C27
ALBRECHTSTRASSE, 15B...
Steglitz, 20 april '45.
Eergisteren was de verhuizing van Joseph en Phil uit hun ruïne in Dahlem naar de woonst van de familie De Bens in Steglitz al bij al heel vreemd verlopen. De Italiaanse krijgsgevangenen hadden de weinige bezittingen van het koppel, plus twee matrassen en wat geredde kleinmeubelen uit de bouwval, wel in een mum van tijd op de boerenkar geladen. En de rit naar de Albrechtstrasse had een beetje geleken op de uittocht van Egypte, met 'Maria' onwennig op de bok naast een stijve omzwachtelde Joseph. Deze had zelfs met drie cigarillo's de verhuizers kunnen omkopen om het hele zootje binnen te dragen in het opengebroken atelier van de blijkbaar failliete 'Radioreparaturanstallt Dahlmann', op het gelijkvloers van huisnummer 15B. Wat die mannen ook luid zingend deden... Dus: klaar was Kees, zou je zo denken! ...
Joseph kon hen op de koop toe zelfs met een fles wijn en 15 Reichsmark overhalen 's namiddags nog rap drie kamers vrij te maken, en de ordeloze massa van opeen gestapelde radiowrakken naar het achterkoertje te versjouwen. Ze werden wél tijdens de hele operatie driemaal door een vliegeralarm onderbroken, maar de Italianen 'werkten' op hun duizend gemakken voort. Schuilen in een donkere kelder scheen hen te macaber: als ze toch moesten sterven, dan liever in de volle zon, lachten ze!
Maar - en nù komt de kat op de koord - juist toen Phil en Miel, het jonge broertje van Françoise, met een brede sneeuwschop plus twee emmers de hopen glasscherven en pleisterkalk in de voorplaats te lijf wilden gaan, stapte een achterdochtige Schupo - zeg maar wijkagent - brutaal de kamer binnen.
" Wel, wat moet dat hier? Wie gaf u toelating om hier in te breken? Hebt gij al deze dure radiomeubels op de koer gesmeten? Zijn die uw eigendom, soms? En wat voeren die Schijt-Macaroni's hier verdomme uit? Die horen in een strafkamp! "
Phil was even uit haar lood geslagen maar counterde de scheldende Duitser op haar beproefde Feldwebel-manier: door 'unverschämt' (schaamteloos) nog harder te roepen.
"Zeg Agent, kan het wat rustiger?!...Ik ben buitenlandse medewerker van het SS-Hauptamt op de Ferhbelliner Platz. Ja? Goed verstaan?... Wij werden vorige week volledig 'ausgebombt' en het 'SS-Nothilfeamt' heeft ons dit afschuwelijke krot toegewezen...Ja, u verstaat toch Duits: SS-Hauptamt op de Fehrbelliner Platz ! Als u met deze toewijzing soms problemen heeft, agent, zal ik u met alle plezier het telefoonnummer van mijn dienstoverste SS-Sturmbannführer in kwestie geven. De Heer Majoor zal u met genoegen de bak volladen, als u daar werkelijk aan houdt. Zoniet hadden wij graag voort gewerkt, ja?!... Pardon, u staat in de weg! "
De oude boeman was door dat SS-gedoe reeds zichtbaar van zijn melk gebracht, toen op dat cruciale ogenblik twee storingen hem helemaal van zijn voetstuk deden donderen: Joseph kwam op zijn krukken de kamer in - weliswaar in burgerkleren maar met een hoog opgespelde broekspijp en de minerve rond de hals - en vroeg met luide kazernestem wat dàt verdomme te betekenen had. En terzelfder tijd begonnen de alarmsirenes weer te huilen om het volgende luchtbombardement aan te kondigen. De grijze agent wist zich eventjes met zijn houding geen raad, wees dan maar betekenisvol naar de denkbeeldige vliegtuigen op het plafond, salueerde zelfs en verdween.
In de kelder werd het incident eerst nog schroomvallig besproken door de andere huurders van het gebouw, maar toen het alarm blééf duren en de bommen blijkbaar ver weg vielen kwamen de tongen los. De oude dame van het eerste verwittigde hen: de eigenaar van het gebouw - en ook van de radiowerkplaats op het gelijkvloers - was een zekere Herr Dahlmann: een vrijgezel van tegen de zestig. Sinds '42 was die gemobiliseerd als d.d. officier in de politiekazerne van Spandau. Het lag voor de hand dat deze meneer zijn mannetje gestuurd had, toen hij - waarschijnlijk via de bloktoezichter - vernam dat er een wildvreemd buitenlands koppel zijn stilgelegde herstelwerkplaats met de grove borstel aan 't omvormen was tot een paar leefbare kamers...
De oude dame, die blijkbaar van Phils SS-intimidatie niets had gehoord, gaf Joseph maar weinig kans om de kamers op het gelijkvloers ook effectief in huur te krijgen van deze politieofficier. En gezien onze vriend voortaan onder zijn nieuwe identiteit als 'Fremdarbeiter Jean-Marie Peeters' door het leven wenste te gaan, kon hijzelf bij zijn huisbaas en zijn medebewoners moeilijk met zijn oud militair statuut staan zwaaien... Dat Phil, en vooral haar collega Françoise, daarentegen wél kwistig met hun SS-relaties pronkten, maakte hen in deze onzekere tijden met een rotvaart steeds minder populair bij de bange vergrijsde keldergemeenschap van huisnummer 15B...
Françoise zag rap klaar in Josephs dilemma en opperde dat 'Herr und Frau Peeters' - gezien de doorlopende bombardementen - voorlopig misschien toch beter in de kelder zouden leven en slapen, net zoals de rest van de bewoners...En als woonruimte konden ze op de flat van De Bens gerust over de gemeubelde living-met-canapé beschikken, al ware het enkel maar om er hun garderobe uit te hangen...De drie Italianen konden morgen de radiomeubels van het koertje op hun gemak weer binnen opstapelen in de achterkamer van de werkplaats, kwestie van Herr Dahlmann niet nodeloos te krenken. Hij was tenslotte toch ook een officier, nietwaar...
Phil voelde wel dat ze daarmee teruggefloten werd en haar scheldpartij met de Schupo niet in goede aarde was gevallen. Maar aangezien tot ieders verwondering Ma De Bens akkoord ging met het voorstel van haar dochter en Joseph onmiddellijk dankbaar knikte, besloot ze enerzijds haar trots maar in te slikken en anderzijds haar geil-kwispelende vriend voortaan kort aan de lijn te houden...
Diezelfde avond nog moesten - als klap op de vuurpijl - de Petré's en heel de voltallige keldergemeenschap vaststellen dat de huisbaas zich niet door de SS had laten intimideren. Want ditmaal stuurde hij niet één maar twéé Schupos plus een oude slotenmaker om de deur van het gelijkvloers officieel te verzegelen en met een zwaar hangslot te vergrendelen. Punt, aan de lijn! Voor Joseph en Phil was dàt het einde van hun eigen 'nieuwe woonst'. Voortaan mochten ze zich gelukkig achten met de canapé in de living van de familie De Bens...Wel te verstaan énkel als er overdag eens een paar uur géén vliegeralarm werd gegeven. Want de rusteloze nachten brachten ze vanaf die dag sowieso door op hun klamme kapokmatras in een donker kolenkeldertje...
Françoise en Phil waren de laatste dagen enkel nog om beurten even gaan 'werken', kwestie van voeling met het frontgebeuren te houden en mee te profiteren van de speciale bedelingen uit kantine en refter. Want voor de rest lag de activiteit in de 'Kulturstellen' praktisch stil en de personeelsbezetting liep sterk achteruit. Maar in alle afdelingen viel er doorlopend wel iets te vieren als uitloper van 20 april: 'Führergeburtstag'...Er werd ook veel getoost op de gezondheid van 'Onze-Jongens-Aan-De-Oder', want die zaten daar in slechte papieren. Een lugubere 'Plakpot Martens' hield nog steeds - en blijkbaar met een sardonisch genoegen - zijn bevlagde frontlijnen bij, zowel die van oost als van west, en volgens hém bleef er van het Derde Rijk maar weinig meer over. Berlijn was al tot vesting uitgeroepen en zou ten laatste tegen 25 à 26 april omsingeld zijn. Maar vreemd genoeg nam iedereen dat nogal filosofisch op: Leningrad had het zo 900 dagen vol gehouden, Duinkerke en de Franse Atlantische havens al zeven-acht maanden. Als ze het hiér nog dertig dagen konden uitzingen, was tegen dàn de oorlog al lang gedaan!
Op zaterdag 21 april had Joseph zijn SS-verleden letterlijk onder het puin van zijn mini-vilaatje in Dahlem begraven en liet zich verder op het werk niet meer zien. Verre verplaatsingen waren ten andere door het uitvallen van het openbaar vervoer toch praktisch onmogelijk geworden. Veel volk liep er niet meer op straat, en dan énkel nog slechts vrouwen. Alle mannen van 14 tot 65 jaar waren gisteren opgeroepen voor de Volkssturm, zodat hij als invalide flink in de kijker zou lopen. Hij maakte zich dan maar nuttig door voor de schaarse winkels in de buurt 'slang' te gaan staan, tot Ma of Pa De Bens hem kwam aflossen. Om een weinig feestelijke 'Führergeburtstag' te vieren, hadden de Berlijners een speciale toewijzing gekregen van 1 pond vlees, 1/2 pond peulvruchten, 1 pond suiker, 1 blik conserven, 100 gram moutkoffie en 30 gram échte bonenkoffie. Op papier althans, want ondanks urenlang geduldig aanschuiven voor achtereenvolgens drie-vier verschillende winkels kreeg hij nog dikwijls het deksel op de neus: voorraad uitgeput! En als ze dan tóch iets hadden veroverd, was er meestal geen stroom of gas meer in de leidingen om het klaar te maken.
Die nacht kregen ze in hun kolenkelder geen bomalarm meer te horen. Pa De Bens beweerde fluisterend dat de Britse RAF waarschijnlijk bang was de Russen te treffen, die - afgaand op het kanongedonder in de verte - inderdaad de Rijkshoofdstad al beangstigend dicht genaderd waren. Af en toe daverden door de nacht ook zwaardere explosies, die Joseph herkende als het opblazen van bruggen en viaducten door de genietroepen...
Ook zondagmorgen liet de Amerikaanse luchtmacht het afweten, ondanks het prachtige weer en de heldere voorjaarslucht. Het zag er werkelijk naar uit dat Pa De Bens nog gelijk zou krijgen. Na de middag besloot Joseph het erop te wagen en op nieuwsjacht te trekken.
Buiten klonk het kanonvuur ook veel duidelijker, en de Franse krijgsgevangenen die aan de waterleiding werkten keken raar op toen die 'éénpoot' hen in tamelijk vloeiend Frans vroeg wanneer in de 15B opnieuw de kraantjes zouden werken.
"Pas avant la fin de la guerre, fiston! " spotte de graver in de put brutaal, en zijn maat die aan de schep hing deed met "Faut demander ça aux Russes! " ook zijn défaitistische duit in het zakje. Maar de 'ploegbaas' was diplomatischer en legde kort uit dat de hoofdleiding voor de Albrechtstrasse op zeven plaatsen kapot was en dat de herstellingen met een beetje chance toch nog een volle week konden duren...Ja, dacht Joseph na een neutraal afscheidsknikje, dan kan ik het inderdaad beter aan de Russen vragen!
Onder de viaduct van het U-bahnstation 'Steglitz Rathaus' werkte een ploeg grijsaards van de Volkssturm zich flink uit de naad. Zuiver met mankracht wilden ze daar een zware tankversperring inéén knutselen met verroeste metalen balken en baksteenpuin van de uitgebrande hoekhuizen. Zo te zien zouden zij daarmee nog wel een drietal dagen zoet zijn. Joseph bleef er een uurtje staan kijken. Een rij berooide vluchtelingen uit de oostelijke voorsteden moest er aanschuiven om met hun karretjes huisraad door de steeds nauwere doorgang te glippen. Joseph verwachtte ieder ogenblik een opstootje met de kippige vrouwen, die dat bazig gedoe van de bouwheren en hun manier om er eigenmachtig het vluchtverkeer te regelen alles behalve konden waarderen!
Op de grond vond hij een nog proper exemplaar van 'Der Pantzerbär', het noodkrantje van het Berlijnse Partijbestuur, gedateerd op 20 april. Hij raapte het op en overliep vluchtig het heel beknopt - en blijkbaar ook héél uitgezuiverd - nieuws van de krijgsverrichtingen. Oud nieuws, merkte hij al vlug, want het laatste 'Wehrmachtsbericht' sprak nog van de harde afweergevechten bij Frankfurt a.d.Oder, dat ondertussen al twee dagen gevallen was. En van het rampzalige succesvolle Russisch offensief in Neubrandenburg, waar - voor zover hij wist - ondertussen de Langemarck in mootjes werd gehakt, was nog helemaal geen sprake...Wél interessant vond Joseph de uittreksels van Goebbels' radioredevoering bij 'Führergeburtstag', zuiver en alleen omdat die vent - als geen enkele àndere volkstribuun vóór hem - gebakken lucht kon verkopen!
Hier, bij voorbeeld: "...Nu strijdt Berlijn en aanvaardt alle consequenties die deze veldslag, om het zijn of niét-zijn van ons volk, van ons vereist! Nu regeert enkel nog HET BEVEL! Het gebod voor vandaag, voor morgen en voor alle komende dagen luidt, zónder uitvluchten en met de meest verbeten hartstocht: vécht! !"...
En dan bedenken dat nog tienduizenden pubers van de Hitlerjeugd daarin zouden trappen en zich voor die misvormde dwerg zouden laten doodschieten... Walgelijk, vond Joseph!
Terug thuis merkte hij dat iedereen verdwenen was om water te halen bij de pomp van de beschermde volkstuintjes. De werkploeg Franse krijgsgevangenen was er dus tóch in geslaagd om paniek te zaaien. En toen de huisgenoten twee uur later terugkeerden van hun expeditie wisten ze te vertellen dat de Russische artillerie zich had ingeschoten op de Tiergarten, in het centrum van de stad. Wat betekende dat het front al tot maximum vijftien kilometer van de oostelijke voorsteden was genaderd. Of, als 'Plakpot Martens' gelijk had met zijn voorspelling dat de Rus bezig was Vesting Berlijn te omsingelen, kon het sovjetgeschut net zo goed uit het zuiden komen, en nu vóór Steglitz staan. Aan het brede Teltowkanaal daar konden ze misschien nog één-twee dagen opgehouden worden...Maar hoe dan ook: binnen de week zouden ze hier voor de deur staan, tenzij...Ja, tenzij het gerucht bewaarheid werd en ze van plan waren Berlijn enkel te omsingelen om het uit te hongeren, zoals de Wehrmacht destijds met Leningrad had gedaan...
Na het avondeten in de gezamenlijke kelder werd nog wat voort geleuterd over de verslechtende situatie waarbij elkeen zijn cent in 't zakje deed. Maar voor de vrouwen mondden alle rampscenario's uit op één dilemma: waren ze in een grootstad niet beter tegen de 'uitspattingen' van de Rus beschermd dan in een plattelandsdorp?...De vreselijke beelden in de laatste 'Wochenschau' van al die geschoffeerde meisjes leken meestal opgenomen in de vrije natuur of op boerenhoven. Hopelijk zouden die Rode beesten zich hier, door de sociale controle, wel wat inhouden. En hoogst waarschijnlijk zullen die steppetroepen, na de maandenlange uitspattingen in al hun opeenvolgende veroverde steden, ondertussen seksueel wel een beetje verzadigd zijn zeker, de varkens!
Joseph vreesde al dat de dames er hém ,als deskundige ,zouden bij roepen en voelde zich, als enige geslachtsrijpe man van de keldergemeenschap, fameus geviseerd door al die feministische pruderieën. "Ach ,alle Männer sind ja gleich ,die Schweinehunde !" Hij trok zich met Phil dan ook vroeg terug in hun kolenkelder maar bleef nog uren klaar wakker voort piekeren over wat onverbiddelijk komen zou. De dreigende daver van het geschut was dwars door de kapokmatras reeds duidelijk voelbaar...
De volgende morgen was maandag en zowel Phil als Françoise besloten het 'buro' maar te vergeten. Miel, die sinds zes uur bij de bakker had aangeschoven voor brood, kwam met het nieuws dat de barricades van de drie verdedigingsgordels rond Berlijn rond de middag gesloten zouden worden. Dus ook die onder de viaduct van het station, waar de Hitlerjongens reeds volop bezig waren hun weerstandsnest uit te bouwen.
Joseph had de pest in dat hij door toedoen van die stomme huisbaas niet meer over een eigen privé woonst kon beschikken, zelfs niet over een eigen W.C.: hij kreeg de indruk dat Ma De Bens aanhoudend op zijn vingers stond te kijken. Uit wraakzucht en verveling brak hij in 'zijn' living dan maar de grote boekenkast van Herr Dahlmann open. En zoals verwacht vond hij daarin hoofdzakelijk de klassieke nazi-literatuur over Hitler en de partijbonzen , plus de luxueuze platenboeken van de 'Olympiade Berlin 1936' en de tentoonstelling over arische beeldhouwwerken. Met nogal veel blote helden, vond Joseph. Verder een paar fotoalbums van zijn huisbaas zélf over diens naaktstrandvakanties met vrienden aan de Oostzeekust en de hoge wandeltochten in de Beierse Alpen...Plus drie boeken met oude postzegels en een duur fototoestel...
Als de binnenrukkende Russen deze nazi-literatuur zouden vinden, dan staken ze vast het kot in brand! Dat was toch wat hijzelf in Rusland had gedaan als ze in een bepaald huis veel sovjetpropaganda ontdekten. Mits wat gekleurde toelichting zou Ma De Bens wel akkoord gaan om daar de keukenstoof mee te voeden: dat waren weer zoveel briketten uitgespaard. De postzegels en de Pentax verborg hij in de springveerbak van de canapé, als appeltje voor de dorst. Een dorst die nu vast héél vlug zou komen...Hoé vlug, dat had hij natuurlijk wel graag geweten.
Nu Phil en Françoise niet van plan waren nog te gaan werken, verloor hij natuurlijk zijn enige geloofwaardige contact met de wereld buiten deze vier muren. In de hoek van de living stond wel een prachtig radiomeubel, maar erg gesofisticeerd, en zonder elektriciteit was daar natuurlijk niets mee aan te vangen. Hij besloot daarom zo vlug mogelijk een galènepost inéén te knutselen, zoals hij vóór de oorlog had gedaan samen met Arthur Birnbaum. Op de koer zou hij zeker spoelen, condensatoren en koptelefoons bij de vleet vinden in de afgedankte radiotoestellen die daar nog steeds opgestapeld lagen. De antenne van Dahlmanns meubel had hij maar aan te schakelen en een platte batterij van 4,5 volt zou hij wel vinden tussen al die kisten rommel van het atelier.
Juist toen hij aan de slag wou gaan, kwam Rika, de jongste zus van Françoise binnengestormd. Ze had een gerucht opgevangen bij de rij 'aanschuivers' voor de slager dat op Steglitz-Bahnhof een goederentrein in brand stond en de politie er een 'Notausreichung' aan de bevolking organiseerde. Wat in feite neer kwam op een toegelaten plundering van een levensmiddelendepot.
Onmiddellijk trok de Plunderploeg Petré-De Bens er op uit met boodschappentassen, emmers en rugzakken, en Joseph had op zijn krukken alle moeite om zijn losgeslagen kudde bergafwaarts te volgen. Want er liep aardig wat volk de Albrechtstrasse mee af naar het station, waar niemand nog oog had voor de heldhaftige jonge verdedigers van de viaductversperring. Wat verderop, de rechter zijstraat in, kon je, via een bomtrechter in de steunmuur, zonder al te veel moeite op de spoordijk geraken...als je jong van leden was, tenminste! Maar een paar oudere vrouwen geraakten slechts halfweg de klim en versperden met hun geklungel de doorgang van de opgehitste plunderaars-in-spee. Met brutaal trek- en duwwerk én wat haartje-pluk werden deze hindernissen vlug, maar zeer onelegant 'beseitigd'...
Boven op de dijk, midden een mierennest van vechtende plunderaars, stond inderdaad een lange goederentrein die al op twee plaatsen laaiend brandde. En terwijl nog geen kilometer verder het Russisch geschut een hele stadswijk in vuur en vlam schoot, sjouwden vittende vrouwen tussen de sporen hun kostbare buit naar huis. Oudere mannen, die toch nog spierkracht genoeg hadden om zich trekkend en stompend door het gewriemel naar voor te worstelen, gaven geen pardon als ze bij een wagondeur een halfvolle doos margarine kunnen bemachtigen. Men vloog elkaar in de haren voor een blik vlees of een bus bietensiroop, en vocht onvervaard om uit een aan duigen geslagen vat varkensvet met de blote hand zijn deel te graaien. Vlak naast de citerne slaolie die walmend leegbrandde, trachtte een politieman, midden de verpestende rookwolken, met getrokken revolver vergeefs wat orde te brengen bij het leegroven van een wagon vol dozen suikerklontjes...
Joseph kon in dat reusachtig handgemeen op zijn krukken weinig uitrichten, en bleef dan maar wat op de achtergrond de bizarre buit bewaken van alles wat zijn huisgenoten gejaagd uit de brand konden slepen. Maar tegen twee uur in de middag sloegen een paar granaten reeds tussen de sporen in en Joseph verwittigde zijn huisgenoten dat dit proefschoten waren en dat de Rus nu vlug met een moordende barrage zou vervolgen. Hoogtijd dus om alle schatten thuis in veiligheid te brengen!
Beladen als pakezels - Joseph met een zware rugzak op de schoft - vluchtte de ploeg terug naar de kelder. De vrouwen verdeelden er onder elkaar wat pinnig de veroverde schatten. Maar toen Françoise tegen haar moeder fluisterde dat ze de Weimars, het oude koppel van de eerste verdieping, had zien wenen van spijt over de gemiste kans, besloot Ma grootmoedig heel de keldergemeenschap als avondeten op een vette goulashsoep te trakteren.
Dat was geheel in de lijn van de vigerende volkswijsheid: "Laten we liever nu nog éénmaal goed dóór eten tot we barsten, want morgen zijn we misschien allemaal wel dood..." En dat ze voor een deftig kookvuur op de koer ook een paar houten radiomeubels van Dahlmann aan spaanders moesten slaan, scheen iedereen er met plezier bij te nemen: de vernislaag brandde schitterend.
Françoise en haar zuster Rika waren na de raid op het goederenstation nog vlug de deur uitgegaan: de eerste om twee emmers water te halen aan de pomp bij de volkstuintjes, de jongste om aan te schuiven bij de kruidenier. Daar werd zonder bon ranzige boter verkocht, een pond per klant. Juist vóór 'Sperrstunde' kwamen ze beiden terug thuis, fier op hun buit en hun hoofd vol gonzende geruchten. Bij de pomp had men het met gemengde gevoelens over de 'Jonge Divisies' die de Amerikanen aan de Elbe de rug hadden toegekeerd en naar hier oprukten om de verdediging van Berlijn tegen de Russen te versterken. En ook uit het noorden kwam het Derde Pantzerleger toegesneld, zeiden ze. Maar toen een vrouw het uitschreeuwde dat die zwijnerij beter zo vlug mogelijk moest eindigen werd ze door een Schupo uit de rij gesleurd en afgeranseld tot ze bleef liggen. De andere vrouwen keken onderwijl enkel apathisch toe. En Rika vertelde dat ze tijdens het aanschuiven voor de boter wel gemerkt had dat er achter de hoek een opstootje was, maar pas bij het huiswaarts keren merkte dat ze daar een deserteur hadden opgehangen...
De blokoverste kwam ook even op de reuk van de vette goulashsoep af, maar kreeg niéts. Joseph kon Ma De Bens tijdig in plat Vlaams verwittigen dat dié vent hoogst waarschijnlijk de bezetting van het gelijkvloers verraden had aan Herr Dahlmann en ook nu weer vies naar de brandende radiokasten had gekeken. Bij het afdruipen zei de man kortaf dat de doorgangen in de verdedigingsgordels, zoals de versperde viaduct van de Albrechtstrasse onder het Bahnhof, om 22.00 uur definitief gesloten zouden worden. Nog verder voor de Rus uit vluchten naar het stadscentrum konden ze dus vergeten: ze zaten voortaan geblokkeerd tussen de lijnen...Iedere vrouw die dan nog zonder speciale 'Schein' en ver van huis op straat aangetroffen werd ,kon als spionne neergeschoten worden, en iedere strijdbare man onder verdenking van desertie onmiddellijk opgehangen...
Als om iedereen te overtuigen dat het nu ernst werd sloegen die nacht de eerste zware artilleriegranaten in op de huizen van de Albrechtstrasse. Eén zelfs in de mansarde van 15C, bij hun buren. Frau Witwe Schinski en haar oude moeder waren daar in hun zolderflatje blijven rommelen, omdat er tóch geen vliegeralarm meer gegeven werd dat hen normaal naar de kelder had gedwongen. Ze lagen alle twee naast elkaar dood in bed, vertelde de blokoverste later, en hadden niet geleden... Mooie dood voor een alleenstaande weduwe en haar seniele moeder, die in betere tijden in een gesticht gestorven zou zijn...Of noem het "platgespoten" ,zoals je verkiest...En al bij al nog een geluk dat er door de inslag geen brand was uitgebroken in dat rommelkot...
Midden in de nacht schrok Joseph uit zijn zoveelste hazenslaapje wakker en merkte dat een Officier met een sterke zaklamp zich fluisterend met de oude Herr Weimar van het eerste verdiep onderhield en kort daarop nogal luidruchtig weer vertrok. 's Morgens hoorde Joseph dat de late bezoeker 'Herr Oberleutnant Zahlmeister Dahlmann' in hoogsteigen persoon was geweest. Vroeger woonde die heer op de tweede verdieping, maar sinds de familie De Bens daar verplicht was ingekwartierd, betrok hij nu nog enkel een kleine krottige 'garçonnière' op de zolder. Veel zagen ze hem hier niet meer: hij verbleef permanent in de Polizeikazerne in Spandau en kwam hier slechts uiterst zelden nog eens slapen. Volgens Herr Weimar was de huisbaas enkel komen kijken in hoever de granaatinslag bij de buren zijn eigen dakkamertje had beschadigd. En dat bleek nogal mee te vallen...Dat blitzbezoek van Dahlmann had dus niets te maken met de inbraak op het gelijkvloers... Joseph kon gerust zijn: hij zou van Herr Dahlmann niets meer horen, suste Vati Weimar...
Maar Joseph vertrouwde al lang geen voorspellingen meer, en dat hij volkomen gelijk had zou vlug blijken.
