Ach, hoe oubollige ouderwets. Een boek over landbouwers die moeten vechten om te overleven. Willem heeft zich enkele weken geleden vergalopperend door de Vlaamse exponenten van deze literatuur, Felix Timmermans, Ernest Claes,….te veroordelen tot boring…saai….oubollig en niet meer van deze tijd. Bij deze…mijn oprechte excuses aan die man van Brugge.

Hoe het groeide…een beschrijving van hoe een man erin slaagt een woestenij in Noorwegen tot leven te brengen. Een verhaal van mensen die moeten wroeten om te kunnen leven. Als kleinzoon van een keuterboer, als zoon van een landbouwer spreekt dit verhaal mij aan natuurlijk. De landbouwproblemen van 1917 zijn dezelfde als deze van 2012. De menselijke gedragingen van toen kunnen best geprojecteerd worden in deze tijd zonder vervreemdend te werken. Het vergt een beetje inlevingsvermogen, dat wel. Misschien een beetje kennis van de strijd die de landbouwer zelfs de dag van vandaag moet voeren…maar het boek is zeer belonend.

Isaak vestigt zich in een gebied waar niemand woont, ver weg van een dorp en nog verder weg van een stad. Bossen en moerassen zijn zijn omgeving. En een koperrots. Isaak vindt een vrouw, bebouwt het land en verovert blad per blad meer en meer terrein om de wildernis. Hij bouwt regel per regel een leven op. Een goed leven, geholpen door het geluk van de koperrots die toevallig in zijn land ligt. Hij krijgt kinderen en wroet verder. Technologie komt hem, volgens financiële toestand, helpen. Hij krijgt kinderen. Maar het leven gaat door. Ook als hij, lees de omstandigheden zelf maar, zes jaar zijn vrouw moet missen. Maar ze komt terug….en zijn boerderij bloeit en groeit. Einde deel één.

Deel twee is er aan gebreid. Minder interssant, literair gezien. Wat informatie betreft, noodzakelijk. Het verhaal van de buren….en ondertussen details van Isaaks doen.

Een fenomenaal deel één. Zou zo in mijn literaire top tien belanden ! Deel twee is zwakker. Dus ik twijfel nog. Maar het is een grote aanrader ! Een fenomenaal boek…zeer weinig geëvenaard. Hoe oubollig zulke verhalen mogen zijn, dit boek had mij gevangen. Elk vrij moment sloeg ik het open. Niet echt mijn gewoonte, maar nu onomkoombaar. Top 20 boek zonder twijfel.

En actueel…mensen blijven mensen. Maar het pleidooi voor abortus is echt wel actueel. Het moet voor 1917 fenomenaal vooruitstrevend geweest zijn. Maar beste Willem, dit boek werd door de nazi’s aan hun soldaten meegegeven als ultieme hulde aan arbeid. Die Hamsun was een Hitlerfan van het zuiverste water….

So What ? Hoe het groeide leest als een trein. Het is een hulde aan mensen als mijn grootouders, mijn ouders. Noeste wroeters, echt hardwerkende Vlamingen. Mensen die hemel en aarde moesten bewegen om eens enkele uren de zee te kunnen zien. Mensen die dagelijk 16 uur in de weer waren om hun gezin een leven te kunnen geven. Mensen verbonden met de natuur. Zonder franjes, met hun kleinheden. Met hun grootsheid in hun stilzwijgende koppigheid. Hamsun zet hier echte mensen neer. Geen geïdealiseerde halfgoden. Maar echt karakters waarin men zich kan inleven. Wiens tegenslagen ook de lezer beïnvloeden, wiens diepste momenten aanslaan en de eigen diepe momenten oproepen. Maar ook mensen wiens vreugde, geluk ook een positieve mood voor de lezer meebrengt.

Deel 2 is minder…of ik daarom “hoe het groeide” in mijn toplijst ga opnemen is nog twijfelachtig. Maar het boek maakt zeker een goede kans. Een dike 7,5/10. Het eerste deel is een dikke 9,5 waard. Een ontdekking, ook al is het oud en misschien niet meer modern. Maar een menselijk beleven is van alle tijden ! Een aanrader. Moeilijk te vinden, maar de zoektocht meer dan waard !