A16 EERROOF.

                        Westende, 24 april 1938.

In de volgende café's moeten de twee kornuiten met hun sprookje meer succes geoogst hebben want in een mum van tijd wist heel het dorp ervan. En de morgen daarop kreeg Jetje de twee rijkswachters op haar dak. "Die komen voor die brief!" dacht ze.

Als dat zo was, dan lieten de mannen van de wet in elk geval niet in hun kaarten kijken. Ze openden het vuur met een zotte vraag: hoelang zij Marie al kende en of zij getweeën werkelijk zo'n goede vriendinnen waren als de mensen zegden?...

Daar keek Jetje echt van op:"Wel als de mensen dat zeg­gen zal dat wel zo zijn, hé! Jezus-Maria, wat moet ik daar op antwoorden! Wij zijn twee handen op enen buik:we helpen el­kaar waar we kunnen, want 't is niet altijd even gemakkelijk als vrouw alleen. We lachen samen als het goed gaat en we schreien samen bij tegenslag. Dat is van vlak na de oorlog dat we bevriend zijn, nu al twintig jaar lang: we kletsen twee-drie keer per dag en als we al eens kwaai woorden hebben is dat een uur later vergeten...Ja, wij zijn echte vriendinnen: we zijn el­kanders steun en troost...We lenen bij elkaar als we iets te­kort komen, we..." Ze kreeg het verdomme op haar zenuwen door die koele blik van die vent.

"Zo te horen komt gij beter overeen dan de meeste koppels van 't dorp en omliggende!...Le grand amour, hé! En schuift Marie hier veel over de vloer?"

"Bah...iedere dag, zou ik zeggen..."

"Eet ge hier samen?"

"Zeg dat zijn raar vragen, hé chef: natuurlijk eten we te vieren al eens een boterham samen, als het pas geeft, hier of bij haar...Maar ge moet zo niet rond de pot draaien:ik weet waarvoor ge komt! Als ge 't wilt weten: ja, ik heb die brief geschreven! En niét om mijn vriendin te helpen, maar omdat het de waarheid is! Is dat tegen de wet?...En ik blijf erbij dat het de Steiner was die daar stond te draaien bij de doorsteek, die zondagmorgen in de vroegte: zeker weten!"

De chef bleef haar even verbouwereerd aanstaren: ”Welke brief wilt ge zeggen?"

"Wel deze die ik vergeten ben te ondertekenen: "MENEERE DE KOMMENDANT JANDARM, IK NEEM DE PEN IN DANT OM TE ZEGGEN..."

"Ha-ja, dién brief! Dat weten we al lang dat gij den dader waart" loog hij "maar mijn jonge collega zal voor de goede orde uw bekentenis seffens noteren. Zo kunt ge deze keer niét vergeten te tekenen, hé...Het heeft ons in elk geval een heel stuk voort geholpen, moet ik zeggen. Zeker van, dat het Steiner was, hé?"

"Zo zeker als dat ik hier sta! Niet twijfelen!"

"En dien tweede op zijn velo was dus Gaspar Soete..."

"Gaspar Soete??...Niet aan mijn tong sleuren, hé Chef: ik heb van dien tweede niks gezegd!"

"Maar g'hebt hem toch herkend, hé?"

"Daar kan ik vandaag niet over spreken..."

Nu zijn list mislukt was wilde de chef deze plotse terughoudendheid van Jetje niet zonder meer aanvaarden: "Ha-zo...Wel dan zullen we eens over iets ànders spreken,  zie! Hoe zit dat zo tussen gij en Marie? Komt die hier dikwijls slapen?"

"Marie? Hier slapen?! Maar nooit van ze leven!"

"Pasop, niet zeveren hé Georgette! Dat is een officieel déclaratie en met te liegen gaat ge veel last krijgen! Ik heb getuigen, en 't is algemeen geweten dat ge't niet voor de ven­ten hebt...Die speciale vriendschap tussen gij getweeën is niet erg katholiek en ge gaat er nog eens voor in den bak vliegen! Ik vraag het dus voor de laatste keer: is Marie hier al komen slapen?!"

"Verdomme, zijt ge doof ,chef ?! Ik zeg: NOOIT-VAN-ZE-LEVEN! Marie heeft hier nog nooit blijven slapen!"

"Ook niet als 't ruzie was met Dis en ze slagen kreeg?"

"Marie slagen van den Dis?? Maar Chef toch, waar zijt ge dàt gaan halen?! Jezus-Maria! Dàt had hij eens moeten proberen, zie!...Oei-oei-oei!... Luistert: dat ik weet heeft hij haar, toen hij nog erg jong én zat was, één keer een peer gegeven...Goed verstaan? Eén keer! En de volgende morgen is ze met een blauw ket vóór hem gaan staan en zo gezegd:Désiré, zet uw oren goed open, jongen! Riskeert dàt - en ze wees zo met haar ving­er op haar oog - nog één keer en ik doe rattenvergif in je drinkebus...Goed onthouden, hé ventje: rattenvergif! En ik kan verzekeren Chef:den Dis heeft nóóit meer gepiept...Slagen ,begot , waar gaat ge't halen! Me gat ja !..."        

Jetje barstte in giechelend lachen uit tot de chef rood aangelopen met de vuist op tafel bonkte: "Zeg, Georgette Neuville! Hier valt niet te lachen, hé mens! Gij geeft aanstoot en ergernis met uw ziekelijke perversie door openlijk met een vrouw te vrijen! Dat is openbare zedenschennis en dat wordt door de wet streng verboden! Als ge daar niet direct mee uitscheidt vliegt ge den bak in, zonder pardon!"     

Onder deze koude douche kreeg Jetje zichzelf weer in de hand:"Wel-wel, vrijen in 't openbaar, hé...Wat houdt dat zoal in, Chef? Kunt gij mij dat zeggen?...Frotten en wrijven onder­een?...Toten en strelen hé: ja, dat is vrijen, hé?...En heeft iemand mij dat zien doen in het openbaar?...Of zelfs verdoken achter een donkere hoek of in de duinen?...Van "horen zeggen" zijn er altijd genoeg, zeker bij de venten die iets tekort komen! Venten die de schaai inhalen door vuile praat en achterklap te vertellen over iemand die zich niet kan verdedigen...Maar er is geen één die durft zeggen: ik Charel-Louis verklaar onder eed dien dag en dat uur Georgette Neuville te hebben zien vrijen! Als ge één getuige hebt die durft zweren dat hij mij dàt heeft zien doen, moogt ge mij direct in den bak steken! Direct: één enkele getuige is genoeg, Chef, en ik pak mijn cabas met kleren! Maar als ge er géén hebt moet ge zwijgen, want zoiets voortvertellen is eerroof! En dààr lach ik niet mee!..."

"Gij misschien niet, nee! Maar de mensen in 't dorp wél, verdomme! 't Is juist omdat ze op café over niets anders meer spreken dat de garde ons verwittigd heeft!"

"De garde! Ha ! Maar nú zijn we d'er! Die zatlap wil mij een pee stoven met zijn achterklap omdat hij weet dat die brief van mij komt! En omdat hij met zijn ellebogen aanvoelt dat ik hém óók herkend heb aan de doorsteek, die morgen!"

"Vergeet het! Hij denkt dat Marie die schreef."

"Marie? Maar die kàn niet schrijven ,vent ! Wat zou ze! Maar dat is nu om 't even: met die achterklap wil hij hààr treffen zowel als mij! Ge weet toch dat Leonnetje hem ook gezien heeft, die morgen:gij hebt zélf zijn verklaring opgeschreven...En door die zever van dat vrijen rond te strooien vangt hij twee vliegen in één slag: Marie en ik!"

De chef bleef haar een poosje ernstig aanstaren: "Geor­gette Neuville, zijt ge zeker dat ge die morgen de garde her­kent hebt? Dat is van groot belang..." 

"Chef, ik zweer het: dien eerste op zijn velo was de garde Cyriel Calcoen, of 'k mag hier dood vallen! En de tweede was Steiner, maar dat weet ge al...En dat is niet van horen zeggen maar van zeker weten! M'n kop eraf!"

"Niet te rap met je kop leuren, mens, want als het waar is wat ze zeggen staat hem er losser op dan ge denkt..."

"Ze-ze-ze! Wat vertellen ZE dat zo verschrikkelijk is?"

"Wel, als ge 't al wilt weten: ZE zeggen dat niét de Steiner, maar gijzélf die bommen gesaboteerd hebt om den Dis te doen verongelukken! Om Marie van hem te verlossen en haar voor u eigen te krijgen! Dàt zeggen ze! Lacht ge nu nog ,Vrouw Neuville ?!"

Daar moest Jetje wel even van slikken.

"Ik die bommen gesaboteerd? Maar Chef, ik wist nog niet eens dat ze daar lagen!...En wat weet ik, of gelijk welk vrouwmens, verdomme hoe ge zo'n spel moet saboteren? Daar moet ge toch bij den troep voor geleerd hebben, lijk den Dis en nog een paar mannen in 't dorp. Mannen die de polders ontmijnd hebben na den Groten Oorlog en die weten wat ze mogen en moeten doen...Maar dat ik weet waren d'r nooit geen vrouwen bij den troep, of bij bommen omtrent... Neen Chef, als een vrouw een vent beu is giet ze rattenvergif in zijn pulle: dat is veel sim­pelder!"

"Of verzuipt ze hem in de beerput, hé Jetje! Dat zijn we ook al eens tegengekomen hé, gij en ik..." Hij monkelde wat verbitterd achter zijn hangsnor en sloeg zijn notaboekje met een klap dicht:"Bon, gij weet waaraan ge u te houden hebt: ziet dat we niet meer moeten terugkomen op deze zaak, Vrouw Neuville:dan loopt het misschien nog goed af...En tekent maar rap die verklaring van mijnen adjoint, voor dat ge 't weer vergeet!"

De uittocht van de despoten leek erg op een afgang...

Ze waren echter nog maar nauwelijks achter de bocht van de Bassevillestraat verdwenen of Marie viel de keuken binnen:

"Wisten ze wat nieuws te vertellen? Ze zijn hier zo lang gebleven...Wat is 't:ge zijt er gelijk niet goed van..."

Jetje moest inderdaad even bekomen vooraleer ze weer wat flauwtjes kon lachen:"Die onnozelaars hebben mij twee keer gedreigd van in den bak te steken! Ge zoudt verdomme voor minder niet goed zijn, zou ik zo denken!"

"In den bak steken? Gij?"

"Ja, ik...Want stelt u voor dat heel het dorp geschanda­liseerd is omdat wij vriendinnen zijn...Van een speciale soort, dan, hé: een soort die bij de begijnen aanstoot geeft en ergernis...Ik heb zelfs moeten zweren dat ge nooit bij mij hebt komen slapen..."

"Niet moeilijk! 't Is gij die bij mij in 't bed zijt gekropen!"

"Daarom heb ik ook zo gemakkelijk gezworen, hé! Maar volgens de pandoeren hebben we ook onderéén vuil manieren ge­daan in 't openbaar! Jezus Maria: in 't openbaar! Zijn wij dan de laatste jaren ooit zó zat geweest dat we niet meer wis­ten wat we deden!"

"Met de vorige kermis hadden we een goede schreef aan... Maar als ik mij goed herinner hebt ge u toen in 't dorp deftig gedragen...Allee kom, zolang we dansten en onder 't volk waren toch...En van wat hier in den doorsteek gebeurd is kan niemand iets gezien hebben: 't was pikkedonker en g'hebt niet geroepen lijk ge gewoon zijt..." Plots proestte ze het uit en ook Jetje sloeg aan het giechelen tot de tranen over hun wangen liepen. Vertederd omhelsde ze haar vriendin en likte plots het zout van haar natte wimpers voor ze een zoen op haar lippen drukte. Marie liet haar even begaan tot ze zich met een diepe zucht losmaakte:dit onbedaarlijke lachen had haar voor het eerst sinds vele weken echt deugd gedaan.

Ze schoven beiden een stoel aan tafel en keken elkaar een lange poos monkelend aan...Tot Marie de betovering verbrak:

"En wilt hem ons daarvoor in de bak steken?"

"Mij wél ja! Van u heeft hij niet gepiept:ik was de enige zondares, zo te horen! Terwijl ge voor 't vrijen toch met twee moet zijn, zou ik denken!"

"Georgette Neuville!" deed Marie gewichtig: "'t Zijt gij die met mij vrijt, en niet omgekeerd hé! Ik ben onschuldig!"

"Onschuldig?...Wacht maar, want de pandoer had nog méér in zijn mars! Volgens dat de garde hem gezegd had vertellen ze in 't dorp dat de Steiner die sabotage niét gedaan zou hebben."

"Neen?...En wie dan wél?!"

"“Ik verdomme! Neen, serieus:ik heb dat spel doen ont­ploffen uit jalousie! Want den Dis - god hebbe zijn ziel - stond onze zondige liefde in de weg...En gij zat mee in 't complot...Al goed dat ze nog niet helemaal zéker zijn, want ze overwegen ook de mogelijkheid dat den Dis zelf de vertrager heeft aangestoken om zijn eigen accident te ensceneren en dan rap is gaan lopen naar zijn geheim lief in Duinkerke!...Ja kind, ik kan er ook niet aan doen,  maar dàt strooien ze rond in 't dorp! Chance dat de chef dat zelf nogal onnozel vond of we sliepen alle twee in den bak, vanavond!"

Marie schudde verbijsterd het hoofd :" Maar enfin, wie zuigt er nu toch zóiets uit zijn duim verdomme!"

"Mijn gedacht komt dat van de garde. Die is naar 't schijnt vroed van koleire omdat wij getuigd hebben dat hij samen met Steiner uit den doorsteek kwam, die zondagmorgen... Met ons zwart te maken tracht hij zelf op een wit blaadje te komen bij de gendarmen...Hij heeft ook nog een oude koe uit de gracht gehaald door te laten verstaan dat Joseph geen kind van den Dis kan geweest zijn...Hij trekt niet op zijn vader zeggen ze, en hij werd nogal vroeg geboren hé..."

"Maar dat is eerroof! Als de garde dat rondstrooit doe ik hem een proces aan! Wat zijn dat voor manieren! Dat de Joseph op mij trekt is waarschijnlijk geen bewijs genoeg van mijn deugdzaamheid-voor-het-huwelijk, lijk de paster dat noemt :hij moet absoluut op zijn vader trekken, hé!"

"Hey Marie! Mij moet ge niet trachten t'overtuigen dat g'uw bloem­tje nog had toen ge trouwde met den Dis , hé kind! Ge weet toch nog : dien avond na die eerste kermis in Nieuwpoort ,op de wallen van 't Spaans Fort "Palingburg" !...Gij met den Rudolf ! Ik was er verdikke bij ! Den Dis is maar een maand làter gemogen ,toen g'al over tijd waart ! Met mij moet ge niet zeveren ,hé !