ONGENODE GASTEN...
Tijdens het avondeten leidde hij het gesprek af naar de nieuwtjes die hij in de "Berliner Nachrichten" had gelezen en merkte al vlug dat Vati goed op de hoogte was. Enkel de herrie, vanmorgen met Neumann, had hen belet er toen dieper op in te gaan. Het vooruitzicht op een spoedige herneming van de levensmiddelendistributie stemde hen hoopvol, ook al waren de vooropgestelde rantsoenen verschrikkelijk laag. Maar Joseph stelde hen gerust: alle begin was moeilijk. Om na de complete chaos, de instorting van het economisch leven én de vernietiging van alle bestaande bestuurlijke instellingen iets nieuws op poten te stellen, moest én drastisch én voorzichtig te werk worden gegaan. Voor de Sovjets was een geleide hongersnood hét beproefde middel om de burgerbevolking naar hun hand te zetten, ook al keken de Yanks nu mee over hun schouder. Dus met de tijd zou dat wel wat verbeteren, hé...
Daarbij: zo erg lang zouden die gasten hier wel niet meer blijven, want Vati vertelde dat bij de citerne over niets anders meer werd gesproken dan over de aanstaande intocht van de Yankees. De Zwitserse radiozender Beromünster zou reeds verkondigd hebben dat ze hun divisies in gereedheid brachten om de hen toegewezen sector te komen bezetten, en daar hoorde het zuidwestelijke deel van Berlijn bij. Hildegarde vroeg hoopvol: "Steglitz dus ?"..
De Yanks waren weliswaar primaire 'Kulturbarbaren', maar de jongens beschikten tenminste over eten in overvloed en zouden de bevolking zeker niet laten verhongeren. En de Tommies stonden klaar om naar de noordwestelijke sector op te rukken, ook al verwachtten de Duitsers daar geen wonderen van. Want Engeland had te veel onder de Duitse bombardementen geleden, om nu hier de perfecte 'Gentleman' te komen spelen... Maar aangezien de voorstad Steglitz zeker onder Amerikaans beheer zou vallen, hoefden ze zich van de Britse wraakzucht niets aan te trekken...
Dit hoopvol perspectief vierden ze gedrieën luchthartig met een paar borrels bij het licht van een kaars, die ze verkwistend tot het laatste stompje op lieten branden. Waarom zouden ze nog zo angstvallig sparen, als binnenkort weer alles te koop zou zijn ?...
Wat Vati er niet bij had verteld, was het gerucht dat op veel plaatsen in de stad een epidemie van dysenterie en tyfus was uitgebroken en dat de Russen vooral dààrom hun troepen in de veilig afgegrendelde kantonnementen consigneerden...
Het viel Joseph de volgende morgen wél op, toen hij even de neus buiten stak, dat het personeel van de lijkkar er bijliep als witbestoven spoken, vol ontsmettingspoeder. De meesten droegen een luguber gasmasker en zagen eruit als reusachtige vliegen, terwijl anderen het moesten stellen met een eenvoudig wit doek voor de mond. Het was windstil en overtrokken en in de straat hing weer de penetrante zurige stank van rottende lijken. Hij besloot vandaag maar binnen te blijven en zich te concentreren op zijn probleem met Martens...
Op zolder, in Dahlmanns roze kamer, was het meeste water opgedroogd, maar de matras voelde nog erg vochtig aan en er hing een broeierige serrelucht vermengd met een weeïg vleugje rottigheid van buiten: niet precies een aangename sfeer om een 'vriend' in te ontvangen... Indien het weer zo nog even aanhield, zat hier binnenkort alles onder de schimmel! En de geheime spiegeldeur openlaten om de zaak wat te verluchten, hield het gevaar in dat een buitenstaander deze schuilplaats zou ontdekken. Daarbij kon van de buitenlucht niet veel lentefrisheid verwacht worden...Toch moest hij het erop wagen, want deze zwoele moerasdamp onder de pannen viel niet langer te harden!
Na wat wringen en kalk van de grond wegschrapen, kreeg hij de voordeur van Dahlmanns appartement op slot: zo kon een ongenode bezoeker hem in elk geval al niet meer bij verrassing op het lijf vallen.
Zohaast hij de spiegeldeur openzette, zorgde de glasloze vensterramen, tegen alle verwachting in, toch voor een frisse zucht en de stank leek vlug te verminderen. Als hij het hier een etmaal kon laten tochten, zat de kans er dik in dat de dompige sfeer volledig zou wegtrekken. Alhoewel...
Plots dacht hij eraan, dat hij helemaal niet verplicht was Martens in de roze kamer te ontvangen, zoals hij eerst had gepland. Dat zou zelfs veel makkelijker gaan in de belendende woonkamer van Dahlmann, mits deze een grondige beurt te geven. Buiten het vernielde lattenplafond leek het dak zelf praktisch onbeschadigd en met de cosy-corner en het overige meubilair was van de ruimte zonder veel moeite iets deftigs te maken...De wirwar van loshangende plafond-latten eraf trekken, de glasscherven en het kalkstof wegwerken, en klaar was Kees !...
Hij besloot meteen Hildegarde aan te pakken om aan het nodige kuisgerief te geraken en spelde haar daarom een mooi verhaaltje op de mouw: gisteren was hij een landgenoot tegen het lijf gelopen, wiens onderkomen was afgebrand. Z'n verloofde was door de Russen van kant gemaakt na een collectieve verkrachting en de jongen wilde er uit wanhoop ook een eind aan maken. Maar met een nieuw dak boven het hoofd, een bed om te slapen en iemand om tegen te spreken, zou hij zijn depressie wel vlug te boven komen...
" Und das Essen ?", vroeg ze wat pinnig: een tweede logeergast vond ze duidelijk van het goede teveel!
" Geen nood! ",stelde hij haar gerust : " die vent heeft eten genoeg bij om het een poos in z'n ééntje uit te zingen! " En zohaast hij er weer wat bovenop was, zou Joseph wel zorgen dat hij met het eerste konvooi terug naar België vertrok... Joseph zag haar duidelijk denken : "Iemand die eten in overvloed bezit, laat allicht wel eens een kruimeltje vallen...Wanneer kwam die arme jongen ? Morgen middag reeds! Dan zou Hildegarde straks een handje toesteken bij het opkuisen van Dahlmanns mansardewoonst...
Het benam hem de hele morgen om het grof vuil weg te werken. Tijdens het middageten bruiste Vati van de onsmakelijke geruchten die hij bij de citerne had opgevangen, over de epidemie die steeds maar grotere proporties aannam. Zo danig onsmakelijk, dat zijn vrouw hem op den duur vroeg z'n mond te houden.
Joseph sleepte voor Hildegarde twee grote emmers water uit de blusvijver naar boven en tegen vier uur mochten de mansardekamers echt gezien worden. Voor alle zekerheid had hij het afwassen van de boekenkasten en de spiegeldeur in het zitkamertje voor eigen rekening genomen, om te beletten dat zij per ongeluk de geheime toegang tot het roze liefdesnest zou ontgrendelen. Alles verliep evenwel feilloos. Toen zij terug naar beneden slofte bleef hij op de cosy-corner liggen, zogenaamd om wat uit te rusten, maar in feite vond hij het hoogtijd worden om de details van z'n krijgsplan op een rijtje te zetten...
Wat kon hij zijn gast aanbieden voor de gevraagde 1.000 mark, zonder zichzelf in het hemd te zetten? Buiten alle flessen sterke drank en de wijn zag hij niet zo veel...Tenzij...Ja, natuurlijk! Die pakjes 'Lucky Strike'! Daar schoot hij al een heel eind mee op. Zouden die geen twintig mark kosten op de zwarte markt ?
Vijftien maal twintig, dan zat hij al aan driehonderd...Tel daarbij twaalf flessen prima wijn, Gewurztramminer en Chateauneuf du Pape: geen kattepis! Ook zoiets van driehonderd... Dan zat hij al een stuk over de helft. En die vijf dure flessen eersteklasse Franse cognac brachten hem toch al en heel eind in de goede richting, voldoende om te kunnen onderhandelen...Wie weet, misschien kon hij Martens wel vermurwen met een paar van die blote-wijven-boekjes! ...Of met de rode jarretels van Dahlmann! ...Hij schoot in een lach, bij de gedachte alleen al!
Vraag was, wat hij zou doen als de andere zijn aanbod in natura weigerde...Hij kon voorstellen zelf eerst deze kostbare luxe-artikelen te verzilveren en hem later de opbrengst in Reichsmarken te overhandigen, maar dat zou natuurlijk wel wat tijd vragen. En daar zag hij tegen op: eerst en vooral had hij een hekel aan dat sjacheren op de zwarte markt en ten tweede wilde hij zo vlug mogelijk van die opdringerige vent af. Hoe rapper deze zaak achter de rug was, hoe liever...
En wat, als dat varken weigerde te wachten tot hij de boel verkocht kreeg ? Hij had werkelijk geen idee wat hij hem in ruil kon aanbieden...Hij bezat praktisch geen rooie cent, in elk geval niet voldoende om tot een akkoord te komen en het stilzwijgen af te kopen... Misschien kwam de andere wel met een voorstel op de proppen, zoniet...
Ja, zoniet...Als Martens het op de spits dreef, bleef er zijns inziens geen andere uitweg dan een messteek...Vooraan links naast het borstbeen, onder de vierde rib, zoals hem was geleerd...Of langs achter, onder het schouderblad....Eén stoot, en klaar was Kees, snel en proper! Veel hoefde dat niet te bloeden, als hij een lange dunne dolk kon vinden...En van het corpus afraken was tegenwoordig echt geen probleem: je kiept het op straat, en de volgende dag halen de witbestoven 'Parteigenossen' het gewoon op met de lijkkar!
Maar waar vond hij in hemelsnaam een deftige dolk ? Hij moest onmiddellijk de keuken eens afschuimen, hier bij Dahlmann. Of anders beneden bij De Bens, maar daar zat Boma Kruger op z'n vingers te kijken...De lade naast het fornuis van Hildegarde kende hij als z'n broekzak: daar lag zéker niets in...
Maar zijn speurtocht leverde nergens iets op.
Toen dacht hij plots aan zijn scheermes! ... Inderdaad: één haastige haal over de strot en het varken is gekeeld! Maar hij wist uit ondervinding dat de bloedstraal wel twee meter ver kon spuiten! Een smeerboel eerste klasse en daarbij duurde het ruim een minuut voor zo'n forse kerel als Martens het bewustzijn zou verliezen...En ondertussen maar krijsen en kabaal schoppen natuurlijk! ...Leuk was ànders, maar als het moest...In godsnaam dan maar! Misschien was het aangewezen hem na het kelen onmiddellijk een flinke dreun op z'n hersens te verkopen, zodat hij tenminste de bek dicht hield en niet heel de buurt bij elkaar schreeuwde! Met de keukenpook van Dahlmann, bij voorbeeld...
Het plan begon vorm te krijgen, vond hij tevreden, en legde de pook alvast klaar naast de cosy-corner.
Tijdens het avondeten wilde Vati weer uitgebreid over de gestaag voortwoekerende epidemie beginnen, maar merkte al vlug dat de smeuïge details niet in de smaak vielen. Toch vroeg hij Hildegarde met aandrang in elk geval voor hem ook zo'n wit mondmasker te maken: veel mensen bij de citerne liepen er al mee, maar of het werkelijk iets hielp wist geen kat.
Joseph ging vroeg naar zijn kamer. Hij besloot iets te lezen om het opdringerig spookbeeld van dat krijsende varken uit zijn gedachten te verdrijven. Even twijfelde hij tussen het schunnige boekje van Dahlmann, diep in de rugzak verstopt, en het dagboek in Van Rennens broodtas, maar koos dan toch maar voor het laatste.
Het duurde een paar bladzijden om aan het kriebelschrift te wennen, maar geleidelijk schoot hij al wat beter op. Hij struikelde niet meer over de kinderachtige spelfouten, waar hij zich een week geleden nog zo in verkneukeld had: die jongen deed z'n best en moest zijn gevoelens waarschijnlijk neerpennen op erg benarde momenten aan het front en in zeer moeilijke omstandigheden, wie weet.
De korte dagnotities herinnerden hem sterk aan zijn eigen rekrutentijd en de pijnlijke aanpassing aan het harde soldatenleven, maar de gelaten sfeer die ze opriepen was hem helemaal vreemd... Hier drong nooit de minste geestdrift door, om de Rus in het haar te vliegen en de wereld van het Bolsjevisme te bevrijden, zoals hij dat tijdens zijn eigen opleiding gekend had...En al evenmin een blind vertrouwen in de Leiding, of een vaste overtuiging in de eindoverwinning van de 'Nieuwe Orde'...Zelfs allesbehalve: puur defaitisme! Maar hoe kon het ook anders, in deze omstandigheden ?! Die jongen was tenslotte niet hélemaal zot ,blijkbaar !
Want eerlijk gezegd zou het tegenovergestelde hem verwonderd hebben... Sinds de zomer van '41 ,toen hijzelf tekende voor het 'Vlaams Legioen' ,waren de tijden erg veranderd, moest Joseph toegeven, en in oktober '44 waren zelfs bij de meest verstokte naïevelingen ondertussen de oogkleppen wel weggevallen! De schrijver deed hem een beetje aan Leon denken, die ongeveer rond dezelfde tijd - late herfst - voor dienstneming bij de 'Langemarck' was opgeroepen, en gegaan was omdat hij wel moést! Van 'vrijwilligheid' was daarbij helemaal geen sprake meer geweest...verre van!
In het dagboek werden weinig namen genoemd, tenzij van de instructeurs en een paar officieren. Van de lotgenoten stonden enkel een paar vrienden met de voornaam vermeld, maar meer nog met hun bijnaam. Joseph had de jonge Jan Van Rennen natuurlijk nooit gekend, maar alles wat deze aan zijn dagboek had toevertrouwd wekte bij hem een vreemde beklemming op en onwillekeurig stelde hij zich de schrijver voor onder de trekken van zijn broer Leon...
Op de duur werd hij er ongemakkelijk van...Het intieme journaal van een volslagen onbekende lezen, meer nog: van een volslagen onbekende DODE, zou hem niet zo tegen de borst mogen stuiten. Maar meer en meer beeldde hij zich in dat zijn eigen broer hier aan het woord was, en dàt wekte zodanige weerzin op, dat hij het dagboek tenslotte opzij legde.
Want als hij deze zelfbegoocheling niet verbrak, leidde de vonst van dit dagboek onweerstaanbaar tot de conclusie dat het lijk boven de apotheek Leon was...En dat hij dus zijn broer vorige week op de derde verdieping van die ruïne had laten wegrotten...
Maar aangezien Martens beweerde dat hij Leon gisterenmorgen nog had ontmoet...Hij begreep er niets meer van.
" Kom, laat ons aan iets anders denken "...En hij diepte het leuke boekje van Dahlmann uit z'n rugzak op.
