|
Het is die
Hemingway geworden. Een klein oud vergeeld boekje, overlevende van de jaren
vijftig. Het lag al een tijdje naar mij te knipogen
maar ik had steeds andere
prioriteiten. De kleine druk en de stevige dikte (430 bladzijden) waren steeds
een hinderpaal. Anderzijds verlangde het fenomenale de oude man en de zee
naar meer. Wie een dergelijke prestatie kan leveren, moet een groot schrijver
zijn. Eén van de grootsten.
Dus nu. Voor wie de klok luidt. Het Dokter Zhivago
van de Spaanse burgeroorlog dacht ik op een bepaald moment. Maar laat het
duidelijk zijn, Voor wie de klok luidt was er eerst. 1940. 18 jaar vroeger
dan het liefdesverhaal in de Russische revolutie. Pasternak had dus tijd om
Hemingway te lezen
.maar laten we hierover ophouden. Beiden zijn superieure
grootheden in de literatuur.
Robert
Jordan, meer dan 1000 keer in het boek vermeld, is een Amerikaan die in de
Spaanse burgeroorlog aan de kant van de republikeinen (communisten) mee vecht. Hij komt
in een guerillagroepje (bende) terecht. En ja hoor een mooi meisje en pats boem
onze
Roberto ligt met die griet de robbedollen dat het een lieve lust is. Dit als
achtergrond op de voorbereidingen om een brug op te blazen om de tegenstanders
(nationalisten !) te verhinderen troepentransport te organiseren om een
communistische aanval te beantwoorden. De brug wordt effectief opgeblazen, maar
in tegenstelling tot goedkope rommantjes is het een echte oorlog en wordt het
hoofdpersonage gewond.
Hemingway
gebruikt deze verhaallijn om uit te wijden (soms wat te ver vind ik) over de
liefde en het echte leven. Zekerheden en onzekerheden worden echte mensen. De
personages zijn perfect inleefbaar. Ook de onvoorspelbare en slechte Pablo. De levendige platte taal die mensen in die
omstandigheden gebruiken maakt het zoveel overtuigender. Als perfecte kapstok
dient het verhaal om de gruwelijkheden van oorlog (zie ook Zjivago van
Pasternak) te beschrijven. Gruwelijk zonder opsmuk. Geen veredelende correcties
op deze grenzeloze menselijke beestigheden. Confronterend ! Minder duidelijk is
de mild ironische kritiek op het communisme. Een markant detail is dat het
hoofdpersonage worstelt met de zelfmoord van zijn vader. Hemingways vader is inderdaad
ook uit het leven gestapt, net als Hemingway zelf in 1962 !
Voor wie wil
zijn er nog vele (voor 1940 revolutionaire) themas in dit boek te vinden. Ik
persoonlijk vond het gewoon een goed boek. Wie denkt dat spanning en Nobelprijzen
niet samen gaan, moet Voor wie de klok luidt lezen en zijn mening aanpassen.
Maar het boek is meer dan spanning, het is een menselijk relaas van de
onzekerheden van een oorlog. Ik heb er van genoten. Het is een zeer mooie 7 op
10 waard.
|
