B10Bis   OORLOGSBUIT

                                                Westende, 28 mei 1940

Marie en Joseph zaten nog aan tafel te beko­men van de bominslag achter de 'Lekkerbek' toen hun jongste de keuken­deur openduwde.                         

" Maar Jesus-Maria-Jozef, begot m'n ventje toch, waar zijt ge zo lang gebleven?!"       

Leon vloog haar snikkend in de armen: " Moe­dertje Moedertje! " kreunde hij in haar hals...Joseph verstijfde: zo'n sentimente­le uit­barstingen waren bij hen hele­maal niet gangbaar. Maar Marie keek hem over de schouder van haar zoontje vergoelijkend aan en kneep de ogen dicht, als wilde ze zeggen: " Laat hem nu maar even uitblazen..."                                

Ze hielp Leon in een stoel om een einde te maken aan deze scène: " Wat is 't, m'n ventje ? Was den overtocht zo erg ? Hebt ge zo'n schrik gehad ? Hier, pakt een zakdoek, en snuit uw neus eens goed door! "...'Veeg je tranen af' mocht ze niet zeggen, dat wist ze: daarvoor was hij al veel te groot.                            

Leon zat ineengezakt aan tafel na te snikken van altera­tie, terwijl Marie een kop hete koffie inschonk en die naar haar benjamin toeschoof: " Hier zie, drinkt eens, dat zal deugd doen..."               

Joseph ging er gegeneerd bij zitten en wist zich met zijn houding geen raad: zo snotteren voor een grote vent, en dan nog wel waar zijn moeder bij was!    

Leon nam twee voorzichtige slurpjes en ademde diep. Bedeesd glimlachend veegde hij zijn vuile mouw over de natte wangen: " 't Is gedaan, laat maar zijn... Die vent die voor m'n ogen aan stukken werd geschoten heeft me te erg gepakt, denk ik...Ge kunt niet geloven hoe verschietachtig dat is: eerst staat hem gewoon naast u, en dan opeens, - flatch! -,spat hem uiteen lijk een verse koeiestront!...En voor hetzelfde geld was 't ik geweest! ..."                    

Marie staarde hem ontzet aan, haar hand voor haar open­gezakte mond: " Een mens?!...Aan stukken geschoten zegt ge ?!"               

" Een Waal ?",vroeg Joseph.                

" Een Waal ? Neen verdomme, een Engelsman! "            

"  Hoezo, een Engelsman ?...Op de Astrid ?...In de haven van Ramsgate dan ?"                     

" Maar nee, miljaarde! In De Panne, nondedju! "              

 " Maar wat zaken had ge nu in De Panne, ge moest toch Walen naar Engeland varen ?!"...             

" Walen ?? 't Waren allemaal gestampte joden! " Tegenover de twee verbijsterde gezichten vóór hem moest Leon moeizaam zijn gedachten ordenen: " Och, die joden, overvaren, dat was niets: een scheet in een fles! Maar op de terugweg moesten we van de Engelsmans hun soldaten gaan redden, die hier op het strand van De Panne omsingeld zitten en terug over het Kanaal naar huis willen geraken...En terwijl wij ze van het strand naar de grote schepen in diep water vaarden, werden we door de Duitse vliegers beschoten 'lijk plaasterpijpen in een schietkraam op de kermis..."              

Marie bracht met wat punctuele vragen een beetje meer orde in zijn relaas. Terwijl ze vier eieren met spek bakte, kwam het er dan met stukken en brokken uit: de inscheping van de vijf gezinnen in Nieuwpoort, drie dagen geleden, de bijna-aanvaring  met het oorlogsschip middenin de nacht, de ont­scheping in Ramsgate met de volle dag opsluiting, de opeising van de 'Astrid' en de heksenketel voor De Panne...En uiteinde­lijk, het neermaaien van Andrew en de precaire thuisvaart met de zwaar beschadigde sloep...Bijna vergat hij de redding te vertellen van Roger Titteca, alsof dit maar een peulschil was geweest...Maar Joseph scheen juist dààr veel belangstelling voor te hebben en ging er schijnheilig wat dieper op in: waren àlle Hollandse soldaten door de Duitsers gevangen genomen ? Ook dat pretentieus stuk stront van een officier ?...Heimelijk vond hij dat die beunhaas zijn verdiende loon had gekregen en verwenste hem naar de hel. Hij zou die vent toch nooit meer terugzien... Dacht hij! Dat hij die kwibus vier jaar later in Berlijn nog tegen het lijf zou lopen, verdomme, dat kon toch niemand voorzien! ... 

Leon kreeg weer tranen in de ogen, en schraap­te na­druk­kelijk zijn keel. Om de pijn­lijke stilte te verbreken merkte Joseph ver­ontwaardigd op: " En dat allemaal voor die luizige tweedui­zend frank! Ge had wel voor uw leven kreupel kunnen blijven..."              

" Och zwijgt! Er liggen er nog tiendui­zend bij de nota­ris te wachten! "                       

" Tienduizend ?!",riepen Marie en Joseph tegelijk, onge­lovig.                           

" Ja, in een omslag bij Legein...",en hij vertelde hen in 't kort de hele rimram met de auto's en het notarieel contract dat hij onder­tekend had.                 

" En misschien nog wat bibber­geld er bovenop ", voegde hij er fier aan toe," want toen de lekken gestopt waren, deze morgen, heeft de schipper gezworen van ons niet te vergeten, als we verder zonder vodden terug thuis zouden geraken met de As­trid...Hij was zeker bang dat we zijnen boot in Koksijde op het strand zouden laten lopen en er onderuit muizen..."              

" Reken daar dan maar niet teveel op! ",zei Marie bitter " Die beloftes van Pylieser kén ik. Gelijk dat die op z'n zak zit! " Maar ze remde meteen af: " Legt u vanmiddag efkens op uw bed, jongen, dat zal u deugd doen na al die alteratie...En gij Joseph, moet gij niet meer naar de hulppost terug ?" Ze wilde blijkbaar de vloer vrij om eens rustig over al dat geld na te denken... 

" Nadine is er met de rest, maar vanmorgen waren er bijna geen vluchtelingen meer en de deserteurs zijn het gisteren ook al afge­trapt! De oorlog is ver gedaan en de mensen weten toch niet meer waar vluchten...Ik zal eens gaan zien of ik nog iets kan doen..."     

"En doe maar wat op uw gemak hé, met uw Nadine! ", smaalde Marie van bij de gootsteen en voor het eerst sinds dagen kon Leon weer lachen met de verontwaardigde snuit van zijn broer.        

Nauwelijks een kwartier later stormde Joseph plots weer bin­nen: " Komt rap! ",riep hij tegen zijn moeder, " ze zijn de 'Marchevins' aan 't plunderen! "        

" Stil, verdomme! Leon slaapt! ",siste ze. En toen wat geïntrigeerd: " Hoezo, plunderen ?"           

" Wel, heel 't dorp is 't daar alles aan 't leeghalen! Ze zeggen, nu dat de Belgen weg zijn, is dat hulphospitaal toch van niemand meer...En als den Duits hier straks binnen­valt slaat die toch alles op z'n bil! Heel den boel sleuren ze buiten: beddegoed, eten, medicamenten, alles! Ik heb hier al vier dekens bij en kom het karretje halen, want ik heb een hoop conserven verborgen...Maar we moeten rap zijn! "...          

De eeuwenoude strand­jutterskoorts sloeg weer toe!     

Zonder moraliseren sprong Marie op haar fiets. Joseph haakte het zelfgemaakte aanhangwagentje vlug aan zijn bagage­drager en samen stoven ze de Bassevillestraat uit, dwars door het puin en de takken rond de bomtrechter.       

De lucht was zwaar overtrokken en een dreigend gerommel in de verte kondigde een fiks voorjaarsonweer aan. Eens de Koninklijke Baan over, kregen ze de vreem­de bedoening rond de vroegere kinderkolonie in 't oog. Als mieren liepen geburen heen en weer, de armen zwaarbeladen met buit: de éne met een kreunende kruiwagen propvol blikgroenten, een ander met een dichtgeknoopt laken op de rug, uitpuilend van de kartonnen dozen. Bij de poort moesten ze uitwijken voor een zwalpende stapel matrassen op vier vrouwenbenen. Niemand stoorde zich aan het gedoe van een ander:  het was: " Elk voor zich, en God voor ons allen! "                  

Joseph leidde moeder achterom naar het magazijn dat hij van zijn werk zo goed kende, wierp de fiets met het karretje tegen de muur en opende de ijzeren deur met een sleutel die hij geheimzinnig uit zijn broekzak opdiepte...Een erfenis van Korporaal Louis, vooraleer die er vanmiddag in een samenge­raapte bur­gerplunje vanonder was gemuisd...                   

Hij stak het licht aan in het vensterloze lokaal en Marie voelde zich plots in de grot van Ali-Baba: op lange rekken en schabben prijkten, als in de Uniprix van Nieuwpoort, duizenden dozen en blinkende blikjes in alle vormen en forma­ten, ordelijk soort bij soort!           

" Moeder, gij moet kiezen! Ik hou buiten de wacht om de geburen van ons lijf te weren! Rap! Ik zet de kar voor de deur en gij werpt er alles in wat ge maar wilt hebben! "             

" Vlees! ," besliste ze vlug, "en paté, hesp, zalm, pil­chards en sardienen! Dàt in de eerste plaats! En koffie, suiker, condensmelk! "...Groenten kon ze missen, daarvan stond er genoeg in de hof...       

Na een korte aarzeling roffelden de conservenblikken in het karretje, dat al vlug dreigde te bezwijken onder de overlast, de fletse fietsbanden beangstigend plat...    

" Stopt! Straks zakt ons kar door z'n poten! Moeder, rijdt gij er rap mee naar huis en haal de Leon uit z'n nest! Dat hij komt met de kruiwagen! Ik sluit de deur en blijf hier waken! ..."         

De mannenfiets van Arthur Birnbaum was voor Marie geen hindernis: ongege­neerd voor haar zoon trok ze haar rokken tot boven haar bleke billen omhoog, zwaaide haar been over het zadel en Joseph duwde haar aan de achterkant van het karretje op snelheid.           

In het aanpalend magazijn lag de reserve beddegoed,  medische uitrusting en geneesmiddelen, wist hij, maar daarvan had Louis hem geen sleutel gegeven omdat er eveneens vergif en andere gevaarlijke producten lagen opgeslagen...Moesten ze later op de dag nog dekens en lakens willen halen, kon hij altijd nog een ruit uitslaan...zonder complexen!          

Tien minuten later kwam Leon op de fiets aangestormd: " Moeder komt achter met de kruiwagen! " Samen laadden ze het karretje weer boordevol ongekende schatten: blikken cornedbeef, ananas, perziken, gedroogde abrikozen. Een paar dorpelingen wilden hun deel van de buit, maar de twee jongens konden hen hardhandig wandelen sturen. Plots schokte de vloer onder hun voeten en ze keken elkaar verbijsterd aan toen vanuit de verte een reusach­tige knal door de lucht schalde en boven de zee driedubbel weer­galmde! Nog een klap, en nog één!        

" Miljaarde, was da! ?"       

Boven Nieuwpoort torenden zwarte wolken....        

" Ik denk dat den Engelsman alle bruggen in de lucht laat vliegen over 't sas en de Veurnevaart: daar was vanmorgen al sprake van op de kaai..."              

" Dan zijt ge er maar op 't laatste nippertje weg ge­raakt! Twee uur later, en ge zat voor de rest van de oorlog in Nieuw­poort gevangen, makker! "         

" Dat ziet ge van hier! Al moest ik over de Geul zwem­men, maar mij hadden ze daar niet gehouden! M'n kop eraf als 't niet waar is! Miljaarde, nee zeg! "     

Moeder kwam zwetend aange­lo­pen met de krui­wa­gen, verge­zeld van haar vrien­din Jetje die ook een karretje voort sleur­de, en vlie­gensvlug laadden ze alles vol.

Ze slaag­den er nadien nog in twee reizen te doen, vooraleer overwel­digd te worden door andere plunde­raars uit de buurt...       

In de overtrokken lucht bromden weer vervaarlijk veel vlieg­tuigen en plots begon opnieuw het schokken en bonken van een bombardement! Geen twijfel mogelijk:  Nieuwpoort kreeg de volle laag! Een vuilgrijze nevel hing over de stad in de verte, en op twee-drie plaatsen woedde een hevige brand. Maar de plunderaars werden door dit duivels inferno eerder opge­jaagd dan afgeschrikt en als door waanzin gedreven sleurden ze de zotste zaken mee naar huis.          

Het langverwachte voorjaarsonweer barstte los,  maar dat deerde de drieste dorpe­lingen niet, en tot laat in de avond sleepte iedereen onder de gutsende regen alles weg wat niet te heet of te zwaar was. Op den duur verdwenen uit de keuken zelfs de potten, de pannen en het keukengerief in de richting van de 'Lekkerbek'...

Toen plots het gerucht als een lopend vuurtje rondschoot dat de eerste Duitse troepen in Westende-bad binnenreden, vonden de laatste plunderaars het toch geraadzaam de plaat te poetsen om niet door de barbaren te worden opgepakt en standrechtelijk doodgeschoten ! Veel was er tenandere niet meer te halen : van de riante schoolkolonie 'Les Marchevins' , ex-hulphospitaal van het Belgisch leger , bleef enkel nog een lege eierschelp over...