B11:  DE HUNNEN KOMEN !

 

                          Westende, 29 mei 1940.

Tot een stuk in de nacht hadden Marie en haar jon­gens de handen vol om hun schatten te schikken en koesterend te keuren en vooral het probleem op te lossen waar ze alles konden verbergen. Tien paar lakens, een dozijn prachtige witwol­len dekens (" Van de officierenkamers...",wist Joseph), vier-vijf hopen kostbare conserven, dat alles stouwt ge niet in drie kleerkas­ten ... Hoe dan ook, ze konden voor jaren voort!              

Buiten in het donker bromden op de Grote Baan weer zware colonnes voorbij...net zoals die Fransen van drie weken geleden. Maar ditmaal waren het zonder twijfel de bloeddorstige Hunnen die in horden de Westhoek overspoelden: écht angstwekkend...            

" Daar zijn ze! ",fluisterde Joseph, maar niemand durfde te gaan kijken. Ze zouden in de toekomst nog gelegenheid zàt krijgen om die gasten te keuren...              

Vroeg in de morgen werden ze gewekt door een vreemdsoor­tig gedruis en het ritmisch geroffel van stappende troepen. Toen ze spiedend hun kop door de voordeur staken, schrokken ze bij het zicht van de golvende grauwe colonnes: voorbij marcherende mili­tairen, in het zilveren waas van de opkomende zon...Peloton na peloton stapten ze langs hun voortuin, met stampende zwartle­ren laarzen, geweer aan de riem, vreemde pothelmen op de heup, de rugzak behangen met dekenrol, spade en gamel. En in die grote grijze conservenbus aan de gordel bewaarden ze waarschijnlijk hun vieruurtje: met zo'n vooruitziende organisatie is het niet moeilijk om de oorlog te winnen! ...En dan deze lachende ge­bruin­de snuiten boven een open tu­niek­kraag, bloots­hoofds, de blonde haren in de wind...                      

Bij een ver bevel van " Ein, zwei! " sloegen ze samen gemaakt-vrolijk aan 't kelen: " Haai-lie, haai-lo, haai-la! " veelstemmig herhaald. En eindigend in een brutaal gelach: " Ha-ha-ha-ha-ha-ha-ha! ",om dan opnieuw van vooraf aan te beginnen...Vreemd was het wel, dat met hoge uithalen doorregen soldatenstaccato.         Maar er ging geen échte dreiging van uit en de twee broers waagden zich schoorvoetend tot tegen het tuinhek om het jolig gedoe van deze uitbundige branieschoppers wat beter te kunnen bekijken....                             

Na iedere vijf pelotons volgden een paar veldgrijze huifkarren, dubbel bespannen, zoals in de cowboyfilms...De meeste menners waren een stuk ouder dan het stappende voetvolk en hoefden blijkbaar van hun baas niet mee te zingen. Hoog op de bok hadden ze het zo te zien goed naar hun zin en één riep brutaal een Duits bonjourtje naar Marie op haar dorpel, die het daarom zediger vond naar binnen te wijken....            

Daarna volgden een paar vrachtwagens, zwaar behangen met afgehakte takken, waartussen in de laadbak licht luchtdoelgeschut dreigend verdoken stond. Zoiets hadden de jongens nog nooit van hun leven gezien: vierlingkanonnen! Die schoten dus viermaal vlugger dan die van ons! Geen wonder dat de Belgen en hun maats het uiteindelijk op een lopen hadden gezet! De drie bedieningsmanschappen stonden in volle uitrusting krijgshaftig rechtop tussen het lover en, alhoewel hun baas hen praktisch niet kon zien, keken ze toch speurend vanonder de klep van hun pothelmen omhoog en in 't rond...Drie motoristen met zijspan, gehuld in reusachti­ge grauwe rubber-regenmantels, sloten de stoet: een lugubere staart voor een anders wel vrolijke optocht...

Dat waren ze dus, de gevreesde Hunnen...En dié zouden onschuldige burgers vermoorden ? En babys aan hun bayonnetten rijgen ?              

Leon maakte onbewust de vergelijking met de kletsnatte Engelse jongens in hun onderbroek, die hij gisteren nog hielp het vege lijf van de ondergang te redden:  verdomme, wat een hemelsbreed verschil! ...De sukkelaars ...als uit een héle andere wereld! En toch waren die droevige drenkelingen van gisteren even jong, even verstandig, gevoelig, verliefd, bang en moedig, ernstig of spotlustig, evenveel méns als deze gasten hier. En bemanden ze aan beide zijden van het front een machtige moordmachinerie waarmee ze elkaar aan flarden schoten,  overtuigd van eigen gelijk, en op bevel van hun koning,  kei­zer, president of rijkskanselier!             

Een vreemd gevoel van onmacht en medelijden bekroop hem toen hij somber en zwijgend naar binnenging, waar Marie het ontbijt al had klaargezet.                           

Joseph was heel wat opgewekter: " Nondedju, hebt ge dàt gezien ?! Hoe dié oorlog voeren ? Al zingend, miljaarde! Halie-halo-hala! Als ge dàt vergelijkt met die schooiers van ons leger, die ik de laatste dagen in onze hulppost moest verzorgen: stinkend, met stoppelbaarden van een week en gaten in hun schoenen! Potverdikke, wat een verschil! ..."                   

Driftig vloog Marie uit haar sloffen: " Zwijgt maar, en eet! ...En vergeet nooit dat die stinkaards,  zoals ge zegt, misschien verre familie van ons waren,  wie weet! Ze hebben toch voor ons gevochten, nietwaar, en niet tégen ons, zoals die daarbuiten! En als ze verloren hebben is dat simpel omdat Duitsland honderd keren groter en sterker is dan ons Belgenland, dat was geweten vanaf het begin! En onze geweren waren gesabo­teerd, én onze vliegers hadden geen naft...En al die officie­ren die zijn gaan lopen...Ik zou ù eens willen zien winnen in die omstandigheden, met uwe groten bek! "         

" Maar als ge verdomme op voorhand zeker weet dat ge gaat verliezen, moet ge niet beginnen vechten! "         

" Denkt gij dat die 'schooiers' - lijk gij zegt - veel keus kregen? Of die in De Panne verzopen zijn, of aan de Leie gekreveerd ? Vergeet niet: als ze met de oorlog nog een jaartje hadden gewacht, waart ge oud genoeg geweest om mee te gaan schieten!  En op voorhand goed weten dat ge gaat verliezen! Denkt ge dat ze ù dan nog vragen, of ge wilt beginnen vechten of niet ?"          

" Maar ik zeg toch niets van de soldaten! " draaide hij bij: "Die zijn de peer van de historie, dat weet ik ook wel...De grote smoelen in Brùssel hadden moeten weten waaraan ze begonnen: ofwel maakt ge 't leger sterk genoeg om het een kans te geven van te winnen, ofwel zoekt ge een akkoord langs de politieke kant met den Duits om de oorlog te vermijden: dat hebben onze Vlaamse kopmannen in 't parlement duizend keren gezegd! ...Maar de katholieken wisten het weer beter en nu ziet ge wat er van komt...Hadden ze een verdrag gesloten met Hitler, dan zaten we nu niet in de miserie! Wie weet hoeveel doden ze nu op hun geweten hebben, met hun dikke nek... En wees maar gerust: ze zullen er niet meer zijn om de rekening te betalen: die straffe patriotten met hun grote bek zitten al lang ergens in Amerika, zoals die joden van Leon, of in de Kongo! Daar kunnen ze de negers voor hun kar spannen en die nog wat voort laten vechten...De vuile smeerlappen! "               

Marie trok de schouders op en liet hem maar voort bazelen. De rest van de morgen besteedden ze verder in gelukza­ligheid met het keuren, schatten en schikken van hun oorlogs­buit. Joseph en Leon zaagden een gat in de vloer onder het bed van Marie en ze stouwden het gros van de blikjes in de kruip­ruimte. Maar van elke soort stapelden ze er een twintigtal voor onmiddellijk gebruik in de keukenkast...                    

Ondertussen zwol het kanongeroffel in de verte alsmaar aan, zodat de nieuwsgierigheid hen tenslotte weer naar buiten dreef om poolshoogte te nemen.              

" 't Is aan de kanten van Veurne te doen, en verderop: Bulskamp, Houtem, of Hondschoote, over de grens..." Joseph liet graag merken hoe goed hij de streek kende. 

" Zo te zien is den Engelsman nog niet van plan het af te trappen...",overwoog Leon. Misschien houden ze toch nog stand aan den Ijzer lijk in '14...        

" Om bij ons weer alles onder water te zetten ?! Man, daar hebben ze geen tijd meer voor...Maar er zitten rond De Panne een klein miljoen soldaten omsin­geld, die enkel nog over zee kunnen ontsnappen! Als die allemaal met een vissersbootje naar de overkant moeten geraken, kan dat nog mààn-den duren! "                             

" Opgepast hé Jef: er lagen in De Panne niet enkel vissersboten, hé! Maar ook grote oorlogsschepen en van die kustvaarders en heel de ratta­plan: geen klein bier, zéker geweten ! ...En 't was niet alleen in De Panne te doen, hé, maar op àl de plages van Bray-Dunes, Zuydcoote, Malo, tot voorbij Duinkerke...En orde­lijk georgani­seerd, weet ge: het ging daar vlot van de hand! Ik heb van dichtbij maar een klein stukje gezien van dat spel, maar volgens den Andrew draaiden er wel duizend boten mee,  dus dan zal dat daar wel rap opgekuist zijn...."      

God ja, Andrew...Hij was hem al bijna vergeten, na één nachtje slapen...Een leven betekende niets meer... Hij hoorde het die meneer Naaktgeboren nog zeggen: de dood is gratis. En wat gratis is, heeft geen belang...       

" Ten andere, "vervolgde hij," het waren enkel Engelsmans die inscheepten: de Fransen bleven achter, die hadden niet veel goesting meer om nog voort den paljas uit te hangen..."      

" Maar ze liepen allemaal in hunnen flikker, hebt ge gezegd! Ge kont aan hun gat toch niet zien van welk land dat ze waren! "                          

Plots schoot Leon in een onbedaarlijke lach, tot de tranen over zijn bruine wangen rolden. Joseph keek hem op den duur verwonderd aan: zo geestig vond hij zijn laatste opmer­king nu ook weer niet, om dit uitzinnig gegier te recht­vaardi­gen! Zijn broer was nog steeds wat over z'n toeren,  bedacht hij....             

Zwijgend staarde hij naar de zwarte brandwolken boven Nieuwpoort, waar nu de hel was los gebroken: ze hoorden duidelijk het geratel van mitrail­leurs en het inslaan van veldgeschut.            

" Den Duits zal nu wel trachten over de Geul te geraken..." peinsde Joseph hardop, " Dat ziet er verdomme lief uit, met al die vluchte­lingen in de stad!    

" Ik hoop dat die smeerlappen aan de Langebrug achter hun zandzakjes in hun kakibroek schijten! ", besloot Leon giftig. En zo te horen zat dat er dik in...         

 

Na de middag fiets­ten de jon­gens naar de dorps­kern, want langs de Nieuwpoortsesteen­weg trok­ken nog steeds veldgrauwe troepen voorbij, en vrachtwagens met veldgeschut, afgewisseld met eindeloze slierten grijze huifkarren. Zelfs een hele rij ratelende tanks, waarvoor de lange haag nieuwsgierige dorpe­lingen in ontzag achteruit week. Een paar eskadrons fietsers riepen quasi een sfeer van de Toer-de-Frans op, ware er niet, ginds aan de IJzer op nog geen drie kilometer afstand, dit beangstigende krijgsrumoer geweest...Een schavuit liet zich zo erg meeslepen door deze 'kermiskoers' dat hij niet kon nalaten vanachter de rug van zijn vader " Allee Romain Maes! " te roepen. Maar "Allee Lapébie! " moest hij half inslikken toen een vermanende muilpeer in zijn lachende snuit deze misplaatste spor­tieve geestdrift in de kiem smoorde...                

'De Tramsta­tie' en de twee andere cafés naast de kerk deden gouden zaken. ­Met een pint in de hand stonden de half beschonken stamgasten vittend voor de deur commentaar te leveren op de langstrekkende legerscharen. Miljaarde! Deze Feldgrau zagen er toch een stuk beter uit dan die kotsende Fransmans die hier nog geen drie weken geleden met hun bussen in de àndere richting waren voorbij gereden, hé...! Ach ja, krijgsroem heeft een kort leven...                                          

Aan het gemeente­huis verdrong een groepje zich voor een aanplakbrief, waarop bovenaan in vette letters 'Bekanntma­chung' stond. De secretaris had er een getikt blad, met de vrije vertaling van de Duitse tekst, onder geplakt: Tot nader bevel was de krijgswet afgekondigd,  met uit­gangsverbod van 22.00 uur tot 06.00 uur 's morgens, luidde het. Samenscholingen van meer dan vijf personen waren verboden en alle vuurwapens moesten binnen de 24 uur ingeleverd wor­den. Overtreders zouden op staande voet, "nach Kriegsgebrauch erschossen werden" ...Miljaarde, dat begon al goed!             

Dat van die samenscholingen was niet erg duidelijk: er stonden hier in de dorpskern wel vier-vijfhonderd man samen en de Duitsers schenen zich daar geen barst van aan te trekken...Wel integendeel, af en toe marcheerde een afdeling voor­bij, die zorgeloos zelfzeker zong van:   

"...Und wir werden weiter marschieren            

Wenn auch alles in Scherben fällt,                              

Denn heute gehört uns Deutschland              

Und morgen die ganze Welt! ..."         

 

Joseph verstond de tekst van dat lied maar àl te goed: Arthur had het hem meermaals voorgezongen in zijn verwijzingen naar de Hitlerjeugd van Keulen. Maar met het dreigend kanongebulder op de achtergronden klonk het al heel wat minder jolig, en binnen een paar jaar zou het hem nog zuur opbreken...Ook zijn wereld zou dan aan scherven vallen...                

Ondertussen ging "bachten de kuppe" het afslachten van de tommy's lustig voort, maar hier was er geen mens die zich van het verre bloedbad ook maar iéts aantrok. Voor hen was de oorlog afgelopen en ze waren er zonder kleerscheuren doorgerold.                               

" Gauw, Odètje, kind, geeft er mij nog één! "...