Erg veel voorbereiding vroeg deze markt niet: de kaartjes zitten samen in een houten bak, de kleine schilderijtjes die ik normaal meeneem naar zo’n markt zitten, samen met de tafelkleedjes, in een bananendoos, in een andere doos zitten de wat grotere schilderijen en nog een bananendoos is gevuld met staanders om de dingen te tonen. Ik neem nog een mini-keukentafel mee: daaraan zullen Christel en ik werken: demonstratie van lino snijden. Er gaan ook drie kleine opklapbare tafeltjes mee. De plaats die ons werd toegewezen is dezelfde als vorig jaar, nl. op de scene, en daar kunnen we tegen het decor aan ook wat ten toon stellen. Ook nog een plank: die leg ik op de lege bananendozen en daarop presenteer ik mijn map met tekeningen. Zoals gewoonlijk laad ik in vrijdagnamiddag alles in de auto, zodat ik me zaterdagmorgen geen zorgen hoef te maken niet op tijd klaar te zijn.

Natuurlijk bedenk ik ’s nachts wel enkele dingen die ik vergeten ben, bv. plakband voor als we in onze vingers snijden of een handborstel en blik om de snippers op te vegen.

Omdat ik de weg naar de plaats van afspraak niet zo goed ken, komen Christel en Ludo ons oppikken. Karel stapt bij Ludo in de wagen en Christel komt mij gezelschap houden en eventueel de weg wijzen als ik de auto van Ludo uit het oog verlies. De mannen komen vooral mee om te helpen uitladen: dat bespaart ons een pak energie en het weekend duurt nog lang genoeg.

De markt wordt gehouden in een grote zaal met achteraan een verhoog: daar vinden wellicht op andere momenten voorstellingen plaats. Met de hulp van de mannen installeren we ons. Ik doe dat enorm graag, het is net zoals winkeltje spelen: waarschijnlijk haal ik daar iets in wat ik als kind niet kon doen. Puur genieten: je geeft een plaats aan alles wat je meebrengt en nadien bekijk je of het zo goed is, of het uitdrukt wat je wil meegeven aan de bezoeker.

We zijn nog niet geïnstalleerd of Mai duikt op: leuk weerzien. Zij maakt heel mooie kaartjes met kalligrafische teksten. Vorig jaar leerden we elkaar kennen op dezelfde markt. Mochten we in elkaars buurt wonen, waarschijnlijk werden we vriendinnen.

De zaterdag was vorig jaar niet zo’n denderende dag en dit jaar nog minder: nauwelijks bezoekers. Maar we trekken het ons niet aan: Christel en ik duiken in het lino snijden. Af en toe komen er bezoekers, maar erg geïnteresseerd lijken ze niet voor het lino-werk.

Afwisselend gaan we de markt af. Wat aangeboden wordt is voornamelijk door vrouwen gemaakt. Ik denk dat meer dan de helft van de standhoud(st)ers breit, haakt, naait, kaartjes maakt, knopen last … noem maar op. Het geeft aan de markt iets huiselijks. Zo’n ambachtelijke bezigheden doen me denken aan vroeger, toen de vrouwen om den brode iets bijverdienden met onderbetaalde huisarbeid. Nu heeft deze huisarbeid een positief imago: het betekent creativiteit, zelfontplooiing en ‘kleur’ brengen in de maatschappij.

Christel heeft boterhammetjes meegebracht. Ludo heeft het brood (heerlijk!!!) gebakken en Christel heeft voor beleg gezorgd. Ik dacht aan de koffie, het zoete toetje … en de huishoudrol.

De uren vliegen voorbij, niet omdat we zoveel bezoekers hebben, maar omdat we zo enthousiast aan het snijden zijn. We hebben zelfs geen tijd om veel met elkaar te praten. Wat kan het leven mooi zijn.

Vandaag is Jeanne begraven. Vorige week kregen we bericht dat ze overleden was. Ze was enkele maanden terug opgenomen in een verzorgingsinstelling, want alleen leven was niet meer verantwoord.

We hebben een goede buurt. De mensen lopen elkaars deur niet plat, maar als we elkaar tegenkomen kan er altijd wel een babbel af, al was het maar om te zeggen dat het mooi weer is en dat de gezondheid het nog goed doet. Onze buurt bestaat vooral uit ouder wordende mensen.

We hadden een soort routine ontwikkeld. Wanneer we ’s morgens opstonden keken we even vanuit de keuken naar het huis van Jeanne: was haar rolluik al opgetrokken? We zagen alleen de bovenste rand. Wanneer het rolluik opgetrokken was wisten we dat alles in orde was.

Wanneer Karel de brievenbus ging leegmaken, kwam Jeanne ook haar brievenbus leegmaken en kon er steeds een babbeltje af. Ze was als het ware een regelmatige aanwezigheid op de achtergrond van ons leven.

Karel is een paar keer naar Jeanne getrokken toen de rolluiken een signaal gaven dat de routine doorbroken was: even kijken of het toch in orde was met haar. Haar kinderen drongen er op aan dat ze naar een tehuis zou gaan … maar als je al gans je leven in een vertrouwd huis gewoond hebt, dat je man zelf gebouwd heeft, als je gans je leven erg op je zelfstandigheid gestaan hebt, dan geef je je zomaar niet over omdat je wat vergeetachtig wordt. Dat die vergeetachtigheid toch wel ernstige vormen aan nam, besefte Jeanne niet. Tot de beslissing voor haar genomen werd: nu moet je gaan.

Toen we hier kwamen wonen, had Jeanne mijn leeftijd. Ze hing nog in de ramen om ze te wassen, was zeer actief in het contact met mensen … tot haar man enkele jaren terug stierf. Toen is er iets in haar gebroken. Ze deed of ze dat allemaal vlot kon verwerken, ze liep nog meer naar haar vriendinnen voor een koffie en een babbel … maar we zagen haar stilaan achteruit gaan.

Ook voor ons zal het even wennen zijn: niet meer zorgelijk uitkijken naar de rolluiken, geen gesprek meer aan de brievenbus, haar voetpad niet meer bijwerken als we ons voetpad onder handen nemen.

Een vrouw is uit het leven weg gegaan die ooit kind was, opgroeide in een tijd waarvan haar kleinkinderen en achterkleinkinderen zich geen beeld meer kunnen vormen, die verliefd werd, trouwde, kinderen kreeg en ze ook het huis zag uitgaan, die liefhad en ook hevig ruzie kon maken … een vrouw zoals alle andere vrouwen, niets opvallend. Alleen was ze onze buurvrouw. We hebben elkaar bij naam genoemd. We betekenden iets voor elkaar.

Dank je wel Jeanne.

Het werk van Roosje past wonderwel bij wat Robert Lobet aanbiedt: zacht van kleur, genuanceerd in vormgeving en toch heel sterk. Ze experimenteert met texturen en structuren. Soms denk je: moet je dit een schilderij noemen of een grafisch werk. In haar doeken vangt ze licht, zodat het inkerven opgevangen wordt door een sterkte die weerstand biedt. Juist dat contrast is adembenemend.

In haar keramiek leeft ze zich uit. Enerzijds is er een soberheid die tot essentie leidt, anderzijds heeft ze geen medelijden met haar beelden: ze kerft en snijdt tot ze, wat haar innerlijk beroert, in de huid van haar werken als littekens nalaat.

Hieronder wat foto’s, met dank aan Christel die ze genomen heeft.

De kunstenaar is zelf niet hier omdat hij ergens in Frankrijk aanwezig moest zijn op de opening van een boekenbeurs. Hij wordt ingeleid door Leni, de gastvrouw van Huize Hannah. Ze beschrijft hem als een zachtaardige en filosofisch mens, die vooral rond het thema verbinden werkt. Zo zijn zeeën en oceanen de verbinding tussen landen en continenten. Hier is hij vooral aanwezig door ‘boekjes’. Het zijn bibliofiele uitgaven. Hij illustreert hierin een tekst of een gedicht. De boekjes, ware kleinoden, zijn vaak kundig gevouwen in harmonica vorm. Elk boekje is getekend door de dichter en Robert Lobet met vermelding van het aantal uitgegeven exemplaren en de plaats die het boekje heeft in dit aantal.

Bij de boekjes liggen witte handschoenen met de vraag deze te gebruiken als je in een boekje bladert. Het zijn boekjes om verliefd op te worden. Ik kon het niet laten: ik heb er eentje gekocht. Het ligt, verpakt in zijdepapier op mijn tekentafel. Ik blader er regelmatig in, lees de teksten en voel telkens een diepe ontroering: zoveel tederheid en zorgzame arbeid in zo’n klein hebbeding.

Er hangen ook wat grafische werken die me erg aanspreken … maar die boekjes, alleen daarom maakt deze opening mij gelukkig.

Hieronder volgen enkele foto’s van de werken van Robert Lobet. De keramiek is van Roosje Chini. Maar als je kans krijgt om het ‘in ’t echt ‘ te zien, laat je verleiden: het is als een heel verfijnd aroma dat je hele wezen doordringt.

Een nieuwe tentoonstelling wordt geopend, met als exposanten: Roosje Chini en Robert Lobet. Ik zoek op internet naar de kunstenaars achter die namen. Wat ze aan te bieden hebben, boeit me wel. Dus spreken we af om samen met Christel en Ludo richting Herent te trekken.

Eerst samenkomst bij ons thuis voor een kop koffie. Tegen 15 uur worden we verwacht in huize Hannah. Deze kleine galerij wordt stilaan vertrouwd. Wat deze namiddag speciaal maakt is dat ik twee mensen ontmoet van zoveel jaren terug. Vooral de ontmoeting met M. was een verrassing. Waarschijnlijk heb ik M. meer dan twintig jaren terug voor het laatste gezien: onze kinderen groeiden samen op. Dan gaan die kinderen hun eigen weg, je verhuist nog maar eens en zo verlies je elkaar uit het oog. We kwamen elkaar nog een paar keer tegen in Leuven. Telkens we elkaar ‘in de gauwte’ kruisten was er een zeer intens contact. Tot ook dat niet meer gebeurde, ieder werd opgenomen in de eigen draaimolen van het leven. Tot in huize Hannah. Spijtig dat er zo weinig tijd was om te praten: de anderen stonden klaar om te vertrekken. Hopelijk zien we elkaar nog eens terug bij een of andere activiteit.

Karel had beloofd te zullen koken. Hij heeft een gerecht gekozen dat niet teveel aandacht vraagt, zodat hij tijd heeft om deel te nemen aan het gesprek.

Ondertussen spreken Christel en ik af voor de komende kerstmarkt. We verheugen er ons beiden op. Christel heeft nog een werkje dat moet ingekaderd worden en of ik dat zou willen doen. Daar ik een snijplank heb om passe-partouts te snijden wil ik er mij graag over ontfermen. Trouwens, ik moet voor mezelf ook nog wat inkaderen, dat kan dan meteen gebeuren.

Ik heb mijn linomat (zie hiernaast) van de vissen goed afgespoeld en nog wat bijgewerkt. Ik zal ze nog een keer gebruiken om te drukken, en dan berg ik ze op: er liggen nog ontwerpen voor lino te wachten. Toch is dit snijwerk mij dierbaar: ik heb er zo op gezwoegd en er zoveel mee geleerd. En de kaartjes met de afdrukken beschouw ik als een soort cadeau. Natuurlijk werk je richting resultaat. Toch ging het zo moeizaam en zag ik alleen maar fouten in de afdrukken. Tot ik die afdrukken omvormde tot kaartjes en ontdekte dat het leuke dingetjes zijn.

Natuurlijk heb ik ondertussen niet stil gezeten. In palight ben ik een ontwerp aan het uitsnijden dat ik ook op een groot tekenpapier uitwerk voor mijn eindwerk. Thema: het dorp. ‘k Ben echt benieuwd naar het resultaat van de afdruk. Dat is echter nog een even geduld oefenen, tot ik achter de grote pers in de academie sta.

Buurvrouw J. (85) is een paar maanden terug opgenomen in de verzorgingsinstelling: ze kon niet meer alleen blijven. Stilaan vergleed ze naar het ‘niet meer weten’, tijd en ruimte werden vreemde dimensies. Haar kinderen herkende ze nog vaag. Buren waar ze jaren lang jeugd, kinderen en ouderdom mee had gedeeld werden een vaag ‘mevrouw’ en ‘mijnheer’. Ze genoot wellicht nog van een verzorgde maaltijd, aanwezigheid van haar kinderen … maar verder was haar wereld meestal beperkt tot de muren van haar kamer of een wandeling.

Vanmorgen kreeg ik telefoon van een andere buurvrouw: J. was opgenomen in spoed, met zware hersenbloeding. Haar hart klopte nog, ze ademde nog, maar het was wachten tot ook die primaire functies het begaven.

De andere buurvrouw is 81. Nog heel vitaal: met haar wagen rijdt ze nog naar Knokke. Natuurlijk heb je altijd file als je naar of van de kust komt, maar dan blijf je rustig aanschuiven, je hebt immers alle tijd. Alleen, haar knieën doen het niet meer zo goed en de dokter heeft gezegd dat ze het wat rustiger aan moet doen. Haar deur staat open voor de familie en vrienden. Ze is het hart van deze straat … en wellicht nog veel verder.

Ik sprak af dat ik een koffietje kwam drinken. Je vertelt elkaar hoe het je raakt als die concrete buurvrouw wellicht uit dit leven weg gaat. Onze tijd hier is stilaan ook beperkt.

Dan praten we over de kinderen en kleinkinderen: de toekomst. Mooi als je ziet hoe ze hun weg maken. Je probeert je te verzoenen met ‘leven’: geboren worden en uit dit leven weggaan. De volgende generaties doen het anders. Dan denk je aan wat je tegen hen zegt: je moet je eigen leven gaan … hoewel je soms toekijkt met een benepen hart. Maar een benepen hart overleef je en je mag zien hoe die jongeren hun leven uitbouwen. Even radicaal en enthousiast zoals wij deden: wat lijken we op elkaar.

Als we afscheid nemen omarmen we elkaar: wat is het deugddoend een buurvrouw te treffen die voor koffie zorgt en eerlijk durft te praten. Ik hoop dat we nog vele jaren met elkaar mogen delen.

Ik neem enkele kaartjes mee naar de academie. Ik wil de leerkracht tonen waartoe de linosnede en het afdrukken geleid hebben. De opdracht was: een goede lino afdruk maken en die in een schilderij verwerken. De collega’s zijn er nog volop met de opdracht bezig, maar de vluggerds zijn er al mee klaar. Het resultaat mag gezien worden.

Ik laat mijn resultaat aan de anderen zien. De reacties zijn positief. Natuurlijk ga je elkaars werk niet bekritiseren, maar toch doet waardering deugd. Benieuwd of de kaartjes ook tijdens de kunstmarkt in de smaak zullen vallen. Daar ligt het wel iets moeilijker. De mensen zijn meer gewoon aan glitter en verwijzingen naar sneeuw en de eeuwige dennenboom. ’t Is leuk als er iemand met aandacht kijkt en zelfs iets koopt. Maar ik beleef zoveel plezier aan de kaartjes te maken. En verkopen ze niet: ik beantwoord elke nieuwjaarswens met een zelfgemaakt kaartje. Wat er overblijft, zullen mijn kinderen wellicht ontdekken als ze mijn concrete leven moeten opruimen. Hopelijk zijn die kaartjes nog een cadeautje over de dood heen.

Christel komt langs. Ze heeft het uitsnijden van de lino en het drukken ervan meegemaakt in de academie. Ook mijn ongenoegen. Nu toon ik haar het resultaat. Ze reageert enthousiast. Alsof dit aanstekelijk werkt bekijk ik de kaartjes nu ook positiever. Wellicht kan er van alles beter, maar zoals ze er nu bijliggen ogen ze wel aantrekkelijk. Ze mogen gezien worden. Toch ga ik nog proberen een paar afdrukken te maken. De achterkant van de kaartjes heb ik al klaar gesneden, zodat ik alleen de afdruk op juiste grootte moet snijden en op de achterkant kleven. Christel heeft ook nog wat werk te doen voor de kerstmarkt van volgend weekend. We hebben afgesproken dat we, wanneer het rustig is, elk een lino gaan uitsnijden. Ook zij is erg enthousiast met dat lino project. ‘k Zie ons al zitten: geheel opgeslorpt in het snijden. Hopelijk hebben we nog wat oog voor de bezoekers.

Ik ben boos. Een paar dagen geleden is Seniorennet overgeschakeld naar een andere manier van werken. Ik ken dat allemaal niet. Gelukkig heb ik Karel aan mijn zijde die me doorheen de computerwereld helpt. Tot hiertoe kon ik zonder problemen een blog plaatsen. Nu lukt me dat niet meer. De ene keer gaat het prima, dan weer krijg ik het niet voor elkaar. Grr!

Ik ben niet iemand die graag uitleg vraagt. Wanneer ik op een knopje duw moet alles perfect marcheren. Ik zou liefst 1 knop hebben die alles doet draaien. Nu weet ik wel dat de realiteit vele knoppen kent. Maar als ik dan de juiste knop aangeleerd heb … mag dat voor de rest van mijn leven zo blijven. Blijkbaar is men in de wereld rondom mij een andere mening toegedaan: de technische (lees knoppen)evolutie gaat elke dag met sprongen vooruit. Ik geniet van de vooruitgang maar ik voel me een ambachtelijke middeleeuwer die moeite heeft om me daaraan aan te passen.