Als tumoren eerst worden verwarmd en daarna behandeld met chemotherapie of bestraling, werkt dit beter dan zonder de verwarming. "Dat komt omdat de cellen door de warmte worden verzwakt en dus minder goed in staat zijn om zichzelf te herstellen", aldus professor moleculaire stralengenetica Roland Kanaar van het Erasmus MC.

De onderzoekers ontdekten dat door verwarming een van de DNA-reparatiesystemen van de cellen wordt uitgeschakeld. Dat houdt in dat (tumor-)cellen zichzelf minder makkelijk kunnen herstellen na aanvallen van buitenaf door bijvoorbeeld medicijnen. Daardoor gaan de cellen makkelijker dood.

Menselijke lichaamscellen lopen voortdurend DNA-schade op door invloeden van buitenaf, bijvoorbeeld zonlicht of luchtvervuiling. Deze schade herstellen ze zelf. Maar dit schadeherstellend vermogen kan belemmerend werken bij de behandeling van tumorcellen. Daarbij is het immers juist niet de bedoeling dat ze zichzelf herstellen als door medicijnen schade wordt aangebracht. Het is de bedoeling dat ze afsterven. Door verwarming gebeurt dat beter.

Met deze ontdekking is het ontwerpen van nieuwe kankerbehandelingen een stap dichterbij. De therapie wordt nu nog verder getest. Kanaar verwacht dat het minimaal vijf jaar duurt voordat deze behandeling beschikbaar is voor kankerpatiënten.

De behandeling is bedoeld voor elke soort kanker waarvan de tumor zich op één plek bevindt en dus te verwarmen is. Dat geldt bijvoorbeeld voor baarmoederhalstumoren, of hoofd- en nektumoren. Bij kanker van de bloedcellen is het lastiger, omdat daarbij de tumor niet op één vaste plek hoeft te zitten.

Beeld: Photonews

Met die investering wil de URA klaar staan voor de toekomst en het stijgende aantal kankerpatiënten dat met radiotherapie wordt behandeld. In België gaat het over zowat 33.500 behandelingen per jaar. Het aantal sessies in het URA steeg in 2010 met 6 procent ten opzichte van het jaar ervoor, van 5.232 naar 5.582.

Nauwkeurige bestralingen

Het nieuwe centrum bestaat uit drie radiotherapiebunkers. In één ervan werd de TomoHD geïnstalleerd. Die TomoHD wordt gebruikt om gebruikers en technici uit heel Europa op te leiden. De nieuwe TomoHD voor patiënten staat in de al bestaande faciliteiten. In de tweede bunker van de nieuwe faciliteiten komt nog een nieuw toestel. De bestemming van de derde bunker is nog open.

De TomoHD is uniek omdat men er uiterst nauwkeurige bestralingen mee kan uitvoeren met een betere positionering en een betere dosering, zodat gezonde weefsels gespaard kunnen blijven en de genezingskans wordt verhoogd. Een bijkomend voordeel is dat met dit systeem meerdere letsels in één behandeling kunnen worden bestraald, terwijl de patiënt vroeger meerdere opeenvolgende behandelingen moest ondergaan.

Behandelingstijd korter

Hierdoor wordt de behandelingstijd korter. Gemiddeld duurt een dagelijkse behandeling nu slechts enkele minuten. De meeste patiënten doorlopen een behandeltijd van 6 tot 7 weken.