B32 GLORIERIJKE TOEKOMSTDROMEN.
In de kranten die Joseph vroeger op het secretariaat bij Georgette Gunst gelezen had, was altijd sprake geweest van "de Duitse zegetochten", waarvan de onvermijdelijke eindoverwinning binnen de kortste keren behaald zou worden. Iedereen was daar van overtuigd. Maar de inval in Rusland was wel een heel ànder paar mouwen: dat veranderde de zaken volledig en de toogstrategen van 'Het Paard' begonnen weer driftig Napoleon erbij te sleuren ! Dien klootzak had in de vorige eeuw bij Moskou ook lelijk zijn vingers verbrand hé ! En de winters zijn daar nog niets veranderd...
Na de Duitse 'Blitzkrieg' in alle omliggende landen van het westen - en met enkel de Engelsen die nog wat stoer deden, veilig aan de overzijde van het Kanaal - leek de oorlog tot nu toe traagjes naar zijn einde te lopen. Vooral dan na de bizarre vlucht van Rudolf Hess naar Schotland...Dat mocht ook wel, vonden de mensen: het duurde nu al meer dan een jaar en men werd deze miserie langzamerhand grondig beu. Enkel het vooruitzicht dat de vrede voor de deur stond, met opnieuw wit brood, hesp en malse biefstukken in overvloed, had er tot nu toe de moed wat in gehouden.
Dat Duitsland in april nog eventjes Griekenland had overrompeld, Joegoslavië bezet en in mei Kreta met valschermspringers had veroverd, raakte niemands koude kleren: dat was te ver van hun bed. In die buurt rommelde het toch al jàren. En als de Oergermanen daar mordicus grote kuis wilden houden om wat orde op zaken te stellen en hun tournee door Europa af te ronden, kon niemand hen dat kwalijk nemen. Hoofdzaak was dat er eindelijk wat rust in zicht kwam! Voor hun part mocht de Duits in Afrika nog wat voort spelen als hem dat zo beviel, maar in Europa was het nu welletjes geweest.
Doch Rusland was een heel àndere zaak. Dat fantasietje riskeerde de gruwel van de oorlog nog met acht à tien maanden te verlengen! Niet dat het sovjetleger zo bijster veel voorstelde: hoogstens een hoop verouderde tanks en wat slecht gewapende soldaten...Maar dat verdomde land was zo verrekt uitgestrekt! Toen de Duitsers in Frankrijk op één maand 500 kilometer waren doorgestoten, was het gedaan met 'la douce France'...Maar zo'n afstand stelde in Rusland niets voor: tegen de winter geraakte Hitler met de beste wil nooit tot aan de Oeral. En daarachter lag er miljaarde nondedju nog tienkeer zoveel, eindeloos groot als het was! ...Japan kon natuurlijk langs gene zijde, vanuit Mandchourije, een flink stuk voor z'n rekening nemen. Maar eerst moesten ze China er onder krijgen en dat was blijkbaar ook nog niet voor morgen...
Neen, Rusland was een lelijke streep door de rekening voor al wie hoopte weldra weer kramiek te eten... Verdomme, waarom moest dat nu zo nodig!
Dat 'waaróm' legde burgemeester Engelborghs, als doorwinterde schoolfrik, hem haarfijn uit toen Joseph 's middags de gazet ging lezen op het secretariaat. Wegens zijn vakantiekarweitjes hield hij daar een voet in huis en kon hij er ongehinderd Volk en Staat", Signaal" en andere pro-Duitse bladen inzien.
De burgemeester had wegens het warme weer zijn uniformvest afgelegd, maar zag er in zwart hemd nog altijd even snedig uit. Zackig" noemden de Duitsers dat. Joseph begreep voor het eerst waarom het vrouwvolk - en Georgette in de eerste plaats - hem zo'n ferme vent vond: dat gladde getaande gezicht met strak achterover gekamd haar en zijn rijzige gestalte gaven hem een uitstraling à la Joris van Severen, onmiskenbaar...Zoiets liet niemand koud. Jammer dat die man zijn vader niet kon zijn. Of niet wílde...
Engelborghs leek in een beste bui: Héwel, wat zegt g'ervan, Joseph?! Ze vliegen er nogal met hun vuile voeten door, hé! Persoonlijk zag hij niets dan voordelen in deze aanval op Rusland: Ze stikken daar in hun graan en petrol en hebben kolen in overvloed! , legde hij uit, allemaal zaken waar wij hier tekort aan hebben..."
" Maar Meester, vóór den oorlog hadden wij hier toch ook van alles genoeg...",waagde hij op te merken.
" Dat is juist, jongen, maar toen moesten we alles heel duur in de vreemde aankopen met ons zuur verdiende centen! Petrol van de Amerikaanse joden, katoen van Britse kolonialisten, graan van Franse plutocraten en vreemde banken die onze politiek bepaalden, tégen de wil in van het volk! En 't is juist daarmee dat ons mensen hier in de miserie leefden! Maar in de Nieuwe Wereldorde zal het allemaal van ons zijn, praktisch gratis voor niets! Dat is de ware reden en rechtvaardiging voor deze oorlog, man: de Volkshuishoudkunde! En natuurlijk ook de vernietiging van bolsjevieken," voegde hij er snel aan toe," want die smeerlappen willen overal revolutie stoken en alzo heel de wereld onderwerpen...en de kerken verbranden 'lijk in Spanje!
" 't Is maar dat Rusland zo groot is, hé meester! Dat kan nog maanden gaan duren voor dat den Duits het daar al bezet heeft en dan is 't opnieuw winter voor we vrede krijgen...."
" Daar moet ge genen bang voor hebben, man! Dat leger van proletaire hongerlijders is in een wip en een knip opgerold, anders was den Duits er nooit aan begonnen! Ge ziet het toch zelf: ze zijn nog geen week bezig, en ze zitten reeds overal twee-driehonderd kilometer diep het binnenland in! Een paar maanden, ja, dat zal het wel moeten duren, want zoals gezegd: dat land is zeer uitgestrekt, groter dan de rest van Europa samen!
" De schoolmeester komt weer op de proppen...", dacht Joseph spottend.
"....En daarachter ligt weliswaar nog Siberië, maar dat interesseert ons niet, want dat is allemaal onvruchtbare steppe en bovendien negen maand per jaar stijf bevroren en ondergesneeuwd." Hij staarde even peinzend door het raam: Ik wed dat de Japanezen dat vroeg of laat gaan aanslaan, om die woestenij te koloniseren met hun bevolkingsoverschot..daar woont voor 't ogenblik toch geen kat. Maar persoonlijk ben ik vast overtuigd dat de Duits zelfs niet tot aan de Oeral zal moeten doorstoten: de meeste Russen haten het Bolsjevisme nog erger dan wij en die zullen zichzelf wel bevrijden met in opstand te komen tegen dat rottig regiem...Ik schat dat de wereld binnen 't jaar die rooie pest kwijt is, dank zij de Führer van het Derde Rijk !" Hij keek Joseph trots aan en stak de duim achter de koppelriem, als om een redevoering af te steken :"Ge moet goed begrijpen: tot nu toe vochten we in feite niet tegen onze werkelijke vijanden...Hadden de Engelsen ons de oorlog niet verklaard dan was er in de rest van Europa nooit een schot gevallen! Want met Frankrijk, Polen, de Balkan, Griekenland en heel dien hutsekluts valt best te leven, als ze maar weten wie hier de baas is! En dat zijn wij: de Germanen! ...Met de Rooien is evenwel geen akkoord mogelijk: die pest moet uitgeroeid worden en daar maken we nu korte metten mee !"
" Maar den Duits heeft toch een handelsakkoord en een niet-aanvalspact met Stalin gesloten?..."
" Dat hebben de Russen nooit gerespecteerd! En lijk ik zeg: wie mij tracht te bedriegen, die geef ik een pak rammel! Dat is mijn goed recht!"
"Gaat gij ook mee vechten, Meester?",waagde Joseph nog eens tussen te werpen. Naar 't schijnt vragen ze vrijwilligers...
Engelborghs keek hem aan alsof hij uit een droom ontwaakte: " Hoezo, meevechten?"
" Wel ja, ge spreekt gij altijd over 'wij',alsof dat ge er bij zijt, bij den Duits daar in Rusland..."
" Dat spreekt vanzelf, dat ik erbij ben! Met hart en ziel! Wij staan volledig naast de Duitse broeders! Maar vechten....soldaatje spelen...Op mijn leeftijd is dàt er niet meer bij, jongeman: dat is iets voor onze jeugd! Elkeen op z'n plaats, hé: ik vervul hiér m'n taak...Maar voor jonge mannen als gij, zuivere Vlaamse jongens met een schoon ideaal, zeg ik zonder twijfelen: uw plaats is naast de soldaten die nu naar het Oosten stormen om onze bolsjevistische aartsvijand te helpen verdelgen!" Deze mooie zin had hij uit de krant onthouden omdat zoiets altijd van pas kwam.
Joseph verstijfde: vechten, hier in Vlaanderen, om verkiezingen te winnen: akkoord. En op de vuist gaan met de rooien, de blauwen of de japneuzen uit het omliggende om er persoonlijk beter van te worden: nog steeds akkoord. Maar vechten en vechten is twee! In Rusland moest ge verdomme op die smeerlappen staan schieten en als het wat tegenzat schoten die gasten nog terug ook! Daar riskeerde hij een gat in zijn pels! ...Dat ziet ge van hier, hé! Salut, bedankt!
Maar de meester dramde onverstoorbaar voort: " Als wij in het nieuwe Europa recht van spreken willen hebben, zullen we dat moeten verdienen! 't Is niet met óp de kar te kruipen dat ge vooruit gaat ;ge moet van vóór gaan staan en trékken! "
Joseph kreeg het onaangename gevoel dat de burgemeester wel erg persoonlijk werd, maar gaf geen krimp.
" Sinds verleden jaar al kan de elite van onze Vlaamse jongens vragen van dienst te mogen doen bij de Waffen SS...Maar daar ben ik niet voor: die mannen willen van ons schoon Vlaanderen een Duitse provincie maken en dat is tegen mijn principes. Wij moeten opgaan in Dietsland en een losse federatie vormen met het Derde Rijk, méér mag dat niet worden..."
Dat was Joseph iets te subtiel. Maar Dietsland kon hij wél goedkeuren: in 't Verdinaso werd vroeger over niets anders gesproken, daar was hij mee opgegroeid.
Engelborghs keek zijn oud-leerling ernstig aan: " Komt me binnen veertien dagen nog maar eens opzoeken, Joseph, dan weet ik er wat meer over: ik heb gehoord dat ze van plan zijn een nieuw Vlaams leger op te richten, met eigen officieren van 't V.N.V....Dat is veel interessanter voor u, met betere kansen op bevordering en zo. Daar kunt ge misschien nog opklimmen tot kapitein, wie weet..."
Joseph lachte beleefd en vond dit het geschikte moment om er onderuit te muizen. De burgemeester staarde hem monkelend na: Die kakt al in z'n broek, bij het gedacht alleen!
" Kapitein worden...",dacht Joseph onderweg: Dat zal nog wel niet voor morgen zijn! ...Maar tóch..."
Maar toch...bleef het woord in zijn hersens malen: Kapitein, zoals de batterijcommandant in "Ons Rustoord"...Die reed zelfs op een prachtig paard en iedereen sprong voor hem in de houding...
" Kapitein Petré! , proefde hij hardop," dat klinkt helemaal niet slecht...Tot uw orders, Kapitein Petré! ...Daarbij kwam zeker een soldij, waar ze in Westende nog nooit van gehoord hadden! Moeder zou de ogen uit haar kop kijken en van fierheid naast haar klompen dansen! Wat Leon binnenbracht was daarbij vergeleken kattepis: eindelijk kon hij laten zien wat hij werkelijk waard was! Niet langer het sjofele studentje dat parasiteerde op kosten van een armelijk gezin, maar het blinkende boegbeeld waarnaar iedereen opkeek... Nadine in de eerste plaats: die zou nogal met haar gat kronkelen om aan zijn arm te mogen lopen!
Haar denigrerend smalen, destijds in de duinen, over zijn stinkende zwarte mottebollenplunje, zat nog steeds als een graat in zijn keel, ook al was ze later nederig zoete broodjes komen bakken. Als hij nog aan die tongzoenen dacht, daar in 't dennenbosje naast de 'Relais du Lac' en dat gesleur aan haar rose soutien, begon hij instinctmatig te grollen als een hongerige wolf! Wacht maar tot ze hem zou zien, fijn afgeborsteld in een strak passend uniform, met gelustreerde laklaarzen en een trouwe ordonnans... Miljaarde, het was of de wereld nù voor hem openging!
En in de Vlaamse kringen van N.S.-Jongeren uit het omliggende, ja zelfs bij de ouderen van V.N.V. en Verdinaso zou men hem met de verschuldigde eerbied benaderen: Kameraad Kapitein Petré, als U mij toestaat..."
Verdomme! Wie weet hoe Engelborghs zélf nog zou kruipen om bij hem in de gunst te komen!
Tegen moeder zei hij 's avonds niets over zijn toekomstdromen. Zijzelf deed ten andere met moeite haar mond open en dat kwam hem goed uit: die bedhistorie hing nog steeds als een stille dreiging boven hun hoofd...En het aanstaande vertrek van haar vrijer naar het Oostfront spoorde ook al niet aan tot zot gedaas. Leon daarentegen merkte niets van de vreemde beklemming aan tafel tijdens het avondeten en voerde het hoogste woord. " 't Is me nogal wat gescheten, aan de kaai, met dien aanval op Rusland! Miljaarde, naar het schijnt gaat den Duits erdoor 'lijk boter: ze verbreken de fortenlinie van de Sovjets dat het een plezier is om zien! Met Stuka's en tanks, nog véél erger dan in Frankrijk, verleden zomer! En ze hebben al meer Russen gevangen genomen op één dag, dan Engelsmans voordien in een heel jaar...Pylieser zegt wel dat dit niet zal blijven duren en dat den Duits verloren gaat lopen in dat groot land, 'lijk Napoleon indertijd...Dat heeft hem vanmiddag gehoord op den Engelse zender, in de achterkeuken van Het Anker"...Maar hij vergeet dat er in den tijd van Napoleon nog geen Luftwaffe bestond, waarmee ze op één dag over en weer kunnen vliegen naar Moskou om 't daar al' plat te smijten en in brand te steken! De keizer van Frankrijk had daar een half jaar voor nodig, naar 't schijnt, zodat hem er vóór de winter niet weg is geraakt, en dood gevrozen..."
" Dat is flauwe kul! ,meende Joseph hem te moeten verbeteren," Napoleon is niet doodgevrozen in Rusland, maar op het eiland Melba!
" 't Is nu gelijk: ik wil maar zeggen dat den Duits op één dag kan doen, waar dien Fransman een half jaar voor nodig had! Aan die vitesse zal het daar voor de winter al lang opgekuist zijn..."
Joseph zag zijn kans schoon: En daarbij komt nog dat de Rus ditmaal half Europa op z'n nek krijgt: de Finnen, de Polen, heel de Balkan: ze vechten allemaal met den Duits mee en straks misschien nog de Turken en de Japanezen! En uit alle landen van Europa mogen er vrijwilligers meedoen...Meester Engelborghs zegt dat de Vlamingen er ook naartoe zullen mogen gaan..."
Maar noch zijn broer, noch zijn moeder haakten erop in.
Een paar dagen later, toen de ene 'Sondermeldung' na de andere de vernietiging van hele Sovjetlegers uitbazuinden onder een stortvloed van fabelachtige getallen, gooide Joseph een visje uit naar Nadine. De kusttram reed weer naar Oostende, na het vreselijke bombardement op de Flakbatterij van Raversyde, weliswaar niet meer langs de dijk maar over de Nieuwpoortsesteenweg, een kilometer meer landinwaarts. Dat oude spoor werd normaal enkel nog gebruikt voor goederentreinen en verkeerde in zeer slechte staat, zodat de tram er fameus heen en weer op schokte. Maar de jeugd, samengeperst op de open balkons, vond dit een ware kermisattractie en Joseph stond fijn tegen zijn blozende blonde lief gekneld. Hun laatste ruzie was al lang weer vergeten, en ze had drie knoopjes van haar bloes openstaan...
" Wat denkt gij te doen met uw diploma van de huishoudschool ?" vroeg hij schijnheilig om niet te hitsig over te komen. En de prijsuitreiking was tenslotte voor binnen een week...
" Als de hotelschool volgend jaar open blijft, ga ik daar naartoe..."
Aan hun dagelijkse tramidylle dreigde dus binnenkort een einde te komen: hun wegen zouden scheiden en dat was niét zo'n blij vooruitzicht...
" En moest dàt niet lukken, dan blijf ik thuis wat helpen in de winkel tot de oorlog voorbij is...Daar is werk genoeg en komen ze altijd handen tekort! Of misschien laat ik me inschrijven voor de cursus Verpleegkunde: zoiets komt altijd van pas! Zeker nu, met al dat geweld en de bombardementen zullen ze alsmaar meer verpleegsters nodig hebben ...
Ze leek het zelfs een leuk vooruitzicht te vinden
" En gij", vroeg ze triest, denkt gij deftig werk te vinden ?" Veel was er niet, dat wist ze ook wel. Tenzij bij de Organisatie Todt: die vroegen volk voor allerlei bouwwerk in de duinen, maar ze zag haar Joseph nu niet direct aan de betonmolen staan...Of gaan werken in Duitsland, waar ook veel propaganda voor werd gemaakt: daar durfde ze helemaal niet aan te denken! En midden het schokkende volk op het trambalkon drumde ze wat dichter tegen hem aan.
" Werk vinden ? Ik had gehoopt een plaatsje op 't gemeentehuis te krijgen, maar die betalen twee-keer-niets...Overlaatst ben ik nog met Engelborghs gaan spreken om eens te horen, maar die loste geen frank. Hij sprak wel van een mogelijkheid om bij het leger te gaan, om officier te worden, maar hij kende nog geen details genoeg, zei hem..."
" Hoezo bij het leger ?", vroeg ze verschrikt:" dat bestaat toch niet meer!" Het was plots uit met drummen. " Niet 't Belgisch leger, zotte Trien! Dien ouderwetse rommel! ...Neen, een volledig nieuw, een Vlaams dat ze van plan zijn op te richten! En wie er het eerste bij is, krijgt natuurlijk de beste plaatsjes...Hij zei dat ik, als Duitsgezinde, misschien kapitein zou kunnen worden, mettertijd....Die worden goed betaald! Ik zou zelfs een paard kunnen krijgen lachte hij en een ordonnans: ge ziet het hé, een sjieke meneer!"...
" En moet ge dan gaan vechten bij den Duits, tegen den Engelsman ?" Die frons op haar bolle voorhoofd voorspelde niet veel goeds!
" Och" ,stelde hij haar gerust :"voor dat we heel onze scholing achter de rug hebben, zijn die gasten vér uitgevochten en is de oorlog gedaan. En de Rus is ook bijna kapot, dat zal ginder niet lang meer duren...Als alles voorbij is, wordt het een mooi leventje, met maneuvers, marsen en schietoefeningen en zo nog van dat spul. Die rooie bandietenbenden uitroeien in 't Walenland, bij voorbeeld...Daarbij komt dat den Duits veel respect heeft voor een uniform en zo kunt ge altijd rekenen op een goede piston indien ik later naar de gendarmerie of de police zou willen overstappen...Ja serieus: officier, dàt zegt me wel iets..."
Wég frons :" Maar is dat dan niet gevaarlijk ?" Ze keek ongerust en dat streelde zijn ijdelheid.
" Och gevaarlijk, gevaarlijk! , lachte Joseph zelfzeker wat is er tegenwoordig niét gevaarlijk ? Straks krijgen we misschien een bom op ons kop!"
Zijn woorden waren nog niet koud, of twee jachtvliegtuigen scheerden huilend vlak over het schokkende tramstel. Iedereen dook in een oogwenk weg, neerzakkend op de knieën, dekking zoekend achter elkanders lijf.
....Maar geen geratel van boordwapens te horen... Oef! ...Het waren dus godzijdank Duitse vliegers!
De dood was nog niet voor vandaag...
