C35.
ZE LEREN HET NOOIT, MENEER...
Steglitz, 3 mei '45.
Niet alleen het schieten bij Spandau maar ook de boekjes van 'Herr' Dahlmann bezorgden hem een erg onrustige nacht. Ondanks de vele bizarre schunnigheden in de gebundelde verhaaltjes en het totale ongeloofwaardige van de situaties die er (létterlijk) uit de doeken werden gedaan, had het gewrocht hem aardig opgewonden. Zelfs meer dan hem lief was.
Maar ondertussen vroeg hij zich toch vol walging af, wie er in hemelsnaam zoveel geld kon geven voor die rommel! Want verwonderd had hij de prijs bekeken op het laatste blad: 14 Reichsmark! Evenveel als hij gekregen had om drie dagen aan het front zijn leven te wagen, verdomme! En als hij een vluchtige schatting maakte, lag daar boven voor een kleine vijfhonderd mark van deze vuiligheid...Of méér zelfs: die "Parijse politieagent", het lievelingsboek van onze vriend, was alleen misschien al meer dan 30 RM waard! ...Hij moest het morgen eens van dichterbij bekijken.
Maar ja: waard-waard...:wat wàs dat ? Je moest natuurlijk iemand vinden die zo'n zotte prijs wilde betalen! Zoveel rijke perverseriken als Dahlmann liepen er niet meer rond, tegenwoordig: een doodgewone màn was reeds een zeldzaamheid op straat. Alle "potentiële" klanten - hij moest even grinniken bij dit begrip 'potentie' - onder de 65 jaar stonden aan het front of zaten achter prikkeldraad en bij wat overschoot kon van potentie nog maar weinig sprake zijn! Ha-ha, was dàt eventjes scherp gezien, zeg! ...En bij de vrouwen moest hij met deze rommel niet komen aandragen: die gaven geen geld voor dergelijke lage-achterbakse concurrentie van traverstieten...
Jammer, want vrouwen waren er plenty! ...En dié onder de veertig waren allemaal op geslachtelijk gebied zwaar ondervoed en lichtelijk overspannen... De meesten hadden het laatste jaar geen man meer onder handen gehad...God, wat was hij toch gééstig vanavond met zijn platte woordspelingen! ...
Maar dat bracht hem op een idee! Misschien kon hij uit Herr Dahlmanns vrouwenondergoed een slaatje slaan! Met dat nijpende tekort aan mannen, moesten de dames speciaal uit de pijp komen om een 'paling' aan de haak te slaan en daarbij kwam zo'n uitrusting, zoals boven in de kast, zeer goed van pas...Ook indien de fijnzinnige goede smaak er ver te zoeken was, aan duidelijkheid ontbrak het niet ! Bij een dame met dergelijke attributen moest je niet vrezen een blauwtje te lopen :die wilde je in haar beddebak, punt! Vraag was of vrouwen tegenwoordig geld genoeg hadden om zich zo'n jagersuitrusting aan te schaffen...
Enfin: geld...of sigaretten...of eten, hem al om 't even! Al kon hij met zijn eigen centen nog wel even voort...En aangezien niemand wist wat de Reichsmark overmorgen nog waard zou zijn, had het oppotten nu niet veel zin meer !
Sigaretten?...Och, een grote paffer was hij niet en zonder rookgerief kon hij best leven, maar aan het front haalden veel van zijn kameraden de zotste toeren uit om aan een pakje tabak te geraken. Ja, sigaretten zouden vlug in waarde stijgen en een vaste ruilwaarde krijgen...Dus moest hij zien er zo vlug mogelijk een stock van aan te leggen, voor ze te zeldzaam werden...Vraag was natuurlijk, wie zijn eigen zeldzame sigaretten zou willen inruilen voor het ondergoed van meneer Dahlmann. En dan lag het antwoord voor de hand: énkel de vrouwen, dat spreekt toch vanzelf! De meesten rookten zelfs niet...
Bleef het eten: ook daaraan was voorlopig geen nood, dankzij de proviand onder het bed, boven...Maar vroeg of laat raakte deze wel óp en in een vernielde miljoenenstad als Berlijn kon er binnen de twee-drie maanden al licht een hongersnood uitbreken, als de Russen niet voor verse aanvoer zorgden...En waarom zouden ze dat doen? Bij het beleg van Leningrad, dat ruim twee jaar van de buitenwereld bleef afgesloten, hadden de burgers op de duur om een grasspriet gevochten...Voor het hier zover kwam moest hij ofwel een grote voorraad conserven bijeen gesjacherd hebben, ofwel naar verre veiliger oorden uitwijken. Hoe dan ook, één ding was zeker: voor de winter moest hij hier weg! In Rusland had hij iets téveel gruwel gezien, veroorzaakt door honger en kou...
Dank u wel !
Dus, als hij goed telde, moest hij het hier nog een kleine zes maanden zien vol te houden. Maximum, dan: als het echt begon te nijpen, kon hij altijd vroeger de benen nemen. Bij wijze van spreken, wel te verstaan...Dat deed hem aan zijn prothese denken: die moest hij morgen in orde zien te krijgen...
En met een wirwar van problemen en plannen voor ogen sliep hij tenslotte in en droomde dat een dik bleek mens in rood ondergoed hem trachtte te verleiden... Afgrijselijk, want ze had syfilis, danste op krukken en had maar één been! ...En als betaling eiste ze met nadruk een dosis Salvarsan, die hij niet bezat...
De volgende morgen werd hij vroeg wakker met een vuile smaak in de mond en zijn eerste gedachten gingen automatisch naar de vernielde apotheek, aan de overkant van de Albrechtstrasse: daar moest hij toch dringend eens rondneuzen... Maar op krukken ging dat niet. Dus eerste werk voor vandaag: zijn prothese zien te herstellen !
Onmiddellijk na het 'stevige' ontbijt - twee schijfjes Pumpernickel met varkensvet en bietensiroop! - begon hij er aan. Toen hij het kunstbeen op de tafel legde, zag hij de Weimars betekenisvolle blikken wisselen: deze nacht was hij bij hen weer over de tong gereden, zo te zien! Maar ze waren wel zo verstandig geen enkele allusie meer te maken, en tien minuten later kwam Vati zelfs met een zware schroevendraaier aanzetten, die hij ongevraagd bij Neumann was gaan lenen. Joseph dankte uitbundig voor dit 'zoenoffer' en dacht bij zichzelf: " Die heeft verdomme z'n lesje vlug geleerd! " Een Duitser moet je af en toe eens goed duidelijk maken wie er de lakens uitdeelt, zoniet krijgt hij teveel noten op z'n zang.
Een snauw als "Maul halten!" deed het nog steeds prima...
Hij werkte de hele dag stug door.
Ondertussen had hij ook Hildegarde gevraagd een Franse en een Belgische driekleur ineen te flansen, om aan de straatdeur te hangen en rondzwervende soldaten af te schrikken. Bij de eerste gelegenheid zou hij tussen de twee vlaggen een plakkaat hangen, met, in zijn soort Russisch: " Hier wonen Franse Arbeiders! ". Bon, maar dan moest hij eerst een verlichte geest vinden, die hem dat in cyrillisch schrift op een papiertje kon zetten. En de vlaggen moesten groot genoeg zijn om op te vallen tussen al de witte vodden die nog overal slap en vechtensmoe uit de vensters hingen... Terwijl hij eergisteren, bij zijn terugkeer, op de viaduct van Steglitz-Bahnhof nog in reuzeletters gekalkt had zien staan: "Berlin kapituliert nie!"... Tussen haakjes: die Russen hebben wel een speciaal gevoel voor humor, dat ze deze tegenstrijdige slogan niet onmiddellijk lieten verwijderen !
Ook Hildegarde was nogal stil, deze namiddag, vond hij. Het werk dat hij haar had opgedragen, beviel haar misschien niet erg, maar daar veegde hij zijn voeten aan. In het begin kon ze zogenaamd geen stoffen vinden in de goede kleur. Enkel rood was geen probleem: hun reglementaire hakenkruisvlag diende zodoende nog voor iets en het centrale logo stopte ze ijlings in de stoof.
Maar het Franse koningsblauw leidde bijna tot een fikse rel, toen hij haar naïef voorstelde het keukentafelkleed te verknippen. Stel je voor: dat had ze voor haar vijfenzeventigste verjaardag van haar Wilhelm cadeau gekregen! En toen hij aandrong en haar voor de keuze stelde een Franse vlag te maken of verkracht te worden door een Rus, zag hij haar voorwaar nog twijfelen, als een oude sloerie uit de sloppen! Toen zei ze verzoenend " Na schön, warte mal! " en slofte de trap op.
Na een kwartier kwam ze terug van haar razzia, de arm beladen met gekleurde gordijnen.
" Der arme Herr Dahlmann braucht sowas doch nicht mehr! ...", vergoelijkte ze. En in zijn keukenkast had ze nog een fles slaolie gevonden, op de koop toe. Er lag nog meer bruikbaars boven, maar dat zou ze bij gelegenheid met Vati wel leeghalen... Ja zeg, daar moest hij een stokje zien voor te steken: pottenkijkers kon hij best missen op zolder! Maar voorlopig hield hij zijn kiezen op elkaar.
De gele stof, die voor de Belgische driekleur moest dienen, vertoonde een motief van groene ranken, maar Joseph wilde niet moeilijk doen...Het blauw was picobello. Een zwart verduisteringsgordijn en een wit laken maakten de collectie compleet. Hij opteerde voor de grootst mogelijke afmeting van de vaandels: dan was ze daar weer een tijdje zoet mee...
In de late namiddag kwam Vati terug van zijn watercorvee, heel wat rustiger dan gisteren, en Joseph trok de twee waterkruiken fluks met het touw omhoog: ze waren al goed op elkaar ingespeeld! Maar het was gedaan met de rust in huis, want bij de citerne had het gegonst van de wildste geruchten en Weimar had aardig wat te vertellen...
Eerst en vooral: hier in Berlijn was de Führer met heel de partijtop op de laatste barricaden gesneuveld, maar vooraleer te sterven had hij Gross-Admiral Dönitz, het hoofd van de Kriegsmarine, als opvolger aangeduid! Ja, die bleke vent zonder de minste charisma was de nieuwe Führer! ...
Reichsmarschall Goering leidde nu de strijd van uit de Alpenfestung over een frontlijn die liep van Genua over Milaan, Zagreb, Graz, Praag en zo naar Dresden, om met een scherpe bocht zuidwestwaarts over Neurenberg te eindigen op de Zwitserse grens. Vati sleurde er zelfs een atlas bij waarop hij grote kringen aanwees. Reichsfuhrer SS Himmler hield twee fronten: één tegen de Amerikanen, van de Rijn in Holland over Bielefeld, Braunschweig en Magdeburg, en één tegen de Russen: van Magdeburg recht naar het noorden, om te eindigen bij Rostock aan de Oostzee.
Beide kopmannen van de partij voerden vredesonderhandelingen met het Westen en hielden onderwijl de Russen tegen in het oosten...Enfin, zo hadden de frontlijnen er waarschijnlijk een paar dagen geleden uitgezien, want geruchten hebben een taai leven: in feite wist niemand wat er vandaag nog van Duitsland overbleef...Veel was het wel niet, maar zolang de Alpenfestung stand hield...De Zwitserse radio voorspelde naar men zei een wapenstilstand voor vannacht, nul uur, maar dàt leek Wilhelm nogal voorbarig.
" Sehst du, Herr Josef", pronkte hij, " unser Heer (leger) ist noch nicht zerschlagen! Wir werden unsere Haut teuer verkaufen! Sie werden noch etwas erleben! "
Joseph schudde meewarig het hoofd: vond Vati dan niet dat deze waanzin al lang genoeg had geduurd? Dat deze oorlog al veel teveel had gekost? Wat bedoelde hij met 'zijn huid duur verkopen'? Moesten er soms aan het front nog meer kinderen van vijftien jaar sneuvelen, voor de rekening kon worden afgesloten?
Neen, dàt niet, maar de Yankees hadden al te zware verliezen geleden: die waren het ver beu en nu konden de Duitsers een eerbare vrede afdwingen, zoals in '18. Met de 'Vergeltungswaffe' als een stok achter de deur was alles nog mogelijk... De Nazi-regering moest natuurlijk aftreden, en vervangen worden door "gewone" Duitsers ,maar voor de rest zouden ze tenminste baas in eigen huis blijven en hun voorwaarden kunnen stellen... Hoofdzaak was dat de Russen terug moesten tot over de Poolse grens: daar viel niet aan te tornen! Die beesten hadden het hier wat té bont gemaakt! En géén herstelbetalingen zoals destijds met de verdomde uitzuigers van Versailles: die hadden Duitsland geruïneerd en gedwongen tot de huidige oorlog! Of niet soms?
Joseph haalde ontmoedigd de schouders op: " Sie träumen wohl, Herr Weimar...Sie träumen "... Zouden ze het dan nooit leren?
" Sie werden schon sehen! ", hield het oudje koppig vol. En lag die neergeschoten vrouw nog bij de citerne, vroeg Hildegarde, om het gesprek een andere wending te geven.
" Ach die! ", lachte Vati, neen, die was weg! ... Maar je weet het mooiste nog niet! Dat was de echtgenote van een Duitse, voor-oorlogse communistische kopman! De Russen hadden hém juist met veel tralala uit een kamp bevrijd en dan knalt zo'n zatte Mongool zijn echtgenote neer! Dat was de reden waarom die Xantippe een grote bek tegen die soldaten dacht te mogen opzetten: zij was zelf zo'n rood rotwijf! Zeg, is dàt geen billenkletser?
Hij scheen er nóg plezier in te hebben!
Hoe hij dat allemaal wist? Er hing een bericht bij de kraan, getekend door een Russische commandant, een oproep tot getuigen: of iemand had gezien hoe Frau So en so, echtgenote van Kameraad Kringleider van de Kommunistische Partei Deutschlands hier gisteren door een dronken Sovjetsoldaat werd neergeschoten? Die geloven vast nog in sprookjes, hé !
Joseph bekeek hem met opzet overdreven verwonderd: hoezo, Vati had er zogezegd praktisch met zijn neus bovenop gestaan, dan kon hij toch getuigen, hé? Wie weet is er geen grote beloning uitgeloofd...
Hildegarde spitste de oren, maar Weimar keek hem giftig aan met moordlust in de ogen: hij had juist niks gezien, verstaan?! Als die rooien dat vuile zaakje willen oplossen, moeten ze het maar onder elkaar uitvechten en daar geen goede Duitse burgers bij betrekken! ...Wij zijn geen verklikkers, als je dat maar weet !
Voor Joseph daar zijn afwijkende mening over kon geven, kwam Frau Weimar er vlug tussen: en was er anders nog nieuws?
Vati nam de tijd om zijn ergernis te laten zakken.
Ach ja, natuurlijk: er hing ook een verordening met allerlei nieuwe wetten en voorschriften, maar hij had niet veel gelegenheid gekregen om het allemaal te lezen. Maar bovenaan stond dat alle nazi-organisaties buiten de wet gesteld waren. En dat alle 'Parteigenossen' zich bij de vroegere oversten van het huizenblok waarin ze woonden moeten aanbieden, om puin te ruimen en lijken te bergen... En ook...heu...dat alle arbeiders en bedienden van de stedelijke openbare nutsbedrijven binnen de 24 uur het werk moeten hervatten! Gedaan met lijntrekken, hé! ... Dan had Neumann nog zoiets gelezen, alsdat ze zéér binnenkort de voedselrantsoenering weer gingen opstarten, maar dat zij, die geen nuttig werk verrichtten, daarvan zouden worden uitgesloten...Ik hoop dat dit niet op de gepensioneerden slaat: ik zie ons toch niet meer met een kruiwagen sleuren, hé Mutti!...
Ze glimlachte wat triest: zo ver zou het wel niet komen. Want een groter schandaal kon zij zich moeilijk voorstellen: nazi-bonzen die puin ruimen krijgen eten, terwijl zij, die persoonlijk altijd 'tégen' was geweest, het zonder rantsoenkaart zou moeten stellen omdat zij tachtig jaar oud was? Dat kon toch niet !
"Hoezo, altijd tégen?" vroeg Vati geërgerd:" Dat was voor het eerst dat hij ervan hoorde !"
" Aber sicher! Den Hitler hab' ich nie gemocht! .. Den Kaiser Wilhelm, ja, den hab' ich geliebt... Aber den Hitler? Nein, der war mir zu frech! "
Maar wat bazelde ze nou! Hitler had Duitsland toch weer doen heropstaan, na de vreselijke inflatie onder de Weimar-republiek en de crisis van de beginjaren dertig! Is ze dàt soms vergeten? Had hij in die chaos van toen niet in de kortste keren orde op zaken gesteld? De economie terug op poten gezet en het spook van de werkloosheid verdreven? Zonder Hitler hadden onze werkloze kinderen Otto en ilse nu misschien nog steeds 'gestempeld', weet je dàt? !
" Da haben Sie völlig Recht, Vati ! Ohne den Hitler hätten unsere Kinder vielleicht noch gelebt! Das haben Sie sehr gut gesagt, mein Junge! Schade das es ihnen erst heute einfällt...Schau dich mal herum, wie schön es in Deutschland jetzt ausseht: ein Trümmerhaufen! Das verdanken wir deinen Hitler, Vati..."
" Aber wir haben diesen Weltkrieg doch nicht gewollt! ",riep hij verontwaardigd uit: de Engelsen en de Fransozen hadden Duitsland de oorlog verklaard in '39, en niet omgekeerd, hé! ZIJ hebben ons aangevallen, vergeet dat niet !
Joseph vond het hoogtijd om, na het incident met dat SS naamkaartje op zijn kunstbeen, ook even zijn duit in het zakje te doen, kwestie van zijn gepeelde rol als nazi-slachtoffer wat in de verf te zetten. Hij liet Weimar opmerken dat Polen, België, Holland, Scandinavië, de Balkanlanden en ten slotte Rusland geenszins de oorlog verklaard hadden aan Duitsland en toch aangevallen werden...
Ach, dàt zootje?! Die hadden immers allemaal met de Engelsman meegeheuld en de gerechtvaardigde verzuchtingen van het Duitse volk op alle gebied tegengewerkt! Vergeet niet dat de Belgen hen Eupen hadden ontstolen en het Rijnland bezet! En die stinkende Fransozen als aasgieren op de Elzas waren gevlogen en die rotte Polakken op Pruisen en Silezië: Dat kan geen enkel volk ongestraft laten! ...Daarom heeft Hitler neen gezegd en Duitsland sterk gemaakt! Té sterk, volgens die rotzakken, en daar moest paal en perk aan gesteld worden, vonden ze! Vroeg of laat zouden zij ons hebben aangevallen: Hitler is hun enkel een slag vóór geweest, uit zelfbehoud ...Aanvallen is nog altijd de beste verdediging, weet je...
Hijgend, maar met stralende ogen veegde de volleerde veldheer met de mouw het schuim van de mond. Joseph grinnikte enkel tegenover zoveel verblinding en wilde niet verder aandringen. Maar ergens moest hij de oude Pruis bewonderen: zelfs in mootjes gehakt, spuwde hij zijn vijanden nog in het gezicht !
Ook Hildegarde vond het nu welletjes: kom Vati, hou op met die onzin en denk aan je hart." Der Onkel Doktor hat gesagt, du sollst dich nicht so aufregen...Komm',wir nehmen uns eins..." En terwijl de tapkaststrateeg nog wat nagromde, schonk ze voor elk een borrel uit.
De rest van de dag werd er niet veel meer gezegd. Na het avondeten werkte Joseph nog wat voort aan zijn been, tot hij er volledig over tevreden was en ging toen naar bed.
Morgen lag er nog heel wat werk voor de boeg.
In het verre Spandau werd niet meer geschoten en hing er buiten een onwezenlijke stilte... Dichterbij op straat dreinde enkel een astmatische accordeon zijn kuchende Kalinka door de nacht...
