B74. GOEDKOPE LIEFDE.
Nieuwpoort, juli 1944.
Direct na het vertrek van Monika had Leon aan zijn broer al geschreven over haar flitsbezoek aan Westende en de mislukking van haar vredesmissie. En ook dat hij zijn broers lief zo'n knappe vond...
Waarschijnlijk had hij één en ànder wat ongelukkig geformuleerd, want binnen de veertien dagen kreeg Jetje zijn boze antwoord te slikken. Koel en afstandelijk. Het zou meteen het allerlaatste teken van leven zijn dat zij van Joseph uit Praag zou ontvangen, en deed haar helemaal de moed verliezen dat ze Marie op de ene of àndere manier nog ooit zou kunnen overhalen het met haar verloren zoon bij te leggen. Want Joseph zei zélf daar het nutteloze van in te zien en trok bij deze definitief een streep onder de relatie met zijn moeder... Punt!
"... Van Monika zélf heb ik nog niets gehoord over haar bezoek aan Westende, want ze werd naar het schijnt zwaar gekwetst opgenomen in het Militair Gasthuis van Antwerpen. Das al wat ik met moeite te weten zijn gekomen, want zij ligt op secreet. Ze spreken over een aanslag van bandieten ergens in de Kempen... Het valt nijg te bezien of ze het gaat halen... En àls ze het haalt belooft dat een ingewikkelde vrijage te worden, van op honderden kilometers afstand en de post die zo slecht marcheert... Dat zie ik echt niet zitten: de verwijdering in plaats en tijd zal ons wel kapot maken.
Want ikzelf kreeg zojuist mijn overplaatsing naar een bureau in Berlijn, in ongewapende dienst met behoud van graad en gage, maar niét ontslagen uit het leger. Ik blijf dus militair, en heb dus te gaan waar ze mij sturen hé. Ik zal wel zien wat er van komt en wat de toekomst nog brengt. Maar veel goeds zal het wel niet zijn.
In elk geval: naar mij moet ge voorlopig niet meer schrijven, want ik weet nog niet juist waar ze mij gaan steken... En voor de rest zijn ik het zat! Wat er nog voorts met moeder in dat strontdorp van ulle geschiedt kan mij eerlijk gezegd geen kloten meer schelen!
Salut en de kost! JOSEPH."
Het was nogal duidelijk dat Joseph hiermee alle bruggen met zijn heimat achter zich verbrandde! Zowel Jetje als Leon zouden het dààr zeker niet bij gelaten hebben en hem tóch geschreven hebben, indien zij zijn nieuw adres in Berlijn hadden kunnen bemachtigen. Maar bij gebrek daaraan stonden ze weerloos...
Een maand nà de geallieerde landing in Normandië geraakte iedereen overtuigd dat het bruggenhoofd steeds groter en sterker zou worden, om tenslotte uit te groeien tot het Tweede Front waar Stalin al een jaar om schreeuwde. Vooropgezet natuurlijk dat de Duitsers niet nog méér geheime wapens uit hun trukendoos zouden toveren, na het onbemande raketvliegtuig V-1 waarmee ze nu Londen en héél Zuid-Engeland bestookten. Hun propaganda liet in elk geval verstaan dat er na die V-1 nog een hele reeks àndere V-wapens in de pijplijn klaar stond om dood en verderf op de vijand en zijn thuisland uit te storten. Ze spraken zelfs van een huizenhoge vuurpijl die bommen van vijf ton tot in New-York kon stuwen! En kilometerlange netten waarmee in één klap heelder zwermen US-bommenwerpers gevangen zouden worden! Die Yanks zullen wel rap hun kak inhouden als al hun Vliegende Forten neerstuiken en hun eigen wolkenkrabbers brandend omver beginnen tuimelen!
In de Zannekin lieten de échte Vlamingen het niet aan hun hart komen: vroeg of laat zouden de Geallieerden wel eieren voor hun geld kiezen en vrede sluiten met het Derde Rijk... En vroeg of laat zouden de Duitsers wel eens grote kuis houden àchter het front, en in hun bezette gebieden de bandietenbenden opruimen die met hun laffe aanslagen op onschuldige burgers het openbare leven nu grondig verstoorden.
Het was nu 11 juli, hun feestdag. De stemming in het café kon niet meer stuk met het brullen van de wat afgezaagde Vlaamse strijdliederen, en ook Leon geraakte mét het uur meer op dreef... Zijn Agnèstje moest zich heel de middag echt in t zweet rennen! Maar tegen zessen begonnen de hardste schreeuwers af te druipen en kreeg ze al wat meer tijd om zich op haar laatste stamgasten te concentreren... Leon voelde aan haar schuine zinspelingen dat zijn moment suprème met rasse schreden naderde, en toen ze de laatste plakker had buiten gewerkt en even op zijn schoot kwam uitblazen waagde hij in een zotte opwelling haar in de hals te zoenen...
"Hey, stoute jongen! lachte zij wat vermoeid: Hier niet, hé vadertje! Zo in 't volle zicht van heel de straat!"
Maar ze zag wel aan zijn gespannen houding dat het hem menens was toen hij kort hijgde: " Met al die zware verduisteringsgordijnen toe is er toch geen kat die ons kan zien!" En toen ze even twijfelde, zag hij zijn kans schoon: "Sluit de deur! Er komen nu toch geen klanten meer! En als ge de dag wilt afronden met een schone pourboir: ik heb juist mijn pree getrokken!"
Nog even keek ze hem schattend aan, en zei toen enkel: " Komaan dan... Maar stil hé, want als Rosa de bazin ons daar straks zou snappen, vlieg ik met mijn klikken en klakken hier buiten! "
Ze had de lichten in het café uit gedraaid en hem bij de hand in het donker naar de grote achterzaal geleid, waar tot voor kort nog populaire Duitse films werden vertoond. Bij gelegenheid waren er ook politieke meetings gehouden, met bekende Vlaamse sprekers op het podium tussen een overdaad van vlaggen en spandoeken...
Agnèstje wist blindelings een knijpmuis liggen, een nieuwsoortige dynamo-zaklamp waarmee ze tijdens de vertoningen als ouvreuse in het donker de verlate filmliefhebbers naar hun plaats had bijgelicht... Nu leidde ze er hem het podium mee op tot achter het projectiescherm met de dikke stoffige rode gordijnen en knipte daar een zwak elektrisch peertje aan...
Een soort opslagruimte, leek het... Achteraan, tegen de hoge kale muur lagen verschillende dikke stapels decordoek in bonte kleuren, waarmee in betere tijden de tribune rond de Vlaamse sprekers werd versierd. Zij koos zonder twijfelen de dikste matras: allemaal oude vlaggen van het Verdinaso, zo bleek...
"M'n ventje, ge weet: gewoon een kwartiertje vrijen gaat u dertig frank kosten hé! ... En als ik mijn broek moet uittrekken is 't het dubbele... Maar om d'r ìn te gaan zit ge al aan een lap van honderd! ... Ik hoop dat ge dat kunt betalen?... "
Leon hield zich groot: "Geen probleem, schatje! ..."
" Bon, vooruit met de geit..." lachte Angèstje een beetje gelaten. Ze stak een veelgebruikte kaars aan en knipte het kille plafondpeertje uit...
In de vroege morgen brak er brand uit in de bioscoopzaal van de Zannekin: een groot deel van het podium in de as en veel rookschade. Een aanslag van de Witten, werd er rondverteld... Gelukkig waren de buren en de toegesnelde pompiers er vlug bij geweest, of heel het Vlaams Huis was misschien in de vlammen opgegaan.
Leon dacht direct aan die kaars die bij zijn zatte ontmaagding voor een beetje romantische sfeer had moeten zorgen... Maar hij zweeg verder als vermoord...
De vooravond van zijn langverwachte ontslag uit het Hauptkrankenrivier van Praag had Joseph nog een stroef flitsbezoek gekregen van zijn twee Oostendse vrienden John en Penny. Erg jolig kon je hen niet noemen, want ze zouden alle twee met een haastig opgelapt onderdeel van de Langemarck eerstdaags ingezet worden aan het Narvafront in Estland. Voor de wolven gegooid, met andere woorden... De berichten uit die hoek waren allesbehalve opbeurend, maar dàt waren ze bij de SS wel gewoon... En ook Josephs zware beenamputatie drukte zwaar op de stemming, waardoor het gesprek maar niet wilde vlotten...
Tenslotte had elkeen bij het afscheid het doffe voorgevoel dat ze elkaar hoogstwaarschijnlijk nooit meer zouden terugzien. Wat ,zoals we nù weten, gelukkig maar gedeeltelijk klopte..
De lange treinreis naar Berlijn kon hem al evenmin opkikkeren. Van Monika had hij nog steeds geen geldig adres of verder nieuws gekregen over haar verwondingen, en zolang zij niet zélf schreef stond hij voor een muur. Van officiële zijde moest hij daarover geen inlichtingen verwachten, omdat hij tenslotte geen famílie was... En steeds méér bekroop hem de twijfel of hij haar hoe dan ook nog ooit in de armen zou drukken... Het was écht om de moed erbij te verliezen!
Kwam daar nog bij dat de steden waar ze onderweg stopten steeds erger door de bombardementen beschadigd bleken. En toen ze tegen middernacht eindelijk Berlin-Hauptbahnhof binnenreden werd juist Fliegeralarm geblazen. Doch in de akelig blauwverlichte catacomben kregen de reizigers een goedgesmeerde opvang door de efficiënte hulporganisatie van de N.S.V met een warme Eintopf-mit-Wurst en een brits voor de militairen...
Zo, nu kon zijn Berlijns avontuur beginnen...
De volgende morgen kreeg hij zijn eerste aangename verrassing in de persoon van een vlotte brunette. Ze bleek Phil Verhulst te heten en was door zijn nieuwe affectatie - de Flämische SS Kulturstelle - uitgestuurd om hem op te halen. Ze hadden er wél een iéts knappere Blitzmädel voor mogen kiezen, overwoog hij, want haar gezicht was wat pokdalig en te zwaar opgemaakt. Maar het was voor de rest een zéér hupse Antwerpse, goed voorzien van oren en poten, met een wat doorrookte stem à la Zarah Léander en absoluut niét bedeesd in de omgang met het mansvolk, zo te zien... Zijn graad van Oberscharführer leek haar in elk geval niet af te schrikken. Want toen ze elkaar ter kennismaking de hand schudden had ze die warm én langer vastgehouden dan nodig, en hem van onder tot boven goedkeurend bekeken.
Blijkbaar tevreden knikte zij monkelend en zei vlakaf: "Schone vent, inderdaad! ... Eenentwintig jaar en nog vrijgezel, heb ik gelezen?... Mjam-mjam zeg! ... Van die houten poot is op eerste zicht zelfs niets te zien hé man: Buéno mucho Señor! ..."
Joseph wou dat indiscreet schepsel rap op haar plaats zetten, maar ze hield niet op: "Vooral in het begin valt dat nogal tegen in het gebruik, hé: ik weet ervan mee te spreken, want mijn ex-vriend-zaliger zat er ook mee gejaard... Hij was een goeie fotograaf in onze Propaganda-staffel, maar drie maand geleden stomweg door de trein gegrepen in het gedrang op het U-Bahnhof onder de Alexanderplatz... En door die Scheisse zit ik al heel die tijd zónder..."
"Zonder wàt?!" vroeg Joseph verbouwereerd.
"Huisgenoot, hé! " zei ze vlakaf: " Medebewoner! Of vriendje, of slaapie zoals de Hollanders dat noemen... Ge moet weten dat een privéwoonst bezitten in Berlijn een grote luxe is, zeker als Auslander... Onze Dienststelle heeft er zo'n paar kunnen opeisen met geleende stempels van hoge Pieten in het SS-Hauptamt, maar wil wél dat er minstens een kóppel in woont per keuken... Dat van mij is een koket losstaand villaatje met twee slaapkamertjes, of als ge wilt: een deftig tuinhuisje... Door dat accident van mijn Joris zit ik dus op de schopstoel: ofwel vind ik binnen de kortste keren een nieuwe huisgenoot, ofwel mag ik verhuizen naar een vieze hotelkamer of een kale brits in de vrouwenkazerne! ... "
" En gij wilt dat beletten door mij binnen te pakken, zo ineens lijk een kat in een zak?... Ik moet de sloefen van uwen Joris overnemen, heb ik verstaan? Maar juffrouw, wij kennen elkaar van haar noch pluim! ..."
" Juffrouw-juffrouw! Zegt toch Phil! En ja, gij zijt de beste oplossing voor ons probleem! Want gij, mijn zoeteke, zit in 't zelfde schuitje als ik hé! ... Ofwel trekt ge bij mij in , desnoods in de kinderkamer, moest het niet rap klikken - ofwel vliegt ge naar de kazerne in Potsdam: dertig kilometer van uw werk en iedere dag minstens een uur rijden met de volle S-Bahn. Veel keuze is er niet! 't Is daarvoor dat wij hier in Berlijn het leven te kort vinden om lang rond de pot te draaien lijk een preuts kieken hé: zéker nu in de kring van mijn kennissen de éne na de àndere wegvalt: ze beginnen te sterven 'lijk vliegen! Het is hier nu van Carpe Diem in de hoogste graad, man: pakken wat ge kunt krijgen en niet teveel vragen stellen! ... Ik zeg het maar gelijk het is! "
Toen Joseph na haar tirade nog steeds scheen te twijfelen, vroeg ze wat ongeduldig: " Of moet ge soms eerst nog het behang van m'n salon keuren, vooraleer te beslissen? Ge kunt later altijd nog verhuizen naar de kazerne, hé, moest het met ons niet gaan... We zijn nog niet getrouwd hé: genen bang! ..."
Verdomme, dat werd hier even wennen aan die inhalige mentaliteit! Maar binnen het uur zou hij wel begrijpen waarom Phil hem zo vlug en ongegeneerd aan de haak wilde slaan...
Het SS-hauptamt lag op de Fehrbelliner Platz in het zuidwesten van de hoofdstad, vlak bij de stationsuitgang van de U-Bahn, in één van de massieve bureelblokken die het ruime ronde plein omringden.
Phil wees:" Daar boven op het vijfde Stock zitten wij, de Vlamingen: onder het dak, samen met een twintig àndere vreemde Kulturstellen... Den entrée is grellig zwaar bewaakt, maar binnen is het best gezellig werken, als ge de weg kent... "
In een nevenliggend blok was zeer recent een vliegtuigbom ingeslagen, zag Joseph toen ze het plein overstaken, want daar waren ze nog volop puin aan het ruimen... " Ja, dertig meter naar links en 't was voor ons geweest! Ge moogt daar niet aan denken: een Amerikaan van een halve ton, zo midden in de dag terwijl ge in die kelder zit... 't Is daarom dat ik zeg: man, pakken wat ge krijgen kunt! Gij zult dat wel rap leren! ... "
En hij leerde inderdaad rap bij. Primo, dat in de burelen van alle Kulturstellen, buiten een pààr invalide militairen, niks dan vrouwen zaten, die hem van ver hongerig geil keurden. Wat meteen verklaarde waarom Phil hem op het station had opgevist en ingeblikt, een uur vóór de harde concurrentie...
En ten tweede,dat je stevig op je benen moest staan om alle welkomstborrels van de collegas achterover te slaan. En zo'n benen hàd hij niet... Want tegen de middag voelde hij geen grond meer en leidde Phil hem, na wat pillen en nog een hele bak ersatz koffie, min of meer met vaste hand huiswaarts... En toen hij de volgende dageraad in haar warme zachte bed wakker schoot herinnerde hij zich gemakshalve niks meer van zijn smerige nachtelijke esbattementen...
Maar Phil stond zich wel naakt en het 'Slavenkoor' neuriënd fris te wassen aan de lampetkan, haar smakelijke derrière wiebelend nog geen meter voor zijn neus... Zou hij nóg eens... Ach nee, niet overdrijven!
Joseph zuchtte voldaan... Veel kans dat hij het hier wel een tijdje zou volhouden...
