Beckett kan niet veel meer misdoen na “Molloy” en “Mallone sterft”. Ook als was “Droom van matig tot mooie vrouwen” een afknapper van formaat. Dus met volle overtuiging in Murphy begonnen. En het sloeg aan. De eerste zin is al een klapper van formaat : “ de zon scheen, daar ze geen andere keus had, op het niets nieuws” Waaaw ! De beste openingszin uit de literatuur van de laatste 2 millenia. En ja daar gingen wij. Becketts eerste roman in. Natuurlijk hebben wij wat gegoogled naar dit boek. Niets in het Nederlands. Niets substantieels in elk geval. In 1938 geschreven en nauwelijks een uitgever gevonden. Nochtans, achteraf blijkt dit een redelijk goede Beckett te zijn. In het Engels zijn honderende webpagina’s volgeschreven over deze roman. Niet allemaal even accuraat en to the point. Maar Beckett leeft in de Engelstalige wereld, zoveel is duidelijk.

Beckett paradeert graag met kennis die anderen niet hebben. Ongebruikelijke woorden, verwijzingen naar legenden, mythen en volksverhalen…een openstaande internetlijn is handig en nuttig bij het leven van Murphy. Doch niet echt noodzakelijk. Murphy blijkt een rare kwast (oh wat een verrassing bij Beckett) die door zijn vriendin, Celia een Iers hoertje,  wordt gedwongen te gaan werken. Na veel gewild nutteloze omzwervingen krijgt Murphy uiteindelijk een baantje in een gekkengesticht. Hij moet de patiënten gadeslaan via een ronde door het gebouw. Het vergaat hem fantastisch, doch hij komt om bij een nogal duister incident (zelfmoord, ongeval ?). Een groepje nog veel raarder kwasten onder aanvoering van Celia gaan op zoek naar Murphy….doch kunnen alleen zijn laatste wens trachten uit te voeren.

Vervreemding is het sleutelwoord in deze roman (en vele andere Beckett werken). Absurde zinloosheid, nostalgische verveling.  De onzekerheid van het leven wordt snoeihard naar voor gebracht. Zeker de afkeer van, de ergernis aan de mensheid. Het is absurd in de zin van zinloos. Het zinloze van de individueel menselijke gedragingen is de kapstok van de roman. Niet alleen het zinloze van het titelpersonage, maar ook van de omringende personages. Het verhaal eindigt in een gelaten chaos. Het boek eindigt met een gebroken vliegertouw. Symbolisch ? Allicht ! Wie Murphy leest kan niet voorbij het schaakspel naar het einde van de roman. Gedetailleerd opgeschreven en bekommentarieerd, maar eigenlijk noodzakelijk om na te spelen. Dan pas blijkt dat de “filosofie” van de roman (van Beckett in het algemeen) zich ook weerspiegelt in dat spel ! Merk op dat Murphy de partij opgeeft…(in een zo goed als gewonnen positie).

Murphy als metafoor voor het absurde (van het) leven. Het doelloze als doel. Het zinvolle voorbij. Moeilijk. Soms lijkt de gelezen zin geen enkel uitstaans te hebben met de vorige en is het alsof de volgende een kompleet nieuwe dimensie opent ten opzichte van de vorige.  Zeker de hoofdstukken waar het groepje maloten met elkaar aan het discuteren is, eisen een doorzettingsvermogen die aan “liefde voor Beckett” grenst. Vele mensen zullen dit boek ver voor halfweg wegleggen. Wie het geijkte paradigma van de “normale” literatuur weet te doorbreken zal een zeer belonend boek hebben aan Murphy. Niet te diep graven, geen bedoelingen zoeken waar zinloosheid als verklaring volstaat. En Murphy eindigt als een goed boek ! Moeilijk….niet echt aan te raden aan mensen die een vlotte hap lezen zoeken. Maar voor mij een 6/10 waard.