Boekdeel B5.
Beslaat de periode van december '42 tot augustus '44 waarin sprake is van goud en juwelen, niet-arisch bloed, koudvuur en een warme Schwester Monika, plus een wrange 'Bevrijding' en de kille aanslag op Marie...
B59. VREEMD VOLK.
Westende, einde herfst 1942.
Zoals te verwachten was, stonden er, samen met weer een oorlogswinter in aantocht, grote gebeurtenissen voor de deur. Niet dat de mensen, zoals vorig jaar, opnieuw voor een hongersnood vreesden, want ditmaal was uitzonderlijk de aardappeloogst eens niét mislukt. En de Duitsers haalden hun voedselvoorraden nu volop uit de Oekraïne zonder onze boeren leeg te zuigen...
Neen, iedereen voelde dat de glorierijke tijd van de Duitse Sondermeldungen nu voorbij was: vanaf deze winter was het de beurt aan de Engelsman om te beginnen met victorie kraaien...Maarschalk Rommels fameuze laatste sprong naar het Suezkanaal was op een bloedige sisser uitgedraaid en de BBC bazuinde rond dat het Afrikakorps vernietigend verslagen werd in El Alamein : enkel de eindeloze vlucht naar het westen ,richting Tripoli en Tunesië ,kon de man nog redden...
"Flauwe kul, natuurlijk!" suste Jupp :"Onze sluwe Woestijnvos is niet voor één gat te vangen ! "
Ook toen plots bekend werd gemaakt dat de Amerikanen op een paar plaatsen van de Marokkaanse en Algerijnse kust geland waren, zogenaamd achter de rug van het wijkende Afrikakorps - maar dan voor alle veiligheid wel héél ver er achter! - was er volgens Jupp nog geen vuiltje aan de lucht. "Dààr of in Jacamacca, dat maakt niets uit! Die verwijfde operettesoldaatjes uit Hollywood met hun slobkousen en hun speelgoedgeweertje hebben niet eens moeten vechten tegen de Franse koloniale troepen die daar lagen te maffen! Wacht maar tot ze met onze mannen te maken krijgen! Nog voor Kerstmis is de boel daar opgekuist en vluchten ze weer over zee, zoals in Dieppe! En ondertussen hebben wij als tegenzet in twee dagen tijd heel Zuid-Frankrijk bezet, en daarmee de enige zwakke plek in onze verdediging opgevuld! Dat landingsmaneuver van de Yanks heeft ons dus niets dan winst opgebracht !"
En de opwinding over Noord-Afrika ging inderdaad weer even vlug liggen als ze was opgeflakkerd...Rommel ontruimde wel iedere dag een honderd kilometer woestijn, maar wat stelde dat voor? Een hoop zand?...
Maar tien dagen later brak het gevreesde Russische winteroffensief los en dat leek al straffere kost. Gelukkig bleef het in de ring rond Leningrad voorlopig rustig, hoorde Leon... Want daar vochten onze Vlaamse jongens al iedere dag vertwijfeld om stand te houden, en die zouden door dergelijke massale stormlopen van de Ruskis hopeloos weggespoeld worden... Neen, helemaal in het zuiden was het te doen, bij de uitstulping naar Stalingrad, waar - weer volgens Jupp - de Führer hun aanval ook had opgewacht. Een flinke, geplande frontcorrectie (of zeg maar een "ordelijke terugtocht" ,als zoiets al bestaat...) tot aan de Don zou dat varkentje wel wassen!
Maar de zelfzekere vrijer van zijn moeder kreeg het een week later op een avond toch aan de stok met Leon. Die had in het achterzaaltje van Het Anker op de grote landkaart mogen gaan zien hoe de Russen - volgens de sluikzender van de BBC - heel de Duitse uitstulping met een reusachtig tangoffensief hadden afgeknipt, en hij liet zich door Jupp verder niets wijsmaken!
"Heel uw fameuze Frontabschnitt Stalingrad daar, zit in een reusachtige zak opgesloten, gelijk Joseph heeft meegemaakt aan de Wolchov, een jaar geleden. Maar nu zijn de rollen omgekeerd! Dees keer zitten niet de Russische legers in 't net gevangen, maar die van u!"
Marie was te moe om de twee volleerde caféstrategen tot bedaren te brengen en ging vroeg slapen, toch op een rare manier content dat Joseph een heel eind uit de buurt van Stalingrad de stomme kloot uithing...
De zondag daarop, toen Leon na de mis op de achterkoer met de hond aan 't ravotten was, kreeg hij opeens de indruk dat buurvrouw Jetje vanuit haar mansardevenster mee genoot van hun gestoei. Hij wierp lachend een blik omhoog, en keek vlak in het gezicht van... een volslagen vreemde vrouw! Een geverfde blondine, zag hij in een flits...met opvallend zwarte ogen en wenkbrauwen... Echt geen vrouw van 't dorp, voelde hij instinctief...
Plots scheen het mens van haar verrassing te bekomen en week vlug achteruit. Het gebleekte voddengordijntje viel dicht, en dat was dat...
Tiens-tiens, dacht Leon: Tante Jetje heeft visite - zo te zien een logé - en heeft ons daar niks van verteld... Raar hé...
En toen Marie thuis kwam van haar werk voor het middageten, verzekerde zij kortaf dat Jetje heel de morgen met haar samen in de Duitse keuken had gewerkt :" Ge gaat toch weer geen spoken zien, hé vent! Haar oude vriendin van Oostende, die vroeger nogal eens kwam logeren, kan het sowieso niet geweest zijn, want die is naar Brussel verkast op bevel van de Feldgendarmerie... Jetje zal ondertussen misschien een nieuwe hartsvriendin gevonden hebben, zeker... Al interesseert ons dat niet echt, hé..."
Het interesseerde haar zo weinig dat ze niet kon nalaten Jetje de volgende morgen voor het blok te zetten.
" Ge had gisteren visite?" Meer een beschuldiging dan een vraag. "Komiek dat ge daar niks van verteld hebt... Of mocht ik dat niet weten, soms?" Die zat!
Maar omdat ze merkte dat Jetje lichtelijk in paniek raakte, verzachte zij haar aanval direct :" Ge weet Jetje, het geneert mij niet meer als ge een nieuwe vriendin aan 't zoeken zijt... Die oude affaire tussen ons is in mijn ogen al lang amen en uit. Het heeft onze bakvisjaren gekleurd, en mij over de eerste schok met Dis geholpen, maar nu zijn ik compleet content met een vent lijk de Jupp... Mijn gedacht zijt gij volledig vrij te doen wat ge wilt met uw leven. Ik versta dat ge u eenzaam kunt voelen in dat groot huis en dat koud bed, nu dat Rachel naar Brussel is vertrokken... En als ge dat kunt oplossen met een nieuwe vriendin: mijn zegen hebt ge, kind! "
Jetje wist zo vlug niet wat zeggen. Ze leek eerst het zonlicht te willen ontkennen, maar mompelde tenslotte iets van haar nicht...
"Gij? Een nicht van onze ouderdom? Waar hebt ge die nog gevonden? Gij waart toch de oudste van de kinders Neuville?"
" Allee, ik zeg nu nicht, maar in feite is 't geen echte familie. Ze is uit een Amerikaans bombardement op Kortrijk gered en erg onderkomen... De zeelucht zal haar goed doen...Een paar dagen maar en z'is weer wég..."
"Als ze van de zeelucht vetter moet worden, zal dat in een paar dagen niet lukken, vrees ik! ... Maar allee, als ge er kortelings wat meer over wilt vertellen - maar dan échtig hé! - komt dan met haar eens een jatte caffe drinken! Dan kan ik mijn opvolgster eens van dichtenbij keuren! ..." En om de zaak helemaal af te ronden monkelde ze nog:" Ik hoop voor u dat ze plezante tetjes heeft! "
Die avond kwam Jetje inderdaad bedremmeld even buurten. Maar helemaal alleen. Marie deed even spottend alsof ze op de koer nog iemand zocht, maar zei toen "Zet-je!" en begon zwijgend een pot ersatzkoffie klaar te maken. Achter haar rug loosde Jetje een zware zucht:" Is de Leon niet omtrent?"
"Dien is gaat vrijen met de kleine van de Lakodam." zei Marie tegen het gasvuur: " Maar proper hé! Hij weet dat hij bij mij niet moet afkomen met vuil manieren! ..."
Stilte...
" Wel, Jetje, er ligt gelijk iets op uw maag, kind?"
Weer een zware zucht. " Het leven is toch niet meer normaal hé Marie! Als een mens in haar eigen huis al niet meer mag ontvangen wie dat zij wilt! ..."
Marie draaide zich om en keek haar vriendin begrijpend aan: " Die blonde op de mansarde? Hebt ge mij daarover soms horen klagen? Of mag dat ook al niet meer van den Duits?"
"Neen begot! Misschien hoogstens voor een dag of drie, en dan nog zékers niét zonder Schein! ..."
" Wel, vraagt er dan één aan hé, bij Pappie... Dat is toch geen menseneter verdimme?... Of langs den Engelborghs, als ge een goed woordje nodig hebt..."
" Mensenlief Marie! Het is hier spergebied hé, moest ge 't nog niet weten! Ze laten hier geen vreemd volk meer binnen, en zeker geen zonder geldigen Ausweis, of wat peinst gij wel! Ze zou zo eens een stukske van hunnen pinnekensdraad moeten pikken!"
"Zonder geldigen Ausweis?" vroeg Marie ter bevestiging verwonderd: " Hoe is die blonde dan hier binnen geraakt, in het spergebied? En hoe lang zit die al bij u in huis? " Ze dacht aan de schrik die ze zelf had geleden, in april van vorig jaar, toen haar broer René plots met die Engelse vlieger was aan komen waaien...Maar die blonde van hiernaast was duidelijk een vrouw, had Leon gezegd, en géén soldaat, of 't zou een geparachuteerde spionne moeten zijn...Zo ene die geheime telegrams verstuurt in morse langs de radio... Haar hart sloeg een slag over van de spanning!
" Heeft de kleine haar niet herkend?" vroeg Jetje verwonderd. Maar Maries ontkenning scheen haar niet op te luchten: " Marie, ik kan er niet mee lachen: het is hier een kwestie van leven of dood, verstaat ge?! Ik kan daarover niks meer vertellen... Of ge moet mij op het hoofd van uw kinders en in naam van onze oude vriendschap zweren van het nooit aan een ander voort te vertellen!"
"Zeg Jetje, als 't zo'n zwaar geheim is, wil ik het liever niet weten, hé mens! Ik heb al zever genoeg aan mijn kop!"
"Maar dat gaat zo niet Marie! Nu dat de Leon haar gezien heeft, zijn ik wel verplicht u getweeën in vertrouwen te nemen. Met een half geheim kan niemand leven... Allee Marie, zweert het! "
Bleek uiteindelijk dat de vrouw in kwestie niemand ànders was dan haar oude vriendin Rachel, de vamp die Marie zo zwoel had toegelonkt uit de vitrine van de juwelenboetiek van de Wittenonnenstraat in Oostende.
" Dan zit ze dus niet meer in Brussel?"
" Nooit geweest. Ze kon het niet over haar hart krijgen om mij hier achter te laten, misschien wel voor een jaar of meer, gotweet! Ze is voor het zicht van de menschen wel naar de treinstatie geweest om een grote valies vodden op te sturen naar de depot in Brussel, maar zelf heeft ze sluiks op de velo uit de consigne demi-tour gemaakt naar hier..."
" Maar had ze van den Duits échtig bevel gekregen dat ze uit haar boetiek moest? Ik heb gezien dat die nu al een hele tijd leeg staat te verkommeren..."
" Op aanstoken van de Marine zijn die gasten van de Hitlerjeugd haar beginnen pesten na die zogezegde roofoverval door twee matrozen die Rachel in scène had gezet. De dag dat ze haar ruit hebben ingesmeten, heeft ze haar souvenirwinkel niet meer open durven doen en alle blaffeturen met nagels vastgezet...Dan is ze nog een tijdje daarboven dat pand blijven wonen tot den Engelsman op een nacht de halve Christinastraat heeft plat gesmeten...En z'is dan zogenaamd officieel gaan lopen naar Brussel, maar in feite was 't naar hier..."
" En hoelang zit dat mens dan al hier?"
" Ruim twee maanden..."
" Twee maanden?! En hebt ge daar al dien tijd eten voor gevonden, zo zonder rantsoenkaart?"
" Rachel heeft veel gouden juwelen van haar vroegere winkel...Ik heb het één en ander gefikst met de Friseur Hussak in ruil voor dozen vlees van de troep...We trekken goed onze plan en kunnen zo nog wel een tijdje voort..."
"Omdat ge denkt haar situatie hier met de tijd te kunnen regelen?"
" Hier niet... Hiér, dat is hopeloos en het zal er niet op verbeteren...Maar misschien zouden we later samen kunnen verhuizen naar het binnenland...Méér zeg ik daar niet van. Het is te gevaarlijk...'
"Omdat ze een Jodin is?"
"Dat is ze niet! Wel getrouwd geweest met een jood, en dat kan den Duits ook al niet verdragen! Maar vooral omdat ze in feite geen familie van mij is..."
En Jetje vervolgde zuchtend: " Verboden onderdak te geven in de sperzone of 't moest aan naaste familie zijn. En dan moet ge nog mits officieel aanvraag een tijdelijke toelating krijgen! ...Ik kan dat vergeten: Rachel is geen naaste familie! En ze kan geen officiële aanvraag doen want ze zit hier zonder Ausweis, volledig onwettelijk, ondergedoken of 't scheelt niet veel... Als dat uitkomt hangen wij alle twee! 't Is daarom van levensbelang dat zoiets niet uitlekt...Ik reken dus op u, hé Marie! "
Marie wuifde dat glimlachend weg:" Ge kunt gerust zijn, mens! Moest ge weten hoeveel er van ons kennissen al bij den Duits in de bak zouden vliegen, moest ik mijn mond open doen! In 't dorp zeker tien, en zwaar gevallen hé: spionnen die de kogel zouden kunnen krijgen...Ik zeg maar dat..."
" Heregods! De kogel!? Menschen die ik ken?"
" Bah! pochte ze: Paul Hazard, om te beginnen...En Peerdepoot, als ge die nog kent?...En Briek Erte, en weet-ik-wie nog allemaal...Zijt gerust Jetje, bij mij is dat zogenaamd geheim van u zo veilig als in de biechtstoel! Zolang de menschen mij niet ambeteren, zwijg ik als een graf..."
Maar aan de starre ogen van haar vriendin meende ze te zien dat ze beter wat minder vlotte garanties voor haar stilzwijgen had gegeven!
