
Jaarlijks vinden er in België zo'n 40.000 transporten van radioactieve stoffen plaats. Die zijn vooral bestemd voor medische en onderzoeksdoeleinden en in mindere mate voor nucleair en industrieel gebruik. Dat blijkt uit cijfers van het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC).
België is een belangrijk transitland bij het vervoer van radioactieve stoffen. Waar in Europa jaarlijks ongeveer 2,5 miljoen colli (verpakkingen en de inhoud) vervoerd worden, is dat voor België alleen al 400.000.
Vooral voor medische doeleinden
Van die 400.000 colli zijn er 350.000 bestemd voor medische toepassingen: het gaat om 35.000 transporten tussen Belgische en buitenlandse productiecentra en onder meer van en naar Belgische ziekenhuiscentra en universiteiten, en ook via de luchthavens van Zaventem en Luik.
Voorts betreffen 30.000 colli in 3.000 transporten industriële, agronomische en onderzoekstoepassingen, zoals radioactieve stoffen voor gebruik in de industriële radiografie en meetinstrumenten voor de datering van objecten.
De nucleaire sector staat dan weer voor zo'n 20.000 colli of 2.000 transporten.
De transporten gebeuren hoofdzakelijk over de weg. Vooral kortlevende radio-isotopen die in België en de buurlanden worden geproduceerd, worden via Belgische luchthavens over de hele wereld vervoerd. Voor industriële toepassingen - inclusief de nucleaire brandstofcyclus- wordt weg-, spoor- en maritiem vervoer gebruikt omdat het meestal om zware en omvangrijke colli gaat.
Uitgebreide veiligheidsmaatregelen
Colli worden getest op ongevalbestendigheid en ze mogen nooit meer dan 0,1 millisievert stralingsdosis laten optekenen, op een afstand van 2 meter en gedurende 1 uur. "Dat is vergelijkbaar met de dosis tijdens een transatlantische vlucht", zegt het FANC.
Het FANC benadrukt dat bij de transporten van radioactieve afvalstoffen - die regelmatig media-aandacht krijgen wegens protestacties - de stralingsbescherming van de bevolking of actievoerders nooit in het gedrang kwam.
Jaarlijks organiseert het FANC opleidingen voor chauffeurs en veiligheidsadviseurs van de bedrijven en transporteurs die betrokken zijn bij de transporten. Vorig jaar waren er 125 deelnemers, van wie het merendeel slaagde in het examen. De belangrijkste veiligheidsfactor vormen de colli zelf. Die worden dan ook onderworpen aan een reeks tests, die door het FANC nauwgezet opgevolgd worden.
Ook worden er telkens een reeks maatregelen genomen om de transporten te beveiligen tegen diefstal of sabotage. Die maatregelen zijn vertrouwelijk: zo wordt bijvoorbeeld nooit de precieze datum van een transport bekendgemaakt aan het grote publiek. Voor een aantal transporten is politiebegeleiding voorzien.