Vorige woensdagavond terug thuisgekomen. Over de reis is niet zoveel te vertellen. Een beetje moe, vooral door de vele uren wachten in stations en vlieghavens. Bij de landing op Zaventem kwam de grote verrassing. Geen warmte en geen zon meer, maar sneeuw en vrieskou.

Weer thuis herneemt het dagelijkse doen. Volgende zondag is er eucharistie en preek. De lezingen zijn mooi. Een stukje uit Jeremia over de noodzaak om OP GOD te VERTROUWEN:

Zo spreekt de Heer: `Vervloekt is hij die op mensen vertrouwt, die steunt op een schepsel en zich afkeert van de Heer. Hij is een kale struik in de steppe; nooit krijgt hij regen. Hij staat op dorre woestijngrond in een onvruchtbaar, verlaten gebied.

Gezegend is hij die op de Heer vertrouwt, en zich veilig weet bij Hem. Hij is een boom aan een rivier met wortels tot in het water. Hij heeft geen last van de hitte, zijn bladeren blijven groen. Een tijd van droogte deert hem niet, hij blijft vrucht dragen.’ (Jeremia 17,5-8)

Het evangelie geeft de zaligsprekingen, zoals Lucas die weergeeft. Niet de gekende acht, die Matteüs heeft opgetekend, maar slechts vier, die wel radicaler overkomen. De waardeschaal, die Jezus voorhoudt, is strijdig met de waarden en het succes dat deze wereld predikt. Tot vier keer toe wordt daarbij het woord ‘GELUKKIG’ gebruikt. Jezus prijst die mensen gelukkig, die in deze wereld doorgaans afgeschreven en uitgesloten worden.

‘Samen met de twaalf apostelen daalde Jezus af naar een vlak terrein. Daar waren zijn leerlingen, in groten getale, en een grote volksmenigte uit heel het Joodse land en Jeruzalem, en uit het kustgebied van Tyrus en Sidon.

Hij richtte het oog op zijn leerlingen en zei:

`Gelukkig jullie, armen, voor jullie is het koninkrijk van God.

Gelukkig jullie, die nu honger hebben, jullie zullen volop te eten hebben.

Gelukkig jullie, die nu huilen, jullie zullen lachen.

Gelukkig zijn jullie als de mensen je haten, als ze je buitensluiten en beschimpen en je naam door het slijk halen omwille van de Mensenzoon;

dans die dag van blijdschap, want, vergeet niet, in de hemel wacht jullie een rijke beloning. Hetzelfde deden hun voorvaders immers met de profeten.

Maar wee jullie, rijken, je hebt je troost al binnen.

Wee jullie die nu voldaan zijn, je zult honger hebben.

Wee die nu lachen, jullie zullen rouwen en huilen.

Wee als alle mensen lovend over je spreken. Hetzelfde deden hun voorvaders immers met de valse profeten.’ (Lucas 6,17.20-26)

‘VERTROUWEN’ en ‘GELUK’. Twee kernwoorden om even te laten sudderen. Dan gaat een lichtje op. Een van mijn lievelingsboeken gaat daarover: ‘De werkers van het elfde uur’, van Bruce Marshall. Engelse titel: ‘To everyman a penny’.

Zowat 60 jaar geleden schreef deze Schotse auteur een boek over het leven van een onderpastoor, van vóór de 1^ste tot na de 2^de Wereldoorlog. Abbé Gaston is in niets opvallend, niet rijk en ook niet superslim. Maar hij is wel een heel goed mens: hij leeft mee, hij trekt het zich allemaal aan, hij is niet onverschillig. En de jaren gaan voorbij, vele jaren, en hij maakt geen promotie, hij blijft klein en zonder aanzien, onderpastoorke in een voorstad van Parijs, waar weinig mensen naar de kerk gaan en waar hij toch probeert, om het evangelie van Jezus door te geven.

Maar er is iets wat hij niet verstaat in het evangelie, en dat is precies de parabel van de werkers van het elfde uur (Mt 20,1-16). Het lijkt hem oneerlijk: wie maar één uur werkte, krijgt evenveel als wie twaalf uur gewerkt heeft en de hitte van de middagzon heeft gedragen. Geeft Jezus een pluim aan de profiteurs?

En dan, na 40 jaar van bescheiden dienst gaat hij op rust. Hij heeft geen carrière gemaakt, hij is geen bisschop, geen kanunnik, geen deken, en zelfs geen pastoor geworden. En ondertussen is hij halfblind en moeilijk te been. Veroordeeld om nog 5 of 10 jaar een murmelende mis te lezen bij brave, maar oud geworden zusterkes, die door de wereld ook al opzij gezet zijn.

Abbé Gaston gaat weg van zijn kamertje en van zijn parochie. Hij heeft niet veel mee te nemen, het kan allemaal in een rieten mandje, dat wat versleten is, maar hij kan geen ander kopen. En ook zijn kat gaat mee, Sint-Joannes van het Kruis – hij noemde zijn kat telkens naar de heilige van de dag – ook in een rieten mandje. Zo neemt hij de metro:

‘De trein ratelde voort door de tunnel, maar de abbé lette niet op de stations, want hij dacht na over Gods geheimen en hoe weinig hij er van begreep.

Een ervan meende hij evenwel te begrijpen, en dat was waarom de werkers in de wijngaard allemaal een tienling kregen, of ze nu de hitte van de dag gedragen hadden of niet. Hij geloofde dat het was, omdat zoveel van de arbeid zijn eigen beloning was, juist zoals zoveel van de wereld zijn eigen straf was.

Abbé Gaston besefte plotseling dat hij als priester zeer gelukkig geweest was. En zelfs nu, nu hij blind en kreupel was, nu hij kilometers epistels en evangelies uit zijn hoofd moest leren, zelfs nu wist hij dat hij gelukkig zou zijn, als inwonend kapelaan bij de zusters.

Abbé Gaston lachte bijna hardop toen zijn kat, Sint-Joannes van het Kruis, begon te miauwen. ‘Het is een poes’, legde hij onnodig uit aan de dikke vrouw aan de overkant.

De trein ratelde voor door de tunnel.

Abbé Gaston begon in stilte te bidden, voor zes Trappisten, die in China vermoord waren, maar ook voor de rest van de wereld bad de abbé: dat de Heer Jezus zich voorover mocht buigen en de wereld mocht aanraken en gladstrijken.’

Bruce Marshall: ‘De werkers van het elfde uur’, p. 315

Geen les in economie dus, dit stukje evangelie. Patroons en vakbonden hebben er geen boodschap aan. Het gaat over het Rijk van God.

Alleen in gelijkenissen spreekt Jezus erover. En dan blijkt dat dit Rijk helemaal niet gelijk is aan wat wij gewoonlijk onder ‘de hemel’ verstaan. Gods Rijk begint op aarde, ook als het niet op aarde eindigt. Zijn Rijk is niet alleen voor later en ginder, het is ook voor hier en nu.

Zo kunnen we verstaan dat de inzet voor dit Rijk van God een diepe vreugde geeft aan de mens: ‘Ik heb u dit alles verteld, opdat uw vreugde volkomen zou worden’, zegt Jezus bij het laatste avondmaal.

En zo wordt de parabel verstaanbaar: wie zich inzet voor het Rijk van God, wie zijn streefdoel daar legt, vraagt niet om een extra beloning: die is gelukkig bij wat hij doet.

Daarom een vijfde zaligspreking: ‘Gelukkig wie op zijn Woord vertrouwt’.

13-02-2010 om 00:00 geschreven door Omer