Zeggen dat de geallieerden erg waren opgezet met de wraakzuchtige weerstandsorganisaties op het Europese vasteland (en hun leiders in Londense "ballingschap") zou overdreven zijn, omdat deze dikwijls een koers volgden die indruiste tegen de strategische plannen van de grootmachten. Op veel hulp en wapendroppings moest het verzet in bezet Europa gedurende de twee eerste oorlogsjaren dan ook niet rekenen, tenzij voor acties waaruit de geallieerden rechtstreeks voordeel hoopten te halen.
Zo was de Franse generaal de Gaulle één van hun zwarte schapen wegens zijn hoogmoed en eigenzinnigheid. Omdat hij in juni '40 zonder een cent op zak in Londen was gestrand, was heel zijn streven erop gericht zichzelf door Engeland en de rest van de vrije wereld te doen erkennen als de enige vertegenwoordiger van "Strijdend Frankrijk". Daarvoor moest hij echter beschikken over strijdkrachten én fondsen, die hij hoopte in het Frans koloniaal imperium te heffen. Van de 140.000 Franse militairen die via Duinkerke naar Engeland waren ontkomen, wilden er echter slechts een paar hem in zijn "verraad" volgen, maar in zwart Afrika slaagde hij er toch in een 7.000 man onder zijn vaandel te scharen. Bleef het probleem van de centen...
Een poging om op 23 september '40 met deze troepen een landing te forceren in Dakar en daar de hand te leggen op het goud van de Banque de France (en een deel van Belgisch goud dat onze regering in mei '40 bij hen in bewaring had gegeven) mislukte jammerlijk. En nadat zijn troepen in juni '41 samen met de Britten het Vichy-regiem uit Syrië verdreven hadden, werd hij er op de koop toe door de Engelsen buiten spel gezet. Hij moest serieus dreigen met het verbreken van de "diplomatieke betrekkingen"(!) voor Churchill wilde bijdraaien.
Zes maand later kreeg hij het aan de stok met Roosevelt die in de US-havens beslag had gelegd op 14 Franse schepen. Toen de Gaulle daarop met drie korvetten de eilandjes St-Pierre en Miquelon voor de Canadese kust overrompelde en er de Vichy-getrouwe gouverneur gevangen zette, besloot Roosevelt (sinds 14 dagen eveneens in oorlog tegen Duitsland) er hem door de US Navy manu militari weer uit te gooien. Maar Chuchill kon nog tijdig de gemoederen bedaren. Doch toen de Engelsen in mei '42 de Franse kolonie Madagascar bezetten, was voor generaal de Gaulle de maat vol en polste hij de Russische minister Molotov om zijn "Zetel van Vrij Frankrijk" van Londen naar Moskou te mogen verplaatsen. Daar stak Stalin echter een stokje voor...
Tot medio '42 interesseerde de Gaulle zich absoluut niet voor de groeiende "résistance" in Frankrijk. Al zijn krachtinspanningen waren er enkel op gericht om zichzelf bij de geallieerden op te dringen als de enige spreekbuis van "Voortvechtend Frankrijk", ook al ergerde zijn grootspraak Hitler stukken minder dan wel zijn Britse en Amerikaanse beschermheren. Tijdens de zomer van '42 kon hij echter met geleend Brits geld de rol van "coördinator van het binnenlands verzet" verwerven door enkel dié Franse weerstandsgroepjes Britse (!) steun te beloven die hém als leider erkenden. Zo kwam hij rap in botsing met de communisten en ontbrandde reeds vroeg de strijd om de macht-na-de-bevrijding. Zijn koloniale troepen waren ondertussen aangegroeid tot een dikke 70.000 man, hoofdzakelijk uitgerust met Engels materieel. Roosevelt weigerde hem te steunen omdat hij hem wantrouwde als een potentiële neo-fascistische dictator, en zou pas twee maanden voor de landing in Normandië beginnen meewerken aan het droppen van wapens voor het maquis.
Door deze wapenleveringen begon het verzet vlug aan zelfoverschatting te lijden: ze wilden absoluut een rol spelen bij het verdrijven van de bezetter, maar merkten te laat dat ze daarvoor veel te zwak waren. De mislukte opstanden in Zuid-Frankrijk in maart '44 (Vercors en Glière-plateau) en Parijs (augustus '44) heeft de geallieerden tot kostelijke hulpacties verplicht die niet in hun krijgsplannen voorkwamen of deze zelfs doorkruisten. Onverantwoordelijke hinderlagen, bevolen door losgeslagen plaatselijke potentaatjes, lokten daarenboven harde represailles van de bezetter uit, zoals in Tulle (9 juni '44: 99 inwoners opgehangen) of in Oradour-sur-Glanne (642 burgers vermoord)...Vraag is of deze roekeloze weerstands-acties de oorlog ook maar met één uur hebben verkort.
De verzetsbewegingen in Joegoslavië bezorgden de geallieerden eveneens meer last dan voordeel. Londen en Moskou steunden aanvankelijk enkel de royalistische partizanen van generaal Michajlovic en negeerden het leger van Tito, weliswaar wegens tegenovergesteldemotieven. Churchill beschouwde Tito als een bedreiging voor de verdreven monarchie, terwijl Stalin hem wantrouwde wegens zijn (van de partijlijn afwijkende) nationalistische koers. Om de erkenning af te dwingen viel Tito daarop in december '42 de troepen van Michajlovic aan, wat uitmondde in een verwarde en vooral bloedige burgeroorlog binnen het verzet. Daarbij leunden beide partijen beurtelings bij één van de vier bezettende mogendheden aan, hetzij Duitsland of Italië, Hongarije of Roemenië: geen verraad was te vies om de concurrentie te verslaan.
Begin mei '43 merkte Londen echter dat Michajlovic enkel dié streken bezet hield welke door de as-mogend-heden werden vrij gelaten. Hij ging zelden met deze vijanden in de clinch, terwijl Tito juist in zware gevechten was gewikkeld om met zijn 20.000 man voor de vijfde maal uit een Duitse omsingeling te ontsnappen. Stalin weigerde nog steeds één vinger uit te steken en Tito zou hem dat verraad nooit vergeven. Toen begon Londen Tito massaal hulp te verlenen wat hem in staat stelde stand te houden tot Italië in september 1943 capituleerde en er twee Italiaanse divisies naar hem overliepen. Ook het Poolse verzet stak Moskou doorlopend stokken in de wielen omdat het Rusland de inval van september '39 bleef verwijten. Toen het Rode Leger in de lente van '44 Warschau naderde, greep Stalin de kans om met deze lastposten af te rekenen. Reeds op 29 april had radio Moskou de bevolking van de hoofdstad opgeroepen in opstand te komen tegen de Duitse bezetter. Na drie maanden koortsachtige voorbereidingen, toen de Russische troepen op 1 augustus de voorsteden ten oosten van de Weichsel bereikten, kwam het Poolse pro-westerse verzet van generaal Bor (ongeveer 40.000 man, waarvan slechts de helft gewapend) zonder toestemming van de geallieerden in opstand en veroverde het centrum van de hoofdstad. Tijdens de eerste veertien dagen voelde Churchill zich verplicht vanuit Italië tot driemaal toe wapens en munitie boven de stad te droppen: een kostelijke en ruïneuze onderneming. Want steeds gingen de meeste vliegtuigen én de afgeworpen containers daarbij verloren... Stalin bleef doof voor de oproepen tot hulp, zowel vanuit Polen als uit Londen. Hij weigerde de aanvragen om Britse vliegtuigen in Rusland te laten bijtanken en noemde het verzet niet helemaal onterecht "een gore kliek op macht beluste misdadigers". Pas op 15 september '44, toen het reeds te laat was, begonnen zowel de Russen als de Amerikanen (met 110 B17 bommenwerpers) grote hoeveelheden munitie te droppen, waarvan echter 85 % bij de Duitsers terecht kwam... Generaal Bor capituleerde op 2 oktober met zijn 10.000 overlevende weerstanders, na 22.000 strijders te hebben verloren. Men schat dat zijn roekeloze opstand tussen de 50.000 en de 150.000 burgers het leven heeft gekost. De rest van de Warschause bevolking werd door de Duitsers naar Treblinka "geëvacueerd"...Op aandringen van Roosevelt legde Churchill zich tenslotte neer bij Stalins harde houding tegenover het pro-westerse Poolse verzet. Voornamelijk om zijn eigen moordplannen t.o.v. het communistische verzet in Griekenland niet in gevaar te brengen..."Donnant-donnant": voor wat, hoort wat... Want zoals in Joegoslavie was het Griekse verzet verdeeld in een zwakkere royalistische vleugel EDES en het sterke communistische ELAS, die achter de rug van de bezetters met elkaar in de clinch waren gegaan. Toen de Duitsers zich begin september '44 uit Griekenland moesten terugtrekken om niet door het oprukkende Rode Leger in de Balkan te worden afgesneden, nam de ELAS alle strategische punten in bezit en dreigde de EDES uit te moorden. Maar op de conferentie van Teheran (2/12/43) had Stalin zich akkoord verklaard dat Griekenland voor 90% onder westerse invloed zou blijven. Hij staakte in volle burgeroorlog zijn steunverlening aan het communistische verzet, terwijl Churchill in Athene Britse troepen aan land zette. Na bloedige gevechten verjaagden deze de ELAS uit de hoofdstad de bergen in, waar de communisten maandenlang koppig verder vochten, terend op wat logistieke steun van Joegoslavië en Bulgarije maar vruchteloos wachtend op middelen uit Moskou. In maart '45 kreeg Stalin genoeg van deze lastige partners en gaf bevel de ELAS te ontbinden, wat meteen een einde maakte aan de Griekse burgeroorlog. In Rusland daarentegen had de actie van de partizanenlegers achter de Duitse lijnen vanaf eind '42 wél een (beperkt) nuttig effect op de krijgsverrichtingen, voor zover deze opereerden in nauwe samenhang met de plannen van het Rode Leger. Nochtans konden ook zij, ondanks soms 500 aanslagen per dag, nooit hun strategisch doel bereiken, dat erin bestond de bevoorrading, de verplaatsingen of de aftocht van de Duitse divisies grondig verstoren. Wél slaagden ze erin op die twee jaar tijdens gevechten ongeveer 35.000 vijanden te doden. Zelf verloren ze daarbij naar schatting dubbel zoveel man, terwijl de Duitse represailles op onschuldige burgers meer dan 100.000 slachtoffers maakte... Omdat Stalin deze vrijgevochten plaatselijke benden maar zeer matig vertrouwde, lijfde hij hen tijdens de grote bevrijdingsoffensieven van 1943 gaandeweg in bij het oprukkende Rode Leger. Daar 'mochten' ze in de eerste lijnen hun zuivere partijtrouw bewijzen, kregen steeds de hardste noten te kraken en werden steevast in trosjes postuum tot helden bevorderd. Een elegante manier om van deze lastposten af te raken vooraleer ze teveel praat kregen....
