HET SPOOK...

Die avond kwam Leon niet meer bij haar opduiken en ze besloot voorlopig niets tegen Marie te vertellen vóór ze die zotte situatie met de kleine uitgeklaard had. De volgende dag gebaarde hij tijdens het vieruurtje aan haar tafel alsof zijn neus bloedde. Maar ze zette hem voor het blok:

" Heewel gast, hebt ge mij niets te vertellen? Vindt ge 't geen hoogtijd om mij wat uitleg te geven?" En toen hij druk herkauwend meende met een vragend grimas te kunnen ontsnappen zette ze hem met haar gebruikelijke takt het roestige mes op de keel: "Wat is dat voor zever met die tekening hier?" en ze plofte zijn kunstwerk met de vlakke hand naast de smoutpot voor zijn neus. Hij voelde zwaar weer opkomen en hij wist dat hij ditmaal niet als een nachtwind door de achterdeur kon verdwijnen.

" Wel, wat wilt ge daarvan horen, tante Jetje"

" Doe niet zo onnozel, vent! Ge weet dat de meester het mij al verteld heeft. Wat is dat van den Dis die gij gezien zoudt hebben? "

Leon hield op met kauwen. Na een kort moment van eerlijke twijfel en het inschatten van haar kille vastberadenheid loosde hij een diepe zucht:

" Hebt ge er al met Moeder over gesproken? "

" Met zo'n zottigheden val ik haar niet lastig: ze heeft al genoeg rond haar kop!" Er scheen al een zware last van zijn schouders te vallen maar was er toch nog niet helemaal gerust in.

" En als ik het u àl vertel, blijft het dan geheim onder ons? "

" Zeg snotter, wat zijn dat voor condities? Moet er soms nog vijf frank bovenop?!"

" Als ge dat niet zweert, mag ik niets zeggen..."

" Zweren?! Ik zweer niks! Als ge mij niet vertrouwt leg het dan maar aan Marie uit, van al dat vechten en strafwerk! En waarom mag Marie niet weten wat er op uw lever ligt? "

" Wel, om te beginnen: omdat het haar heel veel zeer zou doen te weten dat ons va van haar is weggelopen..."

Even moest Jetje slikken en herinnerde zich dan de aanmaning van meester Engelborghs om voorzichtig te zijn: " Bon, begint maar. Ik zal zwijgen...Waar hebt ge den Dis gezien?  In dat café in Duinkerke?  Het was al laat en ge had wat gedronken..."

" Ik was niét zat! En ik heb hem heel goed bezien, van op nog geen twee meters afstand: het was hém, m'n kop eraf!...Hij had zijn haar anders gekamd, vol blinkend vet en in een middenstreep en zijn moustache wat kort geknipt. En met andere zondagse kleren aan..." Zijn stem begon te trillen.

“ Maar jongen toch! Ge wéét toch dat dat niet kàn, na zo'n slag van twintig obussen...Dis is dood en begraven: ge waart er toch bij? "

" Begraven? Ha-ha, doet mij niet lachen!!"

Jetje haalde even de schouders op en besloot het over een andere boeg te gooien: "En wat deed die patron toen hij u zag? "

" Niets. Hij wilde niet naar mij zien en ik ben dan naar buiten gelopen van 't verschieten...Nadien heb ik hem vanuit de verte nog een hele tijd beloerd en ik wil er mijn kop op verwedden dat hij het is! Ten andere: in heel 't dorp spreken ze van niets anders!"

" Als ge dààr naar moet luisteren! Daarbij, dat die vent naar u niet heeft omgezien is toch heel normaal: een kleine snotter die hij van haar noch pluim kent staat voor zijn toog tussen een bende àndere snotters...Misschien trékt hij wat op den Dis, da's mogelijk: zo zullen er op de wereld nóg wel rondlopen, hé...Maar meester Engelborghs, die uw vader toch van binnen en van buiten kénde van de Démo heeft verschillende keren met die mens gesproken voor de bestellingen van de drank: hém is die gelijkenis nooit speciaal opgevallen..."

" Het wàs ons va, en daarmee uit!"

" Bon-bon, als ge 't zo opneemt... Luistert eens naar uw tante Jetje :denkt vanavond even kalmkes na over wat ik gezegd heb en morgen spreken we voort. Goed?" Zó was er met hem toch geen kant te bezeilen...

Reeds de volgende middag viel hij onmiddellijk met de deur in huis: " Ik wil niet tegendraad zijn, tante Jetje,  en daarom zie ik maar één gat: als ge gelijk wilt halen dat die mens in Duinkerke ons vader niét is, dan moet het toch naaste familie van hem zijn, nietwaar? Ik ben niet zot: de gelijkenis is té sterk! Laat ons dan bij het begin beginnen: had ons va nog broers dat gij weet? "

" Ik versta wat ge wilt zeggen, en 'k heb daar vaneigens ook aan gedacht. Maar neen: bompa Petré had maar één zoon..."

" En kan bompa soms geen kind gehad hebben bij een àndere vrouw? Dat gebeurt toch al eens..." opperde hij bereidwillig.

" Waar haalt ge dàt nu weer! Bompa Petré was een serieuze mens en stijf katholiek! Koster op een kleine parochie, astemblief: die doen zo'n zaken niet..."

" Ziet ge nu wel! Wat blijft er nog over? Dat ik een kozijn van ons pa gezien heb: een zoon van een broer van bompa? Zeg het maar: hàd dien oude soms broers of zusters? "

" Dàt weet ik eerlijk gezegd niet...Zó goed ken ik die zijn afkomst nu ook weer niet... Hij kwam van de kanten van Ronse, tegen Walenland: koster op een kleine parochie, heb ik al gezegd, en bovendien ook nog zoiets als barbier, wonderdoktoor en kwakzalver. Zijn vrouw hield als ik mij goed herinner een winkeltje van kerkelijke zaken: missaals en zelfgemaakte bougies...Maar hoeveel broers of zusters: God weet het!... Hij stond danig goed met de paster, heb ik verstaan. Want bij het uitbreken van de Grote Oorlog en de barbaarse massacres in Dinant en Leuven is heel de parochie op de vlucht geslagen voor de Ulanen. In Veurne aangekomen heeft bompa zich vrijwillig gemeld als brancardier achter het front. En Dis, die toen een jaar of dertien-veertien moet geweest zijn, hielp pispotten uitdragen in dat zelfde veldhospitaal dat in het klooster van de zwartzusters was ingericht... Meer weet ik daar niet over."

Leon haalde eens geringschattend de schouders op en liet goed verstaan dat ze stukken beter zou moeten doen als ze hem dat "spook" uit zijn hoofd wilde praten. Maar uit goede wil opperde  hij nog: " En bomma Petré? "

"Daar heb ik nooit iets van gehoord: vroeg gestorven, denk ik...En langs de kant van de Cattrysses waren 't al boerenmensen  met teveel kinders. Ge kent dat: de oudste zoon erfde het hof en de beesten, als naar gewoonte, en d'ander jong moesten op hun achttien hun plan trekken buitenshuis... Toen bompa Cattrysse, die het vierde of het vijfde kind was, een slecht lot trok en zijn legerdienst moest doen, heeft hij bijgetekend en is beroeps geworden bij de kanonnen. Omdat daar veel paarden waren zoals op 't hof, heeft hij mij verteld... Op 't laatst was hij adjudant of zoiets: in elk geval een sjieke typ! Tot hij gepakt werd door de gas in '17. Ik heb hem maar na de oorlog gekend als invalide, almaar bloed rochelend in zijn zetel aan 't venster: geen gemakkelijke mens!" 

" Bon, nu zijn we wel ver rond, zeker? " spotte Leon. " Ge moet niet denken dat ik zot zijn hé: de Cattrysses hebben met mijn cafébaas geen uitstaans! En wie van heel die àndere familie is er volgens u dat "spook", gelijk gij hem noemt? ...Beweren dat ik een stuk in m'n frak had toen ik ons va zag, dàt is gemakkelijk! Maar een serieus bewijs geven dat het iemand ànders was: ja pardon Gaston! Ik heb in elk geval nog niks gehoord, hé tante Jetje!..."

Ze bleef hem een hele poos zwijgend aanstaren tot hij er ongemakkelijk van werd...

      " Leon Petré, zei ze afgemeten: " ge zijt een verdomde keikop, weet ge dat?Maar zot...nee! ...Luistert, ik zal u zeggen wat ik ga doen om te bewijzen dat ge gedroomd hebt: zo rap als ik kan zélf gaan zien naar die cafébaas in Duinkerke! De meester zal mij dat adres wel kunnen geven, of anders krijg ik dat wel op den buro van autocars Ramoudt in Oostende. Ik zal zeggen dat gij uw nieuw horloge van de plechtige communie daar verloren zijt...Op één voorwaarde: géén woord daarover tegen Marie of Joseph of wie dan ook, verstaan?!"

         Zo startte hun eedverbond...