Wetenschappers vinden sporen van krachtigste zonnestorm ooit: “Nieuwe uitbarsting kan moderne technologie helemaal verstoren” - HLN.be

Bron: USA Today, National Geographic

Astronomen waarschuwden vorig jaar in een rapport van persbureau Bloomberg voor onze overmatige afhankelijkheid van satellietgegevens, die kan verstoord worden door een zogenaamde zonnestorm. Zelfs de Deense Saxobank voorspelde dat dit jaar een verhoogde zonneactiviteit zware schade zou kunnen aanrichten aan satellieten, telecommunicatie en stroomnetten. Maar zover zijn we gelukkig nog niet.

Wat is een zonnestorm eigenlijk? En hoe ontstaat die?

De zon produceert regelmatig zonnevlammen en plasmawolken, en slingert daarbij magnetische velden en allerlei geladen deeltjes de ruimte in. Meestal merken we weinig van deze zonnestormen, behalve door het kleurrijke Noorderlicht rond de polen, veroorzaakt door geladen deeltjes die botsen met de bovenste atmosfeer.

Vaak zijn de zonnevlammen en plasmawolken niet op de aarde gericht. En zelfs als dat wel het geval is, hebben we altijd het beschermende aardmagnetisch veld nog. Maar dat aardmagnetisch veld kan ons niet beschermen tegen ‘een perfecte zonnestorm‘: een samenloop van omstandigheden die leidt tot extreem, op de aarde gericht, ruimteweer. En dat zeldzame fenomeen zou dus ook GPS-systemen, communicatiemiddelen en zelfs de elektriciteit kunnen verstoren.

Zo vond in 1859 zo’n merkwaardige gebeurtenis plaats: de zon zorgde ervoor dat de telegraafverbinding tussen Europa en Amerika door kortsluiting uitviel. Die storm werd de ‘Carrington-gebeurtenis’ genoemd. Het noorderlicht kon zelfs tot in het huidige Cuba en Hawaii worden waargenomen.

Zes miljoen mensen zonder stroom

In 1989 zorgde een plasmawolk ervoor dat een elektriciteitsnetwerk in Canada werd uitgeschakeld waardoor zes miljoen mensen meer dan negen uur zonder stroom zaten. En in 2003 werd de stroom in het Zweedse Malmö een uur onderbroken door een zonnestorm. Datzelfde jaar moesten de astronauten in het internationaal ruimtestation ISS zich beschermen tegen de verhoogde stralingsniveaus.

Volgens een nieuwe studie zou zich in 660 voor Christus een zonnestorm hebben voorgedaan die nog tien keer krachtiger was dan de ‘Carrington-gebeurtenis’ van 1859. De onderzoekers konden de sporen van die zonnestorm achterhalen in ijskernen op Groenland die al 100.000 jaar oud zijn. “Als die zonnestorm nu zou plaatsvinden, zou hij zware effecten op onze hoogtechnologische samenleving, navigatiesystemen, ruimtevaart en luchtvaart kunnen hebben”, aldus Raimund Muscheler, professor geologie aan de universiteit van Lund.

Nog twee andere zonnestormen

Er zouden ook in 775 en 994 na Christus nog twee andere gigantische zonnestormen hebben plaatsgevonden. Die werden ontdekt in zowel ijsringen als groeiringen van bomen. Volgens Muscheler is er dan ook nood aan een grotere bewustwording van de mogelijkheid van zeer zware zonnestormen, en van de kwetsbaarheid van onze samenleving.

De conclusies van Muscheler en zijn team verschenen in het wetenschapsblad Proceedings of the National Academy of Sciences.

{ https://www.hln.be/ }

14-03-2019 om 22:16 geschreven door peter  

Klaar met alle meningen over klimaatverandering? Dit zijn de feiten - HLN.be

Chris van Mersbergen & Annemieke van Dongen 

Bron: AD.nl

1. Is het echt waar dat de aarde opwarmt?

Ja, daar bestaat geen twijfel over. Op de hele aarde is het sinds 1900 gemiddeld 1 graad warmer geworden. Die opwarming is niet gelijk verdeeld, blijkt uit metingen van duizenden weerstations op land en in zeewater. In Siberië is de temperatuur zelfs al 3 graden gestegen. Rond de tropen en boven de oceanen gaat de opwarming minder hard.

Wat ook onomstotelijk is vastgesteld: door die opwarming smelt het ijs rond de polen, vooral op Groenland. Zo is het oppervlak van de Noordelijke IJszee dat in de zomer bedekt is met ijs, sinds 1979 bijna gehalveerd.

Ook weten we zeker dat de zeespiegel stijgt: sinds 1880 met ruim 20 centimeter. Dat komt deels door het smeltwater van gletsjers en de ijskappen in de poolgebieden, deels doordat zeewater bij een hogere temperatuur uitzet. 

2. Waar komt die opwarming door?

Door broeikasgassen. De concentratie CO2 in de atmosfeer is sinds het begin van de industriële revolutie (1750) met 40 procent toegenomen. CO2 (koolstofdioxide) en andere broeikasgassen zoals methaan, lachgas en waterdamp vormen een deken om de aarde. De zonnestraling die de aarde opvangt, wordt daardoor niet meteen terug het heelal in gekaatst, maar blijft deels onder die deken hangen.
Dat broeikaseffect is niks nieuws. Aan de broeikasgassen die van nature in onze atmosfeer zitten, danken we het dat deze planeet leefbaar is. Zonder zou het gemiddeld 33 graden kouder zijn. Naarmate de concentratie CO2 in de atmosfeer stijgt, wordt de deken dikker. En wordt het op aarde warmer.

3. Klimaatverandering is toch van alle tijden?

Zeker. Maar dat betekent nog niet dat het argument ‘klimaatverandering is een natuurlijk proces, dus mensen hebben er geen invloed op’ klopt. Van grote klimaatveranderingen in het verre verleden is bekend dat ze samenhangen met CO2.

Bij de laatste grote ijstijd, zo’n 20.000 jaar geleden, zat bijvoorbeeld nog niet de helft van de huidige concentratie CO2 in de atmosfeer. Een hevige opwarming 56 miljoen jaar geleden, rond de tijd dat de eerste aapachtige wezens rondliepen, werd waarschijnlijk veroorzaakt door een enorme bel van het sterke broeikasgas methaan dat vrijkwam uit de zeebodem. Daardoor steeg de gemiddelde temperatuur op aarde zo’n 5 graden.

Rond de polen was toen geen ijs te bekennen. Langs de Noordelijke IJszee groeiden palmen, zo bewijzen fossielen. De tropen werden zo warm, dat veel organismen het loodje legden. Die prehistorische warmte-uitbarsting had een natuurlijke oorzaak. Waarschijnlijk gaven vulkaanuitbarstingen de eerste zet: de CO2 die daarbij vrijkwam, zorgde voor een kleine opwarming, waardoor methaanhydraten in de zeebodem smolten. Uit die enorme ijskristallen ontsnapte het methaan, wat de verhitting verder aanjoeg.

De huidige temperatuurstijging gaat veel sneller dan alle opwarmingen die in de geschiedenis van onze planeet door dergelijke natuurlijke processen zijn veroorzaakt.

De concentratie CO2 in de atmosfeer is de afgelopen eeuw al meer gestegen dan in de tienduizend jaar waarin de aarde na de laatste ijstijd ontdooide. “Dat klimaatverandering van alle tijden is, zou de zorgen erover juist moeten vergroten”, zegt de Nederlandse prehistorisch klimaatonderzoeker Appy Sluijs.

“We hebben ervan geleerd dat telkens wanneer de CO2-concentratie omhoog gaat, de planeet er heel anders uit gaat zien. Zelfversterkende effecten zoals enorme hoeveelheden methaan die vrijkomen uit de zeebodem en ontdooiende permafrost (bodems die nu nooit helemaal ontdooien, nvdr.), kunnen ervoor zorgen dat het leven hier op aarde sterk verandert.”

 Hollandse Hoogte / Siebe Swart luchtfotografie

4. Waarom zou de mens dan nu de oorzaak zijn?

Aangetoond is dat de recente toename van CO2 in de atmosfeer grotendeels is veroorzaakt door verbranding van fossiele brandstoffen. Fossiele brandstoffen zoals steenkool, olie en aardgas ontstaan uit planten waarin koolstof (C) is opgeslagen. Bij verbranding komt dit vrij als CO2. Door het type CO2 te meten, is aangetoond dat de extra CO2 in de lucht niet afkomstig is uit bijvoorbeeld oceanen of vulkanen. De broeikasgassen zijn hoofdzakelijk afkomstig van de fossiele brandstoffen die sinds de industriële revolutie in hoog tempo door onze fabrieken, automotoren en cv-ketels zijn verbrand. Ook door ontbossing komt CO2 vrij.

De hoeveelheid methaan in de atmosfeer is sinds de achttiende eeuw eveneens flink toegenomen: met 150 procent. Methaan is na CO2 het belangrijkste broeikasgas. De extra uitstoot van methaan hangt ook samen met fossiele brandstoffen en met afvalverwerking, landbouw en veeteelt. Zo boeren koeien veel methaan op. Dat komt bij het verteren van gras vrij in hun pens en is als broeikasgas ongeveer 25 keer sterker dan CO2.

A Flourish chart

5. Over de invloed van de mens op het klimaat is toch veel twijfel?

Volgens het IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change), het klimaatonderdeel van de Verenigde Naties dat onderzoek van duizenden wetenschappers uit de hele wereld samenvat, is het “extreem waarschijnlijk” dat menselijke broeikasgassen de dominante factor in de opwarming van de aarde zijn. Extreem waarschijnlijk is niet hetzelfde als 100 procent zeker.

Bij Nederlandse onderzoeksinstituten als het KNMI en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) wordt door geen wetenschapper meer betwijfeld dat de mens verantwoordelijk is voor de huidige klimaatverandering. Alle andere mogelijke factoren zijn afgelopen decennia uitgebreid onderzocht, zegt klimaatonderzoeker Geert-Jan van Oldenburgh van het KNMI. “Voor wetenschappers is er geen grotere uitdaging dan een gat slaan in een bestaande theorie. Als je een nog onbekende oorzaak voor klimaatverandering vindt, sta je meteen in het toonaangevende wetenschappelijke tijdschrift Nature. Alle mogelijke oorzaken – veranderende sterkte van de zon, oceaanstromingen, schommelingen van de aardbaan, vulkaanuitbarstingen – zijn dus afgepeld. Telkens blijft maar één oorzaak overeind: de door mensen veroorzaakte CO2. Geloof me: er is geen verborgen x-factor in klimaatverandering.”

Zeker 90 procent van de wetenschappers wereldwijd is het daarover eens, blijkt uit metastudies. Onder de wetenschappers die het klimaat als vakgebied hebben, ligt dat percentage hoger dan onder wetenschappers die zich er zijdelings mee bezighouden.

Dat betekent niet dat onder klimaatwetenschappers geen onzekerheid bestaat. Integendeel. Hóe gevoelig het klimaat precies is voor CO2, is bijvoorbeeld nog de vraag. In modellen die voorspellen hoe sterk de aarde opwarmt, zit dan ook een behoorlijk grote onzekerheidsmarge.

6. CO2 zorgt toch juist voor een groenere aarde?

Klopt. Een kwart tot de helft van het aardoppervlak is de afgelopen 35 jaar groener geworden, blijkt uit onder meer satellietbeelden van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA. Die vergroening is aanzienlijk: de extra blaadjes aan planten en bomen bedekken een gebied twee keer zo groot als de VS.

Dat komt deels door de verhoogde concentratie CO2 in de atmosfeer. Om te groeien halen planten immers CO2 uit de lucht, die ze omzetten in voedingsstoffen en zuurstof - zoals u zich misschien herinnert van de les biologie over fotosynthese.

Door de opwarming zijn groeiseizoenen bovendien langer geworden, vooral in het hoge noorden. Op toendra’s groeien bijvoorbeeld meer struiken.

Daarnaast zorgt de aanplanting van nieuwe bossen, bemesting en efficiëntere landbouwmethodes voor meer bladgroen. Ongeveer een kwart van de 10 miljard ton CO2 die de mens per jaar in de atmosfeer brengt, wordt tijdelijk opgeslagen in planten (en daarbij nog eens een kwart in de oceanen).

Andere effecten van klimaatverandering doen dat positieve effect deels teniet. Bij bosbranden en droogtes – die vaker voorkomen door klimaatverandering – komen juist veel broeikasgassen vrij. Zo deed de droge zomer van 2003 in Nederland de CO2-opname door bossen van vier jaar teniet, doordat bomen massaal hun blaadjes lieten vallen.

7. Wat merken we nu al van het broeikaseffect?

Eén hete zomer of ronduit lenteachtige februarimaand wijst nog niet meteen op een veranderend klimaat. Maar de langetermijnstatistieken zijn zonneklaar: er is sprake van een opwarmende trend. In Nederland is de gemiddelde temperatuur afgelopen honderd jaar al 1,9 graden gestegen - bijna dubbel zoveel als de gemiddelde opwarming wereldwijd. Het aantal zomerse dagen per jaar nam met bijna twintig toe, het aantal vorstdagen met ongeveer hetzelfde aantal af. De hoeveelheid neerslag is met ruim 20 procent gestegen; hevige stortbuien komen veel vaker voor.

Wereldwijd is de kans op droogte, hittegolven en overstromingen toegenomen. Dat zorgt nu al voor schade aan ecosystemen, meer mislukte oogsten en gezondheidsproblemen.

8. Wat kunnen de gevolgen zijn van grote temperatuurstijging?

Voorspellen is natuurlijk altijd gevaarlijk. Maar mocht het ergste doemscenario van het IPCC – 6 graden opwarming – uitkomen, dan duidt alles er volgens internationale klimaatwetenschappers op dat het leven op grote delen van de aardbol erg onaangenaam, zo niet onmogelijk, wordt. Weerpatronen raken compleet ontregeld. De zeespiegel stijgt in een paar eeuwen 10 tot 12 meter.

Subtropische gebieden en steppes zullen verwoestijnen. Grote delen van de wereldbevolking zullen kampen met watertekorten. In de tropen wordt de hitte ondraaglijk: wie zich bij temperaturen van meer dan 40 graden en hoge luchtvochtigheid enigszins inspant, kan binnen een paar uur sterven aan oververhitting.

Bij een temperatuurstijging van meer dan 2 graden sterven koralen op grote schaal af. Bij verdere opwarming sterven ook andere dieren en planten uit. In Zuid-Europa en andere gebieden richting de evenaar daalt de voedselproductie. Eten wordt duurder. Ondervoeding, infectieziekten, diarree, hart- en ademhalingsziekten nemen toe. Overstromingen en droogtes maken meer slachtoffers en leiden tot burgeroorlogen – met vluchtelingenstromen tot gevolg.

Positieve gevolgen zijn er ook: zo kan in het hoge noorden meer voedsel worden verbouwd. En scheepsroutes worden korter doordat de Noordelijke IJszee ijsvrij wordt.

Een grote zorg is wat er kan gebeuren als bepaalde keerpunten (‘tipping points’) worden overschreden. Boven een nog onbekende temperatuur kunnen Groenland en West-Antarctica zo snel smelten dat het proces niet meer te stoppen is. Ook dreigen uit de smeltende permafrost enorme hoeveelheden methaan vrij te komen, die opwarming kunnen versnellen. Net als CO2 die vrijkomt als het Amazonewoud zou afsterven door droogte. Waar sneeuw en ijs smelten, blijven donkere aarde en zwart zeewater over die zonlicht absorberen en niet reflecteren. Ook dat effect kan de opwarming aanjagen. Niemand weet precies bij welke temperaturen zulke processen optreden.

De afbeelding hieronder laten zien wat er gebeurt met Londen als de wereldwijde temperatuur met meer dan twee graden stijgt.

9. Kunnen we die gevaren nog afwenden?

Dat kan, volgens het IPCC. Maar dan moet de wereld nu wel heel snel in actie komen. Zonder klimaatbeleid kan de gemiddelde temperatuur in 2100 stijgen met 3 tot 6 graden ten opzichte van het pre-industriële niveau. Want de wereldbevolking, de welvaart en dus de verbranding van fossiele brandstoffen, groeien zonder ingrijpen nog wel even door.

Je hoort vaak dat de opwarming van de aarde beperkt moet worden tot “1,5 tot maximaal 2 graden”.

2 graden is de min of meer veilige bovengrens om de aarde zoals we haar kennen nog prettig leefbaar te houden, aldus de wetenschap. Inmiddels is het ook een politiek compromis. Bijna alle landen hebben zich drie jaar geleden aan dat doel gecommitteerd. Dat is vastgelegd in het Klimaatakkoord van Parijs.

10. Kunnen we het tij sowieso nog wel keren?

Het zal in elk geval knap lastig worden. In het verleden leidden mooie woorden over een beter milieu er niet toe dat de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen structureel daalde, integendeel. We zitten op recordhoogte. Traditioneel welvarende landen vinden het al moeilijk genoeg om hun eigen uitstoot stabiel te houden, laat staan terug te dringen. We zijn een luxe leven gewend: we vinden het normaal om te kopen en eten wat we willen, om te pas en onpas het vliegtuig te nemen.

En dan is er nog het vraagstuk van de verdeling van de koek: hebben opkomende economieën, die historisch veel minder hebben bijgedragen aan de opwarming van de aarde, in de toekomst recht op meer uitstoot? En is de gevestigde orde met al zijn miljardenbedrijven bereid om daarvoor een stapje terug te zetten?

Als we morgen per direct zouden stoppen met het uitstoten van broeikasgassen stijgt de temperatuur nog met 0,1 tot 0,3 graden door, verwachten wetenschappers. In landen als China en India, die bekend staan om hun vervuilde lucht, zal een schonere industrie in eerste instantie leiden tot een stuk hogere temperaturen. De luchtvervuiling dempt daar namelijk de kracht van de zon.

De opslag van CO2 zou een steuntje in de rug kunnen zijn om opwarming van de aarde tegen te gaan. Er wordt wereldwijd druk onderzoek gedaan naar deze ‘tussenoplossing’. CO2 wordt hierbij afgevangen en opgeslagen onder land of de zeebodem. De vraag is echter of er genoeg ruimte kan worden gevonden voor de enorme hoeveelheden CO2 die moeten worden afgevangen om de temperatuurdoelen te halen.

11. Wie zijn wereldwijd de grootste vervuilers?

De grote olie-, gas- en steenkolenreuzen, veruit. Internationaal onderzoek uit 2017 wijst uit dat honderd (staats-)bedrijven verantwoordelijk zijn voor 71 procent van de CO2-uitstoot sinds 1988, met als koplopers het Chinese staatssteenkolenbedrijf, Saudi Arabian Oil Company en het Russische Gazprom. Shell staat op plaats negen.

Bekijk je het per sector, dan wordt een kwart van de wereldwijde uitstoot veroorzaakt door opwekking van warmte en elektriciteit. Land- en bosbouw (24 procent) en industrie (21 procent) volgen op korte afstand, voor transport (14 procent). Gebouwen – en dan vooral het verwarmen daarvan – nemen 6 procent voor hun rekening.

Zo’n 64 procent van de totale uitstoot van broeikasgassen is CO2 die afkomstig is van verbranding van fossiele brandstoffen. 11 procent is het gevolg van bossen en andere natuurgronden die sneuvelen ten koste van met name de landbouw, waardoor de natuur minder CO2 kan ópnemen. Methaan zorgt voor 16 procent van de totale uitstoot, lachgas is de derde boosdoener met 6 procent.

12. Kan China niet beter wat minder kolen stoken?

Het is een schrikbarend percentage: de Chinese steenkolenbedrijven zijn sinds 1988 verantwoordelijk voor bijna 15 procent van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen. In 2017 nam het land ruim de helft (!) van de wereldwijde kolenconsumptie voor zijn rekening.

Sinds 2014 lijkt zelfs de schier onstilbare honger naar kolen in de volksrepubliek gestild. De Chinese overheid probeert kolen in elektriciteitscentrales te vervangen door het minder vervuilende aardgas. Er is bovendien geen land dat meer windmolens en zonnepanelen heeft. Ruim een derde van de windenergie ter wereld wordt geproduceerd in China. 60 procent van de fabricage van zonnepanelen is in Chinese handen.

13. Het is toch vooral aan de industrie om in actie te komen?

Dat is makkelijk gezegd. Je kan ook stellen dat bedrijven maken waar wij als consument om vragen. Een relatief beperkt deel van de broeikasuitstoot wordt direct veroorzaakt door consumenten. Een paar procent is het gevolg van het verwarmen van huizen, een groter deel komt door reisgedrag. 

Daarom, zeggen economen, kunnen de belangrijkste slagen worden gemaakt bij de industrie en in mindere mate de landbouw. Maar moet de industrie zélf overgaan op milieuvriendelijker produceren? Is de overheid aan zet? De burger?

Iedereen een beetje, is het logische antwoord. Op de manier waarop Tata Steel in IJmuiden staal produceert, of Chemelot in Zuid-Limburg chemicaliën, hebben we weinig invloed. Die bedrijven zullen zelf de handschoen moeten oppakken, eventueel onder druk van belastingmaatregelen. Maar wat als pensioenfondsen hun miljarden vaker investeren in vernieuwende technologie in plaats van in producenten van fossiele brandstoffen? En als de automobilisten massaal overstappen op elektrisch rijden? Shell móet dan wel een omslag maken, en is daar ook al mee begonnen.

Zo is het ook in de veeteelt. Eet de consument minder vlees, dan zal de intensieve veehouderij vanzelf een stapje terug doen. Goed voor de methaanuitstoot, maar ook voor tropische regenwouden in de Amazone, die kleiner worden door oprukkende sojateelt.

De vijf kolencentrales in Nederland zorgen voor 10 procent van de CO2-uitstoot. Maar kunnen we dat een bedrijf als RWE kwalijk nemen? Zelf stelt RWE van niet, omdat er nog niet genoeg alternatieven zijn, mede door het versneld afbouwen van de aardgaswinning. In 2030 wil het kabinet overigens een verbod op het verbranden van kolen bij het winnen van elektriciteit instellen.

16. Niet meer vliegen of vegetariër worden?

Op wereldschaal is de klimaatschade van bosbouw, landbouw en veeteelt (bijna een kwart van de totale broeikasuitstoot) een stuk groter dan die van luchtvaart (zeker 2 procent). Maar dat is een vertekend beeld. Wereldwijd eten veel meer mensen vlees dan dat er vliegen.
De topman van Boeing stelde in 2017 dat meer dan 80 procent van de wereldbevolking nog nooit het vliegtuig heeft gepakt. Conclusie: regelmatige vliegers zorgen voor grote milieuschade. In Nederland neemt de luchtvaart nu al 7 procent van de uitstoot voor haar rekening (bron: factsheet klimaat van het CBS).
Wie een keer een retourtje Thailand neemt, moet volgens voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal vijf jaar vegetarisch eten om dat te compenseren. Heen en weer vliegen naar Zuid-Frankrijk staat gelijk aan een jaar geen vlees. Deze vergelijkingen zijn glibberig. Over de precieze uitstoot van de veeteelt is bijvoorbeeld nog steeds veel discussie en de veeteelt leidt ook tot andere problemen zoals aantasting van de natuur. Maar ze geven wel een indicatie.
De luchtvaart is een groot punt van zorg. Waarschijnlijk zal het aantal vluchten de komende tientallen jaren fors stijgen, vooral in China en India. En aangezien de kerosinemotoren maar mondjesmaat milieuvriendelijker worden en er nog geen concreet alternatief in zicht is, zal het aandeel van luchtvaart in de mondiale CO2-uitstoot fors stijgen, tot misschien wel 22 procent in 2050.
Behalve minder vliegen, is met de trein naar je werk gaan ook een effectieve manier om CO2 te besparen. Ook met elektrisch rijden, het isoleren van spouwmuren en zonnepanelen op je dak valt veel te winnen. En met een waterbesparende douchekop compenseer je pas na ruim dertig jaar de trip naar Bangkok. Maar alle beetjes helpen.

17. Wat gaan de maatregelen kosten, en wie betaalt?

1000 miljard euro. Het is het bedrag dat Forum voor Democratie-politicus Thierry Baudet poneert in de klimaatdiscussie. Volgens Baudet zou het 1000 miljard euro kosten om in 2050 95 procent minder broeikasgassen uit te stoten, de doelstelling van het klimaatbeleid. Volgens de FvD-voorman zal het klimaatbeleid ‘onze hele economie ineen doen storten’.

Deskundigen weerleggen de berekening die Baudet op zijn partijwebsite heeft staan. Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) stelt dat Baudet subsidies, belastingen en investeringen op een hoop gooit om zo hoog mogelijk uit te komen. Het PBL komt uit op een jaarlijks bedrag dat oploopt tot zo’n vijf miljard euro in 2030. In 2050 zouden de jaarlijkse kosten tussen de vijftien en vijftig miljard uitkomen, afhankelijk van de keuzes die worden gemaakt. Maximale CO2-opslag is bijvoorbeeld een stuk goedkoper dan het volledig terugdringen van de uitstoot aan de bron. Het PBL komt in totaal grofweg uit op ongeveer een derde van het door Baudet berekende bedrag. Andere schattingen komen hoger uit. Geen enkele benadert de 1000 miljard. 

En, stellen deskundigen: het hele klimaatproject biedt ook grote economische kansen. Het bedrijfsleven kan oplossingen bedenken waarmee het (ook over de grens) veel geld kan verdienen. Niemand zal het echter aandurven om garanties af te geven bij de totale kosten van zo’n reusachtige langetermijnoperatie.

Hoe je het wendt of keert: het gaat veel geld kosten. De vraag is wie het gaat betalen. Een arm gezin betaalt nu in verhouding al 3,5 keer meer aan energiekosten dan een rijk huishouden, becijferde onderzoeksbureau CE Delft. Als toekomstige extra kosten op dezelfde manier worden verdeeld, zou een arm gezin in de toekomst tot 17 procent van het inkomen aan ‘klimaatkosten’ moeten uitgeven. Als een van de oorzaken noemt CE Delft het feit dat de industrie de dans ontspringt, terwijl ze relatief een groot aandeel hebben in de uitstoot van broeikasgassen. 

Daarom pleit een groep van zeventig Nederlandse economen voor invoering van een CO2-heffing, waarbij bedrijven betalen voor de uitstoot die ze veroorzaken. Landen als Zweden en het Verenigd Koninkrijk hebben zo’n heffing al. Ons kabinet wil er nog niet aan. Premier Mark Rutte voelt meer voor het stimuleren van innovaties die de uitstoot terugbrengen, en het uitdelen van boetes als er niets gebeurt.

18. Hoe ziet de wereld eruit als we de doelen halen?

Nogmaals: een toekomst voorspellen is lastig. Wat warmer dan nu wordt het hoe dan ook; zelfs als we nú stoppen met uitstoten stijgt de temperatuur nog een jaar of dertig door en de zeespiegel zelfs nog een eeuw of wat langer. Ook warmt de aarde nog wat verder op doordat de luchtvervuiling minder wordt (fijnstofdeeltjes houden nu de zonnestraling deels tegen). Want de wereld wordt een stuk schoner. Zonder de uitstoot van kolencentrales, dieselmotoren en brommeruitlaten verdwijnt de vieze deken van luchtvervuiling die nu boven de steden ligt. Goed nieuws voor de zeven miljoen mensen die naar schatting van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) jaarlijks sterven aan gevolgen van luchtvervuiling.

Zwerfafval, vuilnisbelten en de hoeveelheid plasticsoep in de oceanen kunnen slinken als plastic niet meer wordt geproduceerd uit aardolie. Wat niet betekent dat ze verdwijnen: plastic uit biomassa is (nog) niet altijd afbreekbaar. Of ons landschap mooier wordt, hangt ook af van politieke keuzes: hoeveel windmolens en zonneparken gaan we plaatsen en waar?

In een broeikasgasvrije toekomst hebben we in ons land straks dus schonere luchten en een bijna Zuid-Europees klimaat. Dat klinkt nog best aangenaam. Met een kans van één op twintig jaar wordt de mogelijkheid dat we nog eens een Elfstedentocht meemaken weliswaar nóg kleiner. Maar áls de Tocht der Tochten komt, is-ie wel extra bijzonder.

Een kleurgecodeerde kaart van Nasa laat de verandering van temperatuur zien van 1880 tot 2018:

{ https://www.hln.be/ }

10-03-2019 om 17:44 geschreven door peter  

Vrouwelijk duo maakt voor het eerst in geschiedenis samen ruimtewandeling - HLN.be

Bron: CNN

Vrouwen hebben in het verleden wel al vaker een ruimtewandeling gemaakt, maar het wordt de eerste keer dat twee vrouwen zich samen aan een stapje in de ruimte zullen wagen. De historische wandeling, die op vrijdag 29 maart plaatsvindt, zal zo’n zeven uur duren. 

Lees ook

VIDEO. Kijk hoe SpaceX-ruimteschip aan ISS koppelt en bemanning kijkje gaat nemen

Het vrouwelijke team wordt vervolledigd door de Canadese Kirsten Facciol, die de twee astronauten zal coördineren vanuit Houston. Facciol maakte het nieuws eerder deze maand bekend op Twitter.

De ruimtevaartwereld werd lange tijd gedomineerd door mannen, maar daar is volgens NASA-woordvoerster Stephanie Schierholz stilaan verandering ingekomen. Zowel McClain als Koch studeerde in 2013 af als astronaut. De helft van de afgestudeerden, zo’n 6.100 astronauten, waren vrouwen. 

De eerste ruimtevlucht van McClain, Sojoez MS-11, werd op 3 december vorig jaar gelanceerd. Zij zal een half jaar aan boord van het Internationaal ruimtestation ISS verblijven voor ISS-Expeditie 58 en ISS-Expeditie 59. Voor Koch is het zelfs de eerste ruimtevlucht ooit. Zij wordt volgende week op 14 maart gelanceerd vanop de ruimtevaartbasis in Bajkonoer, in Kazachstan.

Opdracht

NASA communiceerde voorlopig nog niet over de precieze opdracht van McClain en Koch. De ruimtevaartorganisatie zal meer uitleg geven op een persconferentie die ongeveer een week voor de wandeling georganiseerd wordt. 

“Ruimtewandelingen kunnen een aantal verschillende doelen hebben”, zo vertelt Schierholz aan CNN. “Zoals het uitvoeren van onderhoud of reparaties aan de buitenkant van het ISS, het testen van nieuwe apparatuur en wetenschappelijke experimenten.” 

De eerste vrouw die ooit een ruimtewandeling uitvoerde, was de Russische Svetlana Savitskaja. Dat gebeurde op 25 juli 1984.

Bekijk ook:

{ https://www.hln.be/ }

08-03-2019 om 18:01 geschreven door peter  

VIDEO. SpaceX-ruimteschip ‘Crew Dragon’ veilig op zee geland - HLN.be

Bron: Belga, The Verge

De capsule plofte op 370 kilometer van de kust van Florida in het water. Een speciaal uitgeruste bergingsschip Go Searcher van SpaceX was in de buurt, net zoals een onderzoeksvliegtuig van het Amerikaanse ruimtevaartbureau NASA dat voor livebeelden zorgde. De laatste keer dat de Amerikanen een ruimteschip voor bemand transport in de Atlantische Oceaan zagen landen was op 13 maart 1969, met de Apollo-9.

De landing was een laatste grote test voor de Crew Dragon, die vanaf juli astronauten de ruimte in moet brengen. Het toestel heeft met de succesvolle landing bewezen dat het kan terugkeren in onze atmosfeer, zonder dat de lading iets overkomt. Daarbij gebruikte het onder meer een systeem van parachutes. 

Lees ook

VIDEO. Kijk hoe SpaceX-ruimteschip aan ISS koppelt en bemanning kijkje gaat nemen

Ripley

De testvlucht werd uitgevoerd met aan boord een dummy uitgerust met sensoren. Op die manier moest worden nagegaan welke krachten echte astronauten zouden ondergaan. De pop kreeg de naam ‘Ripley’, naar de heldin uit de Alien-films. Zij volgde zo ‘Starman’ op, die vorig jaar aan een reis door de ruimte begon in de rode Tesla van SpaceX-baas Elon Musk. 

Met de missie - Demo-1 - wil het bedrijf van Elon Musk aantonen dat het ook een bemand ruimteschip kan ontwikkelen. De Crew Dragon was vorige week zaterdag met behulp van de draagraket Falcon 9 op Cape Canaveral gelanceerd en meerde een dag later op automatische piloot aan bij het internationaal ruimtestation ISS. De laatste grote test - de terugvlucht - werd vanmorgen ingezet.

Omdat alles goed is verlopen, zullen Bob Behnken en Doug Hurley waarschijnlijk in juli als allereerste astronauten met een Crew Dragon naar het ISS vliegen. Daarna zal de NASA beslissen of de capsule in dienst komt of niet.

Crew Dragon in orbit before docking

 

NASA

✔@NASA

Coming up: @SpaceX's #CrewDragon spacecraft prepares to return to Earth from @Space_Station.

Watch on NASA TV (all times ET): https://go.nasa.gov/2IW7vYt 
March 7 12:15pm Hatch Closure
March 8 2:00am Undocking
March 8 7:30am Deorbit Burn & Splashdown

• 5,979

5:51 PM - Mar 7, 2019

• 1,343 people are talking about this

Twitter Ads info and privacy

EPA 

Astronaut David Saint-Jacques neemt een kijkje in de Crew Dragon.

AP 

De Crew Dragon is begonnen aan zijn terugreis naar de aarde.

 

AP 

De capsule komt langzaam los van het ISS.

Bekijk ook:

{ https://www.hln.be/ }

08-03-2019 om 17:53 geschreven door peter  

VIDEO. Kijk hoe een Japans ruimtetuig schiet op asteroïde Ryugu - HLN.be

Japanse sonde Hayabusa2 onderzoekt asteroïde Ryugu

Bron: JAXA

De sonde Hayabusa2 is erin geslaagd  kort neer te strijken op asteroïde Ryugu en een projectiel af te vuren. Op deze beelden die het Japanse ruimteagentschap JAXA heeft vrijgegeven is duidelijk te zien hoe de sonde een lichte impact maakt op de rotsachtige formatie. De missie van deze sonde is al enkele jaren bezig, maar dit korte moment was voor de wetenschappers het absolute hoogtepunt. 

AFP 

Hayabusa 2, vlak na het afschieten op asteroïde Ryugu.

AP

Schaduw van Hayabusa2 op de asteroïde, getrokken vanaf de sonde zelf.

AP 

Professor Yuichi Tsuda van de “Japan Aerospace Exploration Agency” (JAXA) tijdens een persconferentie over de landing.

AFP

De wetenschappers achter de missie in het controlecentrum van JAXA

AP

Computerbeeld van Hayabusa2

{https://www.hln.be/ }

06-03-2019 om 18:02 geschreven door peter  

“Ongelofelijk”: meer dan 1.000 jaar oude offergaven van de Maya’s ontdekt - HLN.be

Bron: Belga

De archeologen hadden de Balamkú-grot op het schiereiland Yucatán vorig jaar ontdekt op aanwijzing van omwonenden. Het bestaan van de grot, een uitgestrekt tunnelsysteem met verschillende zalen, was al langer bekend, maar niet gedocumenteerd. Bovendien was zij afgesloten, de toegang ertoe bevindt zich 24 meter onder de grond. De vorsers konden uiteindelijk binnengeraken via een amper halve meter hoge opening. 

Lees ook

Extreme droogte deed machtige Maya-rijk verdwijnen

Watergod

“Wat wij aantroffen, was ongeschonden en ongelooflijk”, zegt archeoloog Guillermo de Anda. Ze ontdekten zeven offergaves, voornamelijk bestaande uit houders voor wierook en deels gebroken schepen uit keramiek met verkoolde resten, zaden, jade, mosselschelpen en kleine dierenbeenderen. De gevonden objecten stammen vermoedelijk uit de achtste tot de tiende eeuw. Volgens de Anda zijn het plengoffers voor de watergod Tláloc. De gaves doen vermoeden dat de regio destijds een lange tijd van droogte moet hebben gekend. 

Nog maar een derde onderzocht

Tot dusver hebben de archeologen ongeveer een derde van de grot onderzocht. Een deel ervan staat onder water, waardoor voor verdere exploratie gedoken zal moeten worden. 

De grot ligt ongeveer 2,7 kilometer ten oosten van de piramide Kukulkán, het hoofdgebouw van het tot het Unesco-werelderfgoed behorende complex. In 2015 werd onder Kukulkán een “cenote”, een met zoet water gevuld hol, ontdekt. Yucatán is bezaaid met zulke grotten, die de kalksteenbodem doorboren en soms over kilometers afstand met elkaar verbonden zijn. Bij het al lang uitgestorven Maya-volk golden cenotes als heilige plaatsen, die gebruikt werden voor religieuze ceremonieën.

AP

REUTERS

AP

REUTERS

{ https://www.hln.be/ }

05-03-2019 om 17:22 geschreven door peter  

Dit zijn de 50 meest vervuilde steden ter wereld. In België krijgt Oostrozebeke slechtste rapport - HLN.be 

KVDS Valentijn , Dumoulein Daimy en Van den Eede 

WETENSCHAP & PLANEET De 50 meest vervuilende steden ter wereld liggen op drie na allemaal in dezelfde twee landen. Dat blijkt uit een nieuw rapport van Greenpeace en AirVisual, een bedrijf dat metingen van de luchtkwaliteit uitvoert. Grote boosdoeners zijn India en China.

Vooral India maakt een slechte beurt. Maar liefst 22 van de steden in de top 30 liggen daar, inclusief de meest vervuilde stad ter wereld: Gurugram. Dat is een van de grootste satellietsteden van New Delhi, in het noorden van het land. In Gurugram ligt de gemiddelde luchtkwaliteitsindex bijna drie keer hoger dan wat als gezond beschouwd wordt.

Lees ook

Massale schoolstaking voor het klimaat op 15 maart: bijna 500 steden in 57 landen doen mee

China

China heeft 5 steden in de top 30, maar ook 17 steden tussen de 30ste en de 50ste plaats. Het land maakt wel vooruitgang in vergelijking met vroeger. Volgens het rapport zou de gemiddelde concentratie aan vervuilende stoffen - het rapport focust op deeltjes met een afmeting van PM2,5 of 2,5 micrometer (0,000 002 5 meter) omdat die de grootste impact op onze gezondheid hebben - tussen 2017 en 2018 teruggelopen zijn met 12 procent. De hoofdstad Peking is zelfs uit de top 100 gevallen van meest vervuilde steden, na inspanningen van de overheid om de luchtvervuiling er onder controle te krijgen.

Enkele landen in de buurt van China zien dan weer een slechtere evolutie. Indonesië, Zuid-Korea, Vietnam en Thailand zien hun cijfers flink achteruitgaan. In Bangkok bijvoorbeeld, werden in januari vliegtuigen uitgestuurd die het kunnen doen regenen om de vervuiling in de lucht te doen neerslaan.

Dichter bij ons maken vooral Boznië en Herzegovina, Macedonië en Polen een slechte beurt. Samen maken zij de volledige top 10 uit van meest vervuilde steden in Europa. Op 6 Italiaanse steden na – onder meer Venetië – bestaat de top 50 overigens exclusief uit Oost-Europese steden.

Oostrozebeke

De eerste Belgische gemeente in de lijst is Oostrozebeke. Wereldwijd vind je die terug op de 822ste plaats, in de Europese lijst op de 158ste plaats. Dat is geen verrassing. Oostrozebeke staat al sinds 2005 bekend als slechtst scorend in ons land op het vlak van luchtkwaliteit. Oorzaak is dat het meetpunt vlakbij spaanplatenfabrikant Unilin (het vroegere Spano) staat - in een gebied met veel industrie - en vlakbij de gewestweg N385. Die laatste wordt vaak gebruikt door vrachtverkeer. Unilin nam intussen maatregelen om de luchtkwaliteit te verbeteren, onder meer door het plaatsen van filters. En de gemeente zelf beloofde in januari vorig jaar om te investeren in “ecologische maatregelen”. In totaal waren er 46 Belgische gemeenten bij het onderzoek betrokken.

Als alle landen in hun geheel worden bekeken, staat België op de 52ste plaats. Daarmee zijn we bij de slechtste leerlingen van de klas in West-Europa en doen we net iets minder goed dan onze buurlanden Frankrijk, Duitsland en Nederland.

Overlijdens

Volgens het rapport zal luchtverontreiniging volgend jaar wereldwijd 7 miljoen voortijdige overlijdens veroorzaken en een enorme impact hebben op de economie. Wereldwijd zou de kost oplopen tot 225 miljard dollar (199 miljoen euro, red.) aan verloren arbeid en biljoenen in medische kosten, zo staat er in het rapport te lezen.

Voor het rapport werden de gegevens van meer dan 6.000 steden en gemeente ter wereld opgemeten en vergeleken. Opmerkelijk: er zijn vooral data uit Europa, Azië en Noord-Amerika voor handen. Onder meer in Afrika, Zuid-Amerika en Rusland zijn er amper meetgegevens over de luchtverontreiniging beschikbaar.

{ https://www.hln.be/ }

05-03-2019 om 17:04 geschreven door peter  

NASA creëert buitenaards DNA - HLN.be

Bron: NASA, Outerplaces

NASA’s ontdekking suggereert immers dat andere vormen van DNA zodus ook andere levensvormen, perfect kunnen bestaan. En dankzij de nieuwe DNA-vorm hebben onderzoekers alweer een beter idee naar wat ze precies op zoek zijn.

Kern van ons bestaan
Voor wie tijdens de biologielessen vooral sliep: een korte les. Het menselijk DNA ziet er als volgt uit: het bestaat uit twee lange strengen van nucleotiden die in de vorm van een dubbele helix of wenteltrap met elkaar vervlochten zijn. De nucleotiden zijn dan weer verbindingen bestaande uit kleinere bouwstenen of basen: adenine, cytosine, guanine en thymine. Kort samengevat is DNA de kern van ons bestaan, letterlijk en figuurlijk.

Lees ook

NASA-veteraan: “Ik zag een alien babbelen met astronauten”

Waarom bovenstaande biologieles belangrijk is voor Hachimoji? Zonder een stukje menselijk DNA zou hij niet bestaan. Het Hachimoji-DNA bevat immers dezelfde vier ‘ingrediënten’ of basen (adenine, cytosine, guanine en thymine), maar daarbovenop telt het unieke DNA nog eens twee dubbele verbindingen: purine en pyrimidine. Het resultaat? DNA dat maar liefst dubbel zoveel ‘ingrediënten’ telt: acht. 

Laboratoriumversie 

Uiteraard is de alien van NASA slechts een laboratoriumversie, en eentje die niet eens vingers heeft, laat staan de woorden “E.T. phone home” uitspreekt. Toch is het een veelbelovend experiment waarmee de wetenschappers aantonen dat een andere vorm van leven – inclusief andere bouwstenen – perfect mogelijk is. Verder benadrukken ze graag het belang van de financiering voor grondig onderzoek naar buitenaards leven. Dergelijk onderzoek is noodzakelijk menen de wetenschappers. Met hun experiment hopen ze die noodzakelijkheid ook aan te tonen. 

Bekijk ook:

{ https://www.hln.be/ }

05-03-2019 om 01:55 geschreven door peter  

NASA-veteraan: “Ik zag een alien babbelen met astronauten” - HLN.be

Bron: Metro UK

McClelland beweert 35 jaar voor NASA te hebben gewerkt, en vooralsnog heeft de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie die bewering niet weerlegd. McClelland zegt dat hij een missie van de space shuttle aan het monitoren was vanuit het Kennedy Space Center toen hij iets zag wat hij eigenlijk niet mocht zien: een 2,7 meter lange, magere alien die in de space shuttle een gezellige babbel sloeg met astronauten.
De NASA-veteraan beweert ook een ruimteschip gezien te hebben vlakbij de shuttle. “Ik herken een ruimteschip wanneer ik er een zie”, aldus McClelland. “Aliens lopen rond op onze aarde”, besluit hij.

Velen beweren dat McClelland ze niet allemaal meer op een rij heeft, maar sommige ‘believers’ hechten veel belang aan zijn uitspraken. McClellands website ’Stargate Chronicles” geeft enkele, laten we zeggen, interessante inzichten.

• Lees ook: Deze astronauten zullen een jaar lang leven als zwevend proefkonijn

{ https://www.hln.be/ }

05-03-2019 om 01:54 geschreven door peter  

VIDEO. Kijk hoe SpaceX-ruimteschip aan ISS koppelt en bemanning kijkje gaat nemen - HLN.be

Bron: Belga

Om 11.51 uur was het contact een feit, 27 uur na de lancering met een Falcon 9-raket vanuit Kennedy Space Center in Cape Canaveral. De koppeling vond plaats 400 kilometer boven het aardoppervlakte, ten noorden van Nieuw-Zeeland. Binnen een tweetal uur is de volgende testfase gepland met de opening van het luik.

Lees ook

Crew Dragon van SpaceX met succes gelanceerd. Nu brengt hij dummy ruimte in, deze zomer volgen echte astronauten

Het onbemande tuig, gebouwd om mensen te vervoeren, zette voor de testvlucht koers naar het ISS met een pop aan boord. De Crew Dragon moest zich autonoom aan het ISS koppelen. Volgende vrijdag komt het ruimteschip terug naar de aarde. Ripley, de pop aan boord genoemd naar het hoofdpersonage in de Alien-films, is voorzien van sensoren om te kijken welke krachten echte astronauten zouden ondergaan en doorheen de capsule is er ook een waaier aan meetinstrumenten.
Lukt de test, dan zouden er nog voor het einde van het jaar twee astronauten met de Crew Dragon reizen.

Zowat acht jaar geleden stopten de VS met autonome bemande ruimtevluchten met de spaceshuttle. Sinds 2011 staat Rusland vanop de basis Bajkonoer in Kazachstan in voor het transport van Amerikaanse astronauten naar en van het ISS.

 screenshot

{ https://www.hln.be/ }

03-03-2019 om 22:45 geschreven door peter  

Crew Dragon van SpaceX met succes gelanceerd. Nu brengt hij dummy ruimte in, deze zomer volgen echte astronauten - HLN.be

Het zou voor het eerst zijn dat een commercieel bedrijf zoiets doet. Vandaag is alleen een dummy aan boord: Ripley, naar de heldin uit de bekende Alien-films.

De ruimtecapsule werd om 8.49 uur Belgische tijd gelanceerd, 2.49 uur plaatselijke tijd. Vannacht meldde SpaceX dat alle systemen paraat waren en ook het weer goed zat. De Crew Dragon en de Falcon 9-raket - waarop die bevestigd is - vertrokken vanop het historische Launch Complex 39A op Cape Canaveral, waar in de jaren 60 en 70 ook de legendarische Apollovluchten van ruimtevaartorganisatie NASA naar de maan vertrokken.

Lees ook

SpaceX lanceert ruimtecapsule die dummy naar ISS brengt, in juli volgen eerste echte astronauten

Testvlucht

De testvlucht zal in totaal zes dagen duren. Morgen komt de capsule met Ripley aan boord aan bij het ISS, waar ze volautomatisch zal aankoppelen. Als de drie bewoners van het ruimtestation de 200 kilogram materiaal en voorraden aan boord uitgeladen hebben en de spullen die ze niet meer nodig hebben ingeladen, zal de Crew Dragon op 8 maart terugkeren naar de aarde.
Tijdens de vlucht zullen de NASA en SpaceX gegevens verzamelen. Ripley – die het strakke witte ruimtepak van SpaceX draagt dat ook toekomstige astronauten aan zullen hebben – is uitgerust met sensoren, die de impact van de reis op de dummy moeten meten. Dat zullen immers ook krachten zijn die de astronauten zullen ondervinden. Indien nodig zullen na de vlucht nog aanpassingen aan het toestel of de stuwraketten gebeuren. Als alles goed gaat, gaan dan in juli de allereerste echte astronauten aan boord van een toestel van SpaceX.

Dat zal overigens een historisch moment zijn. Het is intussen acht jaar geleden dat er nog astronauten naar de ruimte vertrokken vanop Amerikaans bodem. Ze moeten nu nog ‘meeliften’ met Russische toestellen.

{ https://www.hln.be/ }

02-03-2019 om 21:39 geschreven door peter  

Nog even geen buitenaards boorrecord voor Marslander Insight - HLN.be

Bron: AD.nl

De door Polen en Duitsland gefabriceerde boormachine van de Marslander is op keien gestuit die het vooralsnog lastig maken dieper te gaan. Bedoeling was tot vijf meter diep te gaan maar vooralsnog komt de boor niet verder dan een centimeter of vijftig, bevestigt het German Aerospace Center. Volgens de ingenieurs werkt de ‘hamerboor’ goed, maar zit het tegen wat betreft de boorplek door onvoorziene stenen. 

Als een diepte van vijf meter wordt gehaald is dat een buitenaards record, aldus NASA. Bedoeling van het boren is onder meer de ondergrondse temperatuur te meten. Volgens de ingenieurs kan de robotgestuurde arm met de boor de problemen oplossen, maar dat kost tijd.

Lees ook

NASA trekt na vijftien jaar definitief stekker uit Marsrobot Opportunity

Onderzoek

InSight (de naam staat voor: Interior Exploration using Seismic Investigations, Geodesy and Heat Transport) is een missie van het zogeheten ‘NASA’s Discoveryprogramma’ om de inwendige structuur van Mars en andere planeten te onderzoeken. Insight landde afgelopen november op de rode planeet en heeft al prachtige foto’s gestuurd en ook opnames gemaakt van de wind op de rode planeet. Er is ook een seismometer geplaatst om eventuele aardbevingen te registreren.

Marslander InSight landde op 26 november 2018 geland in het gebied Elysium Planitia, een vlakte nabij de evenaar van Mars. Voor de liefhebber: op ongeveer 600 km afstand van de Gale krater waar in 2012 het Marswagentje Curiosity is geland.

Bekijk ook: Marslander InSight succesvol geland op rode planeet

{ https://www.hln.be/ }

02-03-2019 om 21:34 geschreven door peter  

Paniek op Paaseiland: beroemde standbeelden verliezen na 500 jaar langzaam hun vorm door ‘lepra’ - HLN.be

Bron: Reuters, ANP

De eeuwen geleden uitgehouwen beelden vertegenwoordigen de voorouders van de Polynesische bevolking van Paaseiland, de Rapa Nui, en behoren tot het UNESCO Werelderfgoed. De honderden grote hoofden staan langs de kustlijn van het kleine eiland, een van de meest geïsoleerde ter wereld. Nog altijd vragen archeologen zich af hoe de inwoners de duizenden kilo’s zware beelden ooit op hun plaats hebben kunnen zetten. Paaseiland ligt op 3.500 kilometer van het vasteland en meer dan 2.000 kilometer verwijderd van het dichtstbijzijnde eiland, Pitcairn.

Maar de beelden lijden volgens wetenschappers aan een soort ‘lepra’. Ze krijgen witte vlekken op hun gezichten. De korstmossen, een combinatie van fungus en algen, vreten de beelden aan, waardoor het steen zacht als klei wordt en van vorm verandert. De beelden lijden bovendien door erosie, de stijgende zeespiegel, harde wind en vee dat tussen ze door graast.

70 procent al aangetast

Zeventig procent van de hoofden zou al zijn aangetast. Volgens archeologen kunnen de beelden nog worden gered als ze worden schoongemaakt en een coating krijgen die de poreuze steen beschermt, maar dan moet dat wel snel gebeuren. “Ik vermoed dat de Moai-beelden over een eeuw niet meer dan rechthoekige blokken zullen zijn”, aldus Tahira Edmunds, expert bij de Chileense overheid. 

De kosten om alle beelden te beschermen zouden kunnen oplopen tot 500 miljoen dollar, reden waarom Paaseiland ook om internationale hulp vraagt. De inwoners en lokale wetenschappers halen het geld om de beelden te beschermen nu vooral uit het duurzame toerisme, maar dat volstaat niet. 

De burgemeester van het eiland stelt daarom ook voor om geld te vragen van de landen die in het verleden beelden hebben meegenomen om in hun musea tentoon te stellen. Zo staat er een meer dan twee meter hoog beeld tentoongesteld in het British Museum in Londen, nadat het meer dan 150 jaar geleden door Britse zeevaarders werd meegenomen. In november al bezocht een Chileense delegatie het museum, dat bereid is na te denken over een vergoeding voor de ‘uitleen’ van het beeld. “Het museum kijkt uit naar samenwerking met partners van over heel de wereld en verwelkomt de voorstellen rond toekomstige projecten met Rapa Nui”, zegt het British Museum in een mededeling.

REUTERS 

Verschillende beelden zijn er al slecht aan toe.

ThinkStock

AP

rv

Paaseiland  is maar 25 op 12 kilometer groot en is een van de meest afgelegen bewoonde eilanden ter wereld.

{ https://www.hln.be/ }

02-03-2019 om 21:26 geschreven door peter  

SpaceX lanceert ruimtecapsule die dummy naar ISS brengt, in juli volgen eerste echte astronauten - HLN.be

Bron: SpaceX, NASA, AP, Space.com

Dat laatste zou een historische gebeurtenis zijn, want het is intussen acht jaar geleden dat er nog astronauten vanop Amerikaanse bodem de ruimte in gingen. De afgelopen jaren moest NASA haar astronauten meesturen met – dure – Russische toestellen. Met de hulp van private firma’s zoals SpaceX en Boeing hoeft de ruimtevaartorganisatie dat binnenkort niet meer te doen. Ze investeert daarvoor maar liefst 8 miljard in de bedrijven.

Lees ook

SpaceX-baas Musk onthult prijskaartje van reis naar Mars

Ripley

De testvlucht van dit weekend zal in totaal zes dagen duren. Na de lancering zal de Crew Dragon een dag later arriveren aan het internationaal ruimtestation ISS. Daar zullen de drie bewoners de dummy die aan boord is verwelkomen. Ripley zal het trendy witte ruimtepak van SpaceX aanhebben. Dat zal ook het pak zijn dat astronauten in de toekomst dragen.

Voor alle duidelijkheid: Ripley is geen dood gewicht. Ze draagt een heleboel sensoren waarmee de reis naar het ruimtestation en terug gemonitord zal worden door wetenschappers van SpaceX en ruimtevaartorganisatie NASA. In het bijzonder de krachten en versnellingen die de toekomstige astronauten zullen ervaren aan boord van het toestel. De informatie zal gebruikt worden om de bemande vluchten van de Crew Dragon succesvol te kunnen uitvoeren. (lees hieronder verder)

View image on Twitter

Elon Musk

✔@elonmusk

Ripley

• 96.1K

7:37 AM - Mar 1, 2019

• 10.8K people are talking about this

Twitter Ads info and privacy

“Het doel is om een idee te krijgen van wat mensen zouden voelen in haar plaats”, verduidelijkte vicepresident Build and Flight Reliability bij SpaceX Hans Koenigsmann gisteren tijdens een persconferentie. “We verwachten niet echt grote verrassingen, maar het is beter om op zeker te spelen en ons ervan te vergewissen dat alles veilig en comfortabel is voor de twee NASA-astronauten die mee zullen gaan op de volgende vlucht van de capsule.”

Het belang van de missie kan niet onderschat worden, aldus ook voormalig astronaut Scott Kelly. Hij verbleef al eens een jaar lang in het ISS. “Grote stappen worden gezet dankzij een hele reeks kleinere stappen. Dit wordt alvast een grote stap”, twitterde hij gisteren.

Veilig en comfortabel

SpaceX deed de afgelopen zeven jaar 16 leveringen van materiaal aan het ISS. Daarvoor gebruikte het een capsule die luisterde naar de naam Dragon. Die werd nu omgevormd tot de Crew Dragon, die ook veilig en comfortabel moet zijn voor passagiers. Ze is iets groter – 8 meter hoog – en wordt net als de cargocapsule gelanceerd vanop een Falcon 9-raket van SpaceX. (lees hieronder verder)

Er zijn vier zitjes aan boord en drie ramen, maar op termijn moeten zeven astronauten meekunnen. De zonnecellen van de capsule zitten nu op het toestel zelf en niet op speciale vleugels. Mocht er zich een noodsituatie voordoen, zitten er ook acht motoren in de wanden van de capsule. Die kunnen de Crew Dragon van de draagraket schieten, mocht er iets fout gaan bij de lancering.

De missie die morgen van start gaat, heeft overigens niet alleen Ripley aan boord. Er zit ook voor 200 kilogram aan uitrustingen en voorraden voor het ISS in het toestel.

Live

Wie de lancering live wil volgen, kan terecht op de website van SpaceX. De raket zou morgenvroeg om 8.49 uur Belgische tijd aan haar missie moeten beginnen op een nieuw lanceringscomplex van het Kennedy Space Center, waar een halve eeuw geleden de historische Apollo-missies vertrokken. (lees hieronder verder)

SpaceX De Crew Falcon bovenop de Falcon 9-raket. Astronauten zullen in de toekomst via de uitschuifbare brug rechts in het toestel plaats kunnen nemen.

SpaceX Het ruimtepak dat de astronauten van SpaceX zullen krijgen.

De capsule zal zich na haar vlucht naar het ISS op 8 maart weer ontkoppelen en even na zonsopgang met een parachute landen in de Atlantische Oceaan, een paar honderd kilometer voor de kust van Florida.

Afhankelijk van hoe de testvlucht gaat en hoeveel aanpassingen er nog nodig zijn aan bijvoorbeeld de parachutes en de stuwraketten, wil SpaceX zijn eerste NASA-astronauten in juli lanceren. Concurrent Boeing zit het bedrijf van Elon Musk evenwel dicht op de hielen. Dat wil in april een eerste onbemande test doen met zijn Starliner en zou de eerste astronauten – dat zullen er drie zijn – in augustus de ruimte in brengen. Als alles goed gaat, welteverstaan.

Starman

Maar eerst is het dus aan Ripley en zij gaat zo Starman achterna, de dummy die vorig jaar in de knalrode Tesla van Elon Musk de ruimte in werd gebracht tijdens een testvlucht van de Falcon Heavy. Ripley wordt in tegenstelling tot Starman wél terugverwacht op aarde. 

{ https://www.hln.be/ }

01-03-2019 om 21:28 geschreven door peter  

Richard Branson dook naar de bodem van het grootste zinkgat ter wereld en maakte er adembenemende beelden van - HLN.be

Bron: Aquatica Submarines, Discovery

Het ‘Great Blue Hole’ ligt voor de kust van Belize in de Caribische Zee en is 124 meter diep en 318 meter breed. Het zinkgat spreekt al jaren tot de verbeelding van wetenschappers, maar mede dankzij miljardair en Virgin-baas Richard Branson weten we nu hoe het zinkgat er vanbinnen uitziet. Branson daalde in december, samen met een team diepzeespecialisten van Aquatica Submarines, af naar de bodem met een speciaal uitgeruste duikboot.

Nooit eerder ontdekte stalactieten

Een van de meest opmerkelijke ontdekkingen in het zinkgat waren stalactieten die er nog nooit eerder werden waargenomen. Volgens wetenschappers was het zinkgat zo’n 100.000 jaar geleden een gigantische bovengrondse grot en ontstonden de stalactieten toen de grot nog niet was overspoeld. Toen het zeeniveau steeg, verdween de grot diep in het water en zakte het dak van de grot in. Maar vanbinnen heeft de tijd wel 100.000 jaar stilgestaan.

Naast de stalactieten vond het team ook mysterieuze sporen op de bodem van het zinkgat. “We weten niet waar die sporen vandaan komen”, zegt diepzeepilote Erika Bergman, die ook de leiding van de expeditie nam.

3D-kaart

Branson en zijn team konden met sonarscan een 3D-kaart maken van het zinkgat. Die kaart wordt binnenkort vrijgegeven, maar Aquatica Submarines licht nu al een tipje van de sluier met videobeelden.

Binnenkort wordt ook een documentaire uitgezonden over de expeditie naar het Great Blue Hole. Die documentaire wordt ergens in de lente verwacht.

Aquatica Submarines Richard Branson en het team van Aquatica Submarines

Aquatica Submarines Richard Branson zakte met een duikboot af naar de bodem van het 'Great Blue Hole'.

Aquatica Submarines .

{ https://www.hln.be/ }

27-02-2019 om 22:22 geschreven door peter  

Grootste radiotelescoop ter wereld van 1 vierkante km kan terugblikken tot net na oerknal - HLN.be

Bron: zdnet, computerworld

Het volledige gebied dat radiosignalen vanuit de ruimte moet opvangen beslaat inderdaad meer dan 1 miljoen vierkante meter. In Zuid-Afrika komt de tweede hoofdcomponent van de megatelescoop met een doorsnede tot 5.000 km. In 2028 zou hij operatief moeten zijn. SKA zou in de ruimte moeten kunnen kijken tot net na de big bang.

Lange tijd was er een strijd tussen Zuid-Afrika en Australië om de allergrootste radiotelescoop ooit te mogen bouwen. Het project van ongeveer 1,5 miljard euro werd uiteindelijk aan beide landen toegekend. Nog een tiental andere landen zijn betrokken. Nederland kocht zich in voor 30 miljoen euro en ook Canada, China, Frankrijk, India, Italië, Nieuw-Zealand, Spanje, Zweden en het Verenigd Koninkrijk doen mee.

De SKA zal bestaan uit duizenden antennes die gespreid worden over de wereld. Er zijn twee centra: Zuid-Afrika en West-Australië, respectievelijk SKA-midden en SKA-laag, verwijzend naar midden- en laagfrequentie. Al die antennes moeten met elkaar in verbinding staan om een zo nauwkeurig mogelijk beeld te krijgen van de ruimte. Zo zijn er in Australië 65.000 optische glasvezelkabels nodig om de enorme hoeveelheid aan data van de 132.000 laagfrequentie-antennes te kunnen transporteren.

De centrale supercomputer die alles moet verwerken heeft een rekencapaciteit van maar liefst 100 miljoen pc’s. De SKA zal het universum dan ook gedetailleerder dan ooit kunnen vatten. De radiotelescoop zal zo gevoelig zijn dat hij een luchthavenradar kan waarnemen op een planeet tientallen lichtjaren van hier.

Dat zou tot wetenschappelijke revoluties kunnen leiden over het universum en het ontstaan ervan. Er wordt zelfs al luidop gedroomd van een verklaring voor het mysterie van ‘donkere energie’. We zullen ook meer te weten komen over de magnetische velden die het universum doorkruisen, en over hoe die gegenereerd worden.

“Astronomen hopen verder dat de SKA iets zal vinden waar ze al decennialang naar zoeken: een pulsar die in een baan rond een zwart gat cirkelt”, klinkt het. “Zo’n ontdekking zou hen in staat stellen de meest veeleisende test tot nu toe van Einsteins theorie van de zwaartekracht te maken.”

Last but not least: het is ook niet uitgesloten dat het gigantische meetinstrument signalen zou opvangen van buitenaardse beschavingen.

{ https://www.hln.be/ }

26-02-2019 om 23:58 geschreven door peter  

Restanten van oude Sovjet-ruimtesonde landen dit jaar waarschijnlijk terug op aarde - HLN.be

Bron: Spacepage.be, Space.com

Een tripje naar het verleden: op 31 maart 1972 lanceerde de toenmalige Sovjet-Unie de Cosmos 482, een ruimtesonde met een satelliet aan boord om de planeet Venus te bestuderen. De Koude Oorlog was volop aan de gang en de Sovjet-Unie wedijverde niet alleen op aarde met de Verenigde Staten.

Ruimtewedloop
De ruimtewedloop van de twee naties liep synchroon met de wapenwedloop. Daarbij leverden zowel de VS als de Sovjet-Unie inspanningen om zoveel mogelijk satellieten te lanceren om de ruimte te verkennen. De Spoetnik 1 (1957) was de eerste succesvolle satelliet die door de Sovjet-Unie in een baan rondom de aarde werd gestuurd. Daarop volgde vier maanden later het antwoord van de VS: de Explorer 1. En zo snelden in nog geen half jaar tijd plots twee satellieten doorheen de ruimte. 

Lees ook

Dertig jaar na ruimtemissie ontdekken wetenschappers gemiste maan rond Neptunus

De Sovjets stuurden de eerste hond naar de ruimte, maar Neil Armstrong was de eerste man die een (Amerikaanse) stap op de maan zette. “That’s one small step for man, one giant leap for mankind”, zijn de legendarische woorden die in alle geschiedenisboeken geschreven werden. Daarmee leken de successen van de Sovjets al snel vergeten, al waren het er eigenlijk meer dan de Amerikaanse successen. 

Trial and error

Zo was de Sovjet-Unie de eerste om Venus te verkennen. Dat gebeurde voor het eerst in 1971 met de Venera 7. Hetzelfde moest een jaar later gebeuren met de Venera 8, onderdeel van de ruimtemissie Cosmos 482. Maar daar liep het even mis. Door een probleem met de rakettrap, brak de ruimtesonde in verschillende brokstukken. Sommige brokstukken kwamen enkele dagen later al neer in Nieuw-Zeeland. Andere restanten bleven als ruimteafval rondom de aarde wentelen.

Ruimteafval

Bijna exact 47 jaar later dreigen die restanten terug te keren naar de aarde. Bovendien geloven astronauten dat 40 tot 50 procent van het ruimtevaarttuig nog in één geheel rondom de aarde cirkelt. En omdat de ruimtesonde voorzien was van een afdalingsmodule die zo’n 500 kilogram woog, is de kans groot dat de onderdelen hun terugkeer naar de aarde overleven.

Bekijk ook:

{ https://www.hln.be/ }

26-02-2019 om 23:50 geschreven door peter  

Antarctische ijsplaat dreigt enorme ijsberg te baren die acht keer zo groot is als Antwerpen - HLN.be

Bron: Fortune

Voor jaren hield de scheur zich gedeisd, maar in 2013 begon deze opeens te groeien. Wetenschapper Stef Lhermitte bestudeert de scheur, die Chasm 1 genoemd wordt, al jaren en schat dat de scheur nog ongeveer veertig kilometer heeft voordat het afbreekt. De gigantische scheur groeit elk jaar met vier kilometer.

Lees ook

Smeltende ijskappen op Groenland en Antarctica kunnen wereldwijd “klimaatchaos” veroorzaken

Historisch gezien is de ijsberg van 1.700 km² eigenlijk niet zo groot, maar volgens NASA zou het de grootste ijsberg kunnen zijn die de Brunt-ijsplaat baart sinds de observaties in 1915 begonnen.

Wanneer de ijsberg zich afscheurt, dreigt het Halley onderzoeksstation te verdwijnen. Deze basis bestaat al sinds 1956. Metingen die er gedaan werden, hebben in 1985 onder andere geleid tot de ontdekking van het gat in de ozonlaag. 

View image on Twitter

The Vancouver Sun

✔@VancouverSun

U.K. evacuates Halley Research Station for winter due to growing crack in Antarctic ice shelf http://ebx.sh/2j4RVIO 

• 4

5:41 PM - Jan 17, 2017

See The Vancouver Sun's other Tweets

Twitter Ads info and privacy

{ https://www.hln.be/ }

24-02-2019 om 01:05 geschreven door peter  

Cyborg-rat kan ingewikkeld doolhof oplossen met behulp van menselijk brein - HLN.be

Bron: Nature

In het verleden is al gebleken dat brain-machine interface (BMI) mogelijk is. Dit is een technologie waarbij hersensignalen worden gedigitaliseerd om vervolgens door een computer in acties te worden omgezet. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk om afgaande van hersenactiviteit een pijl op een computerscherm naar links of rechts te laten bewegen. 

Lees ook

Artificial Intelligence, vriend of vijand? Een gesprek met robot Sophia, die ooit zei dat ze mensen wilde vernietigen

Een volgende stap is om met de hulp van BMI twee verschillende breinen met elkaar te linken (brain-brain interface, of kortweg BBI). In dit onderzoek proberen de wetenschappers het brein van een mens met dat van een cyborg-rat te verbinden.

Elektrodes

Het dier kreeg een aantal elektrodes in de hersenen geïmplanteerd en op zijn rug werd een draadloze micro-stimulator gebonden. Op deze manier kan de mens de bewegingen van de rat sturen. 

Uit het onderzoek bleek dat met behulp van de signalen die van het menselijke brein kwamen, de cyborg-rat zich heel vlot door een complex doolhof kon navigeren. Het doolhof is driedimensionaal met allerlei trappen, tunnels en pilaren. De cyborg moest een bepaalde route afleggen binnen de vijf minuten. Daar slaagde het ook in. De wetenschappers zijn dan ook van mening dat hun onderzoek naar het versturen van multidimensionele informatie tussen twee breinen veelbelovend is.

{ https://www.hln.be/ }

24-02-2019 om 00:56 geschreven door peter  

Virgin Galactic test voor het eerst toeristisch ruimtetuig met drie opvarenden - HLN.be

Bron: belga/bloomberg/afp

Het moedervliegtuig Eve steeg met het SpaceshipTwo op in de Mojavewoestijn om het ruimtevliegtuig op 40.000 voet zoals een bom los te laten. Het ruimtevliegtuig bereikte op eigen kracht tegen drie keer de snelheid van het geluid 93 kilometer hoogte, of boven de grens van de ruimte zoals die in de VS is vastgelegd: 80 kilometer hoogte. Het toestel had die arbitraire grens ook al in december bereikt, en streek na rechtsomkeert te hebben gemaakt probleemloos weer neer in de Mojave-woestijn.

Het SpaceShipTwo, alias Unity, voerde voor het eerst drie mensen mee: naast de piloten Dave Mackay en Michael Masucci ook astronautentrainer Beth Moses. Haar rol was niet alleen om voor het eerst een derde opvarende te zijn, maar ook om delen van de cabine te testen vooraleer Virgin Galactic zijn eerste klanten even in de ruimte laat vertoeven.

View image on Twitter

Virgin Galactic

✔@virgingalactic

Congratulations to our Chief Astronaut Instructor, Beth Moses / @VGChiefTrainer. Today, you became the 571st human to travel into space.

• 782

6:25 PM - Feb 22, 2019

• 212 people are talking about this

Twitter Ads info and privacy

Het ruimtevliegtuig van de Britse miljardair Richard Branson kan naast de twee piloten zes passagiers vervoeren. Volgens zender CNBC kost een ticket 250.000 dollar en hebben er al meer dan 600 mensen een contract ondertekend. Al met al leunde het gewicht kort aan bij wat het bij een commerciële vlucht zal zijn, aldus Branson.

De Unity voerde tijdens zijn vijfde supersonische vlucht ook vier wetenschappelijke experimenten van het Amerikaanse ruimtevaartbureau NASA mee.

{ https://www.hln.be/ }

22-02-2019 om 23:52 geschreven door peter