B37.        PELOTON ASSELMAN .                       

                     

                       Antwerpen, 3 augustus '4I. 

" Albrecht, Roger ? "...."Ja! "                 

" Aspeslaghs, Johannus ?"...." Présent! "      

De Zwarte-Brigademan, die hun groepje van dertig slordige slungels in het Antwerpse Centraal Station had opgevangen, en dat hem nu overal als een nest jonge kuikens volgde, staarde stuurs naar zijn blonde slachtoffer. Hij stak ostentatief zijn duim achter de koppelriem en priemde zijn vierkante kin vooruit, zoals hij in het filmjoernaal Mussolini had zien doen.    

" Ik zeg het voor 'Monsieur' Aspeslaghs, maar ook voor de rest: in een Vlaams leger spreken wij Vlaams!  Begrepen ? Ik moet niet weten of dat gij Frans geleerd hebt bij de ma­seurtjes of bij den Belsen troep, maar bij ons spreekt men Vlaams!  Compris, Monsieur Aspeslaghs ?"      

" Oui, Chef! ",waagde Aspeslaghs nog te grappen, maar onder de boosaardige blik van de Z-B man verstomde het schuch­ter gelach in het gelid onmiddellijk.        

" En als ik ulle naam afroep, antwoordt gij met "Hier! "  Niet met jup, ja, of jow, niet met ja menère of tegenwoordig: " Hier! ", alleenlijk " hier! "...     

Hij liet nog even zijn blik geringschattend over de koppen dwalen en riep waarschuwend: " En probeert niet van bij mij de grote Jan uit te hangen, hé snotters, want dàt pakt nie!  Mé honderddust Chineze ,mor nie met den deze! "                         

Iedereen had al lang begrepen dat er voor de rest met die kerel niet veel ple­zier viel te bele­ven...Veel gevoel voor humor straalde hij in elk geval niet uit, zelfs geen gevoel tout-court. Ge moet niet vragen !                                         

Reeds bij de eerste voor­stelling op het station was hij onsym­pathiek overgekomen: een bonkige beer in zwart uniform, met een bleke gehavende bok­serssnuit en dikke bloemkooloren onder een té grote kepi...             

Uit de groep rekruten op het perron had hij er dertig afgeteld en apart genomen:                           

" Ik heet Asselman! ",had hij verklaard, "en gijder heet van dees moment af stil te zijn en mij te gehoorzamen!  En wie daar last mee heeft, kan seffes terug den trein pakken naar huis, verstaan?!"        

" Welkom in het Vlaamse Heer! ",dacht Joseph.        

" Een kop om cokes op te klop­pen..."meende zijn gebuur. " Wat een poempbak­smoel! ",fluisterde iemand achter hem. Daarmee werd Assel­man definitief herdoopt : Poempbaksmoel ,of in 't kort : PBS.  

" Davids, Roger ?..."..." Hier! "                          

" Deckers, Franciscus ?"..."Ja, hier! "                 

" Deco­nink, Roger ?"..." Hier! "                         

" De Koninck, Marcel..." Hier! "                     

" Dewulf, André ?...." Heu..."                         

" Zaaide 'ier, of zaait 'ier nie ?!", schreeuwde Poemp­bak­smoel ongeduldig, en herhaalde: " Dewulf! !"       

" ...Ja-ja, hier! "                                    

" Wakker worden, hé makker! " riep hij tegen de rode kop, die tussen zijn monkelende lotgenoten trachtte weg te duiken." Dieden, Jozef ?"..." Hier! "                

" Dupong, Francois ?"...                              

Een zachte piep vanop de laatste rij liet iedereen speurend omkijken waar deze muis zich wel mocht verbergen." Dupong, Francois!  Verdomme makker, zaaide doëf ?! Wor ziette dor ?!"                                                 

De ogen van Poempbaksmoel priemden door de gelede­ren, die laffelijk uiteenweken en de angstige muis op het achterste gelid uitleverden aan de woedende blikken van de schuimbekken­de zwarte kater. Een hoogrood aangelopen hoop ellende zocht vergeefs een hol om weg te kruipen en hief tenslotte schuch­ter een rose worstvinger tot tegen zijn ijzeren studenten­bril­letje.             

" Hier...",piepte de muis en heel het peloton barstte in schaterlachen uit.                           

Op Dupong's paarse ballonnetjeskop parelden dikke zweet­droppen vanonder zijn stijle gepommadeerde haardos en hij voelde zich verzuipen in een zee van zuurzoete spot. Uit zijn vochtige ogen leek een wanhopige smeek­bede te stralen: " God, als ik toch moet sterven, dan alstu­blieft hier en nu..."              

" Piep, piep! ",sarden een paar helden in de groep, maar vreemd genoeg drong 'P.B.S.' - zoals Poempbaksmoel van nu af genoemd werd - niet verder aan en zocht met een diepe zucht van ontmoediging op zijn appèllijst waar hij ergens geble­ven was.                       

Tijdens deze korte stilte hoorden ze hoe op de grote binnenkoer van de oude vestingskazerne een vijftiental àndere groepjes hetzelfde ritueel ondergingen. Namen galmden over en weer, lankmoedig of bits, overstemd door mistroostig of bra­nievol " hier-hier-hier"  

" Kronenbergen, Louis ?"..." Hier! "              

Joseph maakte vlug de rekening: zegge ongeveer vijftien groepjes van dertig man maakt vierhonderdvijftig in totaal...Maximum vijfhonderd: de Jupp was er toch niet ver naast geweest met zijn schatting, die laatste avond in het donker van de groen­tenhof...                        

" Vijfhonderd is belachelijk weinig...",overwoog hij wat benepen, " Maar natuurlijk zijn de werfburelen verplicht geworden de toevloed van vrijwilligers te étaleren in de tijd. Geen enkele organisatie kan op één dag tijd een paar duizend man verwerken!  Iedere week zullen ze een lichting van vijf­honderd rekruten keuren: dàt is logisch, én praktisch, hé..."        

" Verdomme: Petré, Joseph! " Hij schrok zich een aap! " Heu...ja-ja...hier! " Hij had staan dromen!  Zijn buren keken hem neerbuigend aan.                          

" Zeg ventje, doe de da espres ?",raasde Asselmans, " Als ge zoe doef zaait, zulle waai van aa rap vanaf zaain!  Dan kunde seffens thuis voert gon maffen, verstaan ?" En hij zette theatraal een kruisje op zijn appèllijst.                       

" Verdomme! ",dacht Joseph geërgerd, " ik ben hier nog geen uur en hij heeft me al in de mot!  Goed begin "           

" Pinjaert, Roger ?"..." Hier! "                   

Deze magere blonde sprinkhaan was samen met hem in Oostende op de trein gestapt, nadat hij een kwartier lang op het perron ongegeneerd zijn vrouwtje had staan aflikken!  Wat kon die vent in hemelsnaam aanzetten om naar het Oostfront te trekken, als hij zo'n fijn mokkel bij de hand had ? Zucht naar avontuur ? Aan de geshockeerde blikken van de andere reizigers op het perron, zowel burgers als militairen, had hij in elk geval glorieus zijn voeten geveegd...                                

" Rogeers, Armand ?"..." Hier! "  Een bleke pattapoef, vond Joseph, die zal wel een paar pond afvallen, de volgende weken...                                         

" Saentjens, Frans ?"..." Hier! " Een vinnig ventje, dacht hij, nu hij wat meer tijd had om zijn lotgenoten van iets dichterbij te bekijken. De meeste mannen van zijn groep hadden hun zondagse kleren aan, maar veel stijl of kleur zat er niet in: allemaal gewoon volk, werkmensen en armoedzaai­ers...Drie à vier stonden in V.N.V.uniform, misschien omdat ze voor de rest geen deftige burgerplunje meer bezaten, of om indruk te maken, wie weet...Joseph had spijt dat hijzelf er niet aan gedacht had in uniform te komen: je weet nooit waar­voor het goed is... Twee jonge gasten van zijn leeftijd bleken leiders van de jeugdbeweging: één in lange, en één in korte broek!                                          

" Van Calsters, Maurice ?"..." Hier! "             

" Van Kuyckx, Raoul ?"..." Hier! "                 

" Van Rennen, Gustaaf ?"..." Hier! "            

" Willemans, Robert ?"..." Hier! "               

Zo, ze waren rond. Op twee namen was niet geantwoord. Poembaksmoel wilde dat nog niet toegeven en deed een wanhopi­ge laatste poging: " Josephy is niet hier ?" De mannen bekeken elkaar onderzoekend, als hoopten ze de vermiste ergens te ontmaskeren..." En Tendemans Leo ?"  

Stilte..." Zijn er soms bij die niét werden afgeroepen ?", drong de instructeur smekend aan. En inderdaad, één hand ging schuchter de hoogte in: " Ikke..."  

" Hoe heet gij ?!",blafte P.B.S.                 

" Mertens Wilfried..."                           

Na wat speuren op de lijst " Mertens-Wilfried... Mer­tens-Wilfried...",werd de knoop doorgehakt: " Ge zijt niet van mij, maar ik neem u in de plaats van Tendemans-Leo! " En zichtbaar tevreden met deze lumineuze vondst noteerde hij onderaan de naam van het verloren schaap.

Dan overschouwde hij hen met een strenge veldheersblik, riep nodeloos hard "Aandacht! " en vervolgde toen, met zijn duim weer in de koppelriem (een ware manie bij die vent! ):" Onthoudt het goed: wij zijn 'Groep-zes-Asselman'. Roept allen samen: " Groep-zes-Asselman! " Maar het pover gebroebel uit hun rangen scheen hem tot wanhoop te drijven.                    

" Harder!  Samen harder, één-twee-drie! " En terwijl hij breedvoerig de maat zwaaide, schreeuwden ze uit volle borst: " Groep!  Zes!  Assel!  Man! "                                        

      " Bon! ",zei P.B.S. tevreden, " Ge blijft steeds bijeen en verplaatst u enkel in groep, verstaan ?! Ge volgt mij overal, en als ik weg moet dan is... heu...Albrecht...waar zijt ge daar ?"                                                                                      

      Een lange bleke slungel stak de hand op.                                          

      "Dan is Albrecht hier mijn vervanger, verstaan ?!"                         

      " Zum Befehl! ",zei Albrecht.                                  

      Nou-nou, die was al goed in de stemming, zeg!  Die wilde zeker vlug generaal worden...                                        

      Tegen één uur schoven ze samen aan voor het middag­eten: zurig Duits soldatenbrood, een hompje vette leverworst, twee sneet­jes kaas en een gamel warme Ersatz-koffie. Langs de gevel van het kazernegebouw zocht iedereen op de grond wat schaduw op. Het zware grijsbruine brood was voor de meesten onder hen nieuw en werd wat wantrouwig geproefd, maar dan met min of meer geestdrift toch doorgespoeld. De jongens van 'den but­ten' gaven echter de voorkeur aan hun meegebrachte 'stutten'...            

      Joseph zat naast Pinjaert en Aspeslaghs, als dreef hun affi­niteit van kustbewoners hen vanzelfsprekend bijeen. Het feit dat ze alle drie reeds op de zwarte lijst van Poembaksmoel stonden, was daar misschien niet vreemd aan. Zoals bij de andere regionale kliekjes, was deze kauwpartij op de koer een geschikte gelegenheid voor een eerste voorzichtige kennismaking. Bij hen ging het er eerder bedrukt aan toe, maar het Antwerpse groepje branieschoppers voerde het hoogste woord en er werd bij die gasten aardig wat afgelachen. Logisch, zij speelden hier op eigen veld. Joseph verstond de moppentappers maar half en dat gaf hem nog meer het gevoel er niet werke­lijk bij te horen.                                                             

      Pinjaert scheen daar geen last van te hebben. Hij was twee jaar ouder dan Joseph en evenmin getrouwd. Dat mokkel op het perron, vanmorgen, bleek enkel zijn lief te zijn, waar hij nogal losjes over sprak om zich een air van mannelijke onge­bondenheid aan te meten. Maar later zou zijn Nancy nog dik­wijls ter sprake komen... Hijzelf wilde over Nadine beginnen, om niet achter te blijven, maar realiseerde zich al vlug dat er in feite heel weinig te vertellen viel...                         

      Aspeslaghs was een stevige kalme blonderik, iéts te kalm vond Joseph. Hij zag er gestudeerd uit en sprak Oostends met een zware Hollandse tongval, maar was zeker 'genen uil'. Zijn vader had als ingenieur of zoiets voor de oorlog op de mailbo­ten naar Dover gevaren, maar zoonlief liet het na twee jaar Hogere Technische School afweten, om, zoals hij zei: " De Europese Beschaving te gaan beschermen tegen de Bolsjevieken". Klonk het wat pompeus, of was het sarcasme ? Joseph begreep er wel uit, dat het ook bij de familie Aspeslaghs niet van een leien dakje was gelopen, toen hun oogappel zijn besluit had genomen om met het Legioen naar het oosten te trekken.            

      Hijzelf dacht wat bitter terug aan het afscheid in Westende: zijn Nadine die hem praktisch de bons had gegeven en Jupp die de laatste avond nog triest "Ach du dummer August" zuchtte. Ja, arme clown...Moeder had vanmorgen zelfs niet geweend, of hem stijf omarmd, zoals hij toch had mogen verwachten na zijn idiote knieval... Was het dan werkelijk zo moeilijk om te zeggen: " Ik zal iedere dag bidden dat ge gezond terug moogt komen" ? Natuurlijk nogal irreëel om zoiets van haar te verho­pen, want omarmen en bidden was niet haar sterkste zijde, nooit geweest trouwens...                                 

      Enkel zijn broertje was hem op de fiets nog achterna komen rijden, op weg naar de eerste tram, die godzijdank mooi op tijd was, zodat ze niet té lang jongensachtig uitgelaten komedie moesten spelen...Zoiets werd vlug pijnlijk. Vooral in bijzijn van die 'Zwarte Madam'  die hen van op een afstandje duidelijk hautain stond te negeren, maar ondertussen natuurlijk met olifantenoren geen enkele van hun kwinkslagen verloren liet gaan. Toen de tram stopte stapte zij gelukkig op het open voorbalkon van de "remorque", zodat hij gerust achterop kon klimmen om zo aan haar misprijzen te ontsnappen.        

      " Stuur een kaartje als ge aankomt! ",had broerlief nog geroepen toen de tram vertrok, maar Joseph had van op het achterbalkon enkel opgelucht gezwaaid.                               

      Al bij al geen giller, overwoog hij nadien, toen hij in Oostende Pinjaert op het perron naast de trein naar Antwerpen met dat mokkel bezig zag. Hij had zich het afscheid van zijn eigen "geliefden" wel ietwat barokker voorgesteld. Of trok hij soms niet naar het front om hén te verdedigen tegen het Bol­sjevistisch Monster ? En toch had niemand "dankuwel" gezegd, eerder integendeel!  Om van de andere dorpsgenoten nog maar te zwijgen: die veegden vierkant hun voeten aan zijn offervaardig besluit, als ze er al niet openlijk vijandig tegenover ston­den. Daarbij moest hij bitter bekennen, dat het stralende toekomstbeeld van Kapitein Petré op een glanzende bruine vos hem hoe langer hoe lachwekkender voorkwam. Op één jaar tijd kon niemand zo'n bliksemcarrière maken!  Daar waren de Duit­sers ten andere niet in geïnteresseerd: voor het ogenblik konden ze enkel vulgair kanonnenvlees gebruiken!  En moeder kon wel eens gelijk krijgen: de beloofde officiersopleiding zou waarschijnlijk een illusie blijken, het eerste jaar toch...Maar misschien kon dat làter nog, als hij na de Russische veldtocht zou bijtekenen ...                        

      Na de middag begonnen ze met de registratie, de identi­teitscontrole en de familiale afstamming. Tegen deze valstrik had Joseph zich al dagenlang gewapend:  gedààn met de scheve schaats van moeder of het biologisch vaderschap van Steiner en C°!  Hij zou zich mordicus houden aan de het getuigschrift dat Georgette Gunst had uitgetikt: "zoon van Désiré Petré en Maria Magdalene Cattrysse" Punt. Geen fantasiekes meer !