B54Bis.      EEN LAATSTE "SIEG HEIL! "                          

Na de rampzalige nederlaag voor Moskou in de winter van '41-'42 lag Hitler even naar adem te happen in de touwen ,maar niét voor lang. De Duitse voorjaarsoffensieven deden de hoop weer opflakkeren. Rommel rukte met zijn versterkt Afrikakorps op 21 jan 42 in 17 dagen 400 km vooruit, van El-Agheila tot Tobroek op de Egyptische grens. Op 27 mei 42 hervatte hij samen met de Italianen de aanval, wierp de Engelsen op 23 juni over de  grens en werd pas eind juni te El Alamein gestuit, op 100 km van de Nijl. Niet zozeer door de Britse weerstand, dan wel bij gebrek aan benzine. Want op de duur werd 75% van zijn bevoorradingschepen, komend vanuit Italie, gekelderd door RAF-bommenwerpers, gestationeerd op het eiland Malta.             

De Duitse U-Boten torpedeerden echter op hun beurt per maand op de Atlantische Oceaan meer konvooien dan de geallieerde scheepswerven konden vervangen. Daarenboven konden de Engelsen niet beletten dat onder hun neus twee Duitse slagschepen en een zware kruiser (Scharnhorst, Gneisenau en Prinz Eugeen) die werkloos in Brest geblokkeerd lagen ,plots door het Kanaal naar Kiel ontsnapten. Deze zouden later naar Noorwegen doorvaren om er de westerse konvooien naar Mourmansk te bedreigen.         

Wél voerden de geallieerden in de loop van 1942 verschillende succesrijke commandoraids uit op de Duitse Atlantische kustverdediging. Maar aangezien deze steeds zonder veel verliezen werden afgeslagen kreeg Hitler de bedrieglijke zelfzekerheid dat, mits zijn Atlantikwal verder te versterken, hij elke serieuze invasiepoging in de kiem zou kunnen smoren. Ook al betaalden de geallieerden met hun raids soms zwaar leergeld, toch werd het beoogde doel steeds bereikt en deden zij daarbij een ondervinding op van onschatbare waarde. Zo konden ze op 27/2/42 in Bruneval bij Le Havre de voornaamste onderdelen van een nieuwe Duitse radar voor onderzoek meenemen. En op 28/3 ramde in St-Nazaire een soort zelfmoordcommando een met mijnen volgepropte torpedoboot in de sluisdeuren van het enige droogdok voor Duitse slagschepen in West-Europa en vernielde dat volledig. Op 19 augustus voerde een Canadese divisie een bloedige (maar leerrijke) landingstest uit in Dieppe waar van de 5.000 ingezette manschappen er na drie dagen zware gevechten slechts 1.500 terug in Engeland geraakten. De Duitsers jubelden:  nu hadden de geallieerden vast wel hun lesje geleerd! Dat zou twee jaar later in Normandië inderdaad  blijken...       

Ook in Zuid-Rusland ging het Hitler angstwekkend goed voor de wind. Vanuit de sector Charkov trokken de As in juni 42 weer in de aanval. Ze veroverden in juli heel de Donbocht en bereikten de brandende olievelden van Maikop op 8/8, Stalingrad op 20/8, de berg Elbroez in de Kaukasus op 21/8 en het oliecentrum Grosny begin september. Maar op 100 km vóór de Kaspische Zee waren zijn troepen totaal uitgeput en het offensief bloedde dood bij gebrek aan voorraden. Alle reserves aan manschappen, bewapening, munitie en brandstof waren opgebruikt. Daarenboven werd de 1.000 km lange noordflank van deze aanvalsspits tussen Voronesj en Grosny in hoofdzaak beveiligd door de minderwaardige "geallieerde  divisies". Dit moést onvermijdelijk op een ramp uitlopen!

Omdat het offensief ver vóór het beoogde doel stilviel, ontsloeg Hitler nog een paar legerleiders en liet nu in Stalingrad - een langgerekte industriestad langs de oever van de Wolga - àlles op àlles zetten. Héél de maand oktober werd om de ruïne van elk huis of elke kelder verbeten gevochten. En ook al vorderden de Duitsers langzaam maar zeker naar de havenkant ten noorden én ten zuiden van de stad, hun schrikaanjagende verliezen voorspelden een rampzalige winter...De tweede al ,terwijl de éérste nog steeds op de maag lag...

B55.FRISEURTJE HUSSAK,

‘Coiffeur pour Dames’...

                          Juli 1942.

Jupp voelde zich als nieuwgeboren. De dreiging om in versterking naar het Oostfront te worden gestuurd was blijkbaar definitief afgewend. Leutnant Gleiwitz, het chagrijnige hoofd van de vuurleidingsbunker, was als zoethoudertje met dertig ‘gezonde’ mannen eerst naar de Keulse Heimat in spoedverlof vertrokken om vervolgens van thuis uit recht naar Rusland door te reizen. En iedereen die hem uitzwaaide dacht:" Opgeruimd staat netjes.!"

Op de koop toe had de batterij evenveel vervangers  gekregen om de gaten op te vullen: vooral slachtoffers van het Russische winteroffensief voor Moskou, mannen met vrieswonden en amputaties die hen ongeschikt maakten voor velddienst bij het voetvolk... Jupp vond dat hij zeker niet mocht klagen want hij had in feite twee man bovenop gekregen. Tsjechen, weliswaar, Hussak en Svoboda, en op eerste zicht eerder lijntrekkers dan ijzervreters, maar Jupp zag wel iets in die mannen. Ze hadden vorige winter in Rusland alle twee wat bevroren vingers en tenen verloren, maar lieten dat niet aan hun hart komen...Het Duits dat ze spraken was moeilijk te verstaan en zeer approximatief, maar druk ondersteund door vriendelijk onmilitair handgezwaai ,wat veel goed maakte.

Svoboda beweerde "‘in Zieviel"’ (burgerleven) banketbakker geweest te zijn en bleef dus in de keuken om alvast met uienstoven zijn kunsten te bewijzen. Maar Hussak claimde onversaagd de titel van ‘Coiffeur pour Dames’, en liet tot steun voor zijn vakmeesterschap als een echte hypnotiseur een Praagse gouden medaille aan een lint voor Jupps neus slingeren. Hoe het ventje het geflikt had was een raadsel, maar hij wist reeds dat er vijftien vrouwen op de batterij werkten: ”" Wij delen de winst, chef, sam-sam, und deine Dame gratis!" ” 

“Deine Dame ?” Die gatlikker was hier nog geen dag en wist al van Marie af ? Een beetje te voortvarend, onze Sigi, vond Jupp, en benoemde hem voorlopig voor één maand tot exclusief verantwoordelijke van de kuisploeg, met – (moest dat tegen slaan) – een mogelijke vaste benoeming tot latrinereiniger in continudienst:

"” Verstanden, du Mistschwein ?!... Und jetzt Raus! "”.

Een klein foutje, besefte Jupp al gauw. Want als verantwoordelijke chef-kuisploeg kon de man natuurlijk moeiteloos in alle hoekjes van de kazerne rondneuzen en met iedereen aanpappen. Vooral de niet-rokers had hij vlug opgelijst en bood hen wekelijks een avond gratis en onbeperkt '‘saufen'’ in een bepaald dorpscafé naar keuze, in ruil voor hun rantsoen tabakswaren. Na afloop bracht hij zijn drinkebroer tijdig terug naar de kazerne, want zelf werd hij nooit dronken. Hij leek de beminnelijkheid zelve, maar beschikte wél over een fenomenaal geheugen. Binnen de week was hij met Jan-en-Alleman dik bevriend, kende hij de doopceel van de vier smokkelende cafébazen in het dorp en begon hij doodleuk met zijn gladde tong en zijn ‘zwarte’ ruilmarkt iedereen gelukkig te maken.

 Hussak stuurde ,na een maand kuisen ,Marie als eerste de arena in om Jupp tot betere gedachten te brengen. Met de dringende boodschap dat het wel jammer was zo'’n goeie coiffeur de schijthuizen te laten uitspuiten...

"“ Goeie coiffeur ?! Maar Marie, hoe weet gij dat ?!”"

"“ Van hem zélf, tiens! Hij heeft ons in de keuken zijn fotoalbum laten zien van vroeger in zijn Heimat, toen hij die concours had gewonnen van ‘Soir de Paris’: in zijn chique ‘salon de coiffure’, met hém en zijn vrouw vooraan en zijn pa en ma vanachter. Ze deden zowel het knippen van '‘t mansvolk als ’'t krullen van ’'t vrouwvolk! En voor het blonderen heeft hij z'’n eigen recept: een geheim crèmetje met ‘ôo-oxinée’ (of waterstofpéroxide in '’t Nederlands) Een groot succes want iedereen wilt de dag van vandaag wat blonter zijn hé! Alleine die Deutsche Soldaten wollen nicht geblondiert worden! ”",stelde zij spijtig vast.

"“ Deshalb sind wir ja Rheinländer, Schatz! Nur die blöden Preussen sind blond, und die dummen Mecklenburger! Ein Mann mit ein Bischen Gehirn lasst sich doch den Kopf nicht farben, Mensch!' ”

"“ Maar Schatteke, zoudt ge MIJ niet gaarne eens een beetje lichter van kleur zien op mijn haar, lijk een echte Duitse Mädel ? Toen ik een klein Mädchen was had ik ook bijna wit haar, van de zon en de zeelucht...En zie mij hier nu lopen met mijn triestige houten kop: noch vis, noch vlees! Het trekt zelfs naar het lichtbruin van ’'t vliegend schijt!"

” En monkelend trok ze hem aan zijn hemd dichterbij om in zijn oor te fluisteren :" En hij heeft zelfs potjes waarmee ik bij mijneigen het haar in mijn oksels en op mijnen buik wat kan opfrissen als ge dat wilt...Da’s toch weer eens iets ànders hé! ...Zoudt ge niet content zijn van eens op een echte blonte Mädel te liggen? Hé, mijn klein zwijntje, dan kunt ge tijdens ’'t ficken aan ‘je blonde Ilse’ denken, je eerste lief van twintig jaar geleden. Ik zal onderwijl zelfs in '‘t Keuls piepen van 'Joa Jupp joa! Tiefer! Tiefer! Du wild-Schwein!”..".

Bon. Hussak werd dus van de gemakken gehaald en kreeg zijn kamertje in de kazerne om het naar eigen smaak om te toveren tot ‘Friseursalon’. Zijn voorganger, die nu weer door de Russische steppe mocht ploeteren, had altijd zijn gereedschapstas rondgesleept door heel de batterij, maar dat was beneden de standing van onze Figaro...Na een weliswaar hoffelijke rooftocht langs de geschrokken burgercollega’s van Nieuwpoort en Middelkerke geraakte zijn ‘Geschäft’ in een knip volledig uitgerust, schabben vol potjes met huid- en haarcrème, baardwater, odekolon en reukverstuiver-met-rubberpeer inbegrepen. En aan de muur een grote foto van de hoogblonde Kristina Söderbaum, het sensuele hoofdpersonage uit '‘Die goldene Stadt'’: de zogenaamd ‘aangebrande’ Farbfilm die pas deze winter zou uitkomen, maar waar alle meisjes nu al heet op liepen... Heel dat kleurrijke decor van Hussaks salon was misschien een ietsje té voor een herenkapper in een kazerne, maar het vrouwvolk waar hij op aasde mocht óók wat in de watten gelegd worden, vond hij als excuus tegen de bedenkelijke frons van Jupp...

Marie was in elk geval heel content van zijn kunstgrepen en haar nieuwe kleurtje. En vooral van die ongevraagde massage van haar schouderspieren waar ze het warm van kreeg, plus het aanbod om hem van nu af aan maar ‘Petr’ te noemen...Hij was wél zo geslepen om haar op geen enkel moment van de geanimeerde conversatie in verband te brengen met zijn heer en meester Oberfeldwebel Deutinger, waardoor zij al vlug de illusie kreeg dat zij deze speciale behandeling enkel te danken had aan haar mooie ogen...Een echte charmeur, dat mannetje: misschien wel een ‘negen-Rudolf’-punten waard, als hij niet zo klein was geweest! Jammer dat damescoiffeurs in het algemeen zo'’n povere reputatie hadden ‘in-bed’, want anders kon ze misschien even wegdromen tijdens de esbattementen van de Jupp...En het leek wel of haar Figaro iets van haar fantasietjes rook, want op het einde schoof hij haar zelfs met een vette knipoog een potje toe met crème om zelf zogenaamd de mogelijks slecht-gedekte haarwortels even bij te kleuren..."”Achtung! Zehn minuten! "” waarschuwde hij met opgestoken vingertje.

Och, en waarom ook niet, zeg ?!...

Door zijn spoedverlof en al die veranderingen bij zijn keukenpersoneel had Jupp niet veel tijd gehad om zich wat te ontspannen met zijn hobby in Studio Hasard. En collega Paul Hazaert had het de laatste weken blijkbaar óók druk gehad, want het atelier lag er ietwat rommelig bij en dat beviel Jupp allerminst. Al die randknipsels van negatieven op de grond en stof op de werktafel! Hij had een kraakheldere lichtplaat nodig en dat moest hij meneer Paul toch eens goed aan het verstand brengen!

Juist nu hij zoveel werk had! Drie filmrolletjes met de suggestieve kunstfoto’s die hij van de ‘kleine’ Mariette had genomen moesten nog nagekeken en gesorteerd worden: weliswaar een aangename bezigheid want er waren pikante poses bij en ze had een aantrekkelijk lijfje. Daarbij moest hij doorlopend aan Marie denken zoals die Hussak haar had opgetut...En gaandeweg begon hij te overwegen of hij zijn fotomodel ook niet eens een ander haarkleurtje zou opdringen...Blond stond op foto zoveel engelachtiger dan de ietwat versleten banale brunette die ze van nature was, en aan die valse onschuld kon hij met aangepaste belichting subtiel een pervers tintje geven... Maar hij vermoedde wel dat ze met zo'’n lichte krullekop last zou krijgen met haar broer en besloot die aap één dezer dagen eens wat manieren te leren...

  In de kazernekeuken sloeg het nieuws in als een bom! Jupp kwam zijn vrouwen om één uur herhalen wat hij zojuist op de radio had gehoord: Prinses Lilian, de kersverse bruid van de koning, had vannacht een zoon gekregen! Na een vrolijke uitbarsting van moederlijke lachjes bij de rijpere vrouwen en wat dwaas gekakel van Mariette gooide Marie volop roet in het eten :"Wanneer was die wondermooie toverprinses met haar engelengezicht ook weer getrouwd, zei je ?...

Probleem... Want niemand durfde er op te zweren...Na een korte discussie bleek de edelvrouwe immers twee keer getrouwd: eerst kerkelijk door Monseigneur Van Roey en pas een hele tijd làter voor het stadhuis...En wat telde er nu om...heu...bijeen te mogen slapen ? Want dat deed een koning blijkbaar ook, hé, die vuile pitou! Ha-ha, zeg! En als ze goed kon tellen, zelfs een stuk vooraleer écht getrouwd te zijn! ...Dàt voor een KONING! ...Foei!

Maar allee, de kleine zal vaneigens veel te vroeg gekomen zijn, hé...Met al deze internationale spanningen  die onze Leopold ocharme de laatste tijd heeft moeten verduren! Eerst dien autobots bij Küssnach in Zwitserland ,met Astridje ,onze jonge koningin :dood hé, ocharme ! En dan die verloren oorlog en al die zever met zijn schijters van ministers die naar Engeland gingen lopen! Een mens zou voor minder zijn pedalen verliezen hé! En '’t is tenslotte toch ook maar een vent...En een schone vent op de koop toe, met permisse gezegd ,zo'n frisse krullekop ,lijk hem daar op de foto zo triestig achter dien pinnekensdraad staat te treuren...Da’s toch te verstaan dat die nieuwe prinses hem heeft willen troosten hé...En wie van ons zou er zich niet laten doen als zo'n’ schone vent '’s nachts van al die miseries niet meer kan slapen...

Ja, daar waren ze het allemaal over eens: zo'’n schone vent troosten, daar mochten ze dat arme meisje niet voor miszien...Alhoewel...Veel vuile venten vonden die prinselijke Trien rechtuit gesproken een hete doos, waarmee ze zo ook wel eens wilden uitglijden...

Want eerlijk gezegd...Er waren in Belgenland nog véél meisjes waarvan de venten achter pinnekensdraad stonden te treuren! Hé Victorine: wat gij ?!...En lijk gij zijn er hier in '’t dorp toch zeker nog een stuk of drie-vier! Moest gijder allemaal ineens een kind krijgen, de paster zou nogal een kop trekken, peins ik...

Ook Jetje was niet erg te spreken over die Koninklijke uitschuiver. Dat Marie voor haar neus op de vingers tellend slechts met moeite tot zeven geraakte, kon haar niet zo erg schelen...Dat gebeurde blijkbaar ook in de beste families, al was het wel een heiligschendende openbaring...Maar heel die komedie over Leopold die in zijn kasteel van Laken zogenaamd het harde lot van zijn krijgsgevangen soldaten deelde, terwijl hij in feite lustig met de freules in het hooi van zijn Koninklijke stallen dook: dàt vond ze niet komielfo!

 “"Wat nog eens bewijst dat de rijken en de bazen ons voortdurend van alle leugens wijsmaken waar wij blind intuimelen! Allemaal om ons braaf, godsvruchtig en dom te houden en ons beter te kunnen uitzuigen! IK ga die Rooie  Steiner nog moeten gelijk geven: ge weet wel, dien zotten schoenlapper die indertijd die bommen gesaboteerd heeft waar Dis mee verongelukt is! "”

"“ Waar dat gij nog over spreekt, Jetje! Dat is verdimme vier jaar geleden, mens! Dien rotzak is van tien-negen al lang dood: Franco heeft hem in Spanje zijn verdiende loon gegeven en er kipkap van gemaakt! "”

"“ Ja,vergeet het! Dien zot zit gezond en wel in Rusland: Joseph is hem daar overlaatst nog tegen ’'t lijf gelopen, zie! Twéé keer zelfs! ”..."

Marie versteende, en keek haar vriendin geschokt aan: ”" Als we plezant over dat kind van Leopold klappen, moet gij niet over Rusland beginnen, hé Jetje! Ge weet dat ik daar niets meer wil van horen! "”

"“ Maar IK heb een brief van Joseph gekregen die daarover spreekt! Wilt ge niet weten hoe hij het stelt en wat er nog zoal in staat ?"”

"“ Georgette! Steekt er voor mijn part de stoof mee aan, met uw verdomde brief! Ik wil die naam niet meer horen, verstaan! Schluss!" ”

 De brief van Joseph die Jetje zojuist had ontvangen was anders wel interessant...Hij beschreef er zijn laatste tussenkomsten met zijn nieuw snelvuurkanon bij het uitmoorden van de vergeefs aanvallende Russen en de uiteindelijke "opruiming" van het omsingelde moeras. Hoe hij bij de schifting van de krijgsgevangenen plots weer op Steiner was gevallen en hem de raad had gegeven zich zo vlug mogelijk op te geven voor het nieuwe leger van Generaal Vlassov, als hij niet wilde creperen in een van de reusachtige gevangenkampen. Maar hij schreef ook dat hij bevorderd was tot korporaal-chef bij de pantserafweer en nu zijn eigen persoonlijke tank had. En dat hij, door zijn hielwonde, nu in zijn open rupswagen van 't éne gevecht naar 't àndere  rééd, zonder nog een stap te voet te moeten marcheren.

Zo eindigde hij zijn inzet aan het Oostfront toch in schoonheid ,schreef hij, want dat de oorlog op zijn einde liep was nu voor iedereen wel duidelijk. In de Oekraïne rukten de Duitse troepen op naar de Wolga, en iedereen wist dat dit voor de Führer het einddoel was van operatie ‘Barbarossa’. Idem voor het Afrika-korps, dat in razend tempo vorderde naar het Suez-kanaal en dààr eveneens halt zou houden...En zelfs de Anglo-amerikanen zullen nu wel inzien dat ze op zee met een maandelijks verlies van 600.000 Brutoregisterton aan kostbare scheepsruimte het best een vredesakkoord met ons kunnen afsluiten. Het Vlaams Legioen ging nog even helpen bij de opruiming van Leningrad, maar daarna was het goed geweest! Hijzelf verwachte in elk geval tegen Weihnachten weer thuis te zijn om van de emoties te bekomen..

Ja-watte! Als dat geen goed nieuws was, zeg!

B56:  PAUL HASARD, LEERLING TOVENAAR.

       Westende, 1 augustus 1942.

Jupp voelde dat er iets scheelde aan zijn zakenrelatie met zijn ‘collega’ Paul. Waar die man in feite steeds losser met hem zou moeten omgaan door de toch aangename werkverdeling die zij onderling hadden afgesproken, werd die stomme Hasard in tegendeel met de dag schichtiger... Die vent voelde zich bij Jupp allesbehalve op zijn gemak, ja leek zelfs bang te zijn !... De Duitser vroeg zich af of de man, als goede patriot, enkel in bijzijn van vreemde militairen zo op de toppen van zijn zenuwen leefde, of meer in het algemeen de stress van de oorlog steeds moeilijker verdroeg...

Niet te begrijpen: de fotograaf verdiende toch deftig zijn brood, nu hij met hem samenwerkte... En Jupp kon zich moeilijk inbeelden dat Paul juist door deze vlotte samenwerking scheef bekeken zou kunnen worden door zijn medeburgers: iederéén in Westende ‘schnabbelde’ toch min of meer met de bezetter...En voor zover hij zich herinnerde had hij die teerhartige sukkel toch nooit afgesnauwd of onheus behandeld. Neen, hij zag geen énkele reden waarom Paul speciaal angst zou moeten hebben voor Jupp als Duitser, of voor de bezetters in '’t algemeen... Die deden hem toch niets... De Engelsmans, ja, met hun geregelde nachtbombardementen op Oostende: dat een bangschijter het dààrvoor in z’'n broek deed of een zenuwinzinking kreeg, dat kon hij nog begrijpen... En nu ook de Amerikaanse luchtmacht begon mee te doen, zou dat er voorlopig niet op verbeteren... Maar wie had er hier in Westende nu in godsnaam last van de Duitsers, Donnerwetter! ?...Ach Scheisse, met die Vlaamse slapjanussen was het ook altijd wat!

Natuurlijk wist Jupp ook wel dat zijn lucratieve hobby niet helemaal koosjer was: pikante foto’s van halfnaakte jonge dames maken en die dan doorverkopen aan gespecialiseerde magazines kon bij pilarenbijters, op eerste zicht, ietwat choquerend overkomen. En moesten ze twéémaal kijken, met een loep bijvoorbeeld, zouden ze hier en daar wel een uitschuiver over de grens van het burgerlijke fatsoen kunnen ontdekken. Maar ze waren tenslotte niet voor burgers bedoeld, maar voor eenzame soldaten hé! En vuile pornofoto’s kon je dat moeilijk noemen: daarvoor zou hij hier nooit een welwillend model kunnen verleiden, en die simpele Mariette al zeker niet. Zijn collega Paul was natuurlijk op de hoogte van Jupps ‘beeldige’ kunsten, en vreesde misschien ,als het scheef liep – ,voor een eventuele verzegeling van zijn atelier... Maar om daarvoor al ruim twee maand met de daver op je lijf rond te lopen, vond Jupp toch een beetje over de top. Hij moest de preutse man over dat heikele onderwerp toch eens wat sussend geruststellen...

Wat hem evenwel veel méér tegenstak was de groeiende vergronding van het atelier die misschien door deze angst was veroorzaakt! Als Jupp '’s zaterdags bezit nam van de werkplaats vond hij de laatste tijd een slordige stoffige boel, en hij haatte het om zo te moeten werken! Akkoord, hij kon af en toe uit de rommel op de grond wel een strook filmnegatief gebruiken om bij voorbeeld de gevoeligheid van zijn fotopapier te testen, maar dat mocht voor Paul toch geen reden zijn om zijn afval zo maar overal te laten rond slingeren!

Auw, het liep al tegen Sperrstunde! Jupp had nu zijn voorlaatste filmrolletje met wondermooie naaktfoto’s nagezien en keerde langzaam uit zijn droomwereld tot de allerdaagse werkelijkheid terug. Also Schluss! Hij wou er juist de brui aan geven toen hij plots een raar gevoel kreeg. Hij bekeek nu wat nauwkeuriger het gevonden stukje negatief dat hij al een hele tijd als grijsstandaard bij zijn laatste foto’s had gebruikt... Hij voelde het gelijk aan z'’n ellebogen: daar was iets vreemds mee...

Een controle van de zwarte snipper celluloid op zijn lichttafel bracht niet veel duidelijkheid... Maar toen hij het negatief onder de vergroter legde verscheen er een pietluttig stukje landkaart van de kust... Van Westende, bij nader toezicht: de twee huizenblokken langs de dijk tussen het ‘Westend Palace’ en de ‘Arendlaan’... Foto’s van de grote kadastervellen die Paul voor de commandant van de batterij had moeten maken op schaal 1/1000e... Om deze toe te laten er nauwkeurig de geplande bunkers en veldversterkingen bij te tekenen... Maar deze foto’s hier waren veel en veel kleiner... Schaal 1/100.000! ... Slordig om dat zo maar te laten rondslingeren, vond Jupp: dat was tenslotte toch ‘Geheimsache’ nietwaar ?!... Daar meende hij zelfs die dreigende stempel te lezen!

Vlug legde hij het strookje negatief onder de microscoop en voelde bij het scherpstellen plots zijn maagzuur opstoten van de schrik. Daar stond inderdaad in Gotische druk de vette stempel ‘Geheimsache!’! En toen hij langzaam en uiterst voorzichtig de rij strandvilla’s onder de verlichte lens van het objectief doorschoof, verschenen één voor één de betonnen mitrailleursnesten in de dijk met hun schootsvelden ,en de onderaardse verbindingsloopgraven naar de achterliggende huizen! En dicht bij de hoek van de ‘Arendlaan’ zag hij plots het massieve blockhaus "‘Seidlitz"’ staan, hoeksteen van de kustverdediging ‘Lakodam’! Onvoorstelbaar!

Versteend bleef Jupp een hele tijd voor zich uit staren, tot hij plots in actie schoot en wild op zijn knieën de grond afzocht naar nog àndere filmsnippers... Zes vond hij er nog, die op eerste zicht gelijkaardige landkaartjes vertoonden!... Zijn eerste opwelling was om Paul, die waarschijnlijk bij zijn gezin boven zat, ter verantwoording te roepen voor deze vérgaande slordigheid maar kon zich nog juist herpakken. Dit was nu eens het type-voorbeeld van een situatie waarin hij beter zijn hersens kon gebruiken dan woest in verontwaardigd Feldwebelgeschreeuw uit te barsten...

Het duurde even vooraleer alle stadia van het drama voor zijn geest de revue waren gepasseerd. Foto’s op zo'’n schaal van 1/100.000  noemde men normaal microfoto’s... En microfoto’s van geplande bunkerlinies hoorden enkel thuis in hogere legerstaven... ’Geheimsache! ’... En Jupp kon zich niet inbeelden dat Hauptmann Stolz van de batterij – of gelijk welke àndere militair - bewust aan Herr Hasard opdracht zou geven de dikke rol bouwplannen voor de versterking van de dijk in Westende op microfilm te zetten... Nog afgezien van het feit dat Stolz op zijn bureau met zo'’n formaat niet kon werken wegens gebrek aan de geschikte apparatuur...Tenzij iemand ànders, ver weg, die wél een microfoto kon uitvergroten, dit volumineus pak plannen wilde bestuderen... Voor de verzending van deze zware bundel inlichtingen was zo’'n klein formaat wel erg handig...en zelfs vereist ! Zoals ook de Discrete verzending, vooral..

Jupp haalde even diep adem en hernam de redenering. Als geen énkele militair aan Paul deze vreemde opdracht had gegeven, kwam die dus van een burger, een onbevoegde buitenstaander... Een spion dus, met andere woorden!...

Hij kon niet om het glasheldere besluit heen: Paul werkte voor een spionagenetwerk. Méér nog: als dat ooit uitkwam was die vent een vogel voor de kat! En zou hij in zijn val natuurlijk Stomme Jupp meesleuren! Want BIBI had bij Hauptmann Stolz deze Kunstfotograaf Hasard warm aanbevolen om de kadasterplannen van Herr Jean Peerdepoot op een handiger boekformaat te kopiëren...Of anders gezegd: als Stomme Jupp met zijn ontdekking van het complot naar de ‘Kettenhunde’ (scheldnaam voor de Feldgendarmen) liep, kon hij zich net zo goed, hier en nu, meteen voor de kop schieten!

 In diep gepeins verzonken ruimde Jupp het atelier op, sloot af en fietste als in trance het rustig slapende Bad uit naar zijn kazerne in ’Ons Rustoord’...

Friseurtje Hussak was er als de vliegen bij om van Jupps tijdelijke hersendood te profiteren.

"“ Zoals ‘Herr Chef’ wel gemerkt zal hebben zit mijn Zaloon constant vol met klanten die dikwijls van heel ver moeten komen en daardoor veel diensttijd verprutsen. Zou het niet interessanter zijn als ik een tweede Zaloon zou openen op het Bad, voor al de jongens die daar aan de versterkingen op de dijk werken of er in de villa’s gelegerd zijn ?... Het zou hen aardig wat kilometers besparen hé..."”

Jupp begon langzamerhand zijn Pappenheimers genoeg te kennen om wel te weten dat het voorstel van die gladjanus absoluut niet gestoeld was op z.g. zorgwekkende dienstverlet. Maar hij had er geen zin in om de bullebak uit te hangen en zich nog een bijkomend probleem op de hals te halen. Dus gaf hij de leperd twee dagen om met een in detail uitgewerkt voorstel voor de pinnen te komen waar hij met kennis van zaken al dan niet zijn toestemming aan kon geven. Ondertussen kon hij voort piekeren over een mogelijke uitweg uit het spinnenweb waarin hij door Paul Hasaerts schuld verstrikt was geraakt. 

Hij had al even overwogen van krommenaas te gebaren en de zaak op z’'n beloop te laten. Maar wegens de mogelijke militaire schade die daardoor veroorzaakt werd was zoiets voor een Duitse onderofficier ondenkbaar! Nog afgezien dat Pauls spionnenbende steeds driester zou worden en de man met z’'n stomme kop vroeg of laat toch in de val zou lopen. Om vervolgens tóch Bibi mee te sleuren in zijn ongeluk... Dus niét.

Het àndere uiterste - hem zelf gaan aangeven bij de overheid - had hij vanaf het begin verworpen wegens het gevaar opgepakt te worden voor schuldig verzuim en een gebrek aan militaire waakzaamheid. En dan was borsj-koken-aan-de-Wolga nog de zachtste straf die hij kon verwachten...Ook niets om smachtend naar uit te zien.

Hoe hij het ook draaide of keerde: hij kon enkel een geluidloze afloop verhopen door Hasard voor het blok te zetten en hem te verplichten zijn misdadige acties te stoppen... Maar dan liep de amateur-spion het risico door zijn eigen kamp ‘opgeruimd’ te worden als zwakste schakel en potentiële tijdbom! Of erger nog: dan liep Jupp zelf gevaar door die boeven geneutraliseerd te worden als mogelijke verklikker...

Na dagenlang beraad besloot hij open kaart te spelen: hij kon zowel Paul als zichzelf het beste beschermen tegen de potentiële moordenaars door die mannen een voorstel-onder-heren aan te bieden. Iets in de aard van:

"Schei onmiddellijk uit met dit belachelijke spionnengedoe en ik zal heel deze zaak vergeten. Maar mocht je wraak willen nemen op Paul of mij, weet dan dat ik mijn geheime maatregelen genomen heb om postuum alle vrienden en kennissen van Paul te laten aanhouden. De razzia zal door de overheid op mijn vertrouwelijke aanwijzingen breed genoeg worden opgevat om van heel uw groepje, familie incluis, zeker niemand te missen..."” 

Hij had al dikwijls gemerkt dat het dreigen met een nog groter - maar ongekend - onheil bij dergelijke duistere terreurchantages het meeste effect had. Probleem was nu een formulering te vinden waardoor deze dreigbrief door de tegenpartij niet misverstaan kon worden, maar tevens voldoende vaag - en vooral naamloos -– bleef. Immers, indien het epistel in handen van de Feldgendarmen zou vallen, mocht het geen enkele aanwijzing bevatten die naar Jupp kon leiden... Want dàn was hij zeker een vogel voor de kat!

De volgende zaterdag ging hij niet naar het atelier van Paul, maar bezocht hij na rijp beraad de bazin van het baancafé ‘Cambrinus’, een discrete bar met discrete ‘diensters’ even buiten Lombardzijde... Hij kwam daar soms met zijn leveranciers langs als ze iets vertrouwelijks te regelen hadden en wist dat deze ‘Madam’ hopeloos leed aan professionele amnesie.

In haar buro vertaalden zij samen onder vier ogen de Duitse tekst die hij op een vodje had geschreven in deftig Vlaams en de dame was zo vriendelijk het uit te tikken op één exemplaar neutraal papier. Waarna ze een fles echte Franse cognac cadeau kreeg en onmiddellijk vergat "‘dien Duts’ na Pasen nog gezien te hebben"...

Hij was er met zijn gedachten niet echt bij toen Hussak hem aansprak over zijn tweede ‘Zaloon’ op het Bad. De lepe vogel had een vooroorlogse kapperszaak opgesnord, centraal gelegen in de ‘Avenue des Portiques’ nummer 4, vlak naast de zogenaamde hulppost van het Rode Kruis in nummertje 2. De tent was eigendom van een Gentenaar die in '’40 naar Engeland was gevlucht en er vroeger enkel in het toeristenseizoen had gewerkt. Het pand stond dus nu al twee jaar leeg te verkommeren, maar was wel nog volledig uitgerust, twee wastafels en vier droogkappen voor dames inbegrepen.

"“ Wenn Sie gestatten, Chef: ich kann nach eine woche sauber machen gleich anfangen mit Friseurarbeiten für Damen und Herren! Wenn Sie gestatten und okee sagen Chef, und zwei Mann mit Putzen helfen, dann ist alles fertig in eine Woche. Alles so in Ordnung Chef ? Ja ?”"

Wat kon het Jupp ook verdommen! Hij stuurde de figaro met zijn fiat naar Dicke Papie, de Ortskommandant, om de opeising van het pand te regelen en werkte zijn krijgsplan verder uit om in alle stilte het idiote spionnenclubje rond Paul Hasard te neutraliseren...

Hun gebruikelijke uitstapje naar Oostende, die zondagmiddag, was niet wat je een hoogvlieger zou noemen. Marie voelde wel dat Jupp al sinds zijn terugkeer uit spoedverlof op een serieus ei zat te broeden –- iets met zijn puberende dochter, waarschijnlijk - maar was verstandig genoeg om hem niet de pieren uit de neus te halen. Nadat hij hun passage langs het rendez-voushotel ietwat afwezig had afgewerkt, besloot Marie om het er in het restaurant dubbel en dik van te nemen, zolang het nog bleef duren: hebben is hebben, en krijgen is de kunst!

“ Als hij onze vrijage wil verbreken, zal hij het zélf moeten zeggen! ” Zij was niet van plan het hem weer gemakkelijk te maken door plots te beginnen ruziën, zoals na die geile kletsen op haar gat vorig jaar! En tot hij haar voor de deur van de ‘Stella Maris’ goede nacht kuste, bleef ze opgewekt en poeslief alsof ze niets van zijn zorgelijke snuit merkte...

Maandagmiddag fietste Jupp met Hussak naar het Bad om zogenaamd het nieuwe kapsalon even te bezichtigen, maar reed daarna direct door naar Pauls Fotostudio. Zijn ‘vriend’ was binnen juist in gesprek met Jean Peerdepoot, maar Jupp liet goed merken dat hij Hasard onder vier ogen wilde spreken. Hij zette de knip op de deur zohaast de mankepoot vertrok en zag Paul ogenblikkelijk verstijven.

"“ Ja, Paul, inderdaad, het is serieus! Ga zitten! "”

En terwijl hij de man de mantel uitveegde voor de vuile verwaarlozing van het atelier toonde hij de verdachte filmafval die hij op de grond had gevonden.

"“ Microfilms, Mensch! Das ist doch ‘Geheimsache! ’ Wo hast du denn den Kopf, mit diesen verdammten Blödsinn! Spionen werden gleich erschossen: das wissen Sie doch!"

Paul stortte lijkbleek voor zijn ogen ineen. Jupp moest niets meer toevoegen: de overduidelijke gevolgen van de catastrofale ontdekking ontploften in het gezicht van de stomme leerling-tovenaar!

Jupp maakte het kort:" ” Luister goed, vriend! Ik wil niet weten wat hier allemaal achter schuil gaat! Maar hoe dan ook: deze onzin moet hier en nu stoppen! Goed verstaan ?!"”

Paul zat ineen gekrompen met zijn gezicht in de handen te wenen en scheen niet te merken dat de deur naar een mogelijke ontsnapping op een kier werd gezet. Tot Jupp het op z'’n heupen kreeg en de kwijlende sukkel met Teutoonse verve een klinkende oorveeg verkocht! Hij trok het gebogen hoofd bij de haren achteruit en schreeuwde in het betraande gezicht :" ” Stom Schijthuis! Kijk in m’'n ogen, verdomme! Versta je goed wat ik zeg ? Die onzin stopt hier en nu, kappisch ?!”"

Hasard knikte verwezen.

"“ Hier, kom mee in '’t atelier!... Drink een Schnaps en verman je een beetje! Als jij je hersens gebruikt kom je er misschien nog zonder kleerscheuren vanaf !" ”

Hij wachtte tot Paul een beetje bekomen was en zei toen wat rustiger:" ” Versta mij goed: ik wil van deze stommiteit niets horen! Ik weet van niks en voor mij is er nooit iets gebeurd... Maar als ook je vrouw daarvan op de hoogte was moet zij nu eveneens naar hier komen om te horen wat ik te zeggen heb, verstaat ge ?!"”

"“ Neen-neen! Liliane weet van niks..."”

"“ Bon, dan kunnen wij deze stommiteit onder vier ogen afhandelen... Ik heb een voorstel op papier gezet waarmee we heel dit drama geruisloos kunnen begraven: hier, lees het op je gemak en laat de betekenis goed in je bezinken... En geef het dan door aan je chef, of de idioot die jou in deze zaak heeft betrokken... De bedoeling is dat iedereen goed beseft dat het spel uit is. Lees nu maar... hardop!" ”

Hij schoof het getypte A4 naar Hazard toe die met bibberende hand zijn bril opzette, zijn keel schraapte en met trillende stem hortend voorlas.

“" Wij kennen elkaar, en vernoemen daarom verder geen namen. Ik wil u en uw idioterie vergeten, als gij er direct mee stopt en uit mijn oog verdwijnt. Maar moesten uw medestanders het in hun hoofd halen mijzelf of mijn vriend, drager van dit schrijven, iets in de weg te leggen, dan zal Pappie onmiddellijk op de hoogte worden gebracht. Ik heb daarom meerdere gesloten omslagen met heel de uitleg in verzekerde bewaring gegeven bij vertrouwenspersonen met de opdracht de inhoud aan de autoriteiten te openbaren indien wij zouden verdwijnen of ons iets ernstigs mocht overkomen. Verwittig uw vrienden hiervan, allen, zonder uitzondering. Uw hoofd en dat van uw gezinsleden staan op het spel! "” 

  Omdat Hasard vragend opkeek, knikte Jupp bevestigend: ” Ja vriend, als de SD of de Gestapo een razzia houden, leggen ze heel de familie van de verdachten op het rooster, vrouwen en kinderen inbegrepen! Uw kompanen zijn dus verwittigd: stoppen met die rotzooi of heel hun gezin vliegt naar een concentratiekamp in Polen! Als ze nog één vinger bewegen en u of mij scheef bezien, komt mijn wraakneming automatisch in actie. Mijn onbekende engelbewaarders geven de omslagen met de bewijslast af aan de autoriteiten en dan verdwijnen jouw ex-vrienden samen met onze huidige belagers met heel hun gezin in ‘Nacht und Nebel’! En dat ik hier geen loze bedreigingen uit, kon je vorige maand in de krant lezen: honderd Brusselse communisten, die zich niet koest hielden, werden opgepakt en naar het KZ gestuurd om wat af te koelen...Dat kan ook met alle leden van jouw clubje gebeuren ! Goed begrepen ?”"

Paul staarde hem nog steeds met paniek in de ogen aan, en vroeg tenslotte schor: "” Herr Feldwebel, zeg mij, alstublief: mag ik aannemen dat u mij niet arresteert ?"”

"“ Inderdaad, gij idioot! Ik wil vergeten wat ik ontdekt heb als gij uw woord geeft onmiddellijk met deze levensgevaarlijke stommiteiten te stoppen... Binnen een week moet ik het geschreven antwoord van de bendeleider krijgen dat hij mijn voorstel aanvaardt en zich uit onze regio terugtrekt! Verstaan ?!"

Hasard barstte opnieuw in tranen uit: ”" Dank u... Dank...Ik wist meteen dat u een echte gentleman was! " ”

Bijlagen:
maxresdefault.jpg (193.8 KB)   

B56Bis DE AFGANG VAN HET AFRIKAKORPS.            

 

Ook bij het opgehemelde Afrikakorps keerden in '42 de kansen. Rommel slaagde er ondanks vier dagen vechten (31/8 tot 3/9) niet meer in het Britse front bij El Alamein te doorbreken en ging uitgeput in verdediging. Hij vertrok met ziekteverlof naar Beieren, maar werd op 23/10 dringend door Hitler naar Egypte teruggestuurd : de vorige avond was de Britse generaal Montgomery in de aanval gegaan met een overmacht aan troepen en materiaal plus een sterke reserve. 'Monty' ,zoals hij verheerlijkt werd genoemd ,brak op 2/11 door de Italiaanse lijnen en begon het As-front op te rollen. Op uitdrukkelijk bevel van Hitler hield Rommel nog twee dagen stand, maar moest dan voor de overmacht zwichten en kon zich uiteindelijk nog met één-derde van zijn korps terugtrekken. De Italiaanse divisies moesten "bij gebrek aan transport" achterblijven en gaven zich massaal over. Rommels terugtocht leek uiteindelijk heel erg op een vlucht, want hij verloor de volgende twee weken 1500 km woestijnkust!

   

 

                         

In hun 'Operatie Torch' landden op 8/11/'42 de Amerikanen met drie Taskforces (samen een 100.000 man) in de Magreb en ontmoetten daar enkel een symbolische weerstand van de Franse Vichy-troepen. Militair gezien was er dan ook geen enkel probleem, maar politiek des te meer :Vichy-Frankrijk en haar overzeese bezittingen waren na de wapenstilstand met de As neutraal gebied en voor het zelfde geld had de USA bijvoorbeeld Zweden kunnen binnenvallen!  

Generaal Eisenhower, de pasbenoemde en beminnelijke opperbevelhebber van de "Operatie Torch", had echter geen enkele gevechtservaring en liet de leiding van de operaties dan ook opgelucht over aan zijn Britse onderbevelhebbers Alexander (grond), Tedder (lucht) en Cunningham (zee). Dit veroorzaakte veel wrijvingen met Amerikaanse generaals zoals Patton, maar gaf Eisenhower de tijd zich uit het Franse diplomatiek wespennest te bevrijden. Als door de hemel gezonden nam de volgende morgen admiraal Darlan, opperbevelhebber van alle Franse Vichy-troepen (die toevallig in Algiers zijn zieke zoon bezocht) contact op met Eisenhower en bood hem een wapenstilstand aan, in ruil voor de voortzetting van het koloniaal Vichy-regime in de Magreb onder zijn bestuurlijke leiding. Ike aanvaarde dankbaar dit verraad als een "pact met de duivel" en slaagde er na enig touwtrekken in de Franse troepen in zijn legermacht op te nemen onder bevel van de Vichy-generaal Giraud. Churchill had voor deze commandopost de voorkeur gegeven aan generaal de Gaulle, maar deze was in de ogen van de Vichy-officieren een verrader en president Roosevelt stelde zijn veto. Kort daarop werd tot ieders opluchting Darlan in Algiers door een Franse student vermoord. Op wiens aanstichten deze moord gebeurde, werd door de diensten van Generaal de Gaulle nooit erg grondig onderzocht...                          

Als tegenzet op Darlans verraad bezetten de Duitse troepen op 11/11 in ijltempo heel Vichy-Frankrijk, op Toulon na. De Luftwaffe begon vanuit Sicilië troepen over te vliegen naar het Franse protectoraat Tunesië, om te beletten dat Eisenhower Rommels Afrika Korps in Lybië in de rug zou aanvallen. Binnen de maand kon Hitler daar tegen de Algerijnse grens een front met 250.000 man opbouwen: een huzarenstuk!         

Op 27/11 vielen de Duitsers eveneens Toulon binnen, toen ze geruchten opvingen dat de Franse vloot aanstalten maakte om naar de geallieerden in Algerië te ontsnappen. De Franse matrozen en marinefusiliers boden lang genoeg weerstand om de Admiraliteit toe te laten alle 177 (!) oorlogsschepen - groot én klein - in de haven te saboteren ,ttz vrijwillig te laten zinken ,al dan niet met explosieven.

B57. TEUTOONSE BAZUINEN EN BRITSE "‘KULTUR"’.

                             Westende, nazomer 1942.

Het was al heel augustus magnifiek weer, maar dat hielp de zaken in de badplaats natuurlijk niet vooruit. Benoni Ventiel was de enige die nog dacht, met de verhuur van wat ‘billekarren’, de Duitsers als toeristen te kunnen uitbuiten, maar dat sloeg lelijk tegen. De soldaten met vrij-van-dienst (– en dan vooral de laatst toegekomen Tsjechische versterkingen)  wilden in groepjes van twee à vier wel eens zot doen en met deze ludieke vehikels door de verlaten straten van het Bad koersen. En er ook in volle vaart mee chargeren op de brede stroken stuifzand die steeds meer de Distellaan versperden. Maar nogal dikwijls mocht de fietsenmaker na zes uur '’s avonds op zoek gaan waar die snaken zijn wielerpark gedumpt hadden. Want zijn mobiele broodwinning na verloop van de afgesproken tijd mooi terugbrengen naar de stal, dat kénden die gasten niet!... En bij de start een waarborg vragen of een pas bijhouden, dat ging natuurlijk bij dit soort toeristen evenmin, alleen al door de bijbelse spraakverwarring waarachter de Tsjechen zich verschuilden.

Gelukkig vond hij zijn gerief meestal rap terug, een straat verder, in de Avenue des Portiques bij het nieuwe kapsalon van de batterij. Daar schenen de verse rekruten op de eerste verdieping een soort ontmoetingsclub te hebben ingericht voor landgenoten, de Hussak-kring, een Tsjechisch Cultureel Centrum als het ware...Alhoewel, cultureel ?... Eerder spiritueel, ja, want er werd een flinke borrel gedronken en godweet wààr ze die vandaan haalden...Waarschijnlijk eigen stook..Maar het Friseurtje zorgde wel dat die gasten boven zijn 'kapperszaak' het niet al te bont maakten met drank en gezang en wierp iedereen op straat die niet op zijn eerste waarschuwing inbond. Want hommeles met zijn Chef, de Herr Feldwebel Deutinger, kon Hussak missen als de pest!

Zijn "‘zaloon"’ had een vliegende start genomen. In de midweek knipte hij in de kazerne ‘Rustoord’, maar op vrijdag, zaterdag en maandag werkt hij op het Bad. ’'s Morgens zaten daar altijd twee-drie soldaten gezellig  koutend te wachten om volgens militaire coupe kaalgepluimd te worden, en tegen vier uur kwamen op maandag de mannelijke burgers en op vrijdag en zaterdag de ‘Dames’ aan de beurt. Meestal werkvolk en bedienden van de batterij Lakodam of de Kommandantur, zoals Briek Erte of de vrouwen van Jupps keuken, en bij gelegenheid een kind van dit personeel samen met z’'n papa.

Nu hij merkte dat Hussak er de wind onder hield, wilde Jupp zich niet te veel met die gang van zaken op het Bad bemoeien. Hij wist dat bij de eerste wrijving met zijn Friseurtje het zou volstaan even de open plaats van latrinekuiser te vermelden om alle rimpels onmiddellijk plat te strijken... Voor het ogenblik hoefde hij tegen dit verwijfd mannetje de beest niet uit te hangen...

En Marie vaarde daar wel bij, want de Tsjech kende haar speciale relatie tot zijn baas en papte stoutmoedig met haar aan telkens hij '‘s vrijdag haar hoogblond coiffure gratis mocht bijwerken. Hij liet tegen haar lachend uitschijnen dat hij niet wakker lag van wetten en reglementen, en onderstreepte met een vette pinkoog dat hij bij gelegenheid heel veel kon fixen... Het volstond van te vragen... En als hij een onorthodoxe gunst nodig had van zijn chef, liet hij eerst bij haar een proefballonnetje op om Jupp om te praten. Dus hélemaal gratis waren zijn diensten niet, zoals Marie al vlug zou ondervinden...

Hoe dan ook, nu Hussak niet meer aan Jupps oren zaagde, kon deze al zijn aandacht besteden aan de vlotte afronding van zijn conflict met ‘Fotostudio Hasard’... Sinds hun aanvaring over die microfilms liep Paul er wel als een geslagen hond bij, maar zorgde er toch steeds voor dat Jupp de werkplaats '‘s zaterdags smetteloos ter beschikking kreeg. Wat al een hele vooruitgang was, vond hij. Nu moest hij die truiartiest nog even over hun nieuwe ‘levensverzekering’ spreken en dan konden ze het incident verder vergeten...

Tenzij natuurlijk de plotse verdwijning van Jean Peerdepoot uit het Bad nog roet in het eten zou gooien. Want niemand had hem de laatste week nog gezien of had enig idee waar die triestige clown kon zitten. Zijn bureau in de put van de "Kleine Tennis" was gesloten en op zijn huurkamer wees alles op een overhaast vertrek. Maar op de gemeente wisten ze van niks en op de Kommandantur had hij geen officiële Schein aangevraagd om naar het binnenland te verhuizen. Die vent was op de vlucht, zoveel was wel zeker! Maar waarom ?! Aan het gerucht dat hij voor dag en dauw van zijn bed was gelicht door de Gestapo werd weinig geloof gehecht omdat zo'’n aanhouding in een kleine gemeenschap als het Bad hoe dan ook zou zijn opgevallen...

Toen Marie het enigma aan Jupp voortvertelde, gebaarde die van krommenaas. Maar hij voelde met zijn klompen aan dat Monsieur Jean met de noorderzon was vertrokken in verband met die microfilms van Paul...Verdwenen zonder te reageren op het geheim compromis van Jupp ,al was deze vlucht op zich al een duidelijk antwoord...En hij haalde Hauptmann Stolz over onmiddellijk beslag te leggen op de volledige inhoud van Jeans administratie, kadasterplannen incluis, en het gebouwtje in de put van de tennis te laten afsluiten en verzegelen. Er moest daar maar eens brand uitbreken hé...

Tegen Paul maakte hij wél een duidelijke zinspeling op de geheimzinnige verdwijning van Mr. Jean. Hij merkte dat Hasard compleet van z'’n melk was na het lezen van wat Jupp zijn ‘verzekeringscontract’ noemde. Op twee kantjes onthulde hij zijn ontdekking van de bijgaande microfilms en zijn vermoeden wie en wat daarbij betrokken was, onder andere Peerdepoot en diens Brusselse relaties...

"“ Ik heb begrepen, beste Paul, dat mijn vriendin Marie vroeger goed met u overweg kon, en heb daarom besloten deze zaak discreet af te handelen... Ge weet ook dat het niet mijn bedoeling is dat deze aantijgingen bij de Gestapo of de Sicherheidsdienst terecht zouden komen. Drie exemplaren van deze brief zullen daarom onder gesloten omslag bewaard worden door mijn vrienden, en normaal zullen deze omslagen ook tot in de eeuwigheid gesloten blijven... Maar moest u of mij iets overkomen dat niet pluis is, dan hebben mijn vrienden de opdracht met deze brieven de autoriteiten te verwittigen, en dan wordt heel dit nest amateurspionnen ‘ausgerotted’. Ik heb uit de plotse reislust van Monsieur Jean opgemaakt dat hij de boodschap al sinds een paar dagen opgevangen heeft. Des te beter! Als ook zijn vrienden zo verstandig willen zijn, is voor ons deze zaak proper afgehandeld, ja ?..."”

Hasard bleek plots beter Duits te spreken dan hij tot nu toe had laten blijken, of had de zin anders al een paar nachten van buiten geleerd. Want met bibberende stem declameerde hij:”" Herr Deutinger, ich bin Ihnen eeuwig dankbar...”"

Zelfs de uitspraak viel mee...  

       Zoals gezegd: het ging de Duitsers opmerkelijk voor de wind. En ze lieten niet na dat op de radio met veel bazuingeschal aan de wereld te verkondigen. Of het nu ging om hun doorbraak naar de Wolga of om de nakende val van grote industriepool Stalingrad, hun opmars naar het Suezkanaal of het kelderen van hele vloten cargoschepen: om het even! De ene '‘Sondermeldung'’ was nog niet uitgegalmd of daar zonden ze reeds de volgende uit. Werkelijk, het einde van deze schikkelijke oorlog leek godzijdank in zicht te komen, en dat was voor Jan met de pet geen dag te vroeg!

Even zorgde een Britse landingspoging op de Franse kust bij Dieppe nog voor een korte verwarring in de geesten van de grijze massa: hadden die stomme kaki’s het nu nóg niet begrepen ?! Die paar duizend doden vergrote toch maar enkel de miserie, verdomme! Het kon alleen het lijden van gewone mensen nog wat rekken...Maar bij het beluisteren van de BBC rechtten de verstokte ‘Engelsgezinden’ de ruggen na al die tegenslagen van de laatste maanden en zagen de Duitsers reeds met de staart tussen de billen afdruipen...

Tot een dag later uit de zoveelste ‘Sondermeldung’  bleek dat primo, de Moffen die rotzooi op de Franse Kanaalkust al aan het opruimen waren, en segundo, dat er bij heel deze tragische vertoning geen enkele Engelsman aan te pas was gekomen. Churchill had voor zijn misdadige krachtpatserij niet eens de politieke moed opgebracht om eigen troepen het vuur in te sturen! De drieduizend man die hij in dit "Avontuur van Dieppe" had verloren waren allemaal stomme Canadezen geweest. De Duitsers wilden er verder geen woorden meer aan vuil maken! ...

Wie minder opgezet waren met deze mislukte landing waren de strandvissers. In Westende waren dat er een stuk of tien, waaronder Roland en Robert, de zonen van Briek Erte. Die kregen voordien tegen de prijs van 10 frank een ‘Spezialschein’ om overdag op de ebbelijn met rijen beaasde haken vis te stropen of met een sleepnet garnaal te vangen. Sinds eeuwen vulden de armste strandjutters op deze manier hun mager dieet aan en in de laatste drie winters hadden ze zo volop kunnen meeprofiteren van de wonderbare haringvangsten!... Maar na '‘Dieppe'’ was het definitief uit met de pret: niemand mocht nog voorbij de ontelbare prikkeldraadversperringen op het strand komen, omdat ook deze stroken in ijltempo verpest werden met landmijnen, lichte en zware, maar allemaal even dodelijk!

Indien Nadine nog een aansporing nodig had om weer contact te zoeken met haar oude vlam, dan zorgde het geallieerde debacle in Dieppe daar wel voor. Nu de oorlog in Rusland ver op z'’n einde liep zou Joseph wel vlug naar huis terugkeren, en was er voor hun liefde misschien nog een toekomst weggelegd... Dat zou ze die gast eens rap per geparfumeerde brief laten weten,zie! Want de twee àndere huwelijkskandidaten die ze in het vizier had gehouden - de zoon van aannemer Berenbiet en de zoon van dokter Loenders -– hadden beiden bedroevend slapjes op haar charmes gereageerd. Ze wilde die twee vette vissen nog niet volledig uit het oog verliezen, maar het zou stom zijn een zékere vangst zoals de toekomstige officier Joseph Petré daarvoor op het spel te zetten! En voorlopig kon toch nog niemand haar verwijten met drie hengels tegelijk te vissen hé! ...

Ze had wel wat last om voor haar brief nog een beetje origineel nieuws te vinden, buiten de verloedering van de badplaats. Want twee maand geleden waren haar medische hoogstandjes bij de ‘verzorging’ van leegbloedende slachtoffers van de ondermijnde villa’s niet in goede aarde gevallen bij Joseph. In feite te begrijpen, aangezien hijzelf dag en nacht rondom zich niets ànders zag dan kameraden die in flarden werden geschoten... Dus hield ze het maar bij Max, de prachtige Mechelse scheper van ‘Bodega Bristol ’: ”Ge kent hem wel”.

“Dat stomme beest was tijdens de middagwandeling van zijn baasje Monsieur Dujardin weggelopen achter een konijn in de ondermijnde duinen tussen de Trianon en de ‘Lac’...En ‘Bang! ’ natuurlijk! ... Het dier had er nog ruim een uur hartverscheurend liggen janken midden in het mijnenveld.. Tot Dicke Pappie, als goede klant van de Bristol, er van op dertig meter met een geweer en twee kogels een eind aan maakte: vreselijk... Ze hebben Dujardin met een attaque moeten afvoeren naar de kliniek in Veurne...”

                Van Arthur Birnbaum had Nadine niets meer gehoord,  schreef ze...Mogelijk had hij nog naar zijn vriendin Françoise De Bens geschreven, maar nu ze niet meer naar school gingen in Oostende had Nadine ook hààr uit het oog verloren. Naar '’t schijnt vrijt ze stillekes min of meer met een Duitse Gefreiter met een stom brilletje, maar niet in ’'t openbaar...Nadine had wel gehoord dat Pa De Bens als kok naar Duitsland was gaan werken... " “Om van het gezaag van zijn vrouw af te zijn, zeggen de mensen, maar in feite  omdat ge nog moeilijk een deftig restaurant kunt open houden als er geen eten meer is. Een algemene teloorgang om van te blèten, als ge dat vergelijkt met ‘het seizoen van voor den oorlog’...”

“Het enige wat voor een vrouw het leven op het Bad nog een beetje draaglijk maakte was de komst van een Duitse Friseur. Een hele plezante, die ook ‘Dames deed’. Al het vrouwvolk van onze buurt loopt voor de moment met dezelfde kleur blond rond, maar binnen kort gaat hij uit het binnenland àndere tinten opgestuurd krijgen...”  

Ze twijfelde even of ze ook nog over de verdwijning van Peerdepoot zou schrijven, maar liet het zo. Ze herhaalde nog in de vlucht het speelse aanbod uit haar vorige brief: nu de oorlog in Rusland ver op z'’n einde liep moest hij maar zo rap mogelijk terug naar huis komen en z’'n best doen om haar hart opnieuw te veroveren! ... Daar hield ze nog steeds een warm hoekje voor hem vrij... Maar rap hé,schreef ze flirterig, want als ik lang de deur moet openhouden kon ik wel eens een valling krijgen van de trek! Of kon er sluiks wel eens een àndere kaper binnenglippen! ...Ik ken er twee die op de loer liggen, voegde ze er ondeugend aan toe...

Zo, haar kantjes waren vol: nu was het afwachten hoe Joseph ging reageren op haar speels uitgestoken hand... Indien niet, dan kon hij stikken, die stijfkop!

 Het bracht natuurlijk meer zaad in '’t bakje, maar alles wel beschouwd had Hussak met zijn burgerklanten meer last dan met zijn soldatenkoppen. Hij trok hen aan om meer inzicht te krijgen in de politieke kleur van de dorpelingen, maar slechts weinig klanten lieten die ‘Duitse’ militair in hun kaarten kijken. De meesten hielden zich op de vlakte als hij onder het knippen wat loos viste naar hun oordeel over de bezetting en het strandverbod, de verdwenen toeristische drukte en naar hun verwachtingen peilde over het verloop van de oorlog...Bij een paar ‘nieuwe vrienden’ die wel mee vooisden liet hij goed verstaan dat Tsjechen geen Duitsers waren en dat zijn landgenoten -– zacht uitgedrukt - in het algemeen niet stonden te springen van geestdrift om in ‘Feldgrau’ dienst te komen doen...

Bij Briek Erte viel dat niet in dovemansoren. Die brave man was content eindelijk ‘nen Duts’ te ontmoeten die begrip scheen te hebben voor zijn diskreet Belgisch patriottisme. En die duidelijk inzag dat zijn werk bij de Kommandantur niet noodzakelijk betekende dat hij doorlopend met een stijf-opgestoken rechterarm rondliep...Toen Briek ook nog uitlegde dat hij tot vorige maand huisbewaker was geweest van de Lac-aux-Dames - dat nu sinds ‘Dieppe’ omgevormd werd tot ‘Stützpunkt’ in de defensieperimeter van de kustbatterij - en er in de catacomben onder het zwembad alle verborgen hoeken en kanten kende, werd het Friseurtje plots één oor!

Verborgen hoeken en kanten, zei hij ? Onvindbaar voor een buitenstaander ? En grote ruimtes ? Konden er een paar man een tijdje in schuilen ? Interessant zeg!

En Briek kreeg als uitsmijter zo'’n flinke walm reukwater over zijn kortgeknipte kop gespoten dat zijn vrouw Yvonne hem heel de avond achterdochtig bleef beloeren :"” Ge stinkt naar de hoeren, Boontje! Opgelet hé vader! Als er hier een varkentje gewassen moet worden zal IK dat wel doen, verstaan!"”

 

Jupp kon zijn '‘levensverzekering'’ zonder problemen geplaatst krijgen bij zijn vriend Ferdi, die de gesloten omslag zwijgend aanvaardde en zelfs geen bijkomende vragen stelde...Met het tweede exemplaar, dat hij bij Marie in bewaring wilde geven, ging het niet zo vlot. Hoezo, wat bedoelde hij met ‘verdwijnen’ ? En met dat pompeuze "‘slachtoffer van een aanslag’" ? En wat heeft Paul Hasard daarmee te maken ? En was zijzelf ook in gevaar ? En Leon?...

"“ In wat voor nesten hebt ge u nu weer gestoken ?! Als ik er het fijne niet van mag weten, moet ge maar een andere zot vinden om mee te spelen, verstaan ?!"”

Tenslotte was hij wel verplicht haar vaag uit te leggen dat hij haar vriend Paul gesnapt had bij een Duits-vijandige handeling, waarschijnlijk in opdracht van de verdwenen Herr Jean Peerdepoot...En dat Jupp in deze omslag alles over dat clubje had genoteerd. Indien hem iets mocht overkomen, moest ze die brief zonder verder commentaar aan de Dicke Pappie bezorgen. Hoe minder ze daar verder over wist, hoe veiliger het voor haar was. En het was van cruciaal belang dat niemand wist dat zij deze brief in bewaring had, goed begrepen ?...

   

Die zondag in Oostende deed Marie twee rare ontdekkingen. Toen Jupp haar op een ijsje trakteerde in de gekende crèmerie van de Wittenonnenstraat, zag ze voor het eerst dat de uitstalramen van de juweliersboetiek aan de overkant binnenin met kranten waren afgeschermd. Het luik voor de ingangsdeur was met een paar planken dichtgenageld en overplakt met verweerde anti-joodse propaganda, wat er op wees dat het pand al een tijdje leeg stond...

Het dienstertje van het ijssalon was blijkbaar geïmponeerd door de Duitse onderofficier en kon niets zinnigs uitbrengen. Maar de bazin wist, na wat aandringen, Marie te vertellen dat die ‘Madam Rachèle’ waarschijnlijk naar Brussel was moeten verhuizen...Zéker weet ze het niet, “Maar ge verstaat dat wel hé: Rachèle is toch geen echte Vlaamse naam... Surtout, haar man zaliger, die al een paar jaar geleden gestorven is, dien heette Polak, verstaat ge...”

"“ Een Pool ?”" vroeg Marie onnozel weg.

"“ Mais non...Un Juif, tu comprends ? " fluisterde ze met een wantrouwige blik in de richting van Jupp. "“ Un Juif, et ça c’'est quand’même dangereux aujourd’hui n'’est ce pas... »

« En zij, was zij ook...heu zo...?"”

"“Dat peins ik niet...Zij heette Mortier of Coulier, en daarvan zijn er toch veel hier in de stad: Allemaal goede Vlamingen dat ik weet...Maar de Feldgendarmen hebben haar weggepest, wegens haar vent-zaliger en een oude klacht van de Marine, peins ik..."” 

 

De tweede verrassing beleefde Marie die zondag in hun rendez-voushotel, toen Jupp er op stond haar buik helemaal kaal te scheren! Mes en kwispel had hij op zak, dus ging hij niet over één nacht ijs! Een jeugdtrauma, waarschijnlijk, juist nu Marie zo'’n moeite had gedaan om zich met het potje crème van Hussak overal te blonderen... Zijzelf vond het nogal een koude bedoening, maar god, als hij het zo leuker vond: voor haar niet gelaten!     

Nadien was het zijn beurt om raar op te kijken toen Marie hem, tussen de bedrijven door, vertelde wat Hussak haar bij haar laatste watergolf gevraagd had. De oude leerboeken ‘Engels’ van Joseph, toen die nog school liep in ’'t Atheneum van Oostende ? Wat zou die idioot dààrmee moeten aanvangen, verdomme! En Engels nog wel!... Daar moest hij het fijne van weten!

 

Zijn Friseurtje had zich blijkbaar aan deze achterdochtige charge van zijn chef verwacht, want hij legde heel rustig uit dat hij, zoals àlle Tsjechische studenten-middelbaar voor de oorlog, intensief Engelse les had gekregen en het ook nog wel een beetje sprak. Maar na tien jaar zat daar natuurlijk wel een spatje roest op, hé, en vandaar...

"“ Maar wat wil je hier nu in godsnaam met Engels aanvangen, als je nog niet eens deftig Duits kunt spreken verdomme ?!"”

"“ Omdat ik hoorde dat de Duitse overwinnaars in ‘Dieppe’ heel veel last hebben gehad om de krijgsgevangen Canadezen te ondervragen, Chef! Als die idioten vroeg of laat hier ook een landing willen wagen, zou het uitmelken van de krijgsgevangenen al heel wat vlotter verlopen indien wij met een paar man dezelfde taal spraken, nietwaar Chef ,als ge toestaat natuurlijk ,hé Chef ?"” 

"“ Hoezo, met een paar man ?"”

"“ Wel ja, als ik toch de leerboeken vind om mijn oude kennis op te poetsen, kan ik evengoed mijn streekgenoten daarvan laten meegenieten! Die hebben vroeger net zoals ik Engelse les gekregen op school en hebben waarschijnlijk dezelfde latente kennis als ik over gehouden...Dan gaat deze opfrissing in één moeite door! Klassikale ‘Kultur’ als het ware, hé Chef! En u gaat toch over de ‘Culturele Opleiding van de Soldaat’ hé Chef?!...Een cursus Engels naast de reeds bestaande kringen die zich in hun vrije tijd met muziek, literatuur, geschiedenis en modelbouw bezig houden: dat zou toch niet misstaan ?"

"”Bon, als het voor de ‘Kultur’ is, vooruit dan maar...”  Engels, je weet nooit waarvoor dat misschien nog kan dienen."

Daarop werd de kamer boven het kapsalon fluks omgetoverd tot klas-en-clublokaal met een zwart bord en een paar bakken bier waar ook de Friseur zijn profijtje op nam...‘Kultur’ is niet noodzakelijk het monopolie van armoedzaaiers, hé... 

B58: DODE TIJ...

            Westende, Oktober 1942.

Jetje wist dat Leon al een hele tijd op iets liep te broeden, maar ze vond dat hij er zelf maar mee voor de pinnen moest komen. En toen ze op een avond samen het laatste kattebelletje van Joseph over zijn frontinzet voor Leningrad ontcijferden, kwam het er eindelijk uit.

"“ Tante Jetje, wat peinst ge, zou ik dat niet beter eens aan de Jupp vragen, van die Bohemers?" ”

"“ Hoe, wat, Bohemers? !..."”

"“ Wel ja: dat onze bompa van tien-negen een Bohemer was... Lijk dat de nonnen van Veurne zeggen...”"

"“ Zeggen die dat? Contraire! Mij hebben ze altijd verteld ,met de complimenten van den Bisschop ,dat die Bohemers officieel just niks te maken hadden met de geboorte van den Dis. Ulle pa is te vinden gelegd in '’t portiek van het klooster, maar niemand weet door wie! Méér daarvan hebt ge 't raden... En mijn gedacht kan de Jupp daar geen klaarte in brengen! Dus houde beter over heel dat gezever van bohemers je mond dicht! "”

"“ Maar enfin Jetje! Draait niet rond de pot! Iedereen weet dat het Bohemerwijf in de kloosterhof van Veurne een tweeling heeft gekregen alvorens dood te bloeien, en dat de nonnen '’s morgens maar één kind meer tussen haar rokken vonden...Ge moet niet voor schoolmeester leren om te verstaan dat het eerstgeboren kind -– onze pa - te vinden werd gelegd door de echte vader: ook een Bohemer die op z'’n vlucht door de portierster werd herkend!" ”

Jetje haalde vermoeid de schouders op :"” Allemaal praat voor de vaak, zonder het minste bewijs... Maar ik herhaal mijn vraag: wat heeft de Jupp daar verdimme mee te maken? !”"

"“ Wel, als Duitser weet die van tien-negen min of meer wat ze met de Bohemers van plan zijn! Nu dat ze de Joden naar werkkampen in Polen sturen, en ook niet veel van Bohemers moeten hebben, zou het toch interessant zijn te weten wat ze met die mensen gaan aanvangen. Vooral door het getetter in '‘t dorp dat ons pa in feite ook zo’'n Bohemer was, en dus ik en Joseph van '‘s gelijke! Of dan toch halvelings...En dat ik morgen misschien ook naar Polen zal moeten gaan werken..."”

"“ Leon, houd op met dien zever! De Dicke Pappie waar gij nu voor werkt zal nooit toelaten dat gij met zo'’n vage roddel uit dat nonnenklooster wordt lastig gevallen! Uw familie staat bij den Duits té goed bekend om zoiets te moeten vrezen. En moest er toch een ambetanterik u daarover komen ondervragen, zal de Jupp die wel rap een schop onder z'’n gat geven! ...Gij, een Bohemer! Waar zijt ge dat nu weer gaan halen? !"”

"“ Wel...'’t Is maar dat de Pylieser graag zou hebben dat ik weer voor hem zou gaan varen... Op den ouden ‘Astrid’ hé, terwijl hijzelf zou schipperen op zijn nieuwe boot, de ‘Stéphanie’...Maar '‘k vraag mij af of het niet veiliger zou zijn, met het oog op dat werken in Polen, van voort te blijven werken voor de Kommandantur... Als ze ambetant beginnen doen om mij op te eisen voor Polen, dan zal Pappie mij stukken beter kunnen verdedigen dan schipper Gerard, peins ik... Wat gij, tante Jetje? ...”"

                                              Als ge het korte kattebelletje van Joseph kon ontcijferen, bleek daar alvast niet direct uit dat de Russische verdedigers van Leningrad zich rap gingen overgeven... Akkoord, wat hij schreef was oud nieuws van een maand geleden, maar hij liet wel verstaan dat het Legioen praktisch dagelijks ààngevallen werd door het ingesloten garnizoen van de miljoenenstad, en niet omgekeerd! Als ze hem mochten geloven beleefden hij en zijn makkers in die modderige tranchées net zo'’n verschrikkelijke drama'’s als de Belgische soldaten destijds in 14-18 in de ‘Dodengang’ aan de Ijzer! Als Nadientje dàt moest horen zou ze wel verplicht zijn haar huwelijksplannen op een lager pitje te zetten! En Stance Berkenout, die wat verderop in de Bassevillestraat woonde, had van haar tweeling in het Legioen al even bedrukt nieuws gekregen...Volgens die gastjes schreven zouden de Vlamingen uit een tamelijk rustige frontsector in de ring rond Leningrad verder naar het oosten moeten schuiven om daar de geleden verliezen op te vullen. En zo hoorden ze méér geruchten dat de fut bij de Duitsers er ver uit was.

In feite was zowat overal de hoerastemming over een nakend oorlogseinde aan het wegzakken. Over de ‘Duitse stormloop’ naar de Wolga, de ‘Blitzkrieg’ in de Oekraïne, werd niet meer gesproken... En alles wat de mensen nog opvingen over de verovering van het reusachtig industrieel complex Stalingrad, ging over ‘bloedig lijf-aan-lijfgevechten’ rond de reeds lang totaal vernietigde vleugel van een tractorenfabriek, steeds dezelfde...Het front stond er frustrerend stil... De Duitse vloedgolf was uitgeraasd, zou je zeggen... Ook de brandende olievelden van de Kaukasus waren blijkbaar geen voortzetting van dat offensief meer waard... Het leek wel of de overstroming van Rusland door Hitlers legioenen het hoogste dode tij had bereikt  en op deze uiterste grens nog even zou blijven klotsen, om dan langzaam maar zeker terug te trekken... Een Duitse bliksemoverwinning aan het Oostfront konden ze vergeten, temeer dat er weer een winter voor de deur stond... Al goed dat Joseph schreef over warme winterkleding die ze gingen ontvangen. Na de desastreuze slag voor Moskou, vorige winter schenen de Duitsers hun lesje wel geleerd te hebben...

Ook in Noord-Afrika scheen de geestdrift er een beetje uit te gaan, al waren de mensen het gewoon dat het front daar na een stilstand plots honderden kilometers opschoof, om dan weer weken te bevriezen, bij wijze van spreken... Dus daar was voor Rommels Afrikakorps nog alles mogelijk, met het Suezkanaal op slechts één dag rijden. Al sprak de Engelse radiopost voor het eerst over ‘onneembare vestingen’ in deze smalle zandstrook langs de kust: daar zou de ‘Woestijnvos’ zeker zijn tanden op stukbijten! Wat de oorlog verdomme wéér voor minstens een jaar kon verlengen...

Kwam daarbij dat de Amerikaanse vliegers in klaarlichte dag half Rijsel in puin hadden gesmeten! Dat kont ge natuurlijk verwachten als ge een bende geschifte negers in zo’'n zwaar machien zette! Die zwarte gangsters vermoordden op deze manier gewetenloos in één klap over de driehonderd ‘bevriende’ burgers! Stomme klootzakken: ze moesten toch weten dat ze zo niet veel vrienden gingen bijmaken hé!... En waarom in godsnaam Rijsel? Voor ’'t zelfde geld kon hun volgende slachtoffer wel Brugge zijn! Of net zo goed Kortrijk, Gent of Antwerpen! Want naar ’'t schijnt hadden die zwarte cultuurbarbaren geen flauw idee over wat ze hier aanrichtten! Ze vliegen recht naar een punt op de kaart en trekken gewoon hun schuif open, zonder benul van wat zij aanrichten met hun honderden bommen van samen minstens vijftig ton! Waanzin! En natuurlijk zonder één Duitser te treffen!...

 Ook voor de ‘Zwarthemden’ van het VNV kwam heel onverwacht een einde aan hun groei: de plotse dood van hun vurige Leider Staf De Clercq sloeg in als een bliksemschicht! En in zijn plaats zou er een ongekende prof het stuur overnemen: dokter Elias... Een babbelaar op de plaats van een krijger, een diplomaat die een soldaat vervangt... Een teken aan de wand!

In dit wazige klimaat, waarin niets nog scheen te lukken, verloor iedereen zijn moeizaam opgebouwde zekerheden. De Duitsers leken op het toppunt van hun macht te staan en toch te twijfelen... Ze heersten over Europa van de Noordkaap tot de Pyreneeën en van de Atlantik tot de Noord-Afrikaanse stranden, maar toch gaven hun vijanden het niet op! Dachten die nog een kans te hebben, misschien, omdat de Mof bij dit sinister pokerspel zijn hand overboden had? Of lieten zij de zaak liever verrotten en hoopten zij dat de reus op lemen voeten wel vanzelf zou instorten zoals in ‘Gullivers Reizen’? Misschien onder de aanhoudende speldenprikken van massabombardementen op cultuursteden, die nochtans enkel de "bevriende" burgerbevolking troffen. En waarbij niemand in de bezette gebieden nog zeker was van zijn leven, en gelijk wie, in volle willekeur, binnen de paar minuten alle gave en goed kwijt te raken!

Echt om er het noorden bij te verliezen!

 Wie daar schijnbaar niet de minste last van had was Hussak, het Friseurtje! Wat er in de wereld ook aan drama'’s gebeurde leek hem niet in het minst te interesseren, zolang hij zijn eigen nestje maar verder kon uitbouwen. Die gladde aal had door zijn opgewekte zorgeloosheid iedereen voor zich ingenomen, zijn baas Jupp nog het meest...Zijn kwebbel stond nooit stil, en zo haalde hij moeiteloos bij iedereen de pieren uit de neus. Hij had het nooit over de wisselvalligheden van de oorlog en praatte al zijn klanten naar de mond, maar leek na elke knipbeurt zijn mentale steekkaartenbak aan te vullen. Met Jupp had hij een soort zwijgende overeenkomst afgesloten om alle geruchten die hij kon opvissen aan hem door te spelen in ruil voor hints die het commando onofficieel onder de troep wilde verspreiden zonder de schokgolf van een '‘Bekantmachung’'...

Al wilde de man het niet zo gezegd hebben : heel zijn systeem steunde op ‘Voor-wat-hoort-wat’...Toen Marie liet verstaan dat ze wel graag een ietsje warmere kleur blond wilde proberen, siste hij twijfelend tussen zijn tanden: ” Schwer-schwer, liebe Dame! ” Zo eenvoudig als zij het voorstelde zou dat zéker niet gaan...

Marie had zoal iets voelen aankomen, toen de Figaro bij de laatste ‘Wasserwelle’ steeds maar stond te vissen naar de talen die een student van de ‘Mittelschule’ hier te verwerken kreeg: Frans, Duits, Engels? Nou-nou! Die Vlaamse jongens moesten op die manier geen schrik hebben van de vreemde toeristen, hé! ...En daarbovenop nog aan zelfstudie deden met een cursus Assimil op fonoplaten,hé! Waar hij dàt gehaald had kon Marie wel raden: van Leon natuurlijk! Die had het blijkbaar nodig gevonden over de koffergramofoon en de platencollectie van Arthur Birnbaum te zwetsen! Maar toen Hussak over deze heiligdommen van Joseph begon sloeg ze dicht, en Hussak was te glad om nog verder aan te dringen...Hij zou het vast langs een omweg proberen...

Marie was dan ook niet verwonderd toen Jupp haar op een avond plots vroeg of zij die oude fonoplaten met negermuziek van Joseph nog langer wilde bewaren. Nu ze bij hoog en bij laag beweerde ‘dien onnozele kloot’ uit haar leven geschrapt te hebben, kon ze misschien Hussak een plezier doen door hem Josephs cursus Assimil-Engels uit te lenen. Die kwibus scheen daar heel erg op uit te zijn...En wegens diens experimenten met z’'n haarkleuringen kon je de man beter te vriend houden als je niet plots met een groene haardos wilde rondlopen...

Nou, in godsnaam dan maar: Jupp moest samen met Leon maar eens in de rommel van Joseph kijken of die iets konden vinden dat oorsprongkelijk aan zijn joodse vriendje had toebehoord. Zij was niet van plan haar handen daaraan vuil te maken!

B58Bis  HET BEGIN VAN HET EINDE :STALINGRAD...                

 

Het verwachte Russische winteroffensief barstte los tijdens een hevige sneeuwstorm op 19/11/42, ten noorden en ten zuiden van de Duitse wig naar Stalingrad en brak binnen de vier uur (!) dwars door de zwakke (hoofdzakelijk Roemeense) flankverdediging.          

Generaal Paulus zag onmiddellijk een omsingeling van zijn 6.Leger dreigen en vroeg Hitler toelating om, 150 km naar het zuidwesten, achter de Don terug te trekken. Pas op 22/11 reageerde Hitler :alle uiteengeslagen eenheden  moesten gegroepeerd worden om de stad en het achterland te houden en desnoods overal ter plaatse in egelstelling gaan als ze omsingeld zouden worden. De verwaande Rijksmaarschalk Goering beloofde dat de Luftwaffe zou instaan om de belegerde troepen vanuit de lucht te bevoorraden...         

Op 23/11 sloot de Russische tang rond Stalingrad bij Kalatch, een stad op 70 km ten westen van de Wolga. En terwijl het omsingelde 6. Leger de volgende dagen langzaam maar zeker in een steeds kleiner gebied naar het oosten tegen de stroom werd aangedrukt, week ook het oude front steeds meer naar het westen.           

Uiteindelijk op 1/12, toen de kloof tussen beide Duitse fronten op Wolga én Don reeds 100 km breed was, gaf Hitler opdracht met een tankaanval vanuit het zuidwesten de verbinding met Stalingrad te herstellen. Niet om de belegerden langs deze corridor te laten vluchten maar enkel om de stad te kunnen bevoorraden en de gekwetsten af te voeren. Want Goering had ondertussen volledig gefaald in zijn belofte het 6. Leger langs de lucht te bevoorraden, in hoofdzaak omdat alle vliegvelden binnen het omsingelde gebied ofwel veroverd waren door de Russen, ofwel onbruikbaar waren ondergesneeuwd.                              

Op 12/12 startte veldmaarschalk von Manstein zijn tegenaanval vanuit het zuiden op 140 km van de stad en maakte goede vorderingen vanuit het zuiden. Hij geraakte op 22/12 tot op 45 km van de omsingelde troepen. Maar op 23/12 moest hij plots terugtrekken omdat een grote Russische doorbraak in de richting van Rostov hem op zijn beurt achter zijn rug dreigde te omsingelen, en samen mét hem de twee Duitse legers in de Kaukasus.                           

Op 29/12 gaf Hitler het Kaukasusleger toelating om 700 km (!) terug te trekken op Rostov, waar het toch reeds volop in ijltempo naartoe vluchtte...Maar het Donleger moest kost wat kost stand houden. Doch dààr had het 8.Italiaanse leger de Don reeds een week voordien moeten lossen en hun vlucht was niet meer te stuiten. Heel het zuidelijke front stond begin januari 43 op instorten. En toen Rostov op 14/2 door de Russen heroverd werd, kon het Duitse Kaukasusleger enkel nog stand houden in het Koubanbruggenhoofd op de oostelijke oever van de Zee van Azov.                    

Ondertussen was heel het achterland van Stalingrad voor de Duitsers verloren gegaan en wat overbleef van het 6. Leger klampte zich wanhopig vast aan elke ruïne van de binnenstad. Om verder bloedvergieten te vermijden boden de Russen op 8/1/43 een eervolle overgave aan die door Hitler kortweg werd afgewezen.                     

Op 10/1 openden de Russen dan hun eindoffensief. Gesteund door 5.000 kanonnen en 2.000 tanks splitsten ze op 24/1 de ring rond de stad in drie eilandjes en veroverden het laatste noodvliegveld. Weer boden ze Paulus een eervolle overgave aan, maar deze kreeg van zijn Führer het bevel door te vechten tot de laatste man.                                                                                                 

0p 2/2/43 om 12 uur begaf het laatste Duitse weerstandnest aan de Wolga. Van het oorspronkelijk 284.000 man sterke 6.Leger vatten 91.000 levende lijken de lange mars aan naar de Siberische gevangenkampen.             

Toen 15 jaar later, in 1958, de balans van deze ramp bij de Wolga werd opgemaakt, bleken uiteindelijk slechts 5.000 overlevende "Stalingrad-kämpfer" uit de Siberische hel in Duitsland te zijn weergekeerd...            

 

...EN GUADALCANAL.                                    

 

Niet alleen de Duitsers, maar ook hun Japanse bondgenoten begonnen in de winter '42-'43 aan de-weg-terug, die hen onherroepelijk naar de onvoorwaardelijke overgave zou leiden.                     

Sinds ze in '31 besloten hun conflict met China met de wapens te beslechten en Mandjoerije te bezetten, hadden ze in de loop der jaren zowat heel Zuidoost-Azië onder de voet gelopen. Ze hoopten zo de Chineese generaal Tsjang Kai-sjek, die ze ondanks vele vernietigende veldslagen niet op de knieën kregen, van zijn economische hulpbronnen af te snijden en tot overgave te dwingen. In april '41 draaiden ze de Russische kraan dicht door met de Sovjets een non-agressiepact te sluiten. In juli moest het Franse Vichy-bestuur zich na een korte strijd in Hanoi neerleggen bij een Japanse bezetting van heel Indo-China. Maar in '42 werd, na de val van Singapore en Rangoon, hun opmars door Birma tijdens verwarde junglegevechten gestopt tegen de grens van Brits-Indië.                             

Ondertussen veroverden ze echter met behulp van hun vloot - die sterker én moderner bleek dan de gecombineerde eskaders van de Amerikanen, Engelsen en Nederlanders samen - onweerstaanbaar de Filippijnen, Nederlands-Indië en alle eilanden ten westen van Midway. Hun landing op dit laatste eiland kon na een uitputtend treffen tussen de beide vloten op 4 juni '42 afgeslagen worden. Daarbij bleek echter voor het eerst dat de vliegkampschepen - tot nu toe hun hoofdtroef bij de verovering van Melanesië - te kwetsbaar waren en de vervanging van deze gekelderde reuzen te kostelijk en te tijdrovend.

Tijdens drie enorme zeeslagen rond Guadalcanal  (8/5 Koraalzee, 23/8 Solomons en 24/10 Santa Cruz ) verloren beide kampen 30% van de ingezette schepen en 60% van hun carriers, maar waar Japan deze verliezen niet meer door nieuwe kon vervangen bouwden de werven in de USA nu oorlogsbodems aan de lopende band.       

Als basis om Australië binnen te vallen legden de Japanners, bij gebrek aan vliegdekschepen, daarom als springplank op de meest zuidelijk gelegen eilanden zoals Guadalcanal permanente vliegvelden aan. Dit konden de Amerikanen niet toestaan en met hun eerste amfibieaanval van de oorlog veroverden ze begin augustus '42 met drie bataljons het vliegveld van Guadalcanal. Gedurende zes maanden werd om een perimeter van een paar mijl verbeten gevochten terwijl beide kampen steeds meer versterkingen aanvoerden. Pas in februari '43 ontruimden de Japanners het eiland ,er 28.000 doden achterlatend tegen ruim 1.500 gesneuvelde Amerikanen. Deze cijfers houden geen rekening met de enorme verliezen bij de marine.

Maar de tij was gekeerd. En ,zoals Stalingrad voor de Duitsers ,betekende Guadalcanal voor Japan het begin van de ondergang, tweeënhalf jaar later...

                 Boekdeel B5.

Beslaat de periode van december '42 tot augustus '44 waarin sprake is van goud en juwelen, niet-arisch bloed, koudvuur en een warme Schwester Monika, plus een wrange 'Bevrijding' en de kille aanslag op Marie...

 

 

B59. VREEMD VOLK.

             

            Westende, einde herfst 1942.         

Zoals te verwachten was, stonden er, bij het begin van de derde oorlogswinter, grote gebeurtenissen voor de deur. Niet dat de mensen, zoals vorig jaar, opnieuw voor een hongersnood vreesden, want ditmaal was uitzonderlijk de aardappeloogst eens niét mislukt. En de Duitsers haalden hun voedselvoorraden nu volop uit de Oekraïne zonder onze boeren leeg te zuigen...

Neen, iedereen voelde dat de glorierijke tijd van de Duitse ‘Sondermeldungen’ nu voorbij was: vanaf deze winter was het de beurt aan de Engelsman om te beginnen met victorie kraaien...Maarschalk Rommels fameuze ‘laatste sprong’ naar het Suezkanaal was op een bloedige sisser uitgedraaid en de BBC bazuinde rond dat het Afrikakorps vernietigend verslagen werd in El Alamein : enkel de eindeloze vlucht naar het westen ,richting Tripoli en Tunesië ,kon de zieke krijggsheer nog redden...

"“Flauwe kul, natuurlijk!" ” suste Jupp :"Onze sluwe Woestijnvos is niet voor één gat te vangen ! "”

Ook toen plots bekend werd gemaakt dat de Amerikanen op een paar plaatsen van de Marokkaanse en Algerijnse kust geland waren, zogenaamd achter de rug van het wijkende Afrikakorps - maar dan voor alle veiligheid wel héél ver er achter! - was er volgens Jupp nog geen vuiltje aan de lucht. "”Dààr of in Jacamacca, dat maakt niets uit! Die verwijfde operettesoldaatjes uit Hollywood met hun slobkousen en hun speelgoedgeweertje hebben niet eens moeten vechten tegen de Franse koloniale troepen die daar lagen te maffen! Wacht maar tot ze met onze mannen te maken krijgen! Nog voor Kerstmis is de boel daar opgekuist en vluchten ze weer over zee, zoals in Dieppe! En ondertussen hebben wij als tegenzet in twee dagen tijd heel Zuid-Frankrijk bezet, en daarmee de enige zwakke plek in onze verdediging opgevuld! Dat landingsmaneuver van de Yanks heeft ons dus niets dan winst opgebracht !" ”

En de opwinding over Noord-Afrika ging inderdaad weer even vlug liggen als ze was opgeflakkerd...Rommel ontruimde wel iedere dag een honderd kilometer woestijn, maar wat stelde dat voor? Een hoop zand ?...

Maar tien dagen later brak het gevreesde Russische winteroffensief los en dat leek al straffere kost. Gelukkig bleef het in de ring rond Leningrad voorlopig rustig, hoorde Leon... Want daar vochten onze Vlaamse jongens al iedere dag vertwijfeld om stand te houden, en die zouden door dergelijke massale stormlopen van de Ruski’s hopeloos weggespoeld worden... Neen, helemaal in het zuiden was het te doen, bij de uitstulping naar Stalingrad, waar -– weer volgens Jupp - de Führer hun aanval ook had opgewacht. Een flinke, geplande frontcorrectie (of zeg maar een "ordelijke terugtocht" ,als zoiets al bestaat...) tot aan de Don zou dat varkentje wel wassen!

Maar de zelfzekere vrijer van zijn moeder kreeg het een week later op een avond toch aan de stok met Leon. Die had in het achterzaaltje van ‘Het Anker’ op de grote landkaart mogen gaan zien hoe de Russen -– volgens de sluikzender van de BBC - heel de Duitse ‘uitstulping’ met een reusachtig tangoffensief hadden afgeknipt, en hij liet zich door Jupp verder niets wijsmaken!

"“Heel uw fameuze ‘Frontabschnitt Stalingrad’ daar, zit in een reusachtige zak opgesloten, gelijk Joseph heeft meegemaakt aan de Wolchov, een jaar geleden. Maar nu zijn de rollen omgekeerd! Dees keer zitten niet de Russische legers in '’t net gevangen, maar die van u!" ”

Marie was te moe om de twee volleerde caféstrategen tot bedaren te brengen en ging vroeg slapen, toch op een rare manier content dat Joseph een heel eind uit de buurt van Stalingrad ‘de stomme kloot uithing’...

 

De zondag daarop, toen Leon na de mis op de achterkoer met de hond aan '’t ravotten was, kreeg hij opeens de indruk dat buurvrouw Jetje vanuit haar mansardevenster mee genoot van hun gestoei. Hij wierp lachend een blik omhoog, en keek vlak in het gezicht van... een volslagen vreemde vrouw! Een geverfde blondine, zag hij in een flits...met opvallend zwarte ogen en wenkbrauwen... Echt geen vrouw van '’t dorp, voelde hij instinctief...

Plots scheen het mens van haar verrassing te bekomen en week vlug achteruit. Het gebleekte voddengordijntje viel dicht, en dat was dat...        

“Tiens-tiens, “ dacht Leon: ” Tante Jetje heeft visite - zo te zien een logé - en heeft ons daar niks van verteld... Raar hé...”

En toen Marie thuis kwam van haar werk voor het middageten, verzekerde zij kortaf dat Jetje heel de morgen met haar samen in de Duitse keuken had gewerkt :" ” Ge gaat toch weer geen spoken zien, hé vent! Haar oude vriendin van Oostende, die vroeger nogal eens kwam logeren, kan het sowieso niet geweest zijn, want die is naar Brussel verkast op bevel van de Feldgendarmerie... Jetje zal ondertussen misschien een nieuwe hartsvriendin gevonden hebben, zeker... Al interesseert ons dat niet echt, hé...”"

 

Het interesseerde haar zo weinig dat ze niet kon nalaten Jetje de volgende morgen voor het blok te zetten.

"“ Ge had gisteren visite?"” Meer een beschuldiging dan een vraag. "Komiek dat ge daar niks van verteld hebt... Of mocht ik dat niet weten, soms?”"  Die zat!

Maar omdat ze merkte dat Jetje lichtelijk in paniek raakte, verzachte zij haar aanval direct :" ” Ge weet Jetje, het geneert mij niet meer als ge een nieuwe vriendin aan ’'t zoeken zijt... Die oude affaire tussen ons is in mijn ogen al lang amen en uit. Het heeft onze bakvisjaren gekleurd, en mij over de eerste schok met Dis geholpen, maar nu zijn ik compleet content met een vent lijk de Jupp... Mijn gedacht zijt gij volledig vrij met uw leven te doen wat ge wilt. Ik versta dat ge u eenzaam kunt voelen in dat groot huis en dat koud bed, nu dat Rachel naar Brussel is vertrokken... En als ge dat kunt oplossen met een nieuwe vriendin: mijn zegen hebt ge, kind! "”

 Jetje wist zo vlug niet wat zeggen. Ze leek eerst het zonlicht te willen ontkennen, maar mompelde tenslotte iets van ‘haar nicht’...

"Gij? Een nicht van onze ouderdom? Waar hebt ge die nog gevonden? Gij waart toch de oudste van de kinders Neuville?"”

“" Allee, ik zeg nu ‘nicht’, maar in feite is '’t geen echte familie. Ze is uit een Amerikaans bombardement op Kortrijk gered en erg onderkomen... De zeelucht zal haar goed doen...Een paar dagen maar ,en z'is weer wég...”"

“ "Als ze van de zeelucht vetter moet worden, zal dat in een paar dagen niet lukken, vrees ik! ... Maar allee, als ge er kortelings wat meer over wilt vertellen - maar dan échtig hé! - komt dan met haar eens een jatte caffe drinken! Dan kan ik mijn opvolgster eens van dichtenbij keuren! ”..." En om de zaak helemaal af te ronden monkelde ze nog:”" Ik hoop voor u dat ze plezante tetjes heeft! ”"

 

Die avond kwam Jetje inderdaad bedremmeld even buurten. Maar helemaal alleen. Marie deed even spottend alsof ze op de koer nog iemand zocht, maar zei toen "“Zet-je!" ” en begon zwijgend een pot ersatzkoffie klaar te maken. Achter haar rug loosde Jetje een zware zucht:" ”Is de Leon niet omtrent?”"

“ "Dien is gaat vrijen met de kleine van de Lakodam."” zei Marie tegen het gasvuur: "” Maar proper hé! Hij weet dat hij bij mij niet moet afkomen met vuil manieren! ..."”

Stilte...

“" Wel, Jetje, er ligt gelijk iets op uw maag, kind?”"

Weer een zware zucht. "“ Het leven is toch niet meer normaal hé Marie! Als een mens in haar eigen huis al niet meer mag ontvangen wie dat zij wilt! ..."”

Marie draaide zich om en keek haar vriendin begrijpend aan: ”" Die blonde op de mansarde? Hebt ge mij daarover soms horen klagen? Of mag dat ook al niet meer van den Duits?”"

“ "Neen begot! Misschien hoogstens voor een dag of drie, en dan nog zékers niét zonder ‘Schein’! ”..."

“" Wel, vraagt er dan één aan hé, bij Pappie... Dat is toch geen menseneter verdimme?... Of langs den Engelborghs, als ge een goed woordje nodig hebt..."”  

“" Mensenlief Marie! Het is hier spergebied hé, moest ge ’'t nog niet weten! Ze laten hier geen vreemd volk meer binnen, en zeker geen zonder geldigen ‘Ausweis’, of wat peinst gij wel! Ze zou zo eens een stukske van hunnen pinnekensdraad moeten pikken!" ”

“ "Zonder geldigen ‘Ausweis’?”" vroeg Marie ter bevestiging verwonderd: ”" Hoe is die blonde dan hier binnen geraakt, in het spergebied? En hoe lang zit die al bij u in huis?” " Ze dacht aan de schrik die ze zelf had geleden, in april van vorig jaar, toen haar broer René plots met die Engelse vlieger was aan komen waaien...Maar die blonde van hiernaast was duidelijk een vrouw, had Leon gezegd, en géén soldaat, of '’t zou een geparachuteerde spionne moeten zijn...Zo ene die geheime telegrams verstuurt in morse langs de radio... Haar hart sloeg een slag over van de spanning!

“" Heeft de kleine haar niet herkend?”" vroeg Jetje verwonderd. Maar Marie’s ontkenning scheen haar niet op te luchten: ”" Marie, ik kan er niet mee lachen: het is hier een kwestie van leven of dood, verstaat ge?! Ik kan daarover niks meer vertellen... Of ge moet mij op het hoofd van uw kinders en in naam van onze oude vriendschap zweren van het nooit aan een ander voort te vertellen!" ”

“ "Zeg Jetje, als '’t zo'’n zwaar geheim is, wil ik het liever niet weten, hé mens! Ik heb al zever genoeg aan mijn kop!" ”

“ "Maar dat gaat zo niet Marie! Nu dat de Leon haar gezien heeft, zijn ik wel verplicht u getweeën in vertrouwen te nemen. Met een half geheim kan niemand leven... Allee Marie, zweert het! ”"

 

Bleek uiteindelijk dat de vrouw in kwestie niemand ànders was dan haar oude vriendin Rachel, de vamp die Marie zo zwoel had toegelonkt uit de vitrine van de juwelenboetiek van de Wittenonnenstraat in Oostende. Maar haar wulpse lokken van vroeger had ze laten blonderen ,om er wat "Germaanser" uit te zien...Jammer.

“" Dan zit ze dus niet meer in Brussel?”"

"“ Nooit geweest. Ze kon het niet over haar hart krijgen om mij hier achter te laten, misschien wel voor een jaar of meer, gotweet! Ze is voor het zicht van de menschen wel naar de treinstatie geweest om een grote valies vodden op te sturen naar de depot in Brussel, maar zelf heeft ze sluiks op de velo uit de consigne demi-tour gemaakt naar hier..."”

“" Maar had ze van den Duits échtig bevel gekregen dat ze uit haar boetiek moest? Ik heb gezien dat die nu al een hele tijd leeg staat te verkommeren..."”

"“ Op aanstoken van de Marine zijn die gasten van de Hitlerjeugd haar beginnen pesten na die zogezegde roofoverval door twee matrozen die Rachel in scène had gezet. De dag dat ze haar ruit hebben ingesmeten, heeft ze haar souvenirwinkel niet meer open durven doen en alle blaffeturen met nagels vastgezet...Dan is ze nog een tijdje daarboven dat pand blijven wonen tot den Engelsman op een nacht de halve Christinastraat heeft plat gesmeten...En z’'is dan zogenaamd officieel gaan lopen naar Brussel, maar in feite was 't naar hier..." 

“" En hoelang zit dat mens dan al hier?”"

“" Ruim twee maanden..."”

“" Twee maanden?! En hebt ge daar al dien tijd eten voor gevonden, zo zonder rantsoenkaart?"”

“" Rachel heeft veel gouden juwelen van haar vroegere winkel...Ik heb het één en ander gefikst met de Friseur Hussak in ruil voor dozen vlees van de troep...We trekken goed onze plan en kunnen zo nog wel een tijdje voort..."”

“ "Omdat ge denkt haar situatie hier met de tijd te kunnen regelen?”"

“" Hier niet... Hiér, dat is hopeloos en het zal er niet op verbeteren...Maar misschien zouden we later samen kunnen verhuizen naar het binnenland...Méér zeg ik daar niet van. Het is te gevaarlijk...'”

“"Omdat ze een Jodin is?"

“ "Dat is ze niet! Wel getrouwd geweest met een jood, en dat kan den Duits ook al niet verdragen! Maar vooral omdat ze in feite geen familie van mij is..."”

En Jetje vervolgde zuchtend: ”" Verboden onderdak te geven in de sperzone of ‘'t moest aan naaste familie zijn. En dan moet ge nog mits officieel aanvraag een tijdelijke toelating krijgen! ...Ik kan dat vergeten: Rachel is geen naaste familie! En ze kan geen officiële aanvraag doen want ze zit hier zonder Ausweis, volledig onwettelijk, ondergedoken of '’t scheelt niet veel... Als dat uitkomt hangen wij alle twee! ’'t Is daarom van levensbelang dat zoiets niet uitlekt...Ik reken dus op u, hé Marie! "”

Marie wuifde dat glimlachend weg:" “ Ge kunt gerust zijn, mens! Moest ge weten hoeveel er van ons kennissen al bij den Duits in de bak zouden vliegen, moest ik mijn mond open doen! In ’'t dorp zeker tien, en zwaar gevallen hé: spionnen die de kogel zouden kunnen krijgen...Ik zeg maar dat...”"

"“ Heregods! De kogel!? Menschen die ik ken?”" 

“" Bah! ” pochte ze: ” Paul Hazard, om te beginnen...En Peerdepoot, als ge die nog kent?...En Briek Erte, en weet-ik-wie nog allemaal...Zijt gerust Jetje, bij mij is dat zogenaamd geheim van u zo veilig als in de biechtstoel! Zolang de menschen mij niet ambeteren, zwijg ik als een graf..."

Maar aan de starre ogen van haar vriendin meende ze te zien dat ze beter wat minder vlotte garanties voor haar stilzwijgen had gegeven!