Louise Vermeulen (23) had een droom van een vakantiejob. ‘Ik mocht de talenten van de bewoners van het woonzorgcentrum Sint-Vincentius in Ardooie in beeld brengen’, zegt ze. Gewapend met pen en camera liet de jonge spring-in-'t-veld zich onderdompelen en overspoelen. Resultaat is een verhaal vol hart en ziel.
---
Van wat zich afspeelt in het woonzorgcentrum maakte Louise een blog op internet. Knap geschreven, filmpjes die ontroeren. Een positief verhaal boordevol levenslessen. ‘Wat me er het meest raakt, is de rust, een uitnodiging om naar de binnenkant te kijken’, vertelt Louise. ‘Mijn hoofd zit altijd vol, ik raadpleeg vaak mijn Facebook-berichten maar een echt gesprek met een bewoner doet me stilvallen. 'Doucement', leert Omer (90) me een woordje Frans. 'Rustig aan', roept ook Simone me een halt toe. Schermen stressen, mensen omarmen.’
ZOVEEL IN MIJN HOOFD
‘Niet gemakkelijk, nee. Ik ben met duizend dingen tegelijk bezig, kan me moeilijk focussen. Ik ben leerkracht, heb een lief. Ik ben chiroleidster, speel theater. Heb twee blogs, schrijf een boek. Ik sport en wil ook yoga doen. Duizend projecten waar ik soms niet eens aan begin of die ik maar half afwerk. Ik ben op zoek naar aandacht maar ben tegelijk bang dat mensen oordelen. Creatief ja, tot ik blokkeer. Ik ben echt meegaand maar heb ook mijn willetje.
En dan kom je in het woonzorgcentrum, op de afdeling voor dementerenden en dan denk ik: wauw! Hier ben ik helemaal nieuw. Elke morgen is een verrassing, de meesten zijn vergeten wie ik ben. Toch zie ik stralende gezichten, is er dat eindeloze vertrouwen. Dat het sneeuwt in hun hoofd en ze alles vergeten, vind ik zeer intrigerend. Zijn ze ongelukkig? Nee. Beter dan alles te beseffen, denk ik soms. Zij hun wereld, ik die van mij. Ik luister graag naar mensen, ben een praatvaar. Maar niets zeggen en samen indutten, is ook leuk. Wat er in de mensen omgaat, welk vleugje vreugde een glimlach op hun gezicht tovert of welke pijn hen tegenwringt, weet ik niet. Maar als ik zachtjes hun handen streel of
zij die van mij, genieten we. Dan hebben we het gevoel dat alles goed komt. En dat is ook zo.’
HET LEVEN VIEREN
‘Ik sta graag in het zonnetje, wil niet vergeten worden. Ik ben gulzig, wil de boot niet missen. Ik post de zoveelste selfie, doe foute dingen en iedereen heeft het gezien. Een ander zijn leven steekt de ogen uit maar niets is zo pijnlijk als uit de boot vallen want het water is eenzaam. Soms zie ik mensen op restaurant op hun smartphone zitten scrollen terwijl ze tegen elkaar zouden kunnen praten. Hoe onbeleefd! Soms denk ik dat wie in een woonzorgcentrum woont, jonge gasten bekijkt alsof het buitenaardse wezens zijn. Wat zijn die kleine bakjes waar ze op tikken en klikken? Moet je altijd bereikbaar zijn? En waarom al die haast? Vroeger was het niet beter, was er veel zwarte sneeuw en waren er ook ongelukkige mensen. Maar het was wel eenvoudiger. En rustiger. Ik ben soms moe van al dat weten, eenzamer sinds ik iedereen ken.
Of het dan niet saai is in het woonzorgcentrum? Stel je oordeel uit, kom eens langs en lach een potje mee. Het leven vieren, doen ze hier. Soepgroenten snijden. Koffie met taart. Een grap uit het vuistje. Een danspasje, waarom niet? Mensen zijn goed verzorgd en goed omringd. Natuurlijk is het werk van een verpleeg- of zorgkundige niet van de poes. Echt niet. En toch leer ik net hier even mijn pauzeknop in te drukken.’
DE LIEFDE
‘Of de liefde eeuwig kan duren, weet ik niet. Maar in het woonzorgcentrum ontdek ik die wel. Mensen wisten vroeger beter wat ze aan elkaar hadden, er waren minder prikkels en er was minder afleiding. Ik verongeluk me in duizend dingen tegelijk. Breien is ontzettend complex maar Hélène laat geen enkele steek vallen. Ze voelt zich vrij, gewoon zichzelf. En ze laat zich het hoofd niet gek maken omdat ze niet kan kiezen. Wat komt, komt. Zachte handen, wit haar.
'Het leven is te kort om terug te denken, het is nu wat telt', zegt Ivonne. Ik kan ook beter mijn soms donkere gedachten laten varen en genieten van het nu. Zijn bewoners van een woonzorgcentrum ergens bang voor? Hebben zij spijt van iets? Ik vraag het hen. Zo ontdek ik geluk in kleine dingen. Het geeft mijn zelfvertrouwen een boost.
Maria is 85, haar hart twintig. Ze praat, lacht, dicht, spreekt zelfs vreemde talen. Maria vertelde me over mijn grootmoeder die ik nooit gekend heb. Haar knipselboek getuigt van een rijk leven. Ze is enorm geëngageerd, gaat overal naartoe. Ze heeft een uitgebreide sociale kring, een leven in dienst van de parochie. Toch heeft ze altijd haar eigen ding gedaan. Ze is - net als ik - een vogeltje dat zich niet laat kooien maar met vleugels die altijd terugkeren. Een spiegel voor mijn ziel.’
GELOOF
‘Dat ouderen in God geloven en elke dag bidden, vind ik mooi. Ik geloof niet in een God die straft, wel in een hogere kracht die ons leidt. Een energie die ons stuurt, het universum. Het besef van: daarom ben ik hier maar waarbij je ook mislukkingen moet meemaken vooraleer je iets vindt.
Toen ik onlangs in Gent rondliep, probeerde een meisje iets van me te stelen. Ik werd boos. Tot er plots een man viel. Ik hielp hem recht, hij bedankte me en mijn boosheid was over. Toegegeven, ik heb nog nooit iets meegemaakt waarvan ik helemaal ondersteboven was. Je kind verliezen, hoe verklaar je dat? Is dat een deel van jouw pad? Waarom heeft de ene mens de ene tegenslag na de ander en blijft een ander heel zijn leven gespaard? Is dit ons lot? Bestaat er zoiets als karma? Volgens mij komt het altijd goed. Dat vertrouwen heb ik van mijn ouders. Soms voel ik me leeg of slecht maar nooit wanhopig. Wat vandaag niet lukt, kan morgen. Maar ik wil het wel zelf ervaren en laat me moeilijk helpen.’
HET LAATSTE KWARTAAL
‘De zon kan niet elke dag schijnen, soms huilt ook de lucht. Ik ben trots op de laatste foto die ik van Alice en haar dochter kon maken, terwijl ze kaartten. Enkele weken later is Alice gestorven. Hoe moet het voelen, te weten dat je in het laatste kwartaal van je leven bent? Volgens mij is er leven na de dood. Madeleine leest in de bijbel alsof het een spannend boek was. Ik bewonder haar houvast. Mijn houvast? Je moet eerst zelf goed in je vel zitten, vooraleer je een ander gelukkig kan maken. Ik ben van nature een sociaal beestje dat anderen wil plezieren. In mij zit een ziel, waarvan mijn lichaam het omhulsel is. Paul (84) heeft een hart dat klopt voor iedereen. Zijn vrouw overleed twee jaar geleden. Hij mist haar, koestert de band die ze hadden. Maar zie hoe hij het leven omarmt. Geen haar op zijn hoofd dat zelf al aan de dood denkt. 'Zwartkijken helpt je niet', zegt hij. Paul bevestigt me ook dat je in jezelf moet geloven, dat je niet alle verlangens van anderen kan inlossen. 'Maak je eigen keuzes, geniet er voor honderd procent van en heb geen spijt achteraf', zegt hij. Ik maak mijn eigen geluk. Mijn kleine geluk.’
Dominique Coopman. In: ‘OKRA-magazine’, februari 2015
