B18    DE DRAAIKOLK.

 

                           Oktober 1940.

De luchtslag boven Groot-Brittannië raasde ondertussen onvermin­derd voort en als je "Volk en Staat" mocht geloven bleef er van Londen langzamerhand geen huis meer overeind :" Zuid-Enge­land één vuurzee! ",blokletterde een vette titel. Wel verdwenen de dilettantische 'landings-schepen' met stille trom uit de havenbekkens van Nieuwpoort en Oostende ,terug over de kanalen naar het binnenland, even geheimzinnig als ze er verschenen waren.

Geen mens die er om rouwde ,want zo geraak­ten ze misschien ook van de Engelse bombardementen verlost! De Duitsers dachten waarschijnlijk de Britten ook zonder invasie op de knieën te krijgen want "Dikke Hermann" Reichsmarchall Göring bazuinde overal rond dat zijn mannen van de Luftwaffe Groot-Brittannië nog voor de winter tot moes zouden slaan!                            

Leon had van begin september - op voorspraak van nonkel René - dan eindelijk tóch werk gevonden bij aannemer Berenbiet. Deze grote bouwfirma uit de streek van Kortrijk werkte langs heel de westkust om overal in de duinen de voorlopige schietstel­lingen van de artillerie-eenheden te verstevigen met gemetselde borstwerin­gen, terwijl barakverblijven het comfort van de troep wat verbeterde in het vooruit­zicht van de komende winter. Want tot nu toe schuilden de schildwachten in tentjes naast hun kanonnen en aangezien van "nach England fahren" voorlopig niets in huis kwam... Veel ver­diende Leon niet met zijn labeur, maar het was altijd dàt ,in afwachting dat hij er vroeg of laat weer met de 'Astrid' op uit kon trekken. Want visvangst was nog steeds zijn lang leven.              

Joseph voelde zich een beetje schuldig nu hij niet meer op het gemeentehuis werkte en dus geen cent meer binnenbracht. Maar Marie liet nooit merken dat ze zoiets van hem verwachtte: hij was haar geheime appeltje voor de dorst en als hij op 't einde van het schooljaar zijn diploma zou halen, kon hij de achterstand vlug inlopen, met zijn geleerde bol! Ondertussen hield Joseph in zijn vrije tijd zijn stoel in het bureel van Georgette Gunst wat warm door er af en toe een praatje te gaan slaan.

Op een woensdagnamiddag halverwege oktober had ze blijkbaar niets béters te doen en vroeg ze hem wat uit over zijn opzoekingen in Oostende :waren de Birnbaums wérkelijk met die boot naar Engeland gevoerd ? Toen hij bekende dat hij zónder hulp van de 'Burger' én het Rode Kruis voor een blinde muur stond viel het gesprek even stil alsof zij nieuwe krachten moest putten. Maar toén kwam het :

" En hoe zit het met vadertje Rudolf Lemot van de viswinkel? Hebt ge al beslist of dat ge hem moet hébben of niet? Die twee schone dochters van hem ,Solange en Huguette ,zijn misschien uw zusters hé, wie weet?! Allee, halfzusters toch... Zondag laatst zaten ze naast mij in de hoogmis en ik kan u verzekeren: sjiek afgeborsteld, proper gewassen en fijn geparfumeerd. Ge zoudt niet zeggen dat ze thuis in vis doen..." Georgette scheen er àlles voor over te hebben om de veronderstelde relatie tussen Marie en Engelborghs op de klippen te laten lopen.

" Neen Georgette, bedankt! Ik zal wel een àndere vader vinden! Dié stinkende Lemot - 'Pier Palink' lijk wij hem noemen - gaat ge mij niet kunnen opsolferen!"

" Het is nochtans de énige Rudolf die ik in stock heb, ventje! Een beetje beschadigd ,dàt wél, want hij is uit de Congo buiten gevlogen omdat hij een neger met de 'chacotte' heeft doodgeslagen... Maar als koloniaal zit hij er warmtjes in: het winkelhuis is van hém! Ge zoudt het sléchter kunnen treffen!"

" Allee Georgette, 't is al goed! " gekte hij: "Ik zal er eens deftig over peinzen!"                    

 " Pier Palink, is dàt uw vader?!" riep Leon spottend uit toen Joseph hem in bed de bevindingen van Georgette Gunst influisterde: " Pier Palink?! " Maar hij verstikte zich in zijn lach toen zijn broer hem een harde stomp in zijn ribben verkocht en siste: " Stil verdomme! Of wilt ge soms ons moeder erbij halen? "

"Hoe komt die stomme geit dààrop! " proestte Leon onder de deken: " Ge weet toch dat die smeerlap verleden jaar bij den ouden burgemeester Biervliet is gaan klagen dat ik, met het gratis uitdelen van mijn poosje vis aan onze vrienden, hem oneerlijke concurrentie berokkende! Ge gaat mij toch niet verplichten tegen dié vent vriendelijk goeiedag te zeggen hé! Als ik hem een kloot kan aftrekken zal ik het verdomme niet làten! "

" Ja, maar Georgette zegt dat hij in het begin van de jaren twintig de énige Rudolf was in Westende. En dat de mensen in het dorp toens schande hebben gesproken dat een vluchtige vrijer van ons ma haar met een kind heeft laten zitten. Dat kan enkel Pier Palink geweest zijn..." 

Het bleef een tijdje stil aan de andere kant van het bed tot Leon geeuwend vroeg: " En wat nu? ..."

" Ik ga die vent met zijn neus in de stront wrijven hé :zó kan ik dat toch niet làten! "

" Weet ge wat? " siste klein broertje wraakzuchtig: " Kruipt op die nette dochter, Solange, en laat haar ook met een kind zitten: dan staat ge gelijk ,één-één! " Voor hem was daarmee definitief de kous af.

Maar voor Joseph nog lang niét!

 

Marie had Jetje zo'n witte wollen officiersdeken kado gegeven ,waarvan ze er in mei een tiental exemplaren uit de 'Marchevins' gestolen had. Kleermaker Collier van het dorp kon die laten verven in donkerblauw of bruin en maakte er dan een warme winterjas van. Half Westende  liep er nu zo dik ingeduffeld bij...En ondertussen was de man een waar expert geworden om bij het knippen van het patroon de vette stempel 'ABL' te omzeilen ,zodat iedereen zonder schroom met hun 'nief frak' naar de hoogmis kon. Marie ,Joseph en Leon hàdden er ook al één en nu was dus Jetje aan de beurt...

Over het onderzoek in Oostende kreeg ze van haar vriendin slechts druppelsgewijs wat nieuws. Rachel was in het begin wél door de Feldgendarmen beleefd ondervraagd geworden over de samenstelling van de buit ,of het gestolene hààr eigendom was of van haar echtgenoot...Maar toen ze hoorden dat de Heer Polak ("Wie sagen Sie? POLAK? Ach so...") in mei door de Belgische Staatsveiligheid was opgepakt op verdenking van spionage voor Duitsland ,en sindsdien niets meer van zich had laten horen ,veranderde de toon volledig. Nu hadden ze het steeds over 'de jóód Polàk' en de juwelenroof geraakte helemaal op de achtergrond. Of zij soms óók jodin was, wilden ze weten, en hoe het precies zat met haar gearrangeerd huwelijk met die vent? Ze had hem zuiver voor zijn centen getrouwd, hé?

Werkelijk beangstigend: ze lieten maar niet af. Tot ze na een slopende week discreet bezoek kreeg van een Oostendse politieofficier die haar de raad gaf de klacht tegen onbekenden zo rap mogelijk te laten vallen als ze niet nóg méér last wilde krijgen...

" Want het is niet tegen Bélgische onbekenden dat ge klacht hebt ingediend, hé, maar tegen Duitse! Ge verstaat toch dat ge al héél sterk in uw schoenen moet staan om die gasten tegen hun schenen te stampen, nietwaar... En met een joodse man staat ge in de ogen van de bezetter nérgens! Mensen die het goed met u menen geven u de raad onmiddellijk die klacht in te trekken ,of ge valt in een draaikolk waar ge nooit meer levend uitgeraakt! "...

" En dàn? " vroeg Marie: " Heeft ze'm ingetrokken?"

" Gisteren, ja, op de Stadkommandantur...En dien Feldwebel op den buro lachte eens vals en zei: " Na, dan ist alles wieder schön in Ordnung, wass?!"    

" En wat gaat ze nu nog verkopen in haar winkel? "

" Wel, lijk vroeger hé :prullen en souvenirs ,dat kopen de soldaten ook graag om naar huis te sturen... Maar eerst zien of de Feldgendarmen haar verder met rust gaan laten: die jodenaffaire staat ons niet aan, zoals die polies van een draaikolk sprak..."

 

Marie werd ondertussen in haar éigen draaikolk meegezogen. Ze was zo'n beetje de vertrouwensper­soon van het keukenpersoneel geworden ,omdat ze het al flink in het Duits kon uitleggen en bij Oberfeldwebel Deutinger in een goed blaadje stond. Misschien een tikkeltje té goed ,want toen ze over ­laatst een zak uien uit de kelder moest halen was hij haar achterna gekomen...                    

Ze wist al een tijdje dat het vroeg of laat daarop zou uit­draaien, met zijn geile hondenblikken en zijn dubbelzinnige opmerkingen :die vent stond zo heet als een bok en moest klaarblijkelijk dringend stoom afblazen... Marie voelde hem met de dag dichter opdringen en 's nachts lag ze te piekeren hoe ze het best op zijn avances zou reageren...                                                                  

In elk geval geen tweede maal een 'Rudolf' aan haar lijf: daar had ze met scha en schande haar bekomst van gekre­gen, in der tijd! Daarbij, voor zo'n spelletjes was ze te oud en te wijs geworden, vond ze... Maar hij was niet onknap en tenslotte kon ze er flink haar voordeel mee doen, zolang zijzelf de leiband in handen wist te houden. Ze kon hem natuurlijk ook koudweg wandelen sturen, maar dan vloog ze waarschijnlijk buiten uit de keuken en dàt was nu niet direct de bedoeling!                                                      

Neen, ze kon beter zijn hitsigheid wat in goede banen leiden :een beetje geven - en Godweet dat zo'n mannen ver van huis rap in vuur en vlam staan voor wat vrouwelijke warmte! - een beetje belo­ven..., ze wist ondertussen wel hoe dat marcheerde... Tot een partijtje worstelen mocht ze het in elk geval niet laten komen ,want dan verliest zo'n gast de pedalen en wie weet hoe dat dan afloopt! Neen, de kop koel houden en hem wat meewa­rig bespotten, zo van: " Maar jongen, is dàt nu het beste wat je kan bedenken? Ge moet nog veel bijleren, hoor! Kom van­avond eens een kom koffie drinken bij mij thuis, dan zien we wel weer..."                                               

Maar het verliep niet helemaal zoals ze had bekokstoofd. Toen ze de volgende morgen zoals gewoonlijk de portie uien uit de provisiekelder ging halen voor het aanmaken van de saus ,voelde ze zijn blik tussen haar schouderbladen...Pas had ze de zware zak "Zwiebel" met een zwaai van haar knie voor haar schoot opgehesen, toen de deur achter haar rug dichtsloeg en het licht uitfloepte. Eén ogenblik zag ze compleet geen steek meer voor de ogen en dacht: " Ja watte ,nu gaan we 't krijgen: hier komt de aap uit de mouw! " Ze verwachtte zijn grijpgrage handen onder haar oksels door te voelen glijden, graaiend naar haar borsten, of een greep tussen haar billen...Maar het vale licht uit het keldergat tekende weer langzaam de vage contouren van de muffe ruimte om haar heen...en er gebeurde niets. Toch voelde zij instinctief hoe hij achter haar stond en meende boven het plotse ruisen van het bloed in haar slapen zijn zware ademha­ling in haar nek te voelen...                  

Traag draaide Marie zich om en ontwaarde zijn donkere schim tegen de witgekalkte muur, verder af dan ze had ver­wacht.        

"Licht, bitte!", beval ze koel, de zak uien als een bumper voor de buik.                                                        

Maar gejaagd fluisterend barstte hij los:                     " Maria... Maria..., ich muss dich sprechen!... So geht's nicht weiter... Maria..., ich liebe dich... im Ernst, ich liebe dich... du machst mich wahnsinnig!"                        

Klaaglijk stief zijn stem uit.                                

" Wat krijgen we nu? ", dacht ze verbaasd, " Jezus, straks begint die nog te snotteren! "... En hautain hardop spot­tend: " Und willst du mir deshalb hier auf die Zwiebel hinle­gen?  Mensch, Jupp, hättest du dich nichts anderes denken können?... Sehr romantisch, muss ich sagen!... Die Grosse Liebe, wass ?! "                                 

" Ach! ",fluisterde hij geërgerd, " auf die Zwiebel hinlegen! Wie kommst du d'rauf!... Ich will ja nur ein Stell­dichein... ein Rendez-vous", vertaalde hij,"damit wir uns mal ungestört sprechen können... Ich hab dir ja soviel zu sagen... Wirklich Maria... ich liebe dich sehr... Sei nicht böse! "                                            

In de schemer zag ze hem twijfelend dichterbij komen, tot de zak uien tussen hun buiken elke verdere toenadering belette. Ze voelde zijn handen voorzichtig naar haar gespannen schouders tasten en realiseerde zich dat die verdomde uien eerder haar bewegingsvrijheid belemmerden dan een bescherming boden. Ze kon natuurlijk ook heel het zootje op zijn tenen laten ploffen, maar wie weet hoe wild hij dan werd: hij scheen het werkelijk zwaar zitten te hebben...Die Grosse Liebe, god och arme! Waar gingen ze 't zoeken! Zo'n idiote situatie...             " Trek het in 't zot! ",flitste het door haar hoofd, want zijn gezicht kwam gevaarlijk dichtbij en ze voelde zijn hete ademstoten op haar wimpers.                                       " Schönn...",lachte ze klokkend, "Sonntagnachmittag kannst du meine Hand fragen... bei mir zu Hause... drei Uhr pünktlich! Aber ohne Blumenstrauss, verstanden?!                 Ze gaf hem een vluchtig kusje op de wang: " Dan mache ich dir eine Tasse richtige Bohnenkaffee..."                       En zijn Feldwebelstem naäpend beval ze :" Und jetzt, rauss! Zack-zack! "                                                          Hij grinnikte opgelucht: " Und ich bringe Kuchen mit! ", en hield de deur voor haar open: " Gehe schon, ich komme später nach..." Zoveel tact had hij toch.                            

Die nacht klemde ze voor het eerst weer het hoofdkussen tussen haar knieën en liet haar middenvinger begaan in het warme nestje van haar buik. In haar fantasmen deed Jupp het niet eens zo slecht...              

De jongens waren naar het voetbal in Middelkerke :Leon met zijn kameraden van het N.S.J.V. ,terwijl Joseph hoopte op zijn fiets Nadine mee te tronen. Buiten deze streekmatchen was er voor de jeugd op zondag weinig verzet...tenzij ze in de cafés bleven plakken. Maar daar had Marie het niet zo op, want meestal draaide dat uit op een vechtpartij... Al de 'zwarten' bliezen nu hoog van de toren en tegen de vissers liep dit dikwijls slecht af.             

Jupp kwam stipt op tijd :fijn afgeborsteld ,blin­kende laarzen, de kepi branieachtig scheef op zijn grijnzende snuit. Even­wel zonder 'Blumenstrauss',om zich op straat niet belachelijk te maken. Maar ze zag hem nog juist van de struik naast de deur een late roos met zijn knipmes afsnijden...                      

" Ohne Blumen geht's nicht! ", lachte hij schaap­achtig toen ze hem binnenliet.                                                    Ze stonden wat bedremmeld te draaien in de keuken, zij druk bezig met haar 'schoon servies', hij in geef-acht met z'n gebakdoosje onwennig op de handpalm.                     

" Schwartzwaldtorte !"verklaarde hij plots fier,  met een hoofse knik en een overdreven klap met de hielen, " für die gnädige Frau! " Ze schoten beiden in een schaterlach en het ijs was gebroken.                                              

De laatste dagen hadden ze elkaar tactvol gemeden ,om niet over de tong te rijden bij het overige keukenpersoneel. Marie voelde met haar ellebogen aan dat de vlotte werkomstan­digheden en haar ongedwongen omgang met de andere vrouwen in gevaar zouden komen ,mocht er iets van hun 'verhouding' uit­lekken .Ten andere, wie wist of het wel ooit tot een relatie zou komen... Ze was in elk geval vast van plan het hoofd koel te houden!               

" Setzen sie sich, bitte! " nodigde ze hem met een vriendelijke glimlach uit, kwestie van hem op veilige afstand vast te pinnen, " und erzähle mal etwas mehr von ihr Leben, zu Hause... Denn ich habe ja keine Ahnung was für Mann sie über­haupt sind! " Een ietsje provocatie kon nooit geen kwaad, vond ze.                                                         " Aber du kennst mich doch, Maria, wir arbeiten jetzt schon vier Monate zusammen! ", verdedigde hij zich, terwijl hij z'n pijp opstak.                                                      

" Der Oberfeldwebel interessiert mich garnicht !", wierp ze er weinig fijntjes tussen, " und ob der Jupp Deutinger mich inte­ressiert werden wir schon sehen ,was?"          

Als hij al uit zijn lood was geslagen door deze duide­lij­ke hint, liet hij het toch niet merken. Hij pafte nadenkend de gloed in zijn pijp en begon toen kalm over zijn leven van voor de oorlog te vertellen...                

Porz, bij Keulen, was zijn thuishaven ,zijn Heimat :de Deutingers dreven daar sinds de Eerste Wereldoorlog een soort charcuterie ,"eine Metzgerei ,ein schönes Betrieb ", die hij in '31 van zijn 'Vati' overnam, in volle depressie. Gemakkelijk was het in het begin niet gegaan :al die verpauperde werklozen, het straatge­weld van de aanslepende revolutie en de waanzinnige inflatie van 100 % per dag fnuikten nering en tering dat het schandalig was om zien. Tot Hitler in deze chaos orde op zaken stelde... Toen Jupp in '39 werd ingelijfd in het leger ,liep de zaak weer heel behoorlijk. Nu dreef zijn oude vader noodgedwongen opnieuw "das Geschäft", want Mutti stierf in '33...                                            

" Und deine Frau ?",bracht ze hem zonder omwegen op een interessanter spoor.                                        " Meine Frau ?",zei hij wat schroomvallig. Ja ,in '29 was hij met haar getrouwd: " Ein schönes liebes Mädchen..."                

" Wat krijgen we nou? ",dacht Marie ",gewoonlijk zeggen die gasten dat ze thuis zo ongelukkig zijn en door hun vrouw niet begrepen worden..."                       

Jupp had wel door waar ze op aan stuurde ,maar gebaarde van krommenaas en vertelde verder over zijn dochter van 10 jaar ,ook "ein schönes liebes Mädchen..."         

Verdomme, hij doet het opzettelijk ,zeker ? Geneer u vooral niet ,schijnheilige rokkenjager!                         ...maar de dag waarop hij in Polen dat maagschot kreeg ,verdronk zijn vrouw in de Rijn bij een auto-ongeval. Hij kon zelfs niet naar de begrafenis, want hij lag tot Weihnachten in 't Lazaret. Pas in maart kwam hij terug in actieve dienst en toen lapten ze hem de "Krieg in Holland" aan zijn been!... Van dat maagschot voelde hij niets meer, maar in feite zou hij niet meer mogen roken...Hij klopte zijn pijp uit op de rand van de koolbak en keek haar vragend aan: " Und du ,Maria, erzähle mal deine Geschichte..."                          

Veel moest ze niet vertellen, want het interes­seerde hem overduidelijk maar matig. Toen hij vertrou-welijk haar hand greep, liet ze begaan, want ze begon deze man werkelijk te mogen. Maar veel verder geraakte hij niet en schijnbaar wilde hij de zaken ook niet rap bruskeren.

Tegen vijf uur werkte ze hem buiten, na een lange kus achter de deur. Hij smaakte pikant naar 'Schwarzwalder' en pijptabak en voor de eerste echte mannenzoen sinds jaren helemaal niet onaangenaam ,want ze moest zich bedwingen om er zelf niet dieper op in te gaan...In elk geval compleet ànders dan de 'tootjes' van ex-hartsvriendin Jetje...