D23. HET TESTAMENT.

     Nieuwpoort, oktober 1947.

Meester Florizone besloot de onnozele te spelen toen de jonge notaris Legein hem schijnheilig over de telefoon uitnodigde om een dringende zaak van gemeenschappelijk belang discreet op zijn studie te komen bespreken. Eerst eens uitvissen of alles wat die Madam Rachel hem daarover had verteld wel klopte...En dat begon al goed :hij kreeg al direct een cigaar bij de cognac aangeboden !

" Meester, ze hebben mij, na het schielijk overlijden van mijn vader, een delicate kwestie op mijn rug geschoven, waar ik zo rap mogelijk vanaf zou willen geraken..."

" Tiens, "Meneer-uw-Papa" heeft ons toch al een héél tijdje geleden verlaten hé! " Met deze lichte steek onder de gordel ,over de relatieve snelheid waaraan zoon Marcel Legein zijn vaders "delicate dossiers" opkuiste ,liet hij de notaris goed verstaan dat deze hém ,Meester Florizone , ondanks zijn jeugdige leeftijd, geen 'blaaskens' kon wijsmaken !

De notaris grijnsde als een boer met kiespijn.

" Bon Meester ,ik heb u indertijd bij de dames Coulier en Neuville gerecommandeerd om de verdediging op u te nemen van een zekere Jean-Marie Peters, een landloper die er sterk van verdacht werd verantwoordelijk te zijn voor de verdrinkingsdood van de heer Gerardus Pylieser, een zakenrelatie van mij..."

Florizone knikte op z'n hoede: " Ja, inderdaad..."

" Deze zaak is door politieke tussenkomst van hogerhand in alle stilte afgevoerd om de reputatie van de heer Gerard Pylieser niet te schaden...Soit ,iedereen content...Pas veel later is mij ter ore gekomen dat die verdachte landloper in feite een ondergedoken SS-er was die ondertussen in het 'Pandreitje' zijn straf uitzit onder de naam van Petré Josephus..."

" Inderdaad, ik heb hem met succes verdedigd en wij verwachten dat hij met een beetje chance nog vóór deze Kerstmis vervroegd vrij zal komen..."

" Chance voor hém ,wilt ge zeggen ,maar mijn probleem is dat die Josephus Petré het petekind is van mijn client ,en,samen met zijn broer Leon ,door de overleden Pylieser als zijn erfgenamen werden erkent. En dat Joseph nu ,door het overlijden van Leon ,ook aangeduid werd als zijn universele erfgenaam. Er staat hem dus , normaal gezien ,een schoon fortuin te wachten..."

" Ha, dat is dan nóg méér goed nieuws voor MIJN cliënt! " deed de advocaat verheugd ,in het vooruitzicht op een smerig spelletje ping-pong. "Den éne zijn dood is den ànder z'n brood hé !" Maar hij bond onmiddellijk in toen hij het ongelukkige gezicht van de notaris zag: " Maar er zit een addertje onder het gras, als ik u goed begrijp..."

" Ja " zuchtte Legein: " En geen klein beetje...Hoe moet ik het zeggen? Die Josephus is van de SS geweest ! Er wordt opnieuw vanuit patriottische kringen geageerd om deze inciviek niet te laten genieten van een fortuin dat door een ware vaderlander als Pylieser eerlijk werd vergaard..."

" Haaaa ? Ware vaderlander ? Eerder een oorlogswoekeraar ,hé ,die héél de bezetting lang vis leverde aan den Duits en er schatrijk mee werd ! Zo "eerlijk" is dat niet ,hé !... En gij gaat zijn petekind Petré dus dààrvoor onterven ? Met welk wettelijk argument, alstublieft! ?"

" Wel, de gelukkige erfgenaam zou verantwoordelijk geweest zijn voor de dood van de erflater ,z'n peter...Door de initiële valse naamdracht van de verdachte is dat niet eerder aan het licht gekomen...En zoals u weet vervalt in dergelijk geval de erfenis aan de Staat..."

" Als ,primo ,hij al schuld zou hebben aan die verdrinking ,hé ,en segundo ,zijn schuld bewezen is, wel te verstaan! "viel Florizone in: " Maar ik heb de betrokkene persoon in zijn twee dossiers bijgestaan, zowel onder de naam van de landloper Peters als làter onder de naam van de SS-er Petré. En ik kan u verzekeren dat destijds ook vanuit dezelfde patriottische hoek geageerd werd om de zaak 'Peters-Pylieser' een stille dood te doen sterven! Wie deze zaak nu wil héropenen  - Madam Rachel Coulier ,om haar niet te noemen  - een wraakzuchtig slachtoffer van de Nazies ,maar naar het schijnt zélf niet heel zuiver op de graat..."

De notaris onderbrak hem kordaat :"Ow-ow Meester ,dàt zeggen van een sukkel die juist uit het Duits kamp bevrijd werd en als mijn secretaresse mijn volste vertrouwen geniet !"

"Mijn nederige verontschuldigingen ,maar de wereld is klein en uw vertrouwensband met Madam Rachel Polak is hier tenlande algemeen gekend: dat zijn voor de rest mijn zaken niet. Maar ge weet toch ,meneer de notaris ,dat uw blanke maagd Rachel Coulier in '40 rap-rap met een uit Duitsland gevluchte juwelier is getrouwd - een zekere Polak - een vette jood op de koop toe !? Een schijnhuwelijk voor véél centen waarmee die jood onwettig onze nationaliteit kocht ?! En dat die Schone Madam hem ,een paar maanden later op 10 mei ,via-via ,stoemelings aan de Staatsveiligheid heeft aangegeven als een Duitse spion ,om er vanaf te zijn ? Met als gevolg dat dien mens in een concentratiekamp is gevlogen en madam héél zijn juwelenstock op haar bil heeft geslagen  ! Waardoor ,O ironie ,ook zijzélf drie jaar làter in een KZ-lager belandde ,met dàt verschil dat hij er niét uit is teruggekeerd en zij wél ! Dàt bedoelde ik met niet-zuiver-op-de-graat ! Wilt ge dààrmee naar den oorlog gaan en onrechtstreeks de goede reputatie van een grote patriot ondergraven ? Met haar eventuele klacht is niémand gediend ,zijzélf niet ,de erfgenamen van Pylieser niet ,en zéker niet de voornoemde "Patriottische Kringen ! Een modderproces met hààr als tegenpartij is voor élke jonge advocaat zoals Bibi 'Gefundenes Fressen' ,en zal opnieuw op veel ‘Weerstand’ botsen, om dat modewoord nog eens te misbruiken hé! ” Met een grimas pauzeerde Florizone even om zijn leuke woordspeling te laten bezinken. Vergeefs... Hij zuchtte mistroostig en vervolgde.

“Daarbij heb ik altijd de indruk gehad dat de twee medebetrokken getuigen in deze verdrinkingszaak destijds niet  helemaal vrijuit gingen. En dat ze vooral deze onbekende landloper wilden belasten met de dood van Pylieser om zélf buiten schot te blijven ! Een gerespecteerde veldwachter van een klein dorp én een hardwerkende middenstander nù - zijdelings en tegen hun wil - in een nutteloos nieuw proces betrekken zal niét van een leien dak lopen ! Geloof mij ,meneer de notaris ,mijn cliënt voor een erfeniskwestie opnieuw van een soort vadermoord beschuldigen zal op een fiasco uitlopen, garantie! "

De jonge notaris leek wél wat onder de indruk van dit onverwachte pleidooi en zuchtte :

" Ik wéét het, Meester, ik wéét het! Zoals in mijn aanvang gezegd zou ik niets liever willen dan dat dossier dringend af te werken en Joseph Petré zijn erfdeel te geven... Maar de tegenpartij - Madame Polak zogezegd - zwaait met die zogezegde "vadermoord" om heel de transactie te kelderen ! En ik kan haar begrijpen Meester ,wat gij allemaal ook zo onvriendelijk over mijn persoonlijke betrokkenheid moge suggereren ! Wij zullen dus ergens tot een Salomonsoordeel moeten komen waarmee alle partijen zich discreet akkoord kunnen verklaren ,en dit fortuin niet aan de staat vervalt. Wij beiden staan alletwee aan het begin van onze carrière en kunnen een mismeesterd dossier missen als de pest...Daarom doe ik beroep op u tot wat soepelheid...Maar ik moet er vooraf bij zeggen dat - voor zover ik weet - de betrokkene Petré nog niét op de hoogte is van deze eventuele erfenis, en dat het voor onze zaak van het allerhoogste belang is dat hij zo lang mogelijk onwetend blijft...Wie niks verwacht ,kan niks verliezen"...

Als verdoken 'hint' moeilijk te negeren.

Florizone moest inwendig lachen om de bocht van de notaris ,maar knikte begrijpend en hoorde de kassa rinkelen...

In de refter van de gevangenis zat Nancy duidelijk verslagen op hem te wachten.

" Wat is 't ? Gaat onze reis naar Zuid-Amerika niet door ?"

" O, toch wel...Jetje heeft getekend voor akkoord, en ik heb het dossier gisteren volledig kunnen binnenbrengen op het stadhuis... Dat is voor 't ogenblik geen probleem... Maar hierzie: dat is mijn laatste brief van 15 juli aan Roger die ik heb teruggekregen van het Legioen... Ongeopend, zoals ge ziet, en met een zware stempel op: "INCONNU AU RéGIMENT"... Wat zou dat kunnen betekenen ?"

Joseph draaide de gesloten omslag peinzend om en om vooraleer hij iets durfde te zeggen: " Luistert Nancy, moést hij dood zijn - wat gij schijnbaar vreest maar ik niét verwacht, hem kennende - dan zouden ze minstens een bericht laten, of hiér een stempel op slaan in de aard van "Tombé pour la France"... Eerlijk gezegd denk ik eerder dat hij er vanonder is gemuisd... Gedeserteerd hé... Het feit dat ze doen alsof ze hem niet kennen, wijst volgens mij op een oneervol ontslag... een sluikse schrapping uit de registers van het Legioen... Zo van: die smeerlap kénnen wij hier niet !... Ja-ja meisje, uw schone vrijer is daar gaan lopen, zijt maar gerust !... Wij weten natuurlijk niet in wélke toestand, maar gesneuveld als legionair is hij in elk geval niét ! "

Nancy glimlachte opgelucht: " Ik wist het ! Diep in mijn hart kon ik niet geloven dat hij zo in éénkeer dood gevallen was ! "

" Heeft hij dan nooit laten verstaan dat hij zijn vijf jaar bij het Legioen niet zou uitdoen ?"

" Toch wel ! Vanals er sprake was van te emigreren met de Oostendse vissers naar Zuid-Amerika, heb ik uit vanalles verstaan dat hij zo rap als mogelijk wilde méégaan met die vloot...Maar open en bloot kon hij dat vaneigens niet zeggen voor de censuur op de brieven, want dan zouden ze hem teveel in 't oog houden.. .Uw woorden zijn voor mij in elk geval een grote opluchting ! Mensen toch, Joseph, moest ge hier niet zitten, ik trok u eens goed tegen mijne gilée ! " Maar toen ze zag wat een rode kop hij plots kreeg, begreep ze direct dat ze bij deze gefrustreerde knaap op haar woorden moest passen.

Daarom vervolgde ze neutraal: " Ik vond het al raar dat ik twee pakjes foto's van de 'Ciné-Revue', die ik hem regelmatig opstuur om hem warm te houden, vorige week al terugkreeg met de vermelding "Adresse incomplète"... Dat was nog nooit gebeurd ! Terwijl ik op de omslag toch geen fout geschreven had... Hier zie, ik heb het bij... " En ze haalde een verkreukelde bruine enveloppe vol stempels en postzegels uit haar handtas.

Joseph voelde de heimelijke spanning stijgen, maar deed of hij de zaak van dichterbij bestudeerde.

" Zie maar vanbinnen: er zit niks privé bij..." moedigde ze hem aan :" Enkel wat schoon vrouwvolk in badkostuum... Die bijten niet ! "

En inderdaad: toen hij de opgevouwen bladen met een zestal sepia foto's gladstreek kreeg hij nog een rodere kop...Weliswaar onbekende 'starlets', die er echter àlles aan deden om niet langer onbekend te blijven...En duidelijk hun best deden in provocerende poses Betty Grable na te apen. Maar de beruchte originele pin-up foto van de Amerikaanse filmartieste, waar deze in spannend wit badpak plagerig over haar schouder lonkte, konden ze moeilijk evenaren...

" Houdt gij ze maar, " fluisterde Nancy vertrouwelijk: " Dan vergeet gij bij gelegenheid niet hoe een schoon vrouwmens er uit ziet hé..."

" Och, " flapte hij er manmoedig uit: " Ik heb maar goed naar u te zien om 's nachts mijn geheugen wat op te frissen, weet ge  ! "

Ze scheen blijkbaar zoiets te verwachten, want ze haakte schertsend in: " Ha, ge zoudt liever een foto van míj hebben in badkostuum ! Gijsse vuile pitoe ! Begint al met voorlopig die meisjes onder uw kopkussen te leggen, en laat mij nog wat rustig slapen ! Ik zal zien wat ik kan doen voor meneer ! "

In de infirmerie sijpelde af en toe nog ànder nieuws binnen van de buitenwereld. Dat Ward Hermans veroordeeld was tot levenslang kon Joseph niet deren. Dat kopstuk bij de Vlaamse SS-leiding had met zijn pro-Duitse propaganda genoeg leed gebracht bij goedgelovige zielen, en mocht al van geluk spreken dat ze hem niet tegen de muur hadden gezet !

De saga van het joodse emigrantenschip 'Exodus 47' had een week lang heel tegenstrijdige gevoelens losgeweekt, zelfs nu het eindelijk door de Navy voor de kust van Palestina werd gepraaid. Even moest Joseph aan zijn oude vriend Arthur Birnbaum terugdenken, die vast ergens bij deze mensensmokkel betrokken was, en vond het voor hem wel triest dat die zaak op de klippen was gelopen...Ook de meeste medegevangenen hadden liever gehad dat die illegale joodse immigratiestunt gelukt ware ,want "dan zijn wij er hiér van verlost" !

Door de algemene anti-britse sfeer onder de gevangenen verkneukelden zij zich om iedere brand in het Gemenebest waarbij de Engelsen op hun kop kregen. Ook de bloedige burgeroorlog, die na de onafhankelijkheid van Brits Indië daar was losgebarsten, zou Joseph gewoon als een ver-van-mijn-bed-show hebben afgedaan, ware het niet dat dit misschien uitlopers zou krijgen naar het buurland Indochina van Penny en Leon...Want Nancy mocht hem nu wel betrekken bij de liefdesperikelen van haar wispelturige vrijer, van zijn broer was er óók al een hele tijd geen sprake meer geweest...Niet dat hij daar wakker van lag, maar tóch! Als de Leon al samen met Penny gedeserteerd was, bleef dat toch een hachelijke onderneming...  

Een paar dagen later kreeg zijn wrevel een nieuwe opstoot toen de verpleger hem met de postbedeling een aan hem geadresseerde ansichtkaart gaf in exotische kleuren. 'Palais Gouvernemental de BANGKOK' stond op de foto, maar de postzegels waren er door één of andere verzamelaar afgeweekt, zodat hij geen idee kreeg wanneer en van wààr die mogelijk was verstuurd. Een tekst met de gebruikelijke 'groetjes' of de naam van de afzender ontbraken evenzeer...Niets... Al kon hij natuurlijk wel uit het handschrift afleiden dat Penny daar achter zat. Maar van Leon ontbrak weer elk spoor...

Bangkok, dat lag in Siam, wist hij, vlak nààst het Franse Indochina. In elk geval buiten de Franse invloedssfeer...Dus als de deserteurs al gezond en wel tot dààr geraakt waren, zaten ze voorlopig veilig...

Aan Jetje kon hij die kaart beter niét laten zien want die zou er nog minder van begrijpen en haar onrust over Leon nog vergroten.

Maar ze wist hem wel bemoedigend nieuws te geven over zijn abri. Tijdens de eerste stormen uit het westen was er veel stuifzand van de duinkam op de geplande werf gewaaid en stonden de werken voorlopig op een laag pitje. De aannemer had er, bij het afbranden van Josephs barak, geen rekening mee gehouden dat daar, door deze nieuwe opening in de duinenrij, een natuurlijk 'trekgat' naar de Bassevillestraat zou ontstaan, die heel de achterliggende duinkam in beweging dreigde te zetten. De man had sindsdien daarboven een houten schutting geplaatst, maar véél scheen dat niet te helpen. Want terwijl er rechts van de abri een hele hoop zand was opgewaaid, had de wind er aan de linkerkant een diepe sleuf uitgeschuurd...Een héél diepe sleuf, benadrukte zij...

" Wie weet wat de strandjutters daar nog allemaal gaan vinden..." viste Jetje dubbelzinnig. Maar Joseph gaf geen krimp en glimlachte enkel wat onnozel mee.

Ze gooide het dan maar over een andere boeg en begon over Steiner. Ze had die nog maar eens verwittigd voor het gevaar van dat mosterdgas bij het opblazen van de abri, maar die zot had haar bezorgdheid weer weggehoond. Doch de bomtrechter achter de 'Lekkerbek' stond momenteel nog altijd vér droog, zodat die vliegende zot geblokkeerd zat om aan de abri verder te werken met zijn geplande "Wassersprengung"...

" En hoe staat het met mijn papieren ?"

Jetje vertelde nogal koeltjes dat 'die Nancy’ een week geleden persoonlijk de 'borgstelling' was komen halen om zijn emigratiedossier te vervolledigen :"Ge hebt toch geen oogje op dat mens, hé jongen ?...Oppassen hé...Die zit al lang niet meer op de terugkeer van haar vrijer te wachten, weet ge! ...Ik kan haar natuurlijk geen ongelijk geven, want - dat heeft ze mij zélf verteld - die Charel is in de laatste zes jaar dat hij in de vreemde zat, maar twéé keer van het Oostfront bij haar op verlof gekomen...Begrijpelijk dat ze haar brood bij een àndere bakker is gaan halen, maar tóch...En zeggen dat ze voor die vent nog een jaar geïnterneerd heeft gezeten, als lief van een SS-er nog wel ! Maar ik hoorde dat ze sindsdien deeltijds werkt als receptioniste van 'Hotel Imperial', en 's nachts waarschijnlijk niet altijd alleen slaapt, al mag ik dat niet zeggen..."

" Wij zijn allemaal meerderjarig, hé Jetje ! " zei hij kortaf.

Zo wist ze genoeg. Al mocht ze zélf op dat gebied ook niet klagen, maar dat hield ze liever voor zichzelf. Want voor één of andere reden had Rachel ruzie gekregen met haar notaris en was de laatste week weer druk aan het aanpappen bij haar vroegere hartsvriendin...Over een ontruiming van haar oude kamer, als mogelijke toekomstige logies voor 'die fascist' , werd wijselijk niet meer gesproken...

Florizone had zijn huiswerk naar behoren gemaakt. Hij had tweemaal met Legein overlegd en zoete broodjes gaan bakken bij Rachel in Nieuwpoort-Bad en kon nu zijn definitief compromisvoorstel aan de notaris voorleggen.

" Kijk, in feite is het simpel. Madam Rachel Polak-Coulier dreigt uit wrok 'die fascist' te laten onterven ten voordele van de Staat. Om dat te ontkrachten, moeten we er over waken dat Petré geen goederen erft die door de Staat zouden kunnen aangeslagen worden. En anderzijds moeten we er voor zorgen dat deze dame zélf genoeg binnenhaalt om van haar plan af te zien. U ,meneer de notaris ,zijt goed geplasseerd om haar wrevel alvast wat wèg te masseren..Over de vijf huizen in de Langestraat, waar gij een zware hypotheek op hebt lopen, zullen wij voorlopig best niet spreken. Làter kan daar altijd nog een bijkomende onderhandse regeling voor getroffen worden, hé...

De notaris knikte wel, maar duidelijk gereserveerd.

" Nu: van Pyliesers rederij bezit gij reeds éénderde van de aandelen, en ook dàt blijft onveranderd...De resterende tweederden van de aandelen zouden naar de twee vrouwen gaan: Madam Coulier is akkoord om, met veertig procent van Pylieser zijn aandelen plus de functie van zaakvoerder van de rederij, haar kak in te slikken...De resterende zestig procent van Pyliesers aandelen zouden dan naar Georgette Neuville gaan.. Jetje ,zogezegd...Wat vindt ge daarvan ?"

"Die Neuville zal nogal een gat in de lucht springen, zég...En ik hoor u niets zeggen van Petré ? Die zou dan helemaal gepluimd worden ?"

" Wacht-wacht, het is nog niet gedaan ! Ge moet weten dat Petré wil emigreren naar Zuid-Amerika en een borg moest aanwijzen. Georgette Neuville - z'n "tante Jetje" zogenaamd - is akkoord om dat te tekenen. En in het kader van deze borgstelling 'met lasten en lusten' heeft hij deze vrouw aangeduid als enige begunstigde van al zijn achtergelaten bezittingen. Dat is, voor zover hijzelf én Neuville goed weten, een totaal lege doos, aangezien hij voor het ogenblik nog geen nagel heeft om aan zijn gat te krabben, en ze in de onwetendheid verkeren van Pyliesers nalatenschap...Zoals de zaken nù staan zou Neuville dus, volgens de borgstelling, enkel lùcht erven, moest Petré nù overlijden. Maar moest in tegendeel het originele testament van Pylieser gekend geraken én nù uitgevoerd worden, zou Petré dus Pyliesers complete fortuin erven ! En door die wettelijke borgstelling bij zijn vertrek àlles nalaten aan Neuville!"

" Akkoord...",zei de notaris geïnteresseerd :" Samengevat: volgens uw nieuw voorstel zal Georgette Neuville slechts een deel van Pyliesers fortuin krijgen...Al scheurt ze er nog altijd haar broek niet aan, gezien ze nooit iets had verwacht...Madame Rachel Coulier krijgt plots ook een rijkelijke beloning voor haar toegeeflijkheid, méér dan ze ooit had kunnen dromen... Dus dàt ziet er goed uit...voor haar. Maar hoe zit dat nù met Petré Joseph ? Normaal zou die héél het fortuin van Pylieser moeten krijgen, maar na uw voorgestelde verdeling blijft er niets meer voor hem over ! "

"Dat klopt! Zo kan de Staat van hem ook niets onteigenen als gevolg van zijn zogenaamde vadermoord, moest daar ooit tóch een proces van komen. Maar in mijn ontwerp is wél een opschortende voorwaarde ingebouwd ! ...Namelijk dat beide vrouwen, die in feite met zijn erfenis gaan lopen, hem levenslang een maandelijkse toelage uitbetalen waarvan hij ruimschoots kan rentenieren..Bij voorbeeld elk twee à drie Britse goudponden...Dat is zéér goed betaald om niks te doen, én inflatievast ! ..."

" Als die jonge man dàt maar slikt ! "

" Kijk notaris, dàt is ùw taak ! Ik stel voor dat u hem kort voor zijn vrijlating een vage uitnodiging stuurt tot een onderhoud in verband met de nalatenschap van zijn peter Gerard Pylieser. Ik zal hem die in de gevangenis wel overhandigen en hem meteen verwittigen zich daar niet te veel bij voor te stellen. En ik zal hem twee redenen voorleggen. Ten eerste dat Pylieser kreunde onder de hypotheken die verder moeten afbetaald worden of door de verstrekker terug geëist kunnen worden, zonder evenwel uw naam te noemen...En dat zijn tante Jetje door haar borgstelling deze schulden op haar boterham zou kunnen krijgen na zijn emigratie..."

" Dat is inderdaad zo." bevestigde Legein.

" Ja  ! En ten tweede, dat het proces wegens de verdrinking van Pylieser wel in de vergeetput geraakte, maar nà Petré's vrijlating weer boven water gehaald kan worden. Ik zal hem uitleggen dat hij riskeert, na een veroordeling bij verstek, toch alles aan de Staat te verliezen wegens deze zogenaamde 'Vadermoord'..."

De notaris knikte goedkeurend: " Dat alles is niet eens erg gelogen, al wil ik absoluut niet vernoemd worden als verstrekker van deze hypotheken hé ! ...En dàn ?"

" Dan zal ik hem voorstellen tegen een stevige maandelijkse toelage aan de erfenis van de heer Pylieser te verzaken ten voordele van zijn tante Jetje...Over de andere begunstigden zal ik voorlopig zwijgen: dat interesseert hem toch niet ! "

" Laat ons het hopen ! ” bromde de notaris die plots aan zijn bezoeker Van de Casteele dacht: ”En dàn ?"

" Dan stuur ik u de rekening voor mijn ereloon ! "

Beide heren schoten in een vette lach...