B76. DE MOORD IN ‘VILLA SYBARIS’.

            Westende, tweede helft van augustus ’44.

0p 15 augustus voerden de geallieerden dan eindelijk toch hun langverwachte tweede landing uit! Maar niét rond Nieuwpoort zoals gevreesd, doch wél in Zuid-Frankrijk! Al bij al misschien nog een geluk, als je hoorde hoe ze Normandië bij hun invasie hadden toegetakeld! ... Alhoewel: ieder zinnig mens vroeg zich verbijsterd af wat ze zover in het zuiden in godsnaam verloren hadden ! Het resultaat was dan ook dat er slechts relatief weinig over gesproken werd, al meldde de radio zware gevechten en bleek na een week dat de aanvallers al de hele Rhônevallei veroverd hadden. Er werd hardop gefluisterd dat de grote havens van Marseille en Toulon waren omsingeld en dat die binnen een paar dagen wel in geallieerde handen zouden vallen... Ja-ja: zoals Le havre , Brest en Lorient misschien?!  Ha-ha! Twee maanden nà hun landing in Normandië hadden ze daar nog steeds geen enkele haven van betekenis veroverd !

"“ Kunt gij daarmee lachen, Jupp?”" vroeg Marie geërgerd: ”" Een jaar geleden stonden de Duitsers nog aan het Suezkanaal, man, en nu worden ze uit Parijs gejaagd! En nog vooraleer het winter wordt staan ze misschien hier aan den IJzer! Wat moet ik dan beginnen, als 'de menschen' mij nù al niet meer zien staan in '’t dorp! ”

"“ Och, ik weet ook wel dat die Amerikaanse negers en indianen voor het ogenblik hoog van de toren blazen...  Maar ik verzeker je dat ze ferm hun kak gaan inhouden als wij één raket afschieten op New-York! Eén is genoeg! En zo maken we er elke dag tién! ... Het komt wel goed, Liefje wees maar gerust! ... Je mag van Hitler denken wat je wil, maar die is niet voor één gat te vangen! "”

Ook in de batterij werd er op de nieuwe landing nogal gelaten gereageerd. Wel vreesde de gewone troepsoldaat eerstdaags de dupe te worden van het aanstormende débacle, en ter vervanging van de geleden verliezen naar Frankrijk gestuurd te worden als kanonnenvlees... Want van hun voorgangers ,het peloton Kozakken ,hadden ze in Westende niets meer gehoord en van de versterkte Seine-linie al evenmin...

Onze deserteurs wisten sinds hun geslaagde kaping van de keukencamionette en hun vlucht in de catacomben van de ‘Lac-aux-Dames’ ook maar bitter weinig van wat er in de buitenwereld omging. De vierde dag van hun benepen verblijf in het vochtige hok was er wel ‘toevallig’ een postfrisse ‘Brüsseler Zeitung’ van 16 augustus in hun keldergat gevallen, met het naakte laatste nieuws van de geallieerde landing in Zuid-Frankrijk en een handgeschreven naamloze randnota...

"“ Dat is zeker een gift van mijn vriend Briek Erte”, " vermoedde Hussak. Want uit het ‘Patatsen-Duits’ kon hij ontcijferen dat de Feldgendarmen blijkbaar hun zoektocht hadden afgesloten na de ontdekken van de halflege camionette bij het kanaal van Plassendale...  

"“ Mijn beste Ustinov, proficiat ! Het heeft er alle schijn van dat je list, om onze achtervolgers zo op een dwaalspoor te leiden, goed gelukt is! Ik ga hier eens voorzichtig in alle kelders en gangen onder het zwemdok rondneuzen of we niets kunnen gebruiken om wat beter te maffen..." ” Hij wou de ànderen niet ongerust maken, maar gisteren had hij uit de richting van het nevenliggend bar-restaurant verschillende Duitse stemmen opgevangen... Misschien rondneuzende Feldgendarmen?... Maar neen: waarschijnlijk gewoon de mannen uit de zeedijkbunker die zich dààr kwamen ontspannen, nam hij aan...

En inderdaad, na lang afluisteren had Hussak begrepen dat de bezetting van het betonnen ‘Stützpunkt’ op de dijk het ook voor bekeken hield en zich klaar maakte de Lakodam eveneens te ontruimen... Hij leidde daaruit af dat Hauptmann Stolz ,na het vertrek van zijn Kozakken ,zijn perimeter opnieuw verkleinde, en deze nu beperkte tot het omliggende duingebied van de geschutstellingen...

Niets te vroeg, vonden de vier deserteurs, want de leefomstandigheden in hun vochtige schuilhol waren al vlug onhoudbaar geworden! Hussak had de eerste nacht, vlak na hun aankomst, een kruik bleekwater op hun voetsporen uitgegoten, zoals Briek het hem twee maanden geleden tijdens hun verkenning had gewezen... Kwestie van de speurhonden te neutraliseren, had hij uitgelegd... Maar Hussak had zich waarschijnlijk per ongeluk een klein beetje ‘overgoten’, waardoor de lucht in alle kelders met het uur méér bezwangerd geraakte van de chloor die keel en longen zwaar begon te irriteren...  

Vooral Dubcek en Svobada hadden er een bulderende hoest bij opgescharreld die voortdurend door de kale catacomben galmde, wat Ustinov lelijk op de zenuwen werkte! Vroeg of laat moest dit verraderlijke krochen wel door een buitenstaander opgevangen worden en riskeerden ze daardoor ontdekt te worden! ... Kwam daarbij dat die twee idioten het roken niet wilden laten, ondanks  Ustinovs ‘vriendelijke (én minder vriendelijke) aanmaningen’... Immers, de stinkende tabakswalm die zij zo om zich heen verspreidden zou door een rondwandelende niet-roker onmiddellijk opgemerkt worden!

Hij stelde Hussak daarom de volgende morgen een ultimatum: ofwel zijn twee vrienden ergens ànders in een verlaten villa installeren, waar de lucht niet besmet was met chloor, ofwel hield Ustinov het in de groep voor bekeken en zou hij zijn eigen plan wel trekken...

Het kwam bij ‘de Kozak’ wél vreemd over dat iedereen  onmiddellijk voor die splitsing gewonnen was...  En dat de voorkeur van de twee verstotenen eenparig ging naar de 'Villa ‘Sybaris’'. Die kénden ze van binnen en van buiten omdat ze deze statige villa vorige maand nog als rust-kantonnement hadden gebruikt toen ze ‘Stützpunkt Trianon’ bemanden. En ze wisten er zelfs nog een paar heerlijke bedden staan, stel je voor zeg! ... Daarenboven was deze bunker op de zeedijk met de kelder van de villa verbonden door een ‘onderaardse gang’: een gemetselde overwelfde loopgraaf. Dit was een zijarm van een lang ondergronds gangenstelsel dat – langs de achterkant van de dijkvilla’s – alle mitrailleursnesten op de dijk tussen het Westend’Palace aan de tennis en de Lac-aux-Dames met elkaar verbond. Je kon dus ondergronds via deze lange tunnels moeiteloos uit de kelder van de '‘Lac’' 250m naar de achterkeuken van de ‘Sybaris’ lopen –- en zelfs  nog véél verder! –- zonder van de straat af gezien te worden...

Daarbij kwam nog dat de ‘Sybaris’, door zijn ligging op de hoek van de Distellaan, praktisch een onbelemmerd uitzicht in alle richtingen bood over de (destijds!) schaars bebouwde omgeving. Daardoor kon een waakzame uitkijk in de grote salonerker of op de dooreenlopende mansarden een dreiging op straat van ver opmerken en eventueel tijdig de benen nemen via deze ondergrondse verbindings-loopgraven...

 

Die avond trokken ze dus gevieren voorzichtig langs de tunnel op verkenning naar hun ‘tweede verblijf’...  Voorzichtig, want je wist maar nooit of de vroegere bezetters van het Bad bij hun aftocht via deze gang er geen explosieve valstrikken hadden aangebracht... Maar hun tochtje verliep zonder problemen, en eenmaal in hun ‘vakantiewoning’ waren de twee ‘hoesters’ direct akkoord om dààr hun nieuw kamp op te slaan...

 Hussak trok er wél hun aandacht op dat er één groot nadeel aan de ‘Sybaris’ verbonden was... In de garage lag namelijk nog een hele hoop samengestelde koperen buizen van waterleidingen uit de gestripte dijkvilla’s opgeslagen, een restant van het illegale handeltje van Pappie, de Ortskommandant... Daar moesten nog de kostbare loden stukken van verwijderd worden, en dat bleek een zéér tijdrovend werkje... Een zekere Vital Ghesquière, werkman van de Kommandantur, hield zich daar al een hele tijd zoetjes mee bezig, onder het verre en vage toezicht van Briek Erte. En het gevaar bestond natuurlijk dat die kerel vroeg of laat eens in de woonvertrekken van de villa zou gaan snuisteren... En dan natuurlijk rap zou ontdekken dat de woning een paar illegale gasten herbergde...  

Toen Hussak dit opwierp, vond Ustinov onmiddellijk de radicale parade: "” Umlegen! "”... Maar ons ex-Friseurtje had een hekel aan de moordzucht van zijn compagnon en verkoos vér-uit enkel de verbindingsdeur tussen de garage en de inkomsthall van de villa te blokkeren. Dat was een karweitje dat Dubcek en Svoboda zonder veel moeite de eerste nacht van hun verblijf konden uitvoeren. Dan zaten ze veilig voor een tijdje...

Ustinov haalde duidelijk verveeld de schouders op, maar reageerde verder niet... Tot hij twee uur later weer alleen met Hussak in hun stinkende kelder onder de zwemkom aankwam, en aankondigde dat zijzelf daar morgen ook zouden moeten wegtrekken.

"“ Je begrijpt toch dat die twee tuchtloze idioten daar in de Sybaris binnen de kortste keren zullen ontdekt worden hé! En aangezien zij weten dat wij hier ondergedoken zitten, zijn wij ook een vogel voor de kat! ... Dus blijven er maar twee mogelijkheden ,vriend: ofwel verhuizen wij als de bliksem naar veiliger oorden waar die twee geen weet van hebben, zo ver mogelijk hier vandaan... In de richting Belle-Vue Hotel bij voorbeeld, aan het àndere uiteinde van de zeedijk. Daar kunnen wij via de hoofdtunnel binnen het uur zonder moeite geraken... Ofwel leggen wij die twee definitief het zwijgen op! Want ik ga mijn hachje niet riskeren voor twee losbollen die nog te stom zijn om voor hun eigen veiligheid te zorgen! ... En wat nog véél erger is: ook de mijne in gevaar brengen! ”"

Hussak schrok van de rauwheid waarop de moordende keuze aan hem werd opgedrongen! Die verdomde Ustinov leek het nog te ménen ook! Nu pas besefte hij dat zijn desertie een gokspel was geweest op leven en dood, een gokspel waar zijn compagnon blijkbaar niet voor terugdeinsde... Totaal iets ànders dan het speelse partijtje ‘Dienst-spijbelen’ waarover hij met zijn vrienden van de Tsjechische Club losjes wat gefantaseerd had! Deserteren bleek dan toch iets ànders te zijn dan zij zich hadden voorgesteld...

"“ Luister vriend..." ” begon hij twijfelend:" ” Ik ben maar een verwijfde haarkapper en een vrolijke sjoemelaar die mensen wil plezieren en er liefst ook nog iets aan wil overhouden... Dàt zijn mijn limieten: méér moet je mij niet vragen... Al dat brute soldatengedoe en het bloederig oorlogvoeren van jouw is niet aan mij besteed! En koelbloedig een goede vriend ombrengen zéker niet! Als je me de keus laat tussen twee mogelijkheden, dan verhuizen we morgen naar de Belle-Vue, punt! Want met moorden wil ik geen uitstaans hebben... “"

Ustinov staarde hem een moment koel in de ogen en snoof toen verachtelijk: "” Met die potentiële verraders  moet je geen medelijden hebben: het is zij of wij! Maar bon, dan ben ik weer van corvee om jullie stront op te ruimen, zie ik..." ”

 

Twee dagen later wilde Vital Ghesquière tijdens zijn werk in de garage van ‘Villa Sybaris’ naar de wc gaan in de naastliggende inkomhal en merkte tot zijn verbazing dat de tussendeur geblokkeerd zat. Hij vond dat raar want voordien had die steeds open gestaan... Was dat soms een stoot van zijn ‘baas’ Briek Erte, die oordeelde dat hij op dat toilet teveel tijd verprutste?... Altijd die misplaatste bemoeizucht van zijn ‘Chef’, verdomme zeg! ... Maar hij zou zich deze keer niet laten doen hé! ...

Tien minuten later had hij met een stuk buis de deur open gewrongen... En de eiken omlijsting zwaar beschadigd weliswaar, maar dat kon hij zich niet aantrekken! ... Hij duwde bonkend met de schouder de deur verder open, en schrok zich plots een aap! In de duistere inkomhal, op de laagste treden van de trap zag hij een vent liggen! ... Roerloos en ondersteboven! ... Morsdood, zo te zien aan de grote opgedroogde plas bloed onder het grauwe afgekeerde gezicht dat vol vliegen zat...

 

Kort daarop stond er ook een aardig groepje ‘Chefs’ bijeen aan de garagepoort van de ‘Sybaris’: Briek Erte, die de garde had laten verwittigen en deze op zijn beurt de twee rijkswachters van Nieuwpoort erbij had geroepen. Die pandoeren waren in drukke discussie met Pappie omdat ze sterk vermoedden dat de dode een Duitse militair was -  ondanks zijn burgerkleren - en ze zo’'n lijk ongetwijfeld liever kwijt dan rijk waren...   

Tot Vital Ghesquière, die nu toch ongemerkt verder in de villa was gaan snuisteren, bleek naar buiten kwam en stamelde dat ‘er op '‘t eerste nog één lag! ’

Plots scheen Briek Erte te begrijpen dat het hier niét om looddieven ging, maar om Hussaks vrienden die elkaar aan het uitmoorden waren! En dat hij daar zéker voor op het rooster zou worden gelegd! De panische schrik deed hem duizelen, zijn gezicht trok lijkbleek weg en hij kon nog amper tot achter het hoekje strompelen om kokhalzend over te geven... 

Toen vond Pappie dat de grap lang genoeg had geduurd en hij het heft in handen moest nemen! Inderdaad, dit waren bijna zeker twee van de vier deserteurs die vorige week uit de batterij waren gaan lopen, poneerde hij, en dàt was dus "“Militär Sache! "”

"“ Kommt, Leute: alle Zivil rauss! Die Kettenhunde sind jetzt d’ran! "” En hij liet bellen naar Hauptmann Stolz om de ‘heuglijke’ vondst te melden, twee gewapende schildwachten te sturen om de toegang te blokkeren en de Feldgendarmerie te verwittigen voor het heropenen van hun te vroegtijdig afgesloten desertiedossier.

Daarmee zat het spel op de wagen, en dàt zouden zich nog aardig wat mensen beklagen...

 

De speurders wilden eerst en vooral niet te diep in eigen vlees snijden, maar toch... Ze konden er niet om heen dat ze de ‘Sybaris’ bij hun eerste zoektocht, tien dagen geleden, tweemaal onderzocht hadden... En niets verdacht hadden gevonden... Wat hun commandant zéker ook raar ging vinden, en hen daarom aanzette ditmaal dubbel zo goed uit hun doppen te kijken! En zéker de boeken niet te sluiten vooraleer de onderste steen boven kwam!

 

Uit een eerste vluchtige lijkschouwing bleek al rap dat beide slachtoffers eerst met chloroform waren verdoofd en vervolgend de hals overgesneden met een scheermes. Bij één was dat onzorgvuldig gebeurd, want hij was nog uit het salon vanop de eerste verdieping weg gestrompeld en had pas op de trap naar de voordeur door bloedverlies het bewustzijn verloren...

Dat verdovende chloroform-element deed iedereen de wenkbrauwen fronsen. Die twee waren dus niet als dolle honden afgemaakt in een wanhopig gevecht, maar zachtjes in hun slaap het hoekje om geholpen?... Raar... En wààr kwam dat spul in godsnaam vandaan? Zoiets kon je onmogelijk bij de apotheek kopen, zonder een officieel voorschrift! Dus had de dader of daders het ergens gestolen... Uit de ziekenboeg van de batterij misschien? Of bij de plaatselijke burgerdokter?... Met een louche sjacheraar  zoals Hussak als voornaamste verdachte kon je natuurlijk àlles verwachten! Dat zou een verdomd tijdrovend onderzoek worden, vreesden de speurders...

Tot ze onder het bed van het tweede slachtoffer hét bewuste flesje vonden! Het etiket loog er niet om: "”Croix-Rouge de Belgique"” stond erop... Dus moesten er tóch weer een paar burgers in de tang genomen worden...

 

Om een lang verhaal kort te maken, vielen ze via dokter Loenders en de hulppost van het Rode Kruis in de Portiekenlaan nummer 2, al vlug op Nadine De Handt in de familiale kleinhandel " ‘Fruits et Primeurs"’. De Duitsers wisten dat dit meisje regelmatig van corvee was om de zwaar gekwetste werklui van Berenbiet te verzorgen, die in de ondermijnde villa’s toch nog achter lood gingen zoeken. Dat juffertje beschikte in haar grote EHBO-kist zonder twijfel over alle nodige verbandmiddelen en ontsmettingsstoffen om de bloedingen te stelpen en de pijn te verzachten... Dus negen-kansen-op-tien ook over chloroform, hé...  

Toen de twee Feldgendarmen in volle ornaat haar kale groentenwinkel instapten, kreeg ze bijna een appelflauwte van het bange voorgevoel ! Via Yvonne Erte had ze al één en ànder van de eerste vaststellingen in het onderzoek gehoord, maar nooit verwacht dat die bloedhonden hààr op het rooster zouden leggen... Ze bekende onmiddellijk.

"Ja, inderdaad, ze had op een avond, een week of zo geleden, een Duitse soldaat over de vloer gekregen bij haar in de keuken... Een soldaat die vloeiend Vlaams sprak, ja... Was het de Kozak Ustinov, zoals hier op de foto?... Mogelijk, ja... De gefrustreerde schrijver met zijn horrelvoet die op de Kommandantur werkte had daarover blijkbaar al een verklaring afgelegd, dus kon zij beter ook wat meewerken hé! ... Zodus, blafte de Kettenhund, wàt moest die Ustinov van haar met dat privé-gesprek in de keuken?!"

Nadine was helemaal de kluts kwijt :" ” Hij klaagde over razende tandpijn, Chef... En toen ik mijn EHBO-kist opende is hij daar lijk een wilde in beginnen graaien en had die in een knip voor de helft uitgeladen! Echt lijk een zot, met permessie! Ik was héél bang dat die mij iets ging aandoen, hé! Het blijft au fond een Duitse soldààt hé, daar moeten wij aan gehoorzamen... Ik heb hem dan tenslotte buiten gekregen met een tube Aspirine, en rap de winkel gesloten achter zijn gat..." ”

"“ Und dass ist àlles? Nur Asperin??”"

"“ Ja Chef... Ik heb het niet willen aangeven als diefstal, want ik heb het hem in feite geschonken, hé... Ik wil geen zever met de Duitse militairen, en die paar pilletjes zijn ‘'t niet waard..." ”

"“ Und wass ist dass hier?!”" Hij duwde het lege medicijnflesje bijna in haar gezicht: ”" Deine Chloroform nicht?! Dieser hast du ihm gegeben, nicht! Kommt aus deine Rotes Kreuz Kiste! ... Hier steht’s: ’de Belgique’! Dass sind sie doch! ”"

Nadine schrok zich een aap en stotterde: "Meugelich inderdaad..." Maar gegéven had zij dat zéker niet! "Waarschijnlijk hat er das ‘geklaut’ hé, toen er alles ondereen ruffelde: schief geslagen toen ich ein moment nicht aufpaste hé Chef, ich weiss es nicht ,serieus !"  Maar gegeven had zij niks, buiten dan die Asperines...

 

Ook Briek Erte kon de volgende nachten praktisch niet slapen, en had zichzelf doorlopend vervloekt omdat hij zich na zijn vorige arrestatie tóch nog met politiek had ingelaten...

De koorts zakte pas weg toen de speurhond van de Feldgendarmen in een villa bij het Belle-Vue op een mijn liep, en de heren er de brui aan gaven. Al zouden ze gezworen hebben dat ze de ‘Villa Thalassa’ vroeger al eens onderzocht hadden en toen niets gemerkt hadden van die valstrik... Raar hé...Om niet te zeggen : verdomd zéér raar !  Scheisse !