GIOVANNI STRESA ?...

De volgende morgen kregen ze op het werk rond elf uur 'Fliegeralarm' én een flink bombardement van de Amerikanen op de noordelijke arbeiderswijken Pankow-Weissensee, waardoor ze tot de middagpauze hun tijd zaten te verlummelen in de betonnen schuilkelders beneden. Eerst dacht Leon daarvan gebruik te kunnen maken om zijn Italiaan eens op te zoeken, maar zolang het alarm niet werd afgeblazen bleven de metalen gasvrije deuren van elk compartiment vergrendeld. Met die acht zwetende vrouwen rond hem in de bedompte kelderruimte voelde hij zich langzaam stikken, zeker toen de dames om beurten hun décolleté met ordinaire reuk meenden te moeten besprenkelen en Martens tegen het verbod in een sigaret opstak. Leon stond dan ook vér op kotsen toen ze eindelijk weer naar boven mochten en vergat door zijn appelflauwte helemaal zijn intrigerende Napolitaan op te zoeken.

Het gebouw had geen schade opgelopen en iedereen verviel weer in de dagelijkse routine. Phil bemoeide zich opvallend weinig met zijn doen en laten en stond doorlopend druk te roddelen met de collega's. Leon trok wat stencils af en niette wat pennevruchten van Martens aaneen tot het tijd werd voor de papiercorvee. Toen hij beladen met zijn twee postzakken naar de lift vertrok, gunde Phil hem geen blik.

"Bon" dacht hij: "We zijn op de goede weg! "

Beneden zat de stoker in de hoek aan een klein gammel tafeltje even uit te blazen en een stuk oude krant te lezen.

" Hoy  Italia!  Comment ça flodder, kameraad? Pico-Bello?" En Leon dacht lachend: "als hij het niet verstaat, zal hij aan de toon wel horen dat het toch vriendelijk bedoeld is". Maar hij schrok zich een aap toen de andere hem in plat Oostends antwoordde: " Stief goed!  En mé joen?".

Na een eerste verrassing schoot Leon in een lach: zeker zo'n zinnetje dat die gast hier in dat internationale gezelschap heeft opgevangen en nagebauwd, hé ?...…

" Kunt ge nog iets ànders zeggen in 't Vlaams, buiten 'godverdomme' dan?" Want in Westende was dàt het eerste woord waarmee de Duitse soldaten in de dorpscafé's pronkten, als ze onder pot en pint contact zochten met de stamgasten.

" Vivan-Bomma is ook niet goed zeker? En wat peinst ge van: 'Pissen op de Place Marie-Josée, kost mien alsan stikken va mien pree' of ' Mokkes mé een groot dik schab, totteren alsan van de trap'.

Leons mond viel open: "Maar miljaarde, gij zijt toch nen Italiaan? Hoe kunt ge dan zo goed Oostends klappen? Hoe heet gij?"

De stoker keek hem een wijle monkelend aan, als twijfelde hij om verder te gaan, maar zei toen aarzelend: "Vaneigens zijn ik Italiaan...…Ik heet Jiovanni Stresa en zijn afkomstig van Milano…...Ik heb in 't begin van den oorlog gedurende twee jaar met de Bersagliëri van het 24° Centurio Alpina  het vliegveld van Steene bij Ostende bewaakt, zolang er van daaruit Italiaanse squadra…-avions samen met de Luftwaffe Engeland gingen bombarderen…. Heel dien tijd heb ik...heu... amoroso gevrijd...gevreën met ene signorina Angeline uit de Lange straat van Ostende. Ze konst beters babbelen dan totten, und deshalb spreche ich ein Bischen Flämisch!  Capito ?"

Leon voelde nattigheid :dit verhaaltje was tè mooi om wààr te zijn...Die sympatieke macaroni stond te liegen dat hij barstte ! Maar deze intrigerende  ontmoeting met een kennis van zijn geboortestreek overviel hem zodanig ,dat hij liever de wonderlijke betovering niét verbrak met kwetsend ongeloof.

Hij keek hem met een brede glimlach aan: "Da's ook een duizendste luk hé !  Hiér in Berlijn een Italiaan tegenkomen die Vlaams spreekt en Oostende kent !  Miljaarde !  En zijt ge tijdens uwen dienst daar nooit in Westende geweest ? Da's toch vlakbij met de tram !"

"Westende? Jazekers...Zijt gij soms van daar? En wat zijt ge hiér verloren, de enige gezonde burgergast tussen al die militaire invaliden? Gedwongen Fremdarbeider? En toch een ferm lief gevonden, heb ik gezien?..."

Leon negeerde de hint naar de uitschuiver met Phil:  "Dwangarbeider? Nee, verdomme!  Ik was 'Deutschfreundlich', lijk ze zeggen, en ik zijn verleden maand uit Westende moeten gaan lopen toen de Canadezen kwamen..."

"Ach so, Deutschfreundlich...En hoe is de naam?"

"Leon!  Leon Petré ! "

De Italiaan leek te schrikken: "Petré?!..."

"Ja, mijn broer Joseph werkt hierboven bij de SS op de 'Flämische Kulturstelle',op de vijfde verdieping als bureelhoofd..."  

" Ach verdammt..." stamelde de stoker ontdaan en zeeg lijkbleek met gesloten ogen neer op de kruk naast zijn gammel tafeltje.

Leon schrok van de plotse appelflauwte van de man.

"Wat is 't makker...Jiovanni !  Gaat het niet?"

Maar de andere wuifde hem met gebogen hoofd geïrriteerd weg:  "'t Is niks...Honger...Dat gaat wel over..."

"Honger verdomme! ...Honger ? Maar dan moet ge rap wat eten, hé makker !  Hebt ge dan hier zo niks onder d' hand? Een stuk brood of worst...of een klontje suiker?" Dat was nog de beste remedie bij een appelflauwte, herinnerde hij zich van oudere vissers op café.

"Of hier zie, een peer ! " En hij diepte het stuk fruit uit zijn zak dat hij als dessert bij het middageten gekregen had in de refter: "Allez, makker, direct opeten , dan gaat dat zwart gat seffens over !  Ik kén dat."

Maar de Italiaan schudde koppig het gebogen hoofd en siste driftig: " Lass mich in Ruhe, verdammt noch Mal ! "

Leon stond er even uit z'n lood geslagen wat ongelukkig bij te draaien, maar vermande zich toen en legde de peer nadrukkelijk op het tafeltje: "Bon, stràks dan... Ik heb nu geen tijd meer, maar morgen na de noen zal ik wat boterhammen mee brengen: zorgt dat ge nog een klein plaatstje hebt in uwe vette pens, hé! " 

 De stoker reageerde niet op zijn jolig afscheid.

 

Het was hem niet meteen duidelijk waarom hij noch op het bureel, noch thuis met een woord over dat incident met de krijgsgevangene in de kelder repte. Hij wist wél dat Duitsers - en zéker de SS - niet graag zagen dat er vriendschappelijk met deze oorlogsslaven werd omgegaan,  maar dààr lag hij niet van wakker. Het zal er eerder aan gelegen hebben dat hij Phil nu niet opnieuw bij zijn belevenissen rond de verbrandingsoven wilde betrekken, nadat hij haar daar eerst had buiten gesloten. En dat zij deze uitsluiting nog steeds niet verteerd had voelde hij met zijn klompen aan. Want toen ze 's avonds na het 'Fliegeralarm' van halfelf naar boven gingen, kon er met moeite een 'slaapwel' van af. In zoverre dat Leon zelfs vreesde dat zijn broer iets zou merken. Maar àls dat al zo was dan bracht Phil hem tussen de lakens in elk geval nadien luidruchtig op andere gedachten.

Neen ,hoe meer hij er over nadacht : die historie met die Italiaan zat hem niet lekker...Onderhuids gaf die vent hem een déja-vue gevoel dat hem niet lekker zat. En anderzijds wilde hij z'n kop erop verwedden dat hij vroeger nog nooit een Italiaan met zo'n ringbaardje was tegengekomen...Maar vóór den oorlog misschien  ,vijf-zes jaar geleden ?...

Phil was stilgevallen...En toen hij rond drie uur nog even wakker schoot van een bomontploffing ver weg ,was hij de Italiaan rats vergeten.

 

Na het middageten in de refter nam Leon twee extra dikbesmeerde 'Butterbrot-mit-Wurst' mee als vieruurtje voor zijn stoker. Maar toen hij de verbrandingskelder stilletjes naderde, hoorde hij dat Jiovanni niet alleen was. Uit het haastige gefluister dacht hij eerst dat er een ànder 'verliefd' koppel bureelbedienden zich hier in de donkere gang rendez-vous had gegeven en hij liep voorzichtig voort om niet over een paar slordig geklede hijgers te struikelen...

Maar hij kwam verder onderweg niémand tegen, en het was dus wel degelijk Jiovanni die gezelschap had. Schóón gezelschap zelfs. Wel wat losjes in de bloes maar daar tegen bleek de nijvere jongen geen bezwaar te hebben. Zij evenmin, zo te zien, want met haar armen rond zijn nek gaf ze hem vrij veel okselruimte. Leon moest al in een terminale teringhoest losbarsten vóór het koppel uit zijn wulpse droom wilde ontwaken. En dat zijn plots opduiken uit de duistere gang hen danig stoorde merkte hij direct aan hun kille blikken.

De jonge vrouw stond nu half vóór de stoker ongegeneerd de losse bloesslippen in haar rok te stoppen,ietwat uitdagend stijf rechtop, als had zij met haar figuur de knappe Italiaan willen afschermen tegen opdringerige concurrentes. Maar zohaast ze zag dat er een màn op haar af kwam liet ze duidelijk haar stekels zakken. Jiovanni fluisterde haar iets toe waaruit Leon enkel 'Petré' meende op te vangen. Zij leek niet veel tijd te willen verliezen met inleidende flauwe kul.

"Zijt gij Leon, de jongere broer van Joseph Petré?"

" Ja, vaneigens!  Heb ik misschien gewonnen in de tombola, dat ge dat moet weten?...En wie zijt gij?"

Ze negeerde zijn vraag: "En ge werkt hierboven op het vijfde, in de 'Flämische Kulturstelle'?"

"Een beetje toch hé, als ge dat werken wilt noemen!"

Ze scheen al wat van haar verrassing te bekomen: " Is dat van uw gewoonte om de mensen die een beetje gerust willen klappen van uit de donkerte te beloeren "

" Als gij dat klappen noemt, wil ik godverdomme ook wel eens een babbeltje met u slaan! " spotte Leon.

Maar zij reageerde pinnig: " Met zo'n vuilbek!? Gaat eerst uw mond maar eens spoelen! "

" Bon, als ge 't zo wilt spelen: mij goed. Ik zie dat madam een habituée is van de stookkelder?...Dan moet ge toch weten dat het verboden is met de vreemde krijgsgevangenen aan te pappen? Dat gij daarvoor veel last kunt krijgen? En dat die jongen hier - en hij wees over haar schouder - daarvoor met zijn klikken en zijn klakken naar het strafkamp kan vliegen?!"

" Maar gij eerst hé ventje!  Gij hebt hier gisteren zélf de hele tijd met de stoker staan kletsen!  Als ik dàt aan mijn baas vertel zit ge binnen de kortste keren in de bak, weet ge dàt?!"

Nu vond Leon het genoeg: "Zeg Madam!  Zijt gij soms van de Gestapo met al die dreigementen?! Ik zijn nog altijd geen piot hé, die ge kunt afsnauwen!  En ik spreek met wie ik wil, zéker als ze geen sterren en strepen hebben!  Voilà! " En haar verder negerend stapte hij haar voorbij en reikte hem het pakje besmeerde boterhammen aan: "Hier Jiovanni, tegen dat ge nog eens een appelflauwte zoudt krijgen! ".

 Toen de stoker het pakje twijfelend aannam, keek Leon haar brutaal in de ogen: "En ik zal eens aan mijn broer vragen met welk recht gij hier beneden de plak moogt zwaaien! "

Maar nauwelijks had hij zich omgedraaid of zij greep hem bij de mouw: "Leon! ..." En toen zalvend: "Leonneke, niet zo rap, jongen!  Luistert nu eerst eens...Ik zeg dat niet om u schrik aan te jagen hé...Maar het is van groot belang, van hééél groot belang zelfs, dat onze stoker hier voor de rest van de oorlog stilletjes kan voort werken en met niemand last krijgt: hoe minder mensen met hem klappen, hoe beter..."

Maar dat scheen hem niet te raken en wat bitsig rukte hij zijn mouw los : " En wat is dat voor zever met dat 'Leonnetje'?! Ik kén u van haar noch pluim! "

Plots leek ze een beslissing te nemen: "Ik, daarentegen, ken u wél, en héél goed zelfs!  Ge hebt jaren achter Olga Erte gelopen, om maar iéts te zeggen!  Is het niet waar?! En achter haar dood zijt ge beginnen scharrelen met die cafédochter in Nieuwpoort!  En beginnen zuipen om de Grote Jan uit te hangen! "

Leon schrok terug: "Van wie weet ge dat, verdomme?"

"Van Nadine...Nadine De Handt...Da's mijn vriendin."

"Nadine De Handt? Het lief van Joseph? Is dié hier ook? Weet de Joseph dat?"

"Nee-neen, die is in Westende gebleven, de slimme,  en vrijt al twee jaar serieus met de zoon van Berenbiet, den aannemer waar gij ook nog voor gewerkt hebt..."

"Maar wie zijt gij dan, verdomme?!"

Ze keek hem een wijle ernstig in de ogen en besloot toen: "Zweert ge op u moeder dat ik u kan betrouwen?"

"Het mes met twee kanten! " De eed van de vissers.

Ze knikte plechtig: " Ik zijn de vriendinne van  Nadine : Françoise De Bens..."

Ja watte !