zegelringen met een steen ! ...Hij kon z'n ogen écht niet geloven ! Het rinkelende kasregister in zijn hoofd stokte plots: hij had geen flauw idee hoeveel dit wel waard kon zijn, maar een écht fortuin was het zéker !

En er was nog méér ! Vier rolletjes verpakt in oliepapier: dat moesten de beruchte gouden munten zijn die Jupp van zijn leveranciers had afgeluisd ! ...En ja hoor ! Tweeëntwintig dof glanzende gele 'frangeskes', wel kleiner dan zijn 'Frederiks' die Leon in Pommeren had gekregen van die 'Freule von Leberwurst', maar toch ! ...En een vlug nazicht van de drie àndere rolletjes toonde ongeveer een gelijkaardige oogst ! ...

Een dikke tachtig-negentig gouden munten, zoals Jupp het had voorspeld: zéker over de honderdduizend frank, schatte hij...Neen: MINSTENS ! Misschien wel het dubbele, want met die goudkoers wist je maar nooit ! Een ware schat ! Leon had het goed gezien: ze waren rijk ! Of beter gezegd: HIJ was rijk ! ...De verdoving veroorzaakt door de uitputting ging nu rap over in een gelukzalige tinteling die heel zijn lijf overspoelde...Hij was rijk ! ...Verdomme, rijk, rijk, rijk ! Een dierlijke kreun borrelde uit zijn buik omhoog en hij schreeuwde het uit, z'n kop in de nek werpend ! Een bonk tegen het ruwe betonnen plafond joeg een witte flits door zijn oogbollen en deed hem verschrikt naar zijn schedelhuid grijpen. Versuft tastte hij in zijn natte bezwete haren of hij soms bloed voelde, snikkend en grinnikend tegelijk...Maar het viel wel mee: enkel het topje van zijn wijsvinger was wat rood gekleurd, en met zijn vuile zakdoek op z'n kruin gedrukt bleef hij even roerloos liggen.

Na een paar minuten trok de pijn weg en kon hij weer helder denken. Nu hij de schat van Jupp gevonden had, wilde hij niet langer in deze ijskoude bunker blijven treuzelen...Hij kon zich nu een hotelkamertje permitteren of in een familiepension intrekken...Kom, dacht hij, inpakken en wegwezen ! Hij vond in zijn rugzak zijn enige paar reservesokken zonder gaten: de munten bond hij in de ene en de juwelen in de andere sok...Hij keek op zijn horloge: tien voor vier...Natuurlijk véél te vroeg om ergens in een hotel onderdak te zoeken. Dus had hij nog zeeën de tijd om op adem te komen...Even dacht hij aan Jetje, maar dié zou hem in het holst van de nacht zeker niet met open armen ontvangen, nu Rachel daar waarschijnlijk logeerde. En ook zijn graafwerken zo maar achterlaten tot Steiner maandagmorgen de ravage zou ontdekken stak hem tegen...

Steiner...Verdomme, ja: die vuile verrader zou hij tot afscheid toch graag een poot uitvijzen ! ...Zoals die kloot eigenmachtig met deze abri - het laatste eigendom van de Petré's - omsprong, kon écht niet meer door de beugel ! Dat meneertje verdiende wel een lesje, vond hij...Eens zien wie van hen twee het beste met springstoffen kon omgaan ?...

Lang moest hij niet nadenken: de twee handgranaten spraken voor zichzelf ! Eens zien of Herr Steiner bij de Kozakken ook de klassieke techniek van de valstrik had geleerd, samen met zijn 'Wassersprengung' !

Joseph vees op het einde van de houten steel bij de twee handgranaten het dopje af: de witte porseleinen parels vielen eruit, bengelend aan het dunne trekkoordje. Daar bleek alles nog okee, dus het spel kon beginnen ! Hij schepte de emmer vol zand en bond het uiteinde van het witte slagkoord er met een paar wikkels omheen: als anker diep in de gedolven kuil zou dat wel volstaande... Nu drie meter verder de trekkoordjes van de granaten aan de witte kabel vastknopen en klaar was Kees! Kruipend op zijn buik nam hij de granaten en de munitiekist mee naar het deurgat tot de kabel spande aan zijn verankering. De granaten sloot hij in de verroeste kist en kroop ermee achterwaarts tot de uitgang van de bunker. Als die kloot van een Steiner maandagmorgen die kist in de spleet van de deuropening zag liggen, zou zijn eerste stomme reactie natuurlijk zijn de kist uit de weg te trekken, met het leuke resultaat dat hij daarmee de handgranaten zou ontsteken ! ..." Auf Wiedersehen, Kamerad ! "...

En nu maar maken dat hij wegkwam !

D27:    PUINRUIMEN...

                       Westende, 21 december 1947.

Het liep nu tegen vijven...In het licht van de kaars pakte hij vlug maar nauwgezet heel zijn hebben en houden in zijn rugzak. Buiten regende het niet meer, maar het was wel nog pikkedonker...Verscholen achter de werfkeet speurde hij in de lichtkring van de straatlantaarn de gevels aan de overkant af...Toen zijn oog op de 'Stella Maris' viel, borrelde als vanzelf de goesting op om zijn vroegere woonst nog eens van dichterbij te bekijken. En tenslotte, in afwachting van een hotel kon hij net zo goed dààr pogen een dutje te doen...

De kust leek veilig. Heel de buurt lag in diepe slaap verzonken. Dus deed hij maar wat aan het front een automatisme was geworden: uit dekking opspringen, dertig meter spurten en weer in dekking vallen! Maar nu op één been en met krukken !...Mentaal telde hij af: drei, zwo, eins en hop! Met snelle sprongen huppelde hij op zijn stokken de Bassevillestraat over en verdween achter de hoge haag van zijn oude voortuin...Alle luiken zaten dicht...Niets wees erop dat er binnen mensen zouden kunnen wonen...

Voorzichtig tastend in het donker schuifelde hij langs de zijgevel van de ‘Stella Maris’ achterom naar het koertje...

Uit gewoonte voelde hij aan de klink van de achterdeur, maar schrok toch toen die niet op slot bleek te zijn...Dan herinnerde hij zich dat Jetje het huis zou schoonmaken voor het jonge Franse koppel huurders van de kerstweek...Waren die al zó vroeg aangekomen ?...

Binnen was het aangenaam warm, maar in het licht van zijn aansteker zag hij tegen het buffet nog een heel arsenaal kuisgerief staan: Jetje was blijkbaar nog niet klaar met haar grote schoonmaak...En na een sluipende verkenning van heel het gelijkvloers wist hij dat hier voor het ogenblik nog geen 'vreemd volk' was ingetrokken, ook al zorgde de vulhaard in de voorkamer dan reeds voor een huiselijke warmte. Dat was duidelijk weer een blijk van Jetjes aangeboren gastvrijheid...die hij met een grijns onmiddellijk voor zichzelf met open armen aanvaardde !

In de zachtrosse gloed van de 'feu-continu' herkende hij nog zijn oude meubels...De twee versleten leren zetels rond de haard en de met een dikke sprei afgedekte canapé in de hoek lonkten naar zijn afgepeigerd lijf... Maar zonder tijd te verliezen schoof hij de zetels dicht bijeen, wikkelde zich rechtopstaand in de sprei, over de met zand besmeurde parka heen, en liet zich dan als een mummie in zijn geïmproviseerde beddenbak glijden...

Vijf minuten later droomde hij al wild van een luxe-hoer die al zijn gouden ponden luid smakkend één voor één inslikte en ze op tijd en stond ging uitbraken in haar brandkast...

Hij werd wakker van de jeuk op zijn lijf. Zo dacht hij toch, tot hij even later buiten stemmen hoorde en autodeuren hoorde dichtklappen. Vanuit de keuken viel het zonlicht tot tegen zijn zetel: een snelle blik op zijn polshorloge zei hem dat het verdomme al ’s morgens over elven was! Dat was toch daarbuiten dat Frans koppel niet, hé! Normaal kwamen nieuwe huurders pas nà de middag aan, toch ?

Hij ontworstelde zich moeizaam uit de omarming van zijn lijkwade en verwachtte ieder ogenblik iemand de keuken te horen binnenstappen.. Maar ze gaven hem nog even respijt...En toen hij zich van de sprei had bevrijd en de bezoekers nog steeds  voor het huis stonden te kwebbelen, waagde hij het voorzichtig een blik te werpen door het hartvormige kijkgaatje in het vensterluik van de huiskamer...

Voor het tuinhek stond een blinkende gele Amerikaanse slee, met brede nikkelen sierstrips op de flank. De passagiersdeur stond open...Een duurgeklede jonge vrouw, waarvan hij enkel het achterwerk en de mooie kousebenen zag, leunde voorover door het geopende portier en had op de voorbank juist een baby verschoond. Toen ze de kinderkleertjes herschikte, hield de kleine op met huilen...Mama opende het achterportier en legde het wicht in een wieg op de achterbank...Een pronte blondine, zo op de rug gezien, in een getailleerd bordeau mantelpak. Ze vouwde de vuile luier dicht, keek eens rond en wierp toen met een achteloze zwaai die strontboel in de voortuin van de 'Stella Maris', vlak vóór Josephs neus!

Het was alsof hij een vuistslag in de maag kreeg toen hij als gehypnotiseerd in haar knappe gezicht keek ! Nadine ?...Ja ! Nadine verdomme ! Zijn oud-lief, Nadine De Handt ! ...Met een vreemd kind ! ...En een vent ! ...

De chauffeur was ondertussen vanachter het stuur gekropen, een dikke sigaar in zijn rode ballonnenkop...Ze lachten luid, véél te luid ! Ordinair zelfs: ze waren zeker wat zat ! ...Nadine nam z'n arm en samen liepen ze vrolijk babbelend schuin naar de overkant, nu niet meer te zien door de zijhaag van de voortuin...Verdomme !

Zijn bloed klopte in zijn oren en hijgend van spanning wipte Joseph op één been tussen tafel en buffetkast de gang op, klauterde wild op handen en één knie de trap op en Marie's slaapkamer binnen, recht naar het venster. Wild rukte hij het overgordijn opzij en loerde door het hartvormige luikgaatje over de bouwwerf aan de overkant van de straat...Daar stonden ze, hij met zijn arm over haar schouders, met zijn sigaar breed wijzend naar de dichtgewaaide funderingen van zijn bouwsel en de kale duinkam op de achtergrond, en zij, monkelend, haar hand vast om zijn heup geklemd...Even leken ze de werf op te willen lopen, maar bedachten zich wegens het natte zand, en verdwenen toen rechts uit zijn gezichtsveld...

Verdomme ! Dat hoerenjong ! Hij kon zijn ogen niet geloven ! Dàt was het dus ! Dààrom had hij sinds midden '43 geen antwoord meer gekregen op zijn brieven ! Toen de krijgskansen keerden hadden haar ouders Josephs epistels waarschijnlijk in de vuilbak gekiept, beschaamd om de Duitse Feldpostbrieven die hun dochter bij de buren in een kwalijk daglicht plaatsten...Stel je voor: hun Nadine met een bronstig kwijlende SS-er ! Een armzalige soldenier zonder toekomst, die de familie niets dan scha en schande kon brengen ! En toen wisten die kazakdraaiers nog niet eens dat hij het jaar daarop ook nog z'n poot zou kwijtspelen ! Zuiver uit lafheid hadden haar ouders - maar in de eerste plaats zijzélf - hem laten vallen als een baksteen, wéggesmeten...ja, nét als die bescheten luier van daarjuist !

Hij schrok toen die vent het portier terug dichtsloeg: Joseph had hen niet terug zien komen...Nadine stond met haar rug naar Joseph gekeerd te wachten tot haar man de voordeur ontgrendelde en zij elegant kon instappen...Verdomme, wat een prachtwijf was dat toch ! De vent startte en de gele slee gleed geluidloos rechts uit het beeld...

Plots begreep hij de tekst op het reclamebord vóór de bouwwerf aan de overkant. Zó stond er:

" Entreprises AURORA...

bouwt hier voor de GEMEENTE WESTENDE…

TWEE SOCIALE WONINGEN.

Algemeen Bouwbedrijf Berenbiet-De Handt"

Voilà, klaar en duidelijk: juffrouw De Handt was getrouwd met Berenbiet Junior, zoon van de grootste aannemer van de kust ! De firma die tijdens de oorlog de duinen had volgegoten met betonnen bunkers en schietstellingen voor de Duitsers, en er toén al stinkend rijk mee was geworden. En dàt zonder in de bak te vliegen, zoals stomme Joseph ! Op de koop toe sticht meneer nù een nieuw bedrijf en noemt het onbeschaamd 'AURORA' ,de dageraad van een nieuw fortuin ! Je moet maar dùrven !...

Maar onwillekeurig moest hij Nadine bewonderen: had ze me met die vetzak dààr eventjes een slag geslagen ! Chapeau Madame ! Nogal wiedes dat ze die volgevreten oorlogsprofiteur verkoos boven hemzelf, een kreupel zwart stinkdier dat liever de Grote Jan had uitgehangen in de Russische steppe dan haar het hof te maken hé...

Hij werd steeds woedender op zichzelf. Een arrogante klootzak was hij geweest, ja ! ...Een stomme steenezel die dan nog de pretentie had zijn lief te verwijten dat ze niet samen met hém in de afgrond wilde springen ! ...De enormiteit van zijn flater drong nu pas goed tot hem door: wat had hem in godsnaam bezield om zijn jonge leven te vergooien in die rottige Russische steppe ?!

De natte ogen stijf gesloten leunde hij met zijn voorhoofd tegen het ijskoude venster tot zijn hart wat tot rust kwam. Al goed dat Nadine hem nù niet gezien had, want dan zou haar onverschilligheid - om niet te zeggen 'haar afkeer' voor zijn persoontje - hem waarschijnlijk nog pijnlijker getroffen ! En hij vroeg zich af of er feitelijk op deze stomme aardkloot nog wel één mens rondliep voor wie hij nog maar iéts betekende. Alle leden van zijn familie waren dood: zijn zogenaamde vader Dis was ontploft, zijn moeder Marie werd vermoord, nonkel René was verzopen en zijn broer vermist bij het vreemdelingen legioen! Ook van al zijn lieven waren de meesten dood, en de rest had hem uitgespuwd of laten vallen: Monika, Phil, Gerda in Berlijn ,Erika in Portz , gisteren morgen Nancy...en nu Nadine!      

En toen hij zich mistroostig van het venster afkeerde, zag hij plots hoe Jetje stil naar hem stond te staren in het deurgat van de slaapkamer ! Verdomme, was dàt even schrikken !

Hij had een ware scheldtirade van haar verwacht, maar ze zei enkel: " Hebben ze u nooit geleerd uw voeten te vegen als het huis gekuist is ? Of hebt ge in de zandbak gespeeld, soms ?...Heel de vloer van de keuken en de living ligt er vol van ! "

" Ik heb gisterenavond met mijn natte kleren eerst een tijdje in de abri proberen te slapen, maar 't was er veel te kil...Dan zag ik vannacht met de straatverlichting hier de schouw roken en dacht dat ik net zo goed in mijn eigen bed kon gaan slapen, in plaats van dààr een fleures op te doen !..."

" Ge had toch bij mij kunnen komen, zot ! Al was het maar om één nacht wat op de canapé te liggen, in afwachting dat we uw kamer in orde brengen ! ...En hebt ge al gegeten deze noen ?!...Neen ?...Als ge belooft vanmiddag te helpen uw vuile boel hier op te ruimen, dan moogt ge eerst meekomen aanschuiven...En ge gaat dan zo rap als de bliksem uw prothese aandoen, want ik kan dat zotte hinkepatinken van u niet langer aanzien ! "    

" Dat zal nog effekes duren, want ik geloof dat mijn bil ontstoken is van het vochtige zand in de abri: het is helemaal rood en het jeukt lijk de pest..." Maar bij het uitspreken van die laatste zin, zag hij als in een flits weer de opgezwollen vlekken op de armen van Jupp voor zijn ogen...En dezelfde ontsteking op het lijf van Leon.. En de 'rode pest' waaraan Lowietje Maenhout en Dreetje Trotsaert waren gestorven...Verdomme, die mosterdgas ! Blijkbaar had hij hetzelfde grapje aan z'n fles !

" Wat is 't, mijn jongen ?" vroeg Jetje bezorgd: " Ge ziet zo bleek...Voelt ge u soms niet goed ?"

" Laat maar, Tante Jetje..." wimpelde hij af: " Ik zal het straks wel uitleggen..."

Bij Jetje in de keuken begon hij op de koop toe nog te zweten door de warme stoof, en dat kwam de irritatie op zijn bovenlijf nog versterken.

" Rachel komt na de hoogmis op visite, lijk elke zondag, maar daar moet gij u niets van aantrekken: ze is erg gekalmeerd nu zij niet meer bij de notaris werkt..."

" Blijft ze nog hier slapen ?" vroeg Joseph gemaakt naïef, maar Jetje deed of haar neus bloedde: " In de weekends, ja...Maar door haar job op het bureau van de rederij waar ze zaakvoerder is, woont ze op werkdagen op haar appartement in Nieuwpoort-Bad...Da's praktischer..."

Haar woorden waren nog niet koud, of 'Madam Coulier' stapte de keuken binnen. Ze schok zichtbaar toen ze bij nader toezien in die rosse schooier Joseph herkende !

" Ha, de zwartzak ! ...Hebben ze u dan tóch vroeger gelost ?" En tegen Jetje zei ze bestraffend: " Wat hebt ge nu weer binnen gepakt ?!"

" Kalmeert maar wat, hé madam Polak ! " vloog Joseph uit: "De zwartzak, lijk gij zegt heeft zijn straf uitgezeten en ik kan weer met een wit blad beginnen ! Mij valt niks meer te verwijten, wat we van u niet kunnen zeggen hé, madam Polak ! "

" Ha, en wat valt er MIJ dan te verwijten, als ik dat mag vragen ?!" Rachel stond weer helemaal in de startblokken voor een robbertje bekvechten, maar Joseph was niet geneigd "op z'n kop te laten schijten".

" Hebben ze u soms al in de bak gestoken voor de valse verklikking van uw echtgenoot , zogezegd als Duitse spion, in mei '40 ? En van de diefstal van zijn juwelenstock ? En van het verraad van de weerstander Hasard ? Ik zou maar stilletjes zwijgen moest ik van u zijn ! Zo wit zijt gij ook niet, als ik er goed over nadenk ! "

Rachel hapte even naar adem, maar vooraleer zij kon reageren vloog Jetje ertussen: " Zeg, is het nu gedaan met die oude koeien uit de gracht te halen ? Wat zijn we daarmee vooruit ?! In mijn huis is het verleden begraven, en wie daarmee niet content is: dààr is het gat van de timmerman ! Ga het maar op de koer uitvechten ! "...

Terwijl de twee kemphanen elkaar nog een wijle nukkig negeerden schonk zij de koffie alvast op: " Hebt ge nog zes rozijnenkoeken bij, en een kleine kramiek, lijk van gewoonte ?" vroeg ze bits aan Rachel.

" Zes, juist genoeg voor ons getweeën ! "

" Da 's ook deelbaar door drie, als ik nog goed kan tellen ! Joseph eet met ons mee, punt gedaan ! "

Erg vrolijk kon je het middagmaal niet noemen, maar geleidelijk aan kwam de normale conversatie toch op gang. Joseph vertelde dat hij in feite terug was gekomen om na te gaan of Steiner nog geen onherstelbare stommiteiten had aangevangen bij de afbraak van de abri. En hij legde nóg maar eens uit dat ze een gasramp riskeerden als die kwibus zijn 'Wassersprengung' ook hiér zou toepassen...

"Herinnert gij u nog die kameraad van de Jupp - Ferdy of Freddy heette hij, als ik mij niet vergis - die tot in den treure zeverde over zijn diensttijd in 1918, hier bij de marineartillerie in onze duinen ?...Dié heeft mij uitgelegd waar het gevaar zit bij die oude gasgranaten, die ze destijds gingen gebruiken tegen een mogelijke landingspoging van de Britse marine hier op onze kust. Dat was een laatste verbetering van hun gasarsenaal. Hij vertelde mij dat in een normale gasgranaat twee blikken met een verschillende vloeistof staken, die apart niet gevaarlijk waren. Maar als ze werden afgeschoten en op het doel insloegen, klutsten die twee vloeistoffen dooreen en vormden met de zuurstof van de lucht het mosterdgas dat ze jarenlang op het front hadden gebruikt. Tegen schepen waren die obussen echter waardeloos, omdat ze in zee insloegen en geen tijd hadden om te reageren met de zuurstof van de lucht...Daarom waren de granaten die de marinekanonnen tegen de landingsschepen gingen afvuren van een nieuw type: zij hadden geen lùcht nodig om te reageerden, maar vormden mosterdgas van zodra er zeewater - waar tenslotte ook veel zuurstof in zit - aan het mengsel werd toegevoegd..."

" En hoe weet gij dat er onder de abri van dat soort obussen liggen ?" vroeg Rachel agressief: " Hebt gij ze soms gezien ? Ik heb nooit ànders geweten of die abri stak helemaal onder het duin ! "

" Dan hebt ge die trouwfoto van mijn moeder, daar op de kast, toch nog niet goed bezien ! Ze staat daar gearmd met tante Jetje in de lens van fotograaf Hazard - u wel-bekend hé - te lachen op haar trouwdag met Dis: najaar 1922...En zie maar eens goed op de achtergrond hé...:daar staat onze abri zoals de Duitsers hem indertijd hebben achter gelaten...Een gelijkvloers dat nadien rap metersdiep in het zand is verzonken, een eerste verdiep waar wij in de jaren '30 onze konijnenkoten hielden, en een schietstelling op het dak...Nu is heel die blok verder in de grond weggezakt en door die schuivende duinkam verzwolgen, ja...Maar volgens de Freddy stak heel het toenmalige gelijkvloers in 1918 vol met dat nieuwe type gasgranaten...Die zijn ondertussen natuurlijk al lang verroest, en de twee componenten dooreen gevloeid...Door het condenswater ontsnapt er af en toe een kluts mosterdgas, zonder dat wij daarvan hier buiten veel last hebben...Maar daar binnenin zijn tweemaal al onze konijnen gecreveerd - weet ge nog, tante Jetje ? - en werden die Britse piloot Bolton en de Jupp door de gas dodelijk besmet. Ikzelf zijn er vannacht maar een paar uur in blijven slapen, en mijn lijf zit ook al vol rooi plekken ! Ook de metsers, die aan de overkant de kelders van die nieuwbouw hebben uitgegraven, zijn erbij ziek geworden van de stank! En dan wil die kloot van een Steiner dat spel vol pompen met een twintig kubieke meter water alvorens het in de lucht te laten vliegen! Kunt ge u de ramp voorstellen ? 't Is toch curieus dat niemand zich er iets van aantrekt wanneer ik zeg dat heel Westende voor jaren vergiftigd gaat zijn als ze die vuile smeerlap niet gaan tegenhouden hé..."

De twee vrouwen bleken tóch wat onder de indruk van zijn pleidooi, want het duurde een hele tijd voor Jetje durfde op te werpen: " Ik heb die waarschuwing, die gij mij in 't gevang hebt gegeven, nog eens tegen de Steiner herhaald, toen hij hier van de week met zijn schepkraan is beginnen werken...Maar hij heeft mij weggelachen lijk een onnozel Trien..."

" Al chance dat ik vannacht zijn voorbereidingen binnenin de abri wat heb gesaboteerd...Voorlopig is er geen gevaar dat hij dat spel achter ons gat rap-rap in de lucht laat vliegen ! Maar ik vind dat gij, én de vrouwen uit de straat, van uw oren moet gaan maken bij de garde en de burgemeester, als Steiner er morgenvroeg aan voort doet ! Ik kan mij daar voorlopig niet verder mee bemoeien..."

" En wij mogen weer het vuile werk doen hé !" wierp Rachel hem voor de voeten. Maar juist toen de discussie in de keuken weer dreigde op te laaien, werd op het keukenraam getikt.

" Ha, daar is hem ! " zei Jetje opgelucht: "Dat zal mijn huurder zijn, voor de sleutel van hiernaast ! Eén momentje hé " Ze stond op en scharrelde wat in de la van het buffet, stak triomfantelijk haar vondst omhoog en opende de keukendeur. Een jongeman in dikke winterjas stond er vriendelijk te glimlachen.

" C'est pour louer à côté hé ?" kraait ze, van alle markten thuis.

" En effèt, madame Neuville ! ...Maar ge moogt de Vlaamsche klappen tegen mij, want ik zijn van Dunkerque en ik versta de Vlaamsche ! "

Plots is Joseph één en al oor ! Hij draait zich naar de struise man in het deurgat, maar kan hem door het tegenlicht niet nauwkeurig bekijken. Doch de bromstem kwam hem bekend voor, en ook die paternalistische toon van "Ik-versta-jullie-boerentaaltje-wel" had hij al meer gehoord...

Dunkerque ?...Maar de man was al blijgezind met Jetje vertrokken vooraleer zijn frank viel: " Natuurlijk, verdomme ! Zijn vriend Konrad ! ...Nou ja, vriend ?...En heette die niet Dieudonné, van Duinkerke ?..."

Hij lette niet op Rachel, die zwijgend haar biezen pakte, zo erg had deze plotse verschijning hem gegrepen. Erika was waarschijnlijk voor de 'Stella Maris' blijven wachten om een herkenning door Jetje te vermijden...Eén ogenblik kreeg hij de aandrang om op zijn krukken naar buiten te stormen en er schandaal te schoppen :Erika verdomme ,die diefegge die zijn doos juwelen had scheefgeslagen !.... Maar zijn remmen sloegen onmiddellijk dicht: Zie dat ik mij eens vergist heb, wat een modderfiguur zou ik dan niet slaan !

 Als versteend bleef hij staan...

Toen Jetje terugkwam leek ze opgelucht dat Rachel er niet meer was: " Die is even stoom gaan afblazen, waarschijnlijk...Straks zal ze wel weer verschijnen, want om drie uur komt de Florizone spreken over de nalatenschap van Pylieser, en daar moest zij bij zijn, ik weet ook niet waarom...Nog een tas koffie ?..."

De vredige sfeer die ze daarmee poogde te herstellen werd ruw verstoord toen er weer een man aan de keukendeur klopte en voorts ongevraagd binnen stapte. Joseph herkende hem nu onmiddellijk: Rooie Steiner !

" Zeg snotneus ! Wat hoor ik hier juist van Rachel Coulier ?! Ge gaat de mensen van de straat tegen mij opzetten met leugens over een gasramp, als ik de abri in de lucht laat vliegen ?!...Weet ge wel wat dat u gaat kosten, onnozel ventje, als ge daardoor mijn werken vertraagt ?! Duizend frank per dag verlies ? Gaat gij dat betalen ?"

" En weet gij wel wat dat u gaat kosten als ge niet met uw lompe poten van mijn abri afblijft ?"

" Uw abri, ùw abri ?!...Gij hebt daar niks meer aan te zeggen ! ...Die stond onder sequester, klootzak ! ...De Staat heeft die al drie jaar geleden onteigend: de grond, de barak én de abri, als ge 't nog niet moest weten ! "

Dreigend deed Steiner nog een stap naar Joseph toe, maar als uit instinkt haalde die plots de Lüger uit zijn zak en legde die kalm voor zich op tafel ! De woedende stier bond als bij toverslag verrast in: " Wat zijn dàt voor streken, verdomme ! Met een revolver staan zwaaien waar getuigen bij zijn ! Op uw kop gevallen, soms ! "

" Geen revolver, Steiner: een pistool ,een Lüger ! Die kent ge toch uit de tijd dat ge met de Duitsers meevocht hé ! ... Denkt maar eens aan de Wolchov ! ...Er zitten nog acht kogels in: dodelijk tot op vijftig meter, moest ge 't vergeten zijn ! Ik zou dus maar een beetje mijn manieren houden, als ik van u was !"

Jetje stond er lijkbleek bij: " Jeses-Maria ! Alee , Joseph ,doet dat ding weg,  straks gebeuren er nog ongelukken ! " Maar Joseph lette niet op haar. Wel zag hij dat Steiner plots inbond en zich op een stoel liet zakken: " Weet ge wel dat ge mij ruïneert, als ik mijn contract niet kan nakomen ?..."

" Als ge voort doet, en de gasbommen die daar in de kelder liggen ontploffen méé, dan zijt ge sowieso geruïneerd ! Ge gaat met uw stomme  werkmethode - de 'Wassersprengung' die gij van den Duits hebt afgekeken - een reactie in gang zetten die heel het dorp om zeep gaat helpen ! En aangezien ge daartegen van-tien-negen niet verzekerd zijt, kunt gij u beter voor de kop schieten..Ik zal met plezier mijn Lüger hier lenen, moest ge nog niet gecreveerd zijn van de gas ! "

Vreemd genoeg verzonk Steiner even in diep gepeins en staarde dan Joseph zonder haat in de ogen, als twee oude frontratten onder elkaar: " Wel, slimmerik ,wat zoudt gij dan doen in dat geval ? Eerst die kelder legen van de obussen ?"

" Ja, maar dat staat waarschijnlijk niét in uw contract. Uw opdrachtgever kan daar beter rap een speciale firma voor aantrekken, als ge hem de mogelijke ramp beschrijft...Tenslotte gaat het om verborgen gebreken van de bouwgrond op uw chantier, waarmee ge uw contract kunt laten vernietigen...Of minstens een nieuwe expertise kunt eisen om u te dekken ! Want als ge stomweg voortgaat lijk dat er geen vuiltje aan de lucht zit, dan wordt dat een ramp ! En niet alleen voor uw bedrijf ,hé man , maar voor heel het dorp ! Spreekt maandag met de burgemeester en vraagt een expert van de Staat, voor het te laat is ! ..."

Steiner staarde Joseph een hele poos aan, en knikte tenslotte. Hij moest toegeven :die vuile fascist had dik gelijk met zijn lugubere voorspelling...Zwijgend stond hij recht en trok zijn klak wat dieper voor de ogen :"Ge hoort nog van mij ,Jetje...Elk z'n  goeien dag !"

En bij het buitenstappen botste hij bijna op een nietsvermoedende Florizone die plots in het deurgat was verschenen en vrolijk inhaakte :"Ha Steiner ! Gij ook hé :een goeie dag !

D28: DE AFREKENING ...

                       Westende, 21 december 1947.

Meester Florizone was blijkbaar héél fier op het compromis dat hij had uitgedokterd: " Gelooft mij ,gijder gaat er allemaal stukken béter van worden, met een klein beetje water in uwen wijn te doen..."

" Vooral dan Rachel hier ! " viel Joseph hem in de rede: " Wat zij bij die verdeling komt doen, is mij niet helemaal duidelijk ! Zij heeft geen énkele band met Pylieser, dat ik weet ! "

Rachel grijnsde eens minachtend, doch hield de tanden opeen. Maar Florizone verdedigde bitsig zijn geesteskind: " Zeg Joseph verdomme ! Ik heb het u al uitgelegd ! De verdeling van de nalatenschap onder u gedrieën steunt op twéé poten en verloopt in twéé schuifkens. Ten eerste, Madam Coulier kan beslissen of ze die erfenis aan ù gunt, of aan de Staat. Ze heeft een wrok tegen u wegens uw politiek verleden, én het feit dat gij zwijgend meegewerkt hebt om haar de stock van haar juwelenwinkel te onthouden... Neen, Petré, onderbreekt mij alstublief niet ! ...Ze heeft dus reden genoeg om u de erfenis van een groot vaderlander te misgunnen...Want als zij tegen de autoriteiten, met verwijzing naar ù, één woord zegt over een vermeende vadermoord, dan slaat de staat alles ààn: 'confisqué ! ' En dan kan iedereen op zijn kin kloppen ! "

" Maar man ! Ik heb mijn vader niet vermoord ! Wie gaat zoiets belachelijks bewijzen ?! De zatte garde, of Rode Steiner ? Of madam Rachel, hier ?"

" Meneer Petré ! Het gaat er niet over of Pylieser uw vader is of niét ! In erfeniskwesties spreken ze van 'vadermoord' als een erfgenaam verantwoordelijk is voor de dood van de erflàter ! In 't algemeen :ge kunt maar van iemand erven als ge niét verantwoordelijk zijt voor zijn overlijden ! En in ons geval zit daar een reuksken aan ,lijk iedereen weet :gij stond erbij toen Pylieser verzoop hé. En "Bewijzen" ? Daar zal het gerecht zelfs geen moeite voor doen ! Als inciviek zijt gij bij een eventueel nieuw proces sowieso een vogel voor de kat ! Tegen de bewering van een oud-gevangene uit het concentratiekamp kunt gij niéts inbrengen, óf ge zijt vertrokken voor een jarenlange procedureslag, wat op hetzelfde neerkomt. Wij moeten het stilzwijgen van mevrouw Coulier – hier tegenwoordig - dus afkopen ! En de beste manier is nog altijd haar te laten delen in de nalatenschap, ook al heeft ze er geen recht op...Noemt het alletwee "een pakt met den duivel" ,maar 't is tenminste een pakt waar iedereen rijker van wordt ! Zij heeft, door haar positie van zaakvoerster van de rederij, er een groot financieel belang bij dat deze zaak verder floreert, en ze zaagt best niét de tak af waarop haar positie en al haar welvaart steunt. Anderzijds, en dat is het tweede aspect, kan ik goed begrijpen - door al de miserie die uw familie heeft meegemaakt na de bevrijding en vooral gijzelf tijdens uw gevangenschap - dat gij niet hoog oploopt met grote patriotten-die-in-het-kamp-hebben-gezeten! En met lede ogen aanziet dat zij met een deel van uw erfenis gaan lopen! 't Is daarom dat ik u beiden aanraad wat water in uwen wijn te doen ! Maakt een kruis over alle oude zever en een afrekening over dat triestige verleden ! Daar staat of valt ons akkoord mee: zo simpel is het ! "

" Gij noemt dat simpel ? Dus moet ik voor hun schone ogen alles aan hén overlaten, zo maar! ?"

" Petré, hoe dikwijls moet ik het nog zeggen ! Gij zoudt sowieso niks krijgen, want de Staat zou al uw bezittingen confisqueren ! ...Maar als gij - tegen weliswaar een ruime maandelijkse toelage, geschonken door madam Coulier en uw tante Jetje - akkoord gaat om in hùn voordeel aan deze nalatenschap te verzaken, dan is de Staat buiten spel gezet ! ...Het is dàt, of niks ! "

Joseph bleef mokkend voor zich uit staren: " En wat is dat: een ruime maandelijkse toelage ?"

Florizone voelde dat hij gewonnen had: " Maandelijks vier Britse goudponden, levenslang ! Daarmee kunt gij van uw renten gaan leven, en ruim ! ...En inflatievast hé ! "

Joseph keek de tafel nog eens rond. Enkel tante Jetje sloeg de ogen neer..." Bon, waar moet ik tekenen ?"

De advocaat had nog nooit een document zó vlug opengeplooid: " Hier zie, en schrijft erbij: gelezen en..."

Plots deed een harde knal de ruiten rinkelen en heél het gezelschap bijna van hun stoel donderen !. Stijf van de schrik keken ze elkaar aan, tot ze plots door elkaar begonnen te roepen: " Een bom ! Vlak naast de deur ! Den abri ! Steiner ! Die kloot ! Past op voor de ga-as ! "... Maar ondanks hun angst drong toch iedereen naar buiten !

Ook buren kwamen aangelopen...Inderdaad, uit de kale vlierstruiken aan de voet van de abri dreef nog een vuile mistige wolk de straat op: dààr was het gebeurd ! Twee moedige mannen waagden zich schoorvoeten dichter bij de ingang van de bunker en riepen toen tegen hun kennissen die op veilige afstand toekeken: " Een vent ! Lelijk vermassacreerd ! " En als lopend vuur ging het plots de kring rond: " Steiner ! Hij heeft het aan zijn fles ! "

Nadien keek iedereen als gehypnotiseerd toe hoe de twee helden het slachtoffer elk bij een been grepen en uit de smalle toegang van de buinker tot onder de open hemel trokken. De armen en het achterhoofd waren half weggeslagen en lieten een bloedig dubbelspoor na op het halfbevroren zand.

Niemand zag Joseph de Bassevillestraat uit hinken... Enkel Rachel ving nog een flits van hem op, toen hij gehaast op zijn krukken de bocht achter 'De Lekkerbek' rondde...Verdomme, flitste het door haar hoofd, dien zwarten smeerlap trapt het àf ! En hij heeft nog niks getekend ! Daar gààn m'n centen !"

Oef ! Even het wilde bonzen van zijn hart laten bedaren: " Zo ! Alles is volbracht ! ” lachte hij grimmig: ” Op Engelborghs nà dan, maar die stond in feite pas als derde op mijn zwarte lijst...Eerst Pylieser, en nu Steiner ! Dat ze mij straks maar proberen weer in de bak te steken: ze gaan verdomme van een kale reis thuiskomen ! Mij krijgen ze niet meer !"

In de duinen op het einde van de Zeelaan stak de zwarte commandobunker van de batterij af tegen de grauwe einder boven zee...

" Nicht raisonieren !" dacht hij: " Weert u scherp, en eind als een soldaat ! Al die klootzakken van mijn dorp zullen mij nog lang gedenken als straks het mosterdgas uit den abri zal beginnen ontsnappen ! Dat ze verdomme allemaal creperen met hun muil open: dat is hun verdiende loon ! "

In de verlichte gelagzaal van 'De Lekkerbek' zag hij geen kat meer...Allemaal gaan gapen naar de resten van die zotte Steiner, natuurlijk ! Kwijlend lijk bloedhonden !

" En nondedju zeggen dat ik voor dat volk drie rottige jaren van mijn jonge leven mijn kloten heb afgedraaid in dat smerige Rusland ! Bevroren in ijs en sneeuw, gestikt in stinkend stof en opgevreten door de luizen en de muggen ! En ieder moment in flarden kunnen vliegen, midden duizend bommen en granaten ! Allemaal om hùn christelijke heimat te beschermen tegen de vuige bolsjevieken, lijk die smeerlap van een Engelborghs mij heeft wijsgemaakt ! En ik, tiendubbele onnozelaar, ben daarin getrapt godvermiljaarde !.. Ik heb dat geslikt ! "

Bij het oversteken van de verlaten Grote Baan struikelde hij van woede met zijn krukken bijna over de gladde zwarte tramrails: dat moest er verdomme nog bijkomen dat hij hier z'n laatste poot brak ! ...In de kinderkolonie 'Les Marchevins' brandde een armzalig lichtje bij de conciërge, maar voor de rest viel ook dààr geen kat te bespeuren. En een stuk verder, tegen het strand, leek café 'De Welkom' eveneens uitgestorven...

Buiten adem bereikte hij de naastliggende commandobunker op de duintop. De aannemer was al met de afbraak van het bovenste platform begonnen, zag hij: aan de voet lag het rondom vol hopen betonbrokken met de afgeknapte ijzerstaven dreigend omhoog. Maar de natte ijzeren trap, die langs de achtergevel tot aan de tweede verdieping liep, was nog grotendeels intact.

Het bleek een zwaardere karwei dan hij gedacht had om op zijn krukken tot boven te geraken, vooral met al dat rot steengruis op de treden...

Eens op het dak voelde hij nauwelijks de ijzige wind die hem in het gezicht sloeg, maar het zicht op de grauwe zee kalmeerde hem wel. Hier zouden ze hem voorlopig zo rap nog niet vinden...De vuurtoren van Duinkerke en die van Oostende waren nog nauwelijks te zien door de binnendrijvende sneeuwvlagen. Nieuwpoort zwaaide wél met forse slagen ritmisch zijn priemende lichtstralen over de baren...Buiten wat witte scholen meeuwen, hier en daar uitrustend tegen de groen oplichtende branding, viel in de vale schemer geen hond te bespeuren. Een vreemde kalmte daalde over hem neer...

Hij stak zijn pijp aan, en stond lang te mijmeren over al de kansen die hij de laatste tijd had verspeeld. Die stomme Spaanse cursus waaraan hij màànden zijn tijd had verprutst in de hoop een nieuw leven te kunnen opbouwen in Brazilië...waar ze portugees spraken ,verdomme ! De miskleun van het jààr ! ...En ook de roze toekomst die Nancy hem zo wulps en aanlokkelijk had voorgespiegeld, bleek nu niets dan vulgair bedrog ! ... Dan hadden zowel Nadine en Erika duidelijk aangetoond dat die kreupele schooier in hun leven nog minder betekende dan een vuile luier ! En als klap op de vuurpijl was hij nu op de vlucht, terwijl hij zijn gouden munten, waaraan hij zich de laatste jaren had vastgeklampt, onnozelweg vergat mee te nemen ! ...Enfin Jetje zou ze wel vinden in zijn rugzak, en ze kon er maar goed mee zijn...

Plots schrok hij op: dreigende stappen op de ijzeren trap ! ...Wie kon dat nu verdomme zijn! ?...Vlug trok hij zich terug onder het deel van de donkere overkapping dat nog niet was afgebroken en tuurde als gehypnotiseerd naar het bovenste uiteinde van de trillende trapleuning...En ja, een zwarte schim rees er langzaam uit de schemer op en leek het rommelige platform af te speuren...Joseph perste zijn lijf helemaal in de smalle muurnis en loerde versteven naar het dreigende silhouet !

Plots flitsten een reeks oude beelden door z'n kop. De 'Zwarte Weduwe' die hem in zijn jeugd zo geobsedeerd had met haar geparfumeerde lijf...De verleidelijke hoer die destijds samen met hem de vroege tram naar Oostende nam, na haar liefdesnachten met tante Jetje...De valse intrigante die hem op een sombere morgen, na het moordende Britse R.A.F.-bombardement op de Flak-batterij van Raversijde, terug naar huis stuurde omdat volgens haar de tram tóch niet reed...Het vuile serpent, dat wist hoe hij daar Jupp zou aantreffen terwijl deze in bed Marie een fikse smeerbeurt gaf. En tenslotte overduidelijk, als het flikkerende beeld op een bioscoopscherm, de geile jodin Rachel die zijn tante Jetje schaamteloos opvrijde en hem al jarenlang het leven had verpest ! Al deze beelden waren enkel facetten van één en dezelfde kwelgeest !

" Joseph ! Joseph Petré ! " De kreet schalde als een trompetstoot door de lege bunker. Geen twijfel mogelijk: het was inderdaad Rachel Coulier !

" Wat hebt gij hier verdomme verloren ?!" riep hij vanuit zijn zwarte hol: " Of komt ge mij nog wat méér geld afluizen ?!"

" Ik zag dat ge wegliep naar de tramstatie en heb Jetje gezegd dat ik zou proberen u terug naar huis te halen: ge moet die akte nog tekenen ! "

" Akte tekenen ?! Ge hebt al heel mijn erfenis naar de kloten geholpen met die verzonnen vadermoord en nu komt ge mij zeker nog met wat ànders chanteren ?"

" Verzonnen vadermoord ? Hoezo, verzonnen ? Gij vergeet zeker dat IK u dien avond dat goed gedacht heb ingefluisterd om de Gerard Pylieser om zeep te helpen ?...En dat ge met volle goesting mijn raad hebt gevolgd ?...Daar is niks verzonnen aan, hé makker ! De oplossing, om hem met zijn zatte botten in die poel te duwen en langzaam te laten verzuipen, hebt ge zélf uitgevonden: bravo ! Maar dat hij door uw toedoen de pijp uit is, moet ge nù niet proberen te ontkennen ! "

" En dàn ? Ik wist toen toch niet dat hij mijn vader was, hé! ? En zéker niet dat ik van hem zou erven ! "

" Dat maakt geen énkel verschil of hij uw vader is of niét. Gij had tóch nooit kunnen erven van de mens die gij vermoord hebt, punt gedaan ! Dan is het toch beter zoals Florizone voorstelt: verzaakt stilletjes aan die erfenis ten voordele van Jetje en mij, en wij betalen u maandelijks een ruime lijfrente zolang gij leeft ! ? Iedereen gelukkig en de Staat kan de pot op ! " Zo slijmerig verzoenend had hij haar nog nooit bezig gehoord !

Joseph bleef mokkend uitkijken over de branding, die langzaam verdween achter het grauwe gordijn van de naderende sneeuwbui. Rachel trachtte hem te paaien: " Allee, komt terug naar huis en tekent die 'akte van verzaking', man ! Dan is alles achter de rug..."

Joseph snoof verachtelijk: " Nù nog ?! Gij denkt zeker dat ik zot zijn ! Van als de gendarmen mijn kop zien, steken ze mij in de bak, verdacht van de moord op Steiner ! "

" Steiner ?...Onze aannemer Steiner ?" sneerde zij verwonderd: " Maar vent, waar haalt ge dàt nu weer uit dat die smeerlap dood zou zijn ?!...Verdomme Joseph, was dat maar waar! Al de geburen zouden zich zat zuipen ! "

" Hey zég! Ik heb zijn bloedend lijf nog geen uur geleden uit de abri zien trekken ! Veel leven zat daar zo op eerste zicht niet meer in, als ge 't mij vraagt ! "

" Ha dié ?! Da's juist ! ...Dàt slachtoffer had het lelijk zitten ! Doktoor Loenders ging hem nog met de oude ambulance naar Nieuwpoort laten voeren, ook al zal die sukkelaar onderweg wel creveren...Maar wat heeft dàt met Steiner te maken ?..."

" Hoe ?...Was dat Steiner niet die ze uit de abri getrokken hebben ? Iedereen die kwam toegelopen, zei toch dat het Steiner was ?"

" Bijlange niet ! Het was de vent van dat jong Frans koppel dat de 'Stella Maris' kwam huren ! De garde heeft mij zijn pas laten lezen, omdat hij zijn bril van 't verschieten in de 'Lekkerbek' had vergeten...Een oude pas, nog van in de oorlog: het schrift was wat uitgelopen... Dieudonné heette hij, Dieudonné Gustave uit Duinkerke. Ons Jetje zei dat haar huurder zo heette...Die vuile smeerlap van een Steiner heeft het jonge vrouwtje van die gast nog geholpen bij het instappen naast de chauffeur van de ambulance, zeker om nog eens wat jong vrouwenvlees te betasten ! ...Om maar te zeggen dat die smerige hond van een Steiner nog altijd springlevend is ! "

Joseph luisterde niet langer en voelde zich plots onwel worden ! Dan was héél zijn listig plan, om die smerige schurk definitief uit te schakelen, op een natte sisser uitgelopen ?...Alles wat hij met zijn vuile valstrik bereikt had, was zijn oude vriend Konrad doen verongelukken ! ...Enfin, 'oude vriend', dat was misschien wat té sterk uitgedrukt ?...En hem als 'wapenbroeder' beschouwen was ook niet helemaal correct.. .'Medeminnaar' kon hij hem ook niet noemen, want Konrad had hem bij Erika enkel opgevolgd nà Josephs vertrek, niet verdrongen terwijl hij daar logeerde...Verdomme, Erika ! Wat moest diè wel van hem denken als zou blijken dat hij haar man dat ongelukkig accident had bezorgd ?! Opzettelijk, nog wel ! ...Dus haar chérie in feite laf vermoord had lijk een hond ?!...

Het diepe schaamrood leek een verdovend waas over zijn bewustzijn te leggen en het bizarre peilen in eigen gevoelens deed hem elk contact met zijn naaste omgeving verliezen...Sprak Rachel nu tegen hém, of tegen iemand beneden op straat ?...En toen zij stil bovenaan de trap in een opwaartse lichtstraal gevat werd, dacht Joseph even een verschijning van de heilige Moeder Maria te beleven...Pas toen zij door de sluier van de sneeuwjacht langzaam naar hem toe zweefde en hem als een kind bij de arm naar de trap leidde, leek hij half uit zijn droom te ontwaken...

Beneden, scherp afgetekend tegen het witbesneeuwde wegdek, stonden twee zwarte schimmen, de fiets aan de hand. Bij nader toezien: gendarmen...Ze kwamen hem dus aanhouden, flitste het door zijn hoofd...Nù pogen te ontsnappen door weg te lopen, grensde aan het ridicule: daar stond hij boven! ...Zijn Lüger uit z'n broeksriem trekken en die twee arme dienders uit de weg ruimen ?...Hij kon het niet over zijn hart krijgen, écht niet...En dan nog, wat zou dat uithalen ? Voort vluchten als een opgejaagde rat ?...

Neen, als hij dan toch aan verdere vernederingen wilde ontsnappen, was er maar één manier: de zijne !

Hij strompelde stijf op zijn krukken naar de eerste treden van de trap, keek even twijfelend om of Rachel hem nog volgde, leek te struikelen en viel toen, als in een vertraagde film, zonder een schreeuw naar beneden.

Zowel de rijkswachters als Rachel zélf, stonden één moment versteend naar het neergeplofte lichaam te staren. Op de manier waarop Joseph daar verwrongen tussen de grote betonblokken afbraakpuin aan de voet van de bunker lag, twijfelde Rachel geen ogenblik: haar kwelgeest was zo dood als een pier ! In de schijn van de zaklamp van Chef Remy zag ze hoe het hoofd van Joseph in een scheve hoek over zijn schouder keek. En rond het verroeste betonijzer dat door zijn kaki vestzak omhoog stak, merkte ze zelfs in het halfduister de snel zwellende zwarte vlek van de fatale bloeding.

" Zo, van die vuile fascist zijn we dan eindelijk verlost ! " flitste het door haar hoofd: " Maar achter zijn handtekening kunnen we fluiten ! "

Plots kreeg ze de verblindende straal van de zaklamp in haar gezicht: " Ge hebt hem weggeduwd hé ! " blafte de andere gendarm: " Ik heb het wel gezien ! "

Rachel schermde haar ogen af met de hand: " Ik ? Hem geduwd ? Maar vent toch! Ik heb hem nog niet eens aangeraak !  Ik was minstens een méter achter hem ! ...Hij is zéker in het duister met zijn krukken gestruikeld over al dat steengruis hier en de sneeuw op de treden ! Ik heb nog mijn hand uitgestoken om hem bij zijn kraag te attraperen, maar 'k was te vér àchter en hij schoof al onderuit ! En Ik een vallende vent van honderd kilo tegenhouden in de vlucht ? Allee serieus hé !"

Chef Remy, die blijkbaar aan één vermoedelijke moord per dag ruim genoeg had, smoorde de repliek van zijn ijverige adjunct in de kiem: " 't Is een ongeluk, punt ! Vaststelling van de juiste omstandigheden en de ondervraging van de getuige kunnen wachten tot de P.V. later op de avond.. Of beter nog: morgen op den buro ! Verdikke, wij gaan madam Coulier hier toch geen fleures laten opscharrelen zeker ! Gij pakt uw velo en rijdt al rap terug naar café 'Lekkerbek', daar op den hoek aan 't eind van de straat, waar ze een telefon hebben en belt om de ziekenkar en doktoor Loenders. En als ge geen antwoord krijgt, zijn die misschien nog bij dat eerste accident van daarjuist, in de abri. Zegt dat ze langs hiér komen, maar houdt het nondedju stil voor de mensen hé! Ik wil hier straks géén zotte bende curieuzeneuzen op mijn vel krijgen, verstaan ?! Ik blijf hier voor de eerste vaststellingen...Maar treuzelt niet hé ! "

En zich naar Rachel wendend, die stil stond te bibberen van alteratie: " Ga maar rap naar huis, Vrouw Coulier ,maar zwijgt over wat hier gebeurd is, verstaan ! ? Ik zie u morgen om tien uur op de buro in Nieuwpoort...Allee, zal 't gaan , peis-de ?"

Voor de abri stonden nog wat buren geschokt te kwebbelen rond de paal van de straatverlichting. Toen Rachel Jetje stil bij de arm wegtrok uit de kring, vroeg deze verwonderd: " Hebt ge Joseph nog gevonden ?"

" Ja, bij de grote kommandobunker tegen 't strand aan café 'De 'Welkom'...Die twee gendarmen hébben hem..."

" En wat gaan ze met hem doen ?" vroeg Jetje benepen terwijl ze het hekje van haar voortuin openduwde.

" Meenemen naar Nieuwpoort, tiens ! " Maar in de pikkedonkere doorloop naar de achterkeuken barste ze plots los: " In de lijkenkar, verstaat ge ! Hij is dood ! "

" Hoezo, dood ?...Joseph ?" stamelde Jetje versteend. Maar haar vriendin duwde haar met de rug tegen de muur en siste in haar gezicht:

" Wel ja: morsdood ! Die kloot heeft zich misstapt ! Verblind door de straffe lichtstraal uit de zaklamp van de gendarmen ! Van 't tweede verdiep boven die hoge bunker naar beneden gestuikt en zijn nek gebroken ! Morsdood ! Verstaat ge wat dat wil zeggen, Keuntje ?...We zijn rijk, meisje, schatrijk als we willen !! Maar zwijgt lijk een graf hé ,dat Joseph dood is !"

" Joseph dood ? Zo ineens ? Dat geloof ik niet ! "

Rachel scheen haar niet te horen: " En als we 't goed spelen is alles wat hij van Pylieser erfde nu van óns !  Héél de rederij met de vier schepen ! En àl zijn los geld: tégen het miljoen, als het niet méér is ! "

Toen Rachel haar plots wild begon te zoenen, wrong Jetje zich bruusk los :"Zeg, zotte ! Zal 't gaan ,ja !!" Ze liep als verblind kwaad verder naar de achterdeur.

Plots struikelde ze in het donker over een bundel kleren en viel met een gil pardoes op een vent ! Zeker een zatlap die daar in 't donker zijn roes lag uit te slapen...

In de verwarring kon ze nog vlug de keuken binnenglippen, het licht aandraaien en het slagersmes grijpen.

De landloper richtte zich slaperig op en kroop kreunend recht in het verlichte deurgat...Een beangstigende beer van een vent, met een verwarde snorrebaard en een indrukwekkende kop haar. En die zwarte ogen die gloeiden als karbonkels in het getaande gezicht ! Jetje loste een wanhopige schreeuw: " Dis ?!...Dis, zijt gij het ?!"

Maar dàt was natuurlijk onmogelijk: Dis was al eeuwen dood ! Ontploft en in het niets verdwenen ! Juist, in het niets verdwenen, zonder een spoor na te laten...

De landloper rochelde een rokersfluim op en spuwde op de grond: " Wel-wel ,Tante Jetje ! ...Herkent ge mij niet meer ? 't Is ik: Leon ! ...Leon Petré van naast de deur ! "

Rachel liep rap om hem heen en ging manmoedig naast haar hartsvriendin staan: " Wééral een SS-er zeker ?"

Zohaast iedereen van de verrassing was bekomen, kon Leon aan tafel zijn verhaal doen wat hij de laatste jaren had meegemaakt en waar hij heel die tijd was gebleven.

" Bij de laatste gevechten in Berlijn zijn ik onder een ingestort huis bedolven geraakt. Maar niet geplet hé ; ik kon daar vrij rondkruipen onder dat puin....Ik heb mij daar een tijdje stillekens verdoken tot den oorlog gedaan was en heb daar in die zelfste ruïne burgerkleren kunnen vinden...Toen het weer kalm werd en de stroom vluchtelingen opnieuw in gang schoot, heb ik mij aangesloten bij een vrouw met een kind...Gertruda, heette ze...Dan zijn ik zogenaamd als haar vent verder naar het westen van de stad getrokken in de hoop voor ons bij Joseph en zijn lief onderdak te vinden...Maar zijn huis lag in puin en niemand van de geburen wist of ze nog leefden of waar ze waren! ...Dan zijn wij verder in die straat maar in het verlaten huis van Ward Hermans ingetrokken dat nog half recht stond en de kelder vol weckpotten conserven stak..."

" Ward Hermans ?" onderbrak Rachel met zichtbaar leedvermaak: " Die smeerlap hebben ze een paar maand geleden juist veroordeeld tot levenslang! "

" Juist goed ! " vond Leon, tot verbazing van Rachel. " Wij zijn daar dan blijven plakken tot al het eten, dat wij er vonden, op was en de Amerikanen eindelijk in hun Berlijnse sector binnentrokken. Ze hebben daar alle huizen geconfisceerd om in te kwartieren en ons daar weggejaagd uit Dahlem en mij gedwongen naar België terug te keren. Later, in het verzamelkamp heb ik kunnen tekenen voor het vreemdelingenlegioen en onderweg in Sidi-Bel-Abbès in den Afrique zijn ik op de Penjaert van Oostende gevallen..."

" Ja, dat wisten we al..." zei Jetje: " Uit uw antwoorden op de vragenlijst, die Joseph u opstuurde...Maar van uw laatste vlucht uit het legioen wisten wij niks."

" Ha ja...In het begin was dat daar nog plezant, omdat het regiment nog aaneengesloten vocht. Maar nadien hebben ze ons in groepjes van zes verdeeld over al die dorpen in het oerwoud, om een bende rijstkakkers op te leiden die in feite geen goesting hadden om te vechten...Eén vuile rotboel, ja ! ... Op 't laatste besloot de Penjaert om het af te trappen, en ik zijn dan maar mee gelopen... Na zeven nachten stappen door de bossen en overdag met één oog te slapen zijn we dan in Siam geraakt. Daar hebben we een tijdje uitgerust bij vriendelijke mensen en zijn dan achteréénvolgens met verschillende boten als stoker of matroos tot in Rotterdam geraakt..."

" Ja, het laatste kaartje dat Joseph kreeg kwam van Kaapstad, als ik mij niet vergis..."

" Ja, Joseph! ..." bromde hij: " Hoe stelt die het nog in de bak ?"

Maar vooraleer Jetje zich kon verspreken, haakte Rachel al in: " Die zou een dezer weken vervroegd gaan vrijkomen uit het gevang van Brugge ! Hij heeft veel strafvermindering gekregen omdat hij naar het schijnt toch zo'n goeie vaderlander was geweest en joden heeft geholpen"

Leon merkte de blikken van verstandhouding blijkbaar niet die Rachel naar Jetje wierp en vervolgde duidelijk vermoeid: " Al bij al zijn ik toch content dat ik voor het vreemdelingenlegioen heb gekozen, in plaats van heel die tijd in het gevang weg te rotten ! "

" Vooral omdat gij waarschijnlijk géén strafvermindering zoudt gekregen hebben ! " sneerde Rachel: " Want véél levens van weerstanders gaat gij wel niet gered hebben, gelijk die held van uw broer ! ..'t Kon niet meer óp : Een Duitse jood en een Engelse vlieger !  Jawatte hé " grijnsde ze vals.

Twee uur later, toen iedereen rap gegeten had, trok Jetje naar bed, óp van de zenuwen. Joseph dood...,ze kon het niet geloven ! Zo'n goeie jongen ! Zo triest aan zijn einde gekomen, na al de miserie die hij de laatste jaren had meegemaakt. En nog zo jong, Jezus-Maria-Jozef ! Ze zou morgen vroeg, éérste werk, bij de garde gaan vragen waar zij kon gaan groeten en hoe het stond met de mogelijke begrafenis...Maar vreemd genoeg raakte de plotse heropstanding van Leon haar koude kleren niet...Waarschijnlijk omdat zij zijn dood in Steglitz mentaal nooit aanvaard had ?...

Toen Jetje was vertrokken, bleef Rachel nog een hele poos met die ongenode gast napraten. Ze legde het er dik op dat hij inderdaad óók een gezochte SS-er was, al liep hij dan al jaren met valse papieren rond...Want dan zou hij ook wel eens voor vier jaar de bak in kunnen vliegen hé ! Gelukkig dat er in feite niéts hem aan de persoon van Leon Petré kon linken, tenzij de geburen hem zouden herkennen, natuurlijk! ..."

" Wat dan nog ? 't Vreemdelingen Legioen heeft mij witgewassen hé ! Maar neen, zijt al gerust, mij gaan ze niet herkennen ! Hiér blijf ik niet rondlopen hé ! En zelfs dàn kan niemand echt bewijzen dat ik de Leon Petré van vroeger zijn..."

" Al goed, want in feite ligt dié Leon Petré begraven op het kerkhof van Nieuwpoort ! "

En Rachel vertelde over het goedbedoelde bedrog van Jetje met het aangespoelde lijk in de Geul, na de bevrijding in september '44: " Als ge nù moest willen beweren niét dood te zijn, zoudt ge nog veel last hebben om dat te bewijzen, met uw valse papieren...En Jetje zou veel ambras krijgen wegens de valse aangifte van uw dood ! Van hààr moet ge dus niet vrezen dat ze u gaat verraden als de oud-SS-er Leon Petré! "

" En gij zélf, madam Rachel ?"

" Och, mij hebt ge niets misdaan, als ge maar niet te lang voor mijn voeten loopt...Neen, voor ons is de Leon zo dood als een pier ! ...Daarbij, ik heb heel goede relaties met een rederij in Breskens, In Holland , waar ge rap aan de slag zoudt kunnen gaan op een vissersboot...een treiler."

" Een treiler ? Zo'n moderne metalen schip ?! Dedju Rachel: liever vandaag dan morgen ! Als dàt zou lukken, zal ik u eeuwig dankbaar zijn ! ..."

Wel-wel, da's nieuw, dacht ze...

In bed verraste Rachel haar vriendin met de mogelijke ontwarring van het kluwen, veroorzaakt door de dood van Joseph en de verrijzenis van Leon. Hoofdzaak was dat, primo, deze laatste nooit mocht weten dat zijn oudste broer precies vandààg was gestorven...En segundo, dat Leon nooit iets mocht vernemen dat hij de nieuwe erfgenaam was van Pyliesers nalatenschap. Daarom moesten ze zo rap mogelijk zorgen voor een discrete verdwijning van dit laatste overlevende petekind van de Gerard! ..De 'échte' Leon lag voor het oog van de wereld immers veilig begraven op het kerkhof van Nieuwpoort, en daarmee uit ! ...En binnenkort zou Joseph daar ook liggen en konden ze eindelijk eens deftig over de verdeling van die nalatenschap gaan spreken bij de notaris Legein ! ...Het voorstel van Florizone kwam iedereen goed uit...En ook Joseph had er, juist vóór de abri ontplofte, zijn instemming mee betuigd...In bijzijn van viér getuigen nogwel ! Enkel mondeling, weliswaar, en nog niét getekend, maar dààr moesten de levenswijze heren maar een "praktische mouw aan passen" ! Als Jetje en zijzelf alle twee akkoord gingen om onderhands maandelijks wat gouden ponden aan Leon te geven, zoals ze ook voor Joseph van plan waren geweest, hoefde er geen haan te kraaien naar de vervelende verrijzenis van die kwibus !

De volgende morgen kraaide er inderdaad géén haan toen, vóór dag en dauw, Rachel en Leon met de eerste tram richting Knokke naar Breskens vertrokken...Daar hielp ze hem tegen de middag aanmonsteren bij rederij Maes, toevallig dezelfde naam als die hij zélf opgaf...En voor de dag om was, had Leon een proefcontract voor drie maanden op zak en zat hij knus 'op kamers' bij een oude Zeeuwse weduwe.

Bij het afscheid dien avond vroeg Rachel nog of hij het gewoon zou kunnen worden bij die kaaskoppen.

" Geen énkel probleem, madam Rachel ! Per slot van rekening, Nieuwpoort of Breskens: een boot is een boot !