Beeld je in. Je bent aan het genieten van een frisse ochtendwandeling door de bergen, kijkt even om je heen om al die natuurpracht in je op te nemen en plots zie je een drie meter hoge figuur terugstaren. Maar nog voor je verwonderd in je ogen kan wrijven is hij alweer verdwenen. Dat is wat wandelaars al eeuwenlang overkomt van de Verenigde Staten tot China, waar de onheilspellende verschijningen ‘Dark Watchers’ en ‘Buddha’s light’ worden genoemd.

Maar voor de verklaring van deze duistere toeschouwers moeten we niet verder kijken dan ons eigen Europa. Meer bepaald naar het noorden van Duitsland waar de ‘Brockenberg’ ligt. Daar beschreef Johann Silberschlag in 1780 voor het eerst het ‘Brockengespenst’, oftewel ‘Brockenspook’. Een optisch verschijnsel dat ontstaat wanneer een laagstaande zon jouw schaduw op mist of laaghangende wolken werpt. Dat creëert de illusie voor jouw hersenen dat jouw schaduw zich op dezelfde afstand als verafgelegen objecten bevindt waardoor deze er extra groot en dreigend uitziet. Meestal gaan deze enorme schimmen ook gepaard met een regenboogkleurige aureool rond hun hoofd doordat het zonlicht breekt in de waterdruppels.

Meer hebben onze hersenen niet nodig om een fenomeen genaamd pareidolie in werking te laten treden. Ons brein heeft namelijk behoefte aan het zoeken naar verbanden tussen verschillende elementen, ook als deze er eigenlijk niet zijn. Dit is hetzelfde fenomeen dat ervoor zorgt dat je bijvoorbeeld figuren in de wolken ziet of in dit geval lange in mantels en hoeden gehulde figuren in de schaduwen van heuvel- en bergtoppen.

Je kan deze spookachtige schimmen dus evengoed hier bij ons kan tegenkomen als de omstandigheden goed zijn. Schrik dus niet als je tijdens een zonnige ochtend op een heuveltop staat en je je plots begluurd voelt door een ‘Brockenspook’ in de mist van het dal. Het is (waarschijnlijk) je schaduw. Maar ligt er geen heuvel of berg in de buurt, dan kan je deze zeldzame optische illusie toch nog zelf veroorzaken. Hoe? Ga op een mistige nacht gewoon even voor de koplampen van je auto staan.

Lees ook: 

• Van 20 °C naar sneeuw: onze wetenschapsexpert legt uit waar aprilse grillen vandaan komen (+)

• Waarom is er soms een kring om de zon? En voorspelt die echt ‘water in de ton’?

• “Nergens anders zijn er zoveel tornado’s als in de VS”: onze wetenschapsexpert legt uit hoe dat komt

Als gevolg van de Valdivia-aardbeving borrelden verwoestende tsunami’s op uit de Stille Oceaan. In totaal lieten zo’n 6.000 mensen het leven bij de megabeving. De enorme breuklijn die de aardbeving veroorzaakte, strekte zich uit over een lengte van 800 kilometer.

De nieuw ontdekte megabeving uit de oudheid, beschreven in een artikel in het wetenschappelijke tijdschrift ‘Science Advances’, was het gevolg van een breuklijn die nóg langer was: ruwweg 1.000 kilometer. De bewuste aardbeving vond ongeveer 3.800 jaar geleden plaats in wat nu het noorden van Chili is.

De kustlijn werd toen opgetild door subductie, een fenomeen waarbij een tektonische plaat van de aarde onder een andere schuift. De twee platen worden op hun plaats gehouden door wrijving, maar de krachten die de platen hebben doen botsen, blijven toenemen. Uiteindelijk zal het contactpunt tussen de platen uit elkaar scheuren, waardoor er een gigantische breuk ontstaat en er energie vrijkomt in de vorm van verwoestende seismische golven.

3.800 jaar geleden leidde de aardbeving tot tsunamigolven met hoogtes van 20 meter, die zelfs tot Nieuw-Zeeland reikten, meer dan 8.000 kilometer verderop. Volgens de onderzoekers werden daar rotsblokken zo groot als auto’s tot honderden kilometers landinwaarts geslingerd. 

De megabeving had een kracht van 9,5 op de momentmagnitudeschaal, de verbeterde schaal van Richter. De mensheid zou nadien de kustregio duizend jaar lang mijden.

Bewijzen voor die reusachtige aardbeving vonden wetenschappers in zee- en kustafzettingen, in zeegesteenten, schelpen en ander marien leven. De onderzoekers troffen dat soort afzettingsmateriaal ver landinwaarts aan in de Chileense Atacamawoestijn. “We vonden bewijs van mariene sedimenten en een heleboel beestjes die rustig in de zee zouden hebben geleefd tot ze op het land werden geworpen”, verduidelijkt geoloog James Goff, die meeschreef aan de studie. “En we vonden ze allemaal heel hoog en ver landinwaarts, wat betekent dat het geen storm kan zijn geweest die ze tot daar heeft gebracht.” Dat het 3.800 jaar geleden is dat die mariene afzettingen naar een onnatuurlijke plaats landinwaarts werden gedreven, konden de onderzoekers berekenen via koolstofdatering. Die moderne dateringsmethode werd toegepast op zeventien afzettingen, aangetroffen op zeven afzonderlijke opgravingsplaatsen, verspreid over een afstand van 600 kilometer langs de noordkust van Chili.

Een ander bewijs bestaat uit oude stenen muren, gebouwd door mensen en opgegraven door de archeologen. Ze zaten verborgen onder de afzettingen van de tsunami en lagen soms achterover in de richting van de zee, wat erop wijst dat ze zijn omgevallen door de sterke stroming, veroorzaakt door de terugslag van de tsunamigolven.

Volgens Goff trok de bevolking, die niets meer had, na de tsunami landinwaarts. Pas meer dan duizend jaar later zouden mensen de kuststreek weer opzoeken om er te gaan wonen. “Dat is een verbazingwekkend lange tijd, want ze waren voor hun voedsel afhankelijk van de zee”, legt Goff uit. Hij voegt eraan toe dat de gigantische aardbeving weliswaar zware gevolgen had voor de Chileense bevolking, maar dat de eilanden in de Stille Zuidzee 3.800 jaar geleden nog onbewoond waren. Dat is vandaag anders. “Ze zijn nu allemaal goed bevolkt en het zijn vaak ook populaire toeristische bestemmingen”, zegt de wetenschapper, die daarom de regio verder wil bestuderen. “Als zo’n gebeurtenis zich nog eens zou voordoen, kunnen de gevolgen catastrofaal zijn, tenzij we van onze bevindingen leren.”

Het bewijs voor de ondiepe poelen, niet ver onder het bevroren oppervlak van de maan, kwam aan het licht toen wetenschappers van Stanford opmerkten dat reusachtige parallelle bergkammen die zich honderden kilometers uitstrekken op Europa, opvallend veel leken op een veel kleinere dubbele bergkam die ze in het noordwesten van Groenland hadden gezien. De bergkammen van Europa kunnen tot 300 meter hoog zijn en worden gescheiden door valleien van een halve mijl (805 meter) breed. 

Gewapend met radar- en andere waarnemingen van de Groenlandse bergkammen, begonnen ze te begrijpen hoe die zijn ontstaan. “Op de Groenlandse ijskap is een kleine dubbele bergkam te zien die bijna precies lijkt op de bergkammen die we op het oppervlak van Jupiters maan Europa zien”, zegt Riley Culberg, een promovendus en geofysicus aan Stanford. “En de reden dat het opwindend is om deze analoge eigenschap in Groenland te hebben, is dat we al ongeveer 20 jaar proberen te achterhalen wat juist de dubbele richels op Europa maakt.”

Als de bergkammen die de maan doorkruisen op dezelfde manier zijn gevormd als die op Groenland, dan is de kans reëel dat er zich ondergronds water op het hemellichaam bevindt. En dat biedt dan weer de mogelijkheid tot leven buiten de aarde. “Vloeibaar water dicht bij het oppervlak van de ijskap is echt een veelbelovend teken als we zoeken naar plaatsen waar leven een kans kan krijgen”, zei Dustin Schroeder, universitair hoofddocent geofysica aan de Stanford Universiteit. 

Europa is iets kleiner dan de maan van de aarde en is 2.000 mijl (ongeveer 3.220 km) breed. Het werd een belangrijke kanshebber in de zoektocht naar leven elders toen waarnemingen van telescopen op de grond en passerende ruimtesondes bewijs vonden van een diepe oceaan 10 tot 15 mijl (16 tot 24 km) onder zijn ijzige oppervlak. Europa’s oceaan is naar schatting 40 tot 100 mijl diep (65 tot 160 km), dus ook al is hij maar een kwart zo breed als de aarde, hij kan toch twee keer zoveel water bevatten als alle oceanen van de aarde bij elkaar.

In ‘Nature Communications’ beschrijven de onderzoekers hoe de dubbele ijsruggen van Groenland, die ongeveer 50 keer kleiner zijn dan die op Europa, zijn ontstaan toen ondiepe plassen water onder de grond bevroren en het oppervlak keer op keer brak, waardoor de dubbele ruggen gestaag omhoog werden gestuwd. “Het is alsof je een blikje frisdrank in de vriezer zet en het ontploft. Het is dat soort druk dat de bergkammen aan het oppervlak omhoog duwt”, stelt Culberg.

In Groenland loopt het water vanuit de meren aan het oppervlak naar de ondergrondse zakken, maar op Europa vermoeden de wetenschappers dat vloeibaar water vanuit de onderliggende oceaan via breuken in de ijsschelp naar het oppervlak wordt geperst. Deze beweging van het water zou kunnen helpen bij de circulatie van chemische stoffen die nodig zijn voor leven in Europa’s oceaan, zo voegen zij eraan toe.

Michael Manga, professor in de aard- en planeetwetenschappen aan de Universiteit van Californië, Berkeley, die niet bij het onderzoek betrokken was, zegt dat het “aannemelijk” is dat Europa’s richels ontstaan door water dat omhoog wordt geperst. Maar er blijven vragen. “Ik vraag me af waarom de kenmerken op aarde zoveel kleiner zijn”, zegt hij. Hoewel de sterkere zwaartekracht van de aarde zou kunnen verklaren waarom de bergkammen hier lager zijn dan op Europa, is het onduidelijk waarom de valleien tussen de bergkammen ook smaller zijn.

Verwacht wordt dat de Europa Clipper-missie van de NASA, die in 2024 wordt gelanceerd, meer licht zal werpen op de manier waarop de dubbele bergkammen zijn ontstaan wanneer zij een gedetailleerde verkenning van Jupiters maan uitvoert en onderzoekt of zich daar omstandigheden bevinden die geschikt zijn voor leven.

• Eerst hoge en nu veel te lage temperaturen tijdens de zomerperiode op Neptunus, wat is er aan de hand?

• De verre kant van de maan heeft beduidend meer kraters, wetenschappers beweren te weten waarom

• Wetenschappers beweren dat er ijsvulkanen zijn op dwergplaneet Pluto

De taikonauten, zoals Chinese ruimtevaarders worden genoemd, brachten een half jaar door aan boord van de basismodule van het ruimtestation Tiangong dat Peking bouwt. De bemanning van de Shenzhou-13 was daarmee langer in de ruimte dan alle andere Chinese ruimtereizigers voor hen. 

Tijdens hun verblijf in de ruimte hebben de taikonauten twee ruimtewandelingen gemaakt, een hele reeks experimenten uitgevoerd en de verdere uitbreiding van het ruimtestation voorbereid. In totaal duurde de terugvlucht vanaf het ruimtestation, dat ongeveer 400 kilometer boven de Aarde zweeft, iets meer dan negen uur.

China heeft grote ambities in de ruimte. Zo zette het al een rover neer op Mars en in 2033 wil het ook een bemande landing op de ‘rode planeet’ uitvoeren. In 2019 zette China als eerste land ooit een ruimtevaartuig op de ‘achterkant’ van de maan.

LEES OOK:

• Chinese recordhouder in de ruimte is een vrouw

• Europa schort alle missies met Rusland naar de maan op

• NASA toont zich erg bezorgd over tienduizenden SpaceX-satellieten in de ruimte

C/2014 UN271 - een komeet die met een snelheid van 35.000 kilometer per uur richting onze zon beweegt - heeft een kern met een diameter van 130 kilometer, zo berekenden Amerikaanse astronomen. 130 kilometer, dat is ongeveer even groot als de afstand tussen Antwerpen en Luik en zowat 50 keer groter dan de kern van andere bekende kometen. De vorige recordhouder heeft een diameter van 96 kilometer. 

Herbekijk: 

• World Record - Farthest Star EVER Spotted by Hubble Telescope

De komeet wordt daarbij nog omgeven door een grote stofwolk - coma genoemd in het vakjargon - die zorgt voor de typische staart vol kosmisch vuurwerk. Deze staart vol fijnstof, gesteente en bevroren gassen wordt niet meegeteld bij het berekenen van de grootte van een komeet. Maar het onderscheid maken tussen de staart en de kern is niet simpel. Komeet C/2014 UN271 bevindt zich immers op een immens grote afstand van de zon.

Ruimtetelescoop Hubble maakte in totaal vijf foto’s van de komeet. Dat gebeurde op 8 januari 2022. Daar gingen de Amerikaanse astronomen vervolgens mee aan de slag. Ze maakten een computermodel van de omringende coma en trokken deze uiteindelijk af van het geheel. Wat overblijft, is de kern. En die is 130 tot zelfs 137 kilometer groot. Daarnaast zou de komeet maar liefst 500 biljoen ton wegen, of 100.000 keer de massa van andere kometen.

Op dit moment bevindt de grootste komeet ooit zich op een (veilige) afstand van 3,2 miljard kilometer van onze zon. Naar schatting zal C/2014 UN271 in 2031 het dichtst bij onze zon en de aarde zijn, maar dat is niets om ons zorgen over te maken, zo verzekeren de astronomen. Vermoedelijk zal de komeet zelfs niet voorbij planeet Saturnus geraken. Dat betekent eveneens dat monsterkomeet C/2014 UN271, de grootste ooit ontdekt, nog steeds niet met het blote oog waarneembaar is als hij zich op het dichtste punt bij de aarde bevindt.

Herbekijk: 

• Een spectaculair hoogtepunt: hier kun je komeet Neowise in Nederland zien met het blote oog!

De Maya’s hadden meerdere kalenders. Eén daarvan was de Tzolkin, een waarzegkalender in kringloopvorm. Deze kalender kent een periode van 260 dagen. De afzonderlijke dagen op deze kalender worden van één tot twintig in een vaste volgorde genoemd en ze herhalen zich dertien maal per jaar. De Tzolkin wordt beschouwd als de oudste en belangrijkste van alle kalendersystemen van de Maya’s. Onderzoekers geloven dus dat de hiëroglief die werd teruggevonden, deel uitmaakt van dit kalendersysteem. 

Er werden eerder al historische vermeldingen van deze heilige kalender teruggevonden in Midden-Amerika, maar onderzoekers wisten deze niet met zekerheid te dateren. De onderzoekers zijn er vrij zeker van dat het nieuwe ontdekte fragment tussen 300 en 200 voor Christus is geschreven. Dat zou betekenen dat het gevonden hiëroglief de oudste verwijzing naar de befaamde Mayakalender is tot nu toe. De Tzolkinkalender zou mogelijk dus al veel langer in gebruik zijn geweest dan wetenschappers dachten. “De situatie zou wijzen op een nog vroegere oorsprong van de kalender ergens tijdens midden Pre-Klassiek (circa 2000 v.Chr. tot 250 n.Chr., red.), zo niet eerder, hoewel het bewijs indirect blijft”, stellen onderzoekers in de studie die werd gepubliceerd in ‘Science Advances’.

De piramide Las Pinturas, waar het fragment gevonden werd, herbergt verschillende lagen van de Mayageschiedenis, die teruggaan tot ongeveer 800 voor Christus. De piramide staat bekend om de muurschilderingen die de mythologie van de Maya’s uitbeelden. In 2005 brachten opgravingen onder de vijfde bouwlaag resten aan het licht van gipsen muren, beschilderd met hiërogliefen. Deze krabbels behoren tot de vroegste bewijzen van hiëroglyfisch schrift in het Mayagebied. 

Nu hebben latere opgravingen in dezelfde laag mogelijk de vroegste bewijzen van een hiërogliefenkalender aan het licht gebracht. Het gaat om een hiëroglief die duidelijk de kop van een hert toont. Boven deze kop, die wordt omlijst door een eenvoudige achtergrond, staat het cijfer 7 met streepjes en stippen. Volgens de onderzoekers maakt dit dus deel uit van de Tzolkinkalender. Mogelijk wachten er nog vele andere bijzondere vondsten op ontdekking in de piramide Las Pinturas.

• Franse onderzoekers ontdekken grafgrot die 2.500 jaar verborgen bleef: “Afdruk van kindervoetjes gevonden”

• Peruaanse archeologen vinden resten van kinderen en volwassen die 1.200 jaar geleden werden geofferd

• Eeuwenoude Maya-kano gevonden in zuiden van Mexico 

De nieuwe consensusverklaring over het bestuderen van de dood, die werd gepubliceerd in het academisch tijdschrift ‘Annals of the New York Academy of Sciences’, is ontworpen om “inzicht te verschaffen in potentiële mechanismen, ethische implicaties en methodologische overwegingen voor systematisch onderzoek” en “kwesties en controverses te identificeren” in het onderzoeksgebied. 

Hoewel wetenschappelijke studies tot nu toe niet in staat zijn geweest om de realiteit van bijna-doodervaringen te bewijzen, kunnen ze ze evenmin weerleggen. Opvallend is dat deze ervaringen, waarvan er honderden miljoenen zijn opgetekend in culturen over de hele wereld, consequent dezelfde thema’s en verhaallijnen volgen. In het algemeen houdt de gemiddelde bijna-doodervaring in dat je je eerst afgescheiden voelt van je lichaam en een verhoogd bewustzijn hebt en de dood herkent. Vervolgens heb je een gevoel van reizen naar een bepaalde bestemming, gevolgd door een zinvolle en doelgerichte analyse van je daden, bedoelingen en gedachten naar anderen toe gedurende je leven. Daarna voel je je alsof je op een plaats bent die aanvoelt als thuis, voordat je uiteindelijk terugkeert naar de echte wereld.

De onderzoekers beweren dat uit dit onderzoek blijkt dat bijna-doodervaringen niets of weinig gemeen hebben met hallucinaties, illusies, of psychedelische drugservaringen, hoewel die vaak wel resulteren in dezelfde soort positieve psychologische transformatie op lange termijn.

Anders Sandberg, een researcher aan de Universiteit van Oxford, schreef al in 2016 dat de dood “technologie-afhankelijk” is geworden. “Lange tijd werden een gebrek aan ademhaling en polsslag beschouwd als kenmerken van de dood, totdat reanimatiemethoden verbeterden. Vandaag de dag kunnen verdrinkingsslachtoffers die lijden aan extreme onderkoeling, zuurstofgebrek en een gebrek aan polsslag en ademhaling gedurende meerdere uren weer tot leven worden gewekt.” Ook zegt hij dat de moderne geneeskunde fundamenteel veranderd heeft hoe we over de dood denken. “Plotseling leren we hoe weinig we weten over dit meest universele deel van het leven.”

“Een hartstilstand is geen hartaanval”, stelt Sam Parnia, directeur van Critical Care and Resuscitation Research aan de NYU Grossman School of Medicine, en hoofdauteur van de nieuwe studie, in een verklaring. “In plaats daarvan vertegenwoordigt het het laatste stadium van een ziekte of gebeurtenis die een persoon doet sterven”, vervolgde hij. “De komst van reanimatie heeft ons laten zien dat de dood geen absolute toestand is, maar eerder een proces is dat mogelijk kan worden omgekeerd, zelfs nadat het is begonnen.” 

Volgens Parnia weten we door de wetenschappelijke studie van de dood dat hersencellen niet onomkeerbaar beschadigd raken binnen enkele minuten na zuurstoftekort wanneer het hart stopt. “In plaats daarvan ‘sterven’ hersenen over een periode van uren. Dit stelt wetenschappers in staat om objectief de fysiologische en mentale gebeurtenissen te bestuderen die plaatsvinden in relatie tot de dood.”

De moderne wetenschap heeft al inzicht gegeven in een deel van de bijna-doodervaring. Zo hebben elektro-encefalografiestudies bijvoorbeeld het ontstaan van gamma-activiteit en elektrische pieken aangetoond in relatie tot de dood. Dat is een fenomeen dat gewoonlijk wordt geassocieerd met een verhoogd bewustzijn, een van de beschreven thema’s bij een bijna-doodervaring. Met toekomstig onderzoek hopen Parnia en zijn collega’s deze twee met zekerheid aan elkaar te kunnen linken. “Er zijn maar weinig studies die op een objectieve en wetenschappelijke manier hebben onderzocht wat er gebeurt als we sterven”, zei Parnia. “Dit onderzoek biedt intrigerende inzichten in hoe bewustzijn bestaat bij mensen en kan de weg vrijmaken voor verder onderzoek.”

• “Ons leven flitst echt voorbij als we sterven”

• Oorzaak van progressie ziekte van Alzheimer in hersenen ontdekt

De kant van de maan die we kunnen zien, is bedekt met maan maria, dat zijn uitgestrekte vlaktes van vulkanisch basalt die als donkere vlekken verschijnen als we naar een satelliet kijken. De reden voor deze tweeslachtige verschijning is al sinds het eerste ruimtevaartuig in de jaren zestig in een baan om de maan vloog een mysterie geweest. Maar wetenschappers beweren dat een nieuwe simulatie nu misschien de puzzel uit het Apollo-tijdperk heeft opgelost.

Computermodellen hebben de verschillende kenmerken in elkaar gepuzzeld en ondersteunen het idee dat een enorme maaninslag ooit de voorkant van de maan in lavastromen aan de oppervlakte heeft gebracht. De verschillen zijn niet alleen huiddiep, ze komen ook tot uiting in de verschillende geologische samenstellingen aan beide kanten van de maan.

Astronomen vermoeden al lang dat de voorkant van de maan ooit bedekt was met een zee van magma die afgekoeld het rotsachtige landschap gladstrijkt, waardoor de donkere vlekken ontstaan die we nu zien. Maar de oorzaak van deze vulkanische activiteit is omstreden. Een enorme krater op de zuidpool van de maan, bekend als het Zuidpool-Aitkenbekken (SPA), zou de verschillen kunnen verklaren, stellen wetenschappers nu.

Tot nu toe is dat precies de samenstelling die wetenschappers hebben aangetroffen in maangesteentemonsters van de zijde die we kunnen zien, met name in het Procellarum KREEP Terrane (PKT), een groot gebied dat bekend staat om deze anomalie in de samenstelling. “Wat we laten zien is dat onder alle aannemelijke omstandigheden ten tijde van de vorming van SPA, het uiteindelijk deze warmte-producerende elementen concentreert aan de dichtstbijzijnde kant”, legt planetair wetenschapper Matt Jones van de Brown University uit. “We verwachten dat dit heeft bijgedragen aan het smelten van de mantel, waardoor de lavastromen zijn ontstaan die we aan het oppervlak zien.”

De fall-out van de SPA-gebeurtenis zou waarschijnlijk honderden miljoenen jaren hebben geduurd. In simulaties is de oudste vulkanische vlakte aan de rand 200 miljoen jaar na de inslag tot uitbarsting gekomen. Sterker nog, intense episodes van vulkanische activiteit bleven aan de andere kant van de maan tot 700 miljoen jaar na de inslag voortduren.

Volgens wetenschappers is de reden dat deze kant van de maan meer op de inslag reageerde zowel te verklaren door de plaats waar de inslag het transport van warmte-producerende materialen centreerde, door aan lichte veranderingen in de zwaartekracht. 

In elk scenario dat onderzoekers onderzochten, warmde de bovenmantel op het zuidelijk halfrond op en begonnen de elementen in de richting van het noordelijk halfrond te stromen, via de dichtstbijzijnde kant. Ondertussen bleef de bovenmantel aan de andere kant te koel om hetzelfde materiaal op een vergelijkbare manier te verspreiden. Dit verschil zou heel goed de asymmetrie kunnen hebben veroorzaakt die in de twee gezichten van de maan is waargenomen. “Hoe de PKT is ontstaan, is waarschijnlijk de belangrijkste open vraag in de maanwetenschap”, zegt Jones. “En de Zuidpool-Aitken-inslag is een van de belangrijkste gebeurtenissen in de geschiedenis van de maan. Dit werk brengt die twee dingen samen, en ik denk dat onze resultaten heel opwindend zijn.”

• Wetenschappers beweren dat er ijsvulkanen zijn op dwergplaneet Pluto

• Geluid klinkt op Mars anders dan op aarde

• Meer dan vijfduizend planeten buiten ons zonnestelsel ontdekt

De Britse tabloid ‘The Sun’ sprong op de zaak en diende al eind 2017 in het kader van een FOIA een verzoek in om alle documenten van AATIP te kunnen inkijken. Gisteren, ruim vier jaar later, honoreerde de Amerikaanse inlichtingendienst van Defensie (DIA) het verzoek en gaf meer dan 1.574 pagina’s materiaal vrij aan ‘The Sun’. De tabloid schrijft dat de documenten verslagen bevatten over de biologische effecten van ufowaarnemingen op mensen, studies over geavanceerde technologieën zoals onzichtbaarheidsmantels, en plannen voor verkenning en kolonisatie in de ruimte. De AATIP zei aan ‘The Sun’ dat het sommige vertrouwelijke informatie “gedeeltelijk achterhield” om redenen van privacy.

Een van de meest in het oog springende passages dateert van maart 2010 en gaat over de vermeende verwondingen die menselijke waarnemers zouden hebben opgelopen en die een “bedreiging voor de belangen van de Verenigde Staten zouden kunnen zijn”, zo klinkt het. 42 medische gevallen zijn beschreven, naast 300 gelijkaardige “ongepubliceerde” gevallen van verwondingen na vermeende ontmoetingen met “abnormale voertuigen”, waaronder ufo’s. Sommige waarnemers vertoonden brandwonden of andere symptomen door elektromagnetische straling, die gelinkt wordt aan “energie-gerelateerde voortstuwingssystemen”. Er is ook sprake van schade aan de hersenen en aan het zenuwstelsel, van hartkloppingen, van slaapstoornissen en van hoofdpijn.

Het is niet duidelijk wat voor soort screening de AATIP gebruikte om de vermeende gevallen te onderzoeken, als er al een werd gehanteerd, schrijft ‘Live Science’. ‘The Sun’ heeft de volledige inhoud van de opgevraagde rapporten nog niet bekendgemaakt.

En dan is er nog de oplijsting van vermeende biologische effecten op menselijke ufowaarnemers, weergegeven in een rapport van de civiele non-profitorganisatie Mutual UFO Network (MUFON) over waarnemingen tussen 1873 en 1994. Het gaat dan onder meer over “onverklaarbare zwangerschappen”, “schijnbare ontvoering”, verlamming, en ervaringen van telepathie, teleportatie en levitatie. MUFON wordt vaak bestempeld als controversieel omdat de vrijwilligers “onwetenschappelijk” te werk zouden gaan en zouden focussen op “pseudowetenschap”.

In de conclusie van het verslag staat wel dat er voldoende bewijs is “om een hypothese te ondersteunen dat sommige geavanceerde systemen al in gebruik zijn en ondoorzichtig zijn voor de VS om ze volledig te begrijpen”.

Herbekijk ook: 

• UFO-onderzoekers kijken reikhalzend uit naar Area 51-rapport

Rogozin zei op Twitter dat het Westen “met de sancties de Russische economie wil verwoesten en de Russen in wanhoop en honger willen storten, om Rusland op de knieën te krijgen”. “Dat zal ze niet lukken, maar ze hebben wel hun bedoeling kenbaar gemaakt.” 

Alle volgens hem “illegale sancties” tegen Rusland moeten volgens Rogozin van tafel voor er sprake kan zijn van normale relaties en samenwerking rond het ISS en andere projecten. De baas van Roscosmos zei dat hij voorstellen aan het Kremlin heeft gedaan om de samenwerking met de buitenlandse partijen betrokken bij het ISS te beëindigen.

Het Europese ruimtevaartagentschap ESA schorste bijvoorbeeld afgelopen maand de samenwerking met Roscosmos ten aanzien van een missie naar Mars, ExoMars. Maar een Amerikaanse astronaut en twee Russische collega’s zijn woensdag vanaf het ISS gewoon volgens de planning teruggekeerd op aarde, in Kazachstan.

Het geluid haalde een snelheid van 240 meter per seconde, terwijl het op aarde aan 340 meter per seconde gaat. Dat was verwacht: de dampkring op Mars is veel dunner.

Een andere meting leverde dan weer een onverwacht resultaat op. De microfoons registreerden hoe de verkenner een laserstraal afvuurde op een rots om de samenstelling te meten. Het geluid van de laser verplaatste zich met een snelheid van 250 meter per seconde, sneller dan verwacht.

Terwijl de aarde één snelheid van het geluid heeft, blijkt Mars dus twee snelheden van geluid te hebben: hoge geluiden als de laser gaan sneller dan de lage tonen van de rotor van de helikopter. Mensen zouden hoge tonen dan eerder horen dan lage geluiden.

Verder is Mars heel stil, aldus de onderzoekers. Ze hoorden alleen de wind en de wielen van de verkenner toen die over stenen reed.

ALLE GERELATEERDE VIDEO'S, uitgekozen en gepost door peter2011

{ https://www.hln.be/ }

De eerste exoplaneet werd ontdekt in 1992. Ondertussen staat de teller op 5.005 bevestigde planeten rond andere sterren dan de zon. Sommige zijn klein en steenachtig zoals de Aarde, terwijl andere exoplaneten gasreuzen zijn, die veel groter zijn dan Jupiter. Bovendien zijn er planeten die om twee sterren heen draaien.

Daarnaast zijn er nog duizenden potentiële planeten. Wetenschappers hebben signalen opgepikt en vermoeden dat die exoplaneten bestaan, maar het definitieve en onomstotelijke bewijs is er nog niet. Ons zonnestelsel telt acht planeten: Mercurius, Venus, de Aarde, Mars, Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus. 

Het werkelijke aantal planeten in het heelal ligt hoogstwaarschijnlijk nog veel hoger. Alleen al in onze Melkweg zijn minstens 100 miljard sterren en honderden miljarden stelsels zoals de Melkweg. Al die sterren in al die stelsels kunnen ook planeten bij zich hebben. 

De zonnehond is een optisch natuurfenomeen, dat al in het oude Griekenland werd waargenomen door Aristoteles. De wetenschappelijke term is parhelium, wat afkomstig is van het Griekse parēlion en ‘naast de zon’ betekent. Bij dit lichtverschijnsel lijkt er een lichtvlek links en/of rechts van de zon te staan, op dezelfde hoogte. Die lichtvlekken kunnen soms zo fel zijn dat het lijkt alsof er drie zonnen aan de hemel staan. Waarom dit fenomeen de naam zonnehond heeft gekregen is voorlopig een mysterie. Wetenschappers vermoeden dat de Griekse mythe waarin Zeus met zijn honden door de hemel wandelt er voor iets tussenzit. Net zoals de honden hun baasje trouw volgen, wijken de bijzonnen ook niet van de zijde van de zon.

Lees ook

Een bijzon ontstaat als er zich ijskristallen in onze atmosfeer bevinden. Meestal is dit in de vorm van hoge bewolking, zoals cirrus en cirrostratus wolken. De zeshoekige ijsplaatjes, evenwijdig met de horizon, breken het zonlicht het sterkst naar links en rechts waardoor de lichtplekken naast de zon verschijnen. In principe kan je ze het hele jaar door spotten, al laten ze zich het vaakst zien tijdens koude dagen als er veel ijskristallen aanwezig zijn in de lucht. Ze komen het best tot hun recht na zonsopgang of voor zonsondergang, omdat de hoek tussen de zon en ijskristallen dan optimaal is. Je kan een zonnehond ook gebruiken om het weer te voorspellen. De hoge sluierwolken die ervoor verantwoordelijk zijn, wijzen op een naderend warmtefront. Spot je er één, dan bestaat de kans dat het in de daaropvolgende 24 uur gaat regenen.

Heb je heel veel geluk, dan zie je hetzelfde fenomeen misschien ook ‘s nachts. Dan spreken we van ‘bijmanen’ of paraselenae, die het gevolg zijn van door ijskristallen gebroken maanlicht. Bijmanen zijn veel zeldzamer dan bijzonnen. Vaak zijn ze niet met het blote oog waar te nemen omdat de maan minder helder is dan de zon. Een volle maan vergroot de kans dat je ze kan spotten.

Lees ook:

• Moeten we vandaag al zonnecrème smeren? Dermatologen: “De lentezon geeft uv A-straling af” (+)

• Worden er vannacht meer misdaden gepleegd? Wetenschapsexpert ontwart fabels en feiten over de volle maan (+)

• “Het is geen goed idee om intensief te sporten of te weinig te slapen”: feiten en fabels over verkoudheid uitgeklaard (+)

GERELATEERDE VIDEO'S, uitgekozen en gepost door peter2011

Vorige week plaatste de Russische ruimtechef Dmitry Rogozin een video waarop technici de vlaggen van onder meer de Verenigde Staten en Japan op een raket overplakken. Het gaat om een Sojoez-raket die 36 internetsatellieten moest lanceren voor het Britse bedrijf OneWeb. De lancering, gepland op vier maart, ging uiteindelijk niet door omdat het niet volgens de eisen van de Russische ruimtevaartorganisatie Roscosmos zou gebeuren. 

Rogozin gebruikt de video nu om zijn eigen mening te geven: “Zonder de vlaggen van sommige landen zien onze raketten er een stuk mooier uit.”  Scott Kelly, een Amerikaanse ruimtevaarder die een jaar aan boord van het ISS doorbracht, reageert daarop het volgende: “Dimon, zonder die vlaggen en de buitenlandse valuta die ze binnenbrengen, is je ruimteprogramma geen moer meer waard. Misschien kun je een baan vinden bij McDonald’s als McDonald’s nog bestaat in Rusland.” 

De felle discussie is een nieuwe stap in de ruimtediscussie tussen de VS en Rusland. Zo maakte Rusland eerder bekend dat ze geen raketmotoren meer leveren aan de VS, en ze ook niet meer onderhouden. De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA onderzoekt dan weer of het ISS zonder Rusland kan functioneren. 

• NASA onderzoekt of ruimtestation ISS zonder Rusland kan

Het plaatje dateert nog van 24 februari en werd gemaakt door de Mars hand Lens Imager aan boord van de Marsrover Curiosity. De camera bevindt zich aan het uiteinde van een van de robotarmen en kan sterk inzoomen.

Door het sterk ingezoomde effect lijken de structuren op de foto van aanzienlijke grootte, maar schijn bedriegt. In werkelijkheid zijn de vormpjes niet groter dan een muntstuk van een eurocent. De vormen zijn overigens minerale formaties, gemaakt van sulfaten. Zulke formaties werden al eerder gevonden op Mars. 

Marsrover Curiosity ging in 2012 naar de rode planeet en heeft inmiddels ook een opvolger: Perseverance. Beide robots zijn onbemande voertuigen die onderzoek doen op Mars.

ALLE GERELATEERDE VIDEO'S, uitgekozen en gepost door peter2011

De impact gebeurde om 13.25 uur Belgische tijd op de achterkant van het hemellichaam en was met telescopen van op aarde dus niet waar te nemen. 

De Amerikaanse satelliet Lunar Reconaissance Orbiter was waarschijnlijk niet in positie om te loeren naar de inslag. De NASA beloofde echter naar de inslagkrater te zullen zoeken, aldus space.com.

De botsing geldt als de eerste niet-intentionele met de maan, niet rekening houdend met sondes die te pletter zijn geslagen in een poging zacht te landen.

Van welke makelij de rakettrap is, vormt onderwerp van debat. Aanvankelijk was sprake van een trap van een Falcon-9 van het Amerikaanse SpaceX, later van een Chinese Lange Mars-3C. 

Terwijl Peking dat ontkent en zegt dat die trap teruggekeerd is in de atmosfeer en daar is opgebrand, zegt volgens space.com het US Space Command (dat voorwerpen in de ruimte in de gaten houdt) dat het ding niet naar de aarde is teruggekeerd.

De sancties die de VS aan Rusland hebben opgelegd vanwege de inval in Oekraïne, zouden echter grote gevolgen kunnen hebben voor het ruimtestation. Dat werd vorige week pijnlijk duidelijk uit een online tirade van de Russische ruimtechef Dmitry Rogozin:  “Wie zal ervoor zorgen dat het ISS niet neerstort in de VS of Europa als je de samenwerking met ons stopzet? Er is ook de mogelijkheid dat een constructie van 500 ton neerstort op China of India. Het ISS vliegt niet boven Rusland, dus jullie lopen al het risico”, schreef hij onder meer.

De NASA neemt daarom het zekere voor het onzekere, en zoekt naar oplossingen. Zo zou ruimtevaartbedrijf Northrop Grumman al hebben aangeboden om een alternatief stuwsysteem te leveren. Ook SpaceX zou al oplossingen hebben voorgesteld. Oprichter Elon Musk besloot bovendien om ruimtechef Rogozin nog wat meer ‘te pesten’ door het logo van Space X onder zijn tirade te plaatsen.  

Voorlopig zijn er wel nog geen echte problemen bij het ISS. De Russische werknemers zouden volgens Kathy Lueders, het hoofd van NASA’s bemande ruimtevaartprogramma, nog steeds toegewijd aan het werk zijn: “Maar we kijken continu hoe we flexibeler kunnen werken. Het zou wel heel moeilijk zijn voor ons om alleen te werken. Het ISS is namelijk een internationaal project met wederzijdse afhankelijkheden.”

De situatie in Rusland zorgt wel voor problemen bij de Europese ruimtevaartorganisatie ESA. Die was van plan om komende zomer samen met Rusland een nieuwe Marsrover te lanceren. Dat project loopt nu vertraging op: “De sancties en algemene context zorgen ervoor dat een lancering in 2022 heel onwaarschijnlijk wordt”, klinkt het.

• Marsrover viert eerste verjaardag op rode planeet: wat heeft Perseverance al die tijd uitgespookt?

Het internationale onderzoeksteam bestudeerde de hersenen van twaalf mannelijke astronauten die een langere tijd in de ruimte hadden verbleven. Hun hersenen werden vóór de vlucht, vlak na de vlucht en zeven maanden na hun terugkeer onderzocht met MRI-scans. “De veranderingen die het team waarnam, waren heel nieuw en onverwacht”, zegt prof. Floris Wuyts van de UAntwerpen.

Zowel de neuronen als de verbindingen tussen de neuronen in de hersenen waren toegenomen. Ook was er heel wat hersenvloeistof verschoven. Die vloeistof zorgt bovendien voor hervormingen in onder andere het corpus callosum, “de centrale snelweg die beide hersenhelften verbindt”.

Ook zeven maanden na de ruimtereis, waren de veranderingen nog steeds zichtbaar: “De veranderingen zijn weliswaar verminderd, doordat de astronauten opnieuw gewend geraken aan de zwaartekracht. Maar dat de effecten van de ruimtereis zo lang na terugkomst nog duidelijk te zien zouden zijn, dat had niemand verwacht”, aldus Wuyts.

Oorzaak van de veranderingen is de gewichtloosheid tijdens de ruimtereis, waardoor de astronauten nieuwe vaardigheden moeten aanleren. Dat zie je namelijk in de hersenen. Of die veranderingen effect hebben in hun dagelijks leven – of ze bijvoorbeeld slimmer zijn geworden of vloeiender gaan bewegen – is nog niet geweten.

Ook het effect die de veranderingen in de hersenen op de langere termijn hebben, is nog niet bekend.  “De onderzochte groep is te klein om daar al informatie over te hebben of voorspellingen te kunnen doen”, vertelt Wuyts. “Op termijn zullen we mensen voor langere tijd de ruimte insturen, zoals voor een verblijf op Mars. Het is essentieel dat we op voorhand al een nauwkeurige inschatting kunnen maken van de verwachte effecten, zodat we de nodige tegenmaatregelen kunnen treffen om deze effecten te minimaliseren.”