A65:  VLUCHTEN KAN NIET MEER…

         Le Barcarès, 20 mei 1939.

Steiner viel toevallig op 'zijn Consuela' toen hij in het bureeltje van de kampadministratie zijn achterstallig loon uitbetaald kreeg. De wijnboer had vorige maand, toen deze de groep 'internés' verving door plaatselijke werklozen, getracht een deel van hun centen achter te houden, zogenaamd om de kosten van de ploegenwissel te dekken. Maar dààr had de Franse kapitein rap een stokje voor gestoken en met goed gevolg Consuela's krant ingeschakeld. Blijkbaar had die hansworst haar zojuist in zijn burootje met het prompte resultaat gefeliciteerd, want door haar fiere hoge borst zag ze bij het buitenkomen nauwelijks hoe Steiner diep onder haar horizon 'hello' stond te knikken.

De verdere begroeting verliep niet zo hartelijk als vroeger, want ze leek het incident over de trouwplannen van Steiner en Co nog niet volledig verteerd te hebben: " Tiens-tiens! De onverbiddelijke zoener!"

" Ha, madame Lignot! Bonjour! Lang geleden niet gezien! En, wat nieuws? Gij die toch alles weet" vroeg Steiner voorzichtig:" Nog rampen in zicht? Een revolutie of een wereldbrand? Wanneer laat Hitler de hele boel ontploffen?"

Ze grijnsde wat stijf:" Nog een klein jaartje geduld, Rocco! En niet zo staan dringen, vriend, je komt vroeg genoeg aan de beurt…"

" Een klein jaartje?" Zijn ogen lichtten hoopvol op:" Was het maar waar, dan konden we misschien nog op tijd een oplossing vinden…"

" Zoals? Een rijpere plaatselijke schoonheid opvrijen? Nog altijd niets passabels gevonden? Maar man toch!"

" Je weet dat ze niet noodzakelijk schoon hoeft te zijn!" weerde hij af:" Een goede 'pas' volstaat al!"

" Maar beste vriend, ben je nu écht al zo diep gezakt? Tot een schijnhuwelijk? Was het dàt wat je laatst bedoelde met 'de eerste de beste rok'? Had dat dan duidelijk gezegd, dan had ik voor jullie niet dagenlang al de zoekertjes van die wanhopige weduwen moeten naslaan! Iedere morgen stonden er zo wel twintig in mijn krant! Maar zoals ik al zei:ik vrees dat jullie troeven te zwak zijn voor die dames! Géén fortuin of vast beroep, géén mooie bek of fysieke charmes, géén zonnig karakter of meeslepende discours! Mijn lieve God, Rocco, help me tenminste één troef te ontdekken! Jullie moeten toch iéts hebben?! Want zó wanhopig zijn die oude weduwen nu ook weer niet!…"

Steiner kreeg genoeg van haar sarcasmen:

" Bon, dat volstaat nu wel: nog bedankt voor de hulp, hé madame!"

Ze liet zich echter niet onderbreken en negeerde zijn stijve groet:"… Maar als je inderdaad énkel een trouwbriefje wil kópen, dan vind ik wel een paar kandidates die voor een zacht prijsje even met jullie meewandelen naar 'Monsieur le Maire'. Da's geen probleem!"

Hij stokte en kreeg het met moeite over de lippen: " Wat is dat, 'een zacht prijsje'? Duizend francs?"

Ze snoof spottend:" VIJFduizend, man! Plus mijn kosten!" En toen hij zich kwaad afwendde gaf ze hem de ezelsstamp:" Maar groepen krijgen wat vermindering! Verwittig je vrienden maar, Romeo!"

 

Marco vloog uit zijn sloffen:" Hoevéél vraagt ze? VIJF-DUIZEND-FRANCS! Die is zót zeker?!"

" Plus haar kosten, hé: niet vergeten! Hoeveel dat is, weet ik niet…" Steiner wou het zakelijk houden.

" Je hebt haar voordien beledigd zeker? Over syf en drank geluld of haar benen scheef bekeken? Of haar moeder hoer genoemd en haar vader impotent? Ik zie geen àndere reden om ons plots op dié manier te willen oplichten. Je hebt vast een afgrijselijke bok geschoten, dat ze plots met zo'n wraakzucht over ons heen valt!"

" Marco, zaag niet! Ik heb geen flauw idee!"

" Ik wél!" zei Moos.

Toen de drie vrienden hem verstoord aanstaarden, haalde hij de schouders op:" Da's toch simpel! Ze had, laat ons zeggen, een 'zwakte' voor onze vriend Rocco hier: eine Schwärmerei. Dat was toch zonneklaar: ze wou in zijn ogen goed overkomen, gewaardeerd worden als een meisje met pit! Ze stond zelfs klaar voor een flirt…...Marco vertelde haar overlaatst zelfs al gekkend dat jij ook een boontje voor hààr hebt.… En wat gooi jij, ezelsvarken, dan plomp in haar vol-verwachting-lachend gezichtje ?" Moos stak theatraal de hand op en zei hautain:" Jou moét ik niet, maar zoek eens een àndere vrouw voor mij en voor mijn vrienden, waarmee we rap-rap kunnen trouwen!" Als dàt geen belediging is! Je zou als vrouw voor minder je trappers verliezen! Ik kan de wraakzucht van dat mens héél goed begrijpen!"

" Maar ik heb nooit van m'n leven met iemand over een boontje gesproken!"

Moos moest even naar adem happen:" Moét dat werkelijk voluit met zoveel woorden gezegd worden? 'Ik heb een boontje voor u'? Of kan je dat zeggen met de ogen, de lach, de zwans? Moet ík je écht uitleggen wat flirten is? Ik, die nog nooit van mijn leven een vrouw met mijn gat heb bekeken?"

Plots viel er een ijzige kilte. Toen Marco en Steiner hem verrast bléven aanstaren sprong Günter zijn vriend ter hulp:" Niet overdrijven hé, Moos! Strak zouden die kerels nog je vaderschap in twijfel gaan trekken!"

" Ze doén maar…" zei Moos vlak.

 

Die uitschuiver van Moos kwam later nooit meer ter sprake, maar de kostprijs van een schijnhuwelijk des te meer. Verdomme, vijfduizend frank de man, twintig in totaal, waar moesten ze dàt bedrag in godsnaam halen! En dan op zo'n korte tijd! Stelen?

" Geen enkele winkelier heeft dat bedrag in zijn schuif liggen." stelde Steiner vast:" Toch alleszins hier in de stad niét!"

" Onwaarschijnlijk, ja…" zuchtte Moos:" Daarbij, als we het hiér doen, hebben de gendarmes ons direct te stekken! En na een paar jaar bak zetten ze ons over de grens! Daar dank ik voor…"

" Ergens een eind weg een slag slaan, zoals de bende van Bonot: een bank overvallen!… Enkel dààr kan je in één klop zo'n som halen: pakken en wégwezen!" Günter trok alvast zijn bezwete halsdoek voor zijn gezicht, zoals in de gangsterfilms:" Hands-up!".

Iedereen schoot in een lach, maar Marco zette meteen een domper op de feestvreugde:

" Die mannen konden zich overal vrij bewegen om de zaak te verkennen en hadden eeuwen de tijd bij de voorbereiding - wij niet.… Zoals zij zouden wij moeten beschikken over een snelle auto, een 'Citroën traction avant'! En revolvers, én burgerkleren! Waar moeten wij verdomme al dat gerief op zo'n korte tijd gaan halen?! Een klein jaar, volgens Consuela: dat lukt nooit!"

" Wel, heu…" zei Moos:" bij de kapitein, bijvoorbeeld… Met alles wat je daar opnoemt heb ik die mooie jongen toch al zien pronken…: zijn 'traction-avant, z'n pistool...En als we die overval ver genoeg uit de buurt doen, dan ben ik je mannetje, Chéri!"

Moosje begon het er wat dik op te leggen, dat zwaaien met de losse pols. Günter lachte wat gegeneerd.

De anderen niet.

 

Ondanks het zachte lenteweer, die het werk in de verblindend witte 'Salin' (zoutvlakte) nog draaglijk maakte, leek het wel alsof zwarte donderwolken zich iedere dag méér en méér boven hun hoofden opstapelden. Hun plan, dat in den beginne zo simpel had geleken, verzandde door de tijdsdruk al vlug in een eindeloze sliert onoplosbare details die hen werkelijk tot wanhoop dreven.

Want gesteld dat ze de auto, de wapens en de burgerkleren zonder grote problemen zouden kunnen stelen van hun Franse kapitein, dan zouden ze daarmee ergens ver weg moeten onderduiken in afwachting van de bankroof. Op de eerste plaats hadden ze geen flauw idee wààr ze zo'n schuilhol konden vinden, maar door hun vlucht uit het kamp wist de kapitein meteen wié er met zijn spullen vandoor was gegaan. Met als gevolg dat alle smerissen van Frankrijk en Navarra achter hun gat zouden zitten… ! En stél daarenboven dat de hold-up vlekkeloos zou verlopen én ze met dat geld een paar Françaises konden strikken voor een zogenaamde 'mariage blanc', dan moesten ze op het stadhuis toch zéggen wie ze waren, niet?! Terwijl hun opsporingsbericht daar in het kastje hing! Neen, daar bovenop nog hopen dat de plaatselijke gardevil analfabeet zou zijn, en de burgemeester zwaar aan de drank, was werkelijk een beetje van het goede teveel!

" Met dat geld zouden we wél valse Franse passen kunnen kopen" stelde Moos voor:" dan zijn we van heel die zever met die vrouwen àf! In de sloppen van een havenstad als Marseille of Toulon mag dat toch geen probleem zijn, zeker!" De geplande trouwpartij met gekochte vrouwen had hem nooit erg begeesterd !… Hij spuide dan ook frisse wisseloplossingen met de vleet, tot zijn maats er tureluurs van werden

Zo wroetten en piekerden ze van het ene 'werkplan' in het àndere en zakten ze alsmaar dieper en dieper in het drijfzand van hun fantasmen.

Marco zag ondertussen in de kranten met de dag de internationale spanning rond Danzig stijgen. Door de incidenten tussen de arrogante Duitsers en de koppige Polen tikte de tijdbom van een naderende wereldbrand onstuitbaar voort, steeds vlugger naarmate West en Oost zich met het conflict bemoeiden. Hij had het al kunnen volgen van toen hij nog in het hospitaal lag: de wereldoorlog tussen links en rechts, waar ze in Spanje destijds zó op gehoopt hadden, stond op losbarsten! Maar wél een jaar te laat om de republiek nog te redden…!

Hij had - door de zwakte van zijn gebroken been wat te overdrijven - een licht werkje gekregen op het schamele bureeltje van de 'Salins de Salses'. Met het zorgvuldig klasseren van de leveringbons en het bijhouden van het register kon hij nauwelijks zijn dagen vullen. Als toemaatje was hij zich vanaf het begin diskreet gaan interesseren aan de 'geldstromen' in het bedrijf. Die kennis mocht ooit wel eens van pas komen…...

Maar tussen de middag kon hij in de 'Courrier du Sud' het wereldnieuws uitvlooien. En tot zijn genoegen vaststellen dat de Sovjetunie zware kritiek had op het gefleem van Parijs om de plooien met 'Monsieur Hitler' glad te strijken. De krant verweet in één adem ook de Franse communisten dat ze klakkeloos de beschuldigingen van hun broodheren in het Kremlin overnamen. Daarmee saboteerden zij de vredespolitiek van hun eigen regering, vond de schrijver, en werd het hoogtijd dat de staatsveiligheid hun illegaal gekonkel onder de loep nam.

" Verdomme, die stomme stalinisten schijnen werkelijk een botsing met de regering te willen uitlokken! Zeker om nadien met een paar dode martelaren van het repressie-apparaat te kunnen geuren! Wij, bij voorbeeld!"

Dat de regering niets liever wilde dan - in het zog van de akkoorden van München - een zoenoffer te brengen om Hitlers dreigementen rond Danzig wat te kalmeren, bleek ook dagelijks zonneklaar uit heel de bevriende pers. Een week geleden stond er in de 'Courrier du Sud' nog een groot artikel over de gestage leegloop van de Spaans-republikeinse kampen in Zuid-Frankrijk. De regering was er tot nu toe in geslaagd van de 450.000 'Spaanse' geïnterneerden de grootste helft te overtuigen terug te keren naar hun vaderland. En zij nam zich voor eerstdaags de druk nog op te drijven, schreef hun correspondent N.L…. Achter deze initialen vermoedde Marco onmiddellijk de giftige pen van Consuela, alias Nicole Lignot. Zij scheen zó verdomd goed geïnformeerd dat hij zich voornam haar bij de eerste gelegenheid te vragen wat Parijs precies onder 'verhoogde druk' zoal verstond...…Maar hij begreep wél dat de kampbewoners de dupe dreigden te worden van die georkestreerde machtsstrijd tegen de communisten.

Ook het pompeuze verslag-mét-foto van het afscheidsdéfilé in Madrid van het 'Condorlegioen' en - vier dagen later - zijn inscheping in Vigo, rook verdacht naar betaalde  propaganda. Nergens was er nog sprake van 'fascisten' of 'Boches', zoals vroeger, maar wél van 'Duitse soldaten die fier en tuchtvol' enz, enz... Marco werd misselijk van deze plotse platvloerse ommekeer.

's Middags, als de twintig werkers uit de 'Salin' hun stokbrood met een slok 'pinard' kwamen doorspoelen onder de moerbeiboom naast het bureeltje, kon Marco hun vurige discussies over de groeiende oorlogsdreiging met de laatste nieuwtjes voeden.

Voorwaar een ruig zootje, die toogstrategen! Zestien van hen waren kort aangebonden Duitse ex-brigadisten uit het kamp, de overige vier bleken bajesklanten in een statuut van voorlopige vrijheid: twee oude Senegalezen en …twee vrouwen! Eén van hen, Selma, kwam uit het oosten des lands en sprak goed Duits, wat haar betrekkingen met de 'Thälmannen' bijzonder vlotjes liet verlopen. En haar - zacht gezegd - geen windeieren legde in de hoge riethaag tussen de zoutpannen, waar ze haar vaste 'ligplaats' had.… Dat ze zes jaar had 'gezeten' wegens het doodslaan van haar wederhelft kon de feestvreugde in het liefdes-nestje niet bederven, gezien haar talrijke verzachtende omstandigheden en, onder meer, haar lekkere dikke borsten.

Vooral Günter scheen bij haar in de smaak te vallen in zoverre dat hij zich na een week begon af te vragen waarom hij in feite nog een bank zou moeten kraken. Want terwijl hij Selma's billen kneep, lag ook de begeerde Franse nationaliteit misschien wel voor het grijpen...…

Vraag was natuurlijk of zijn hartsvriend Moos dat zonder meer zou willen slikken...?