C25.
TRAGISCHE HELDEN.
14 april 1945.
"Roosevelt is dood! Roosevelt is dood! "
Het gerucht was gisteren tijdens het morgenappèl als een vuurslang door de gelederen gevlogen. Onbewust vonden ze de dood van 'die grootste oorlogsstoker' eindelijk goed nieuws, al had niemand van de troep ook maar het minste benul wat dit overlijden zoal als gunstige nasleep zou kunnen hebben. Het kader, dat regelmatig naar het nieuwscommentaar op de radio luisterde, wist te vertellen dat zijn opvolger, een zekere "Truman", in feite drogist was van beroep en dorpspredikant van uitzicht. Een slappe figuur en een nietszeggend ventje dat op internationaal vlak niets voorstelde en onder druk van de publieke opinie waarschijnlijk zo rap als hij kon de Verenigde Staten uit de oorlog zou terugtrekken. Gisteren reeds waren de eerste Amerikaanse tankspitsen aan de Elbe tot stilstand gekomen, en deden geen verdere moeite om naar Berlijn op te rukken. Dit zou de Führer toelaten onze troepen uit West-Duitsland naar het Oderfront te verplaatsen, waar ze - tussen haakjes gezegd - méér dan welkom waren !
Want drie dagen geleden waren de laatste versterkingen voor de 'Langemarck' uit het basisopleidingskamp van de Lüneburger Heide in de rustzone van Stöven toegekomen. En daar was niéts bij om over naar huis te schrijven! Het gros bestond uit het 'Vlaamse Hitlerjeugdbataljon', een triestige troep onvolwassen ventjes van 15-16 jaar die moeite hadden om onder het vizier van hun staalhelm uit te kijken. Door deze 'Kindergarten' - zoals de anciens hen noemden - voor gewapende dienst in eerste lijn op te roepen, bewees de Vlaamse Landsleiding enkel dat de allerlaatste reserves totaal waren opgebruikt en de situatie aan het zogenaamde Oder-front compleet hopeloos was geworden.
Oschaf Penjaert hoorde daarover de openlijke kritiek van zijn mannen. Tegen beter weten in trachtte hij dat te weerleggen, want hij kon zogenaamd uit goede bron verzekeren dat die gastjes nooit ofte nimmer in de vuurlijn zouden worden geworpen. Leon en zijn kameraden wisten evenwel uit ondervinding dat, met de vele doorbraken van Russische tanks en de diepe omsingelingen, die vuurlijn plots tot twintig kilometer àchter het oorspronkelijke front kon springen. Deze kinderen opzettelijk aan een verpletterende vuurdoop blootstellen vonden de anciens van de Langemarck effenaf misdadig én heel slecht voor het moreel van de troepen.
In het heruitrustingskamp van Stöven hadden de mannen méér vrije tijd gekregen dan goed was voor de tucht, waardoor het gemor makkelijker tot het kader doordrong. Leon vermeldde een paar van die roddels slechts heel vluchtig in zijn dagboek, omdat hij zoveel àndere avonturen te vertellen had. Immers, sinds hij Ilse en Gut Witzleberhof in de vlucht had moeten verlaten had hij geen kans meer gekregen om nog iets deftigs neer te pennen.
Die drie weken rust in Stöven hadden hem echt deugd gedaan. Ten eerste had Penjaert hem laten bevorderen tot SS-Sturmmann, zeg maar korporaal: een hogere soldij is altijd goed meegenomen. Daar bovenop had hij er tweemaal een warm bad gekregen en een grondige 'Frisur'. Al zijn uitrusting werd gestoomd en de kleren ontluisd, en wat te erg versleten was werd door 'nieuw' vervangen... Tweedehands nieuw, beter gezegd, en waarschijnlijk gerecupereerd op gesneuvelde kameraden. Zo kreeg hij de broodtas van een zekere 'Van Rennen' die, naar hij vernam, in het lazaret van Stettin aan zijn verwondingen was bezweken... Altijd beter dan niets natuurlijk. Want zijn eigen broodtas had hij dringend moeten dumpen omdat het vol rottende bloedklonten en vleesmaden zat. Immers, al zijn drukke bezigheden nà de vlucht uit de 'Galgenhoeve' hadden hem niet toegelaten de reep biefstuk, die hij er uit de koeienbil had gesneden, op tijd volledig te degusteren. Na vijf dagen was de helft van het stoffelijk overschot dermate opnieuw gaan 'leven' dat hij het, ondanks zijn gezonde honger en de diepe roostering, niet meer naar binnen kreeg...De 'nieuwe' broodzak van wijlen 'Van Rennen' kwam dus goed van pas. De valse identiteitspapieren, die hij destijds bij Ilse op de dode Waalse krijgsgevangene had gerecupereerd, verborg hij veilig achter de dubbele voering...Een appeltje voor de dorst, je weet maar nooit.
Penjaert was zijn zenuwinzinking van vorige maand schijnbaar helemaal te boven gekomen en had tijdens de (waarschijnlijk allerlaatste) gemeenschapsavond in Stöven zelfs flink de Jolige Jan uitgehangen. De bedoeling van zo'n 'korpsfeest' op de vooravond van een frontinzet was, met veel gezuip en gezang, de zogenaamde kameraadschapsbanden tussen alle leden van een gevechtseenheid - van hoog tot laag - nauwer aan te halen. Meestal met een vervelend staartje, als 's anderendaags, na al dat zatte 'verbroederen', de koppige katers het hernemen van de kadaverdiscipline dubbel zo pijnlijk maakten.
In een lange colonne met hun 'nieuwe' wapens en uitrusting verlieten ze op 14 april het gemoedelijke Stöven. Terug naar de Oder, want 'Oostfront' durfde men het niet meer noemen, nu de Russen al midden in Duitsland stonden. Het viel Leon direct op dat de 'Langemarck' van nù fel gekrompen was in vergelijking met hun oprukkende divisie voor het Stargard-offensief, twee maanden geleden. Ook de eigen 'Kompanie Dillinger' had veel van zijn pluimen verloren en was van 90 man teruggevallen op 50. Het peloton van Penjaert bezat nog wel vijf 2cm kanonnen, maar drie daarvan stonden 'bloot' gemonteerd in de laadbak van een gewone vrachtwagen. Het tweede peloton onder bevel van Oschaf Weber zag er net even pover uit, en van een derde peloton was er al helemààl geen sprake meer...
Leon stuurde een zelfde type gepantserde rupswagen als het exemplaar dat hij begin maart op de 'Galgenhoeve' had moeten achterlaten. Buiten wat sleet op de directie en de overbrenging viel zijn nieuwe 'lief' - zoals Rottenführer Serteyn van de garage de rupswagens destijds noemde - aardig mee. Het 2cm kanon in de gepantserde kuip achterin was nu een Zwitserse Oërlikon. Die hadden ze, samen met een hele vracht bijhorende munitie, kunnen recupereren op U-bootwrakken in een verlaten dok van de Kriegsmarine noordelijk van Stettin.
Naast hem zat nu stukoverste Uschaf Stefaan Devreese, een onderwijzer uit Roeselare die drie vingers miste aan zijn linker hand en er plezier in scheen te scheppen om aanhoudend zware winden te lossen. Maar voor de rest op eerste zicht geen slechte kerel, al was het afwachten hoe hij het er in het gevecht zou vanaf brengen. Dat hij vorig jaar de veldtocht in de Oekraïne had meegemaakt - en zo te zien ook zonder veel kleerscheuren had overleefd - was toch een kleine geruststelling.
Achter hem, naast het 2cmkanon in de gepantserde bak, zaten schutter Constant Van Elsacker en lader Rik De Vroe met de koppen tegeneen te dommelen, net twee schriele parkieten op een stokje. Ze waren ongeveer van dezelfde leeftijd als Leon, die hen vaag kende uit zijn opleidingsperiode in 'Adlershorst'. Beide ventjes, van hun kant, noemden hem onmiddellijk 'Den Beer' of 'Beerke', de lovende roepnaam die hij van de rekruten in Lüneburg had gekregen wegens zijn krachtpatserijen in het peloton. Die hadden blijkbaar op de twee magere sprinkhanen diepe indruk gemaakt destijds, en zijn verstuikte enkel deed daar geen afbreuk aan, wel in tegendeel. De jongens kwamen alle twee uit de koolmijn van Winterslag, de ene was leerling ijzerbewerker in het atelier en de andere typist bij de directie, en zodanig onafscheidelijk dat Leon nog steeds niet wist wie wie was. Of ze met ons nieuw kanon in het doodschieten van Russen hun mannetje zouden staan was zeer de vraag. Want ze hadden pas vorige maand hun vuurdoop gekregen bij de Oderbrug, en daar vooral zo diep mogelijk weggekropen in trechters en putten om zélf niet aan flarden te vliegen...
Of dit viertal in de komende Apocalyps écht op elkaar zou kunnen rekenen, zou de volgende dagen vlug moeten blijken. Onderweg naar hun opvangstelling achter de Oder liep al het gerucht dat de Russen zopas met hun groot eindoffensief naar Berlijn en Zuid-Duitsland waren gestart. En Leon zag geen enkele reden waarom ze ook hier in de noordelijke vlakte van Neubrandenburg niet binnen een paar uren hetzelfde zouden doen.
Maar het bleef in het heidelandschap vóór hen, met in de verte de zwarte streep van de stroom, nog steeds relatief rustig. Ze profiteerden van elk ogenblik respijt om hun schutterskuilen wat dieper uit te graven, van elke wacht om de borstwering te versterken, en de eerste nacht werkten ze als bezeten om de volledige frontlijn met omgekapt groen te verduiken...
Allemaal verloren moeite.
Want toen de kille mist van de volgende dageraad optrok scheerden plots een paar Rata's als donderende schichten laag over hun stellingen. Leon was overtuigd dat het Peloton Penjaert er met hun Oërlikons minstens één hadden kunnen neerhalen, maar ze hadden een streng schietverbod gekregen om hun positie in het landschap niet te verraden... Ongepaste discretie, want twee minuten later kwamen diezelfde branieschoppers terug gevlogen, wierpen drie bommetjes uit en verdwenen in een brede bocht over de stroom. Enfin, dat veronderstelde Leon toch, als niet een krakende donderslag hem verschrikt achterom had doen kijken. Zonder twijfel een pure gelukstreffer van die 'blagueurs', dat één van hun prutsbommetjes juist op de munitiecamion van het peloton Penjaert was ingeslagen...Jammer genoeg was die in hoofdzaak geladen met de totale voorraad 2cm-patronen voor de Oërlikons...Van de oudere chauffeur was nadien niets meer terug te vinden, maar dàt tot dààr toe: iederéén kon een vrachtwagen sturen! Dat echter de 'Kompanie Dillinger' daarmee in één klap driekwart van zijn vuurkracht verloor, was niets minder dan een complete ramp! En een ramp die de lamentabele afloop van hun Oder-veldtocht reeds bepaalde nog vóór de zogenaamd vernieuwde Langemarck één enkel schot had afgevuurd.
Radeloosheid t' allen kant, natuurlijk: de Rus kon nu ieder ogenblik voor hun neus staan! En buiten de tien trommels patroonbanden, die elke 2cm-pantserwagen als begindotatie aan boord had voor het eerste etmaal van de slag, gaapte een enorme leegte! Penjaert hoopte dat door de ontploffing van hun munitiecamion misschien een paar kisten met kogelbanden onbeschadigd waren weggeslingerd. En na een koortsachtige speurtocht van alle manschappen in het omringende struikgewas bleek dat ook zo, maar veel aarde bracht dat niet aan de dijk. Na twee uur krijgsraad, en op voorzet van Penjaert, besloot chef Dillinger één vrachtwagen op te offeren voor een nieuwe expeditie naar het munitiedepot van de Kriegsmarine in de dokken van Stettin om er alles te halen wat maar enigszins op 2cm-patronen leek...
De rest van de dag werd bang gewacht op het Russisch offensief, maar buiten af en toe wat aftastend artillerie vuur en nog twee verkenningsvluchten met de Rata's bleef het kalm. In het achterland werd hun keukenwagen, of zoals de mannen het noemden: hun 'Gulashkanone', getroffen en konden ze alvast voor dié avond hun klassieke warme uiensoep op hun buik schrijven...
Midden in de nacht zag Leon tijdens zijn wachtbeurt als eerste de camion uit Stettin terugkomen, licht beschadigd door mitraillerende diepvliegers maar voor de rest zo leeg als zijn eigen maag. De Marine had, lang voor de Vlaamse vrachtwagen er aankwam, het dok in kwestie reeds verlaten en het depot waarschijnlijk vooraf zélf in de fik gestoken. Of mogelijk was het getroffen door de Russische artillerie die heel het havengebied zwaar onder vuur had gelegd. Hoe dan ook, de expeditie veranderde geen snars aan het dramatisch munitietekort van de 'Kompanie Dillinger'...De Chef probeerde de volgende morgen nog bij de geburen, ondermeer de 'Kampfgruppe Wallonie', wat kisten af te bedelen, maar zonder veel resultaat...Wél kreeg hij een honderd man versterking van een strafcompagnie én een peloton oude mannen van de 'Volksturm' om de gaatjes in de lijn te vullen...
Ook de twee volgende dagen brachten geen soelaas, wel integendeel. Want de grote strategen van de staf vonden op 18 april dat de 'Langemarck' beter een dikke vijfhonderd meter meer naar vóór moest schuiven, nu haar stellingen tóch door de Russen verkend waren. Dit betekende voor de mannen wéér een nacht nieuwe schutterskuilen graven en in de grijze dageraad wéér groen hakken op het hele geval te verduiken. Want natuurlijk was het verboden de takken van de oude stelling te recupereren om te verhinderen dat de Rus de voorwaartse verschuiving van de frontlijn zou bemerken, nietwaar...Wat niet belette dat tegen de middag de zogenoemde 'blinde debiel aan de overkant' het lumineuze hoogstandje van onze geniale veldheren letterlijk in de grond boorde met een paar salvo's Katjoesja-raketten vlak op de nieuwe eerste lijn van de Vlamingen. Resultaat: twee doden en zeven zwaargewonden.
"Gevallen voor hun Vlaamse Heimat in hun heroïsche strijd tegen het Bolsjevisme", aldus de korte nachtelijke grafrede van de Chef Dillinger op het kerkhof. Toch een aardige man, die Duitser, om voor het declameren van een paar holle frasen helemaal van zijn gevechtsstand naar het kerkje van Rosov te lopen. En alsof ze een kwaad voorgevoel hadden dropen ook diezelfde nacht de oude mannen van de plaatselijke 'Volksturm' één voor één af,om de laatste nacht van hun harde boerenbestaan minstens naast Mutti door te brengen. Niemand hield de grijsaards tegen...
Het was nog donker toen de keukenwagen de warme soep bracht, waarschijnlijk de laatste geordende voedselbedeling die de mannen van de Langemarck vóór het einde van de oorlog zouden krijgen. En te zien aan de snelheid waarmee het 'gulashkanon' nadien terug naar achter vertrok, moeten de keukenpieten geweten hebben dat het bij Dillinger binnen de kortste keren fameus zou gaan stinken. Werkelijk een opdoffer voor het moreel van de jongens die verweesd achterbleven met wat lauwe uiensoep...
Een uur later, juist voor de dageraad van 20 april, barstte dan over de volledige frontlengte het gevreesde trommelvuur van de Russen los. Alsof ze speciaal de verjaardag van de Führer hadden uitgekozen om ons dat vergiftigd cadeau te sturen! Vooral de eerste lijn op de Oderoever kreeg er van langs, maar die was maar héél dun bezet door een paar observatieposten. Die overigens bij leven slechts héél kort hebben kunnen observeren, want de Russische artillerie ploegde elke meter oever in de kortste keren minstens driemaal om en bedekte het slagveld al vlug met een dik pak zwarte carbidwolken. Overdonderd door dit hels kabaal spelde Chef Dillinger in zijn eigen gevechtsstand, verbeten zwijgend, nog rap-rap op een paar borsten het Ijzeren Kruis en benoemde in de vlucht een tiental kersverse onderofficieren. Toen deze gelukkigen na een bombastisch "Heil Hitler", terug naar hun schutterskuilen renden, kwam van de Oder de kunstmatige mist al aangedreven waarmee de Rus zijn overstekende troepen beschermde.
Leon zag door de spleet van zijn gepantserd windscherm verbijsterd de vurige pletwals van het Russische spervuur met de minuut sprongsgewijs naderen. Een oorverdovende paternoster van donderende bliksems maakte zelfs het schreeuwen in de stuurcabine onverstaanbaar en zinloos. De verstikkende kruitstank greep naar de keel en ondanks de aanhoudende mokerslagen van de zware ontploffingen besefte hij toch - in een uiterste inspanning om zijn verstand niet te verliezen - dat het binnen het uur met hem gedaan zou zijn. Geen enkel levend wezen kon aan deze helse moordmachine ontsnappen. Tenzij, dacht hij in paniek, door te vluchten, nu!
Maar als vastgenageld bleef hij, verlamd van schrik, verkrampt op zijn chauffeursstoel zitten. Het hellevuur was reeds tot op een driehonderd meter genaderd, en lag nu vlak voor de stelling van de strafcompagnie. Hij zag gebiologeerd hoe de eerste ongelukkigen uit hun putten kropen en in paniek wegvluchtten van de wildborrelende lavastroom, terwijl een paar treuzelaars werden neergemaaid door flitsend uiteenspattende shrapnels.
Na een korte vertraging op de verdedigingslijn van de strafcompagnie leek het of dit moordend inferno zich even inhield om de 'Kompanie Dillinger' met de volgende machtige golfslag onweerstaanbaar met zijn laaiend vuur te overspoelen. Krampachtig wachtend op de fatale inslag kreeg Leon plots een visioen alsof hij bij stormweer druipend op de voorplecht van de 'Astrid' stond, schrap geblokt tegen de volgende reeks overslaande baren.
"Nog efkens ",dacht hij: "en dan is het voorbij..."
