John Steinbeck ?! Onrecht van de sterkste…Zeker niet zijn bekendste werk. Een onderdeeltje van de Dust Bowl trilogie, samen met Druiven der Gramschap en Van muizen en mensen. Tot hier toe heb ik zeer veel plezier beleefd aan de realistische schrijfstijl van Steinbeck waarmee hij een scherp observatievermogen combineert met een grote sociale betrokkenheid.

Een jongeman, Jim, trekt in bij de “rooien”. Een groepje mensen dat principieel vecht tegen de extreem slechte omstandigheden waarin dagloners in de jaren dertig in de VS moesten overleven. Overgeleverd aan de grillen van rijke landeigenaren slaafden ze hun kostje bij elkaar onder complete uitbuiting. Jim trekt op met Mac om een staking te organiseren om betere loonsvoorwaarden uit de brand te slepen voor de appelplukkers in de Torgas vallei. Als een zeer oude man uit een boom valt, begint de bal te rollen. Samen met London, de leider van de stakers proberen Jim en Mac stand te houden tegen de georganiseerde burgerrij.

Wat opvalt is de afstandelijke benadering van Steinbeck. Ondanks het boek over mensen gaat overheersen de koele berekening en het emotieloze denken.  Dit komt soms raar over en maakt dat het boek soms een beetje raar wringt tijdens het lezen. Men kan geen sympathie krijgen voor geen enkele van de personages. Zelfs de bevallen dochter van de stakingsleider wordt een afstandelijk decorstuk in het verhaal. Alleen London zelf kan af en toe sympathie wekken met een menselijk trekje. Een minpunt van Steinbeck ? Ik denk het niet. Ik vrees dat er echt wel heethoofden waren die dachten zoals de personages in het boek.

Steinbeck heeft, ondanks het afstandelijke en het rationele, een prachtig boek geschreven dat nadenkt over volkmanipulatie en populistische volksmennerij. Steinbeck hoedt zich om de “rooien” menselijk  voor te stellen of enige sympathie voor het communistische gedachtengoed te laten blijken. Het boek is zeker geen sociaal pamflet geworden maar een (naar ik aanneem) redelijk realistisch relaas over een aspect van de VS geschiedenis van de kleine man. En geschiedenis hoeft inderdaad niet sympathiek te zijn.

Steinbeck bevestigt met dit boek voor mij dat hij tot de absolute top behoort wat literatuur betreft. Great American novels zoals men ze nu niet meer kan vinden. Onrecht van de sterkst krijgt een 7/10 van mij.