Op het stuk bouwgrond toebehorende aan de openbare onderstaand, de hoek van de Schreiboomstraat en de Rollegemkerkstraat , werd aangekocht door de bouwmaatschappij uit Lauwe. Hier werden vierentwintig huizen gebouwd.

Het gebied gelegen tussen de Rollegemknockstraat en de Groenedreef een gebied van 5 ha, word er gebouwd zonder bouwmaatschappij, en is als dusdanig privé initiatief.

Zo komen we te weet dat er in de Rollegemkerkstraat een gedenkplaat hangt waar op we lezen dat er honderd huizen zijn bij gebouwd.

Ook het landelijk wegennet werd ingrijpend gewijzigd door den aanleg van wat we nu noemen de A17 waarvan de werken aanvatten in 1976 ter hoogte van de Lampestraat, een autosnelweg die ons dorp van noordwest naar zuidoost doorsnijd.

Want voor deze ingrijpende verandering er was, is er veel water naar de zee gestroomd, kijk of lees u maar even mee!

Er zouden dus grote verandering op til zijn, men kondigde op 13/10 1970 aan dat er een nieuw grote weg zou komen van Kortrijk naar Roubaix op het grond gebied van Rollegem beneden de waterval (Bellegem) op een grootdeel van de oude trambedding. Vandaar naar de Kwadebrug om uit te komen tussen aan de herberg op den hoek van de Tombroekstraat -Moeskroenstraat . Men dwarst de Tombroekstraat ongeveer ter hoogte van de huis nr. 78, 80, verder naar de Tombroekmolenstraat, om zijn weg te vervolgen naar het grondgebied Lowingen.

Als tweede grote weg komt Deerlijk –Moeskroen, ook gezegd de tweede ringbaan van Kortrijk. Deze Loopt over Zwevegem en Bellegem tussen de hofsteden “Dadecotboghaert” en het “Goed te Tombroek” dicht bij de “Tombroekstatie” alwaar de Tombroekstraat word gedwarst en aansluiting geeft met de grote baan Kortrijk – Roubaix langs de industriegebied van Moeskroen.

Als derde hebben we de autosnelweg Brussel – Kortrijk al over Wallonië . Deze komt op het grondgebied Rollegem aan de verdwenen huizen door de nu bestaande autosnelweg, van Dhond. Daar zou een op en afrit komen vandaar naar de Bellegemstraat dicht bij de weide van de hofstede “ Goed te Bottelrie”. Over de Kortrijkstraat achter de huizen van de “Ezelhoek” door de velden om de Marksestraat te bereiken aan de hofstede “Vandaelens hof “ en de beenhouwerij Florent Barbe tot het einde grondgebied Rollegem aan de hofstede van Gustaaf Clochet. De nieuwe wegen zouden over enkele jaren uitgevoerd zijn.

De diensten voor de autoweg A71 kreeg goedkeuring. Het driehoekig perceel gelegen aan de waterval, langs de Bellegemstraat, het perceel is een overschot van vroeger aangekochte grond. (10.000 Bfr.)

Het Tracé van de A71 dit betekend de Autosnelweg Zeebrugge -Brugge- Kortrijk- Doornik. De Bellegemstraat word verlegd, een brug over de Kortrijkstraat. Tussen het huis aan het nu bestaande containerpark en het laatste huis aan den“Ezelhoek”naar de Marksestraat.

De omwalde hoeve in de Oude Aalbeeksestraat. Hier staan 76 huizen langs weer zijden van de straat. De hofstede zou gestaan hebben waar nu het plein is, vroeger was dit de stortplaats van het huisvuil van de gemeente.

Naast de grote hoeve waar we het zo juist over hadden, staan ook nog de “koeiplekjes”, elk met zijn eigen aangetrekken, afdaken, ovenbuurtjes, geiten en konijnenkoten, stalletjes en schuurtjes. Daar woonden de keuterboer, in een zodanig klein bedrijf dat ze inkomsten moesten aangevuld worden met loondienst. (Koter dat is iemand die in een klein “kutachtig” boerderij woont ( vergelijk kot)

Ze bewerken kleine stukken land meestal in pacht, houden klein vee en doen landarbeid bij herenboeren of fabriek. Een keuterboer, of boerke met een of twee koeien werd ook koemelker genoemd. De koeien werden ook ingespannen

Om landarbeid te verrichten. De koeien welke ook zorgden voor nalatenschap, werden gemolken en een deel van de opbrengst van de melk werd particulier verkocht.

Ook is een tijd geweest dat het gezin en het vee verbleef onder het zelfde dak, zo een bedoening kreeg de benaming van keuterij.

Een landman of keuterboer leeft eigelijk buiten. Voor zijn deur, in t’ openveld, zijn hoofd onder den bloten hemel. Zover of hij kan zien, zo hoge zijn kijken gaat alles is het zijne. Al het gene onder zijn dak is dat wat moet beschermd tegen regen en wind en in de winter om zo goedkoops hem te verwarmen. Hij gaat enkel naar binnen om te eten en te slapen. Anders is hij van zon ophang tot zonsondergang buiten. Hij bekomerde zich niet om te pracht en de praal, zijn huis diende om te wonen zijn kroost groot te brengen. Hij bouwde zijn doening niet om gezien te zijn maar hij bouwde om zijnen voorkant naar ’t oosten of ’t zuiden te keren, om alzo licht en warmte op te vangen, twee dingen die voor hem van grote waarde waren. Zie maar eens naar hun vakwerk, elzentakken en eiken banroeden met leem, zo trokken ze de muren op; Balken en berd vormden de zoldering, en stroo, riet of vlas om te dekken.

Het was hard labeur, en ze zijn nergens beschreven, Clocet, of Dunecé, we kunnen ze niet zo direct achter halen , we horen het donder in Keulen als we van die boerkens , klappen hunleed en miseries, en toch, nu zou men spreken van bioboeren, wat salade en wat groeten en de wereld ligt aan u voeten.

En toch willen we ze niet onverlet laten

Het klooster welke landbouwgronden bezat vlak voor het klooster, en achter het klooster, had een opleidingsschool in landbouw, een bedrijf met een paard en een “boever”. In 1956 werd de kloosterboerderij van de zusters stopgezet. Aan de voorzij in de Tombroekstraat werd rijenhuizen gebouw. Na dat ze de keuze gemaakt hadden om een school van minder begaafden te worden werden ook de gronden in de Rollegemkerkstraat bouwgronden.

Op 6 juni 1876 kochten Marcellin Delanglez en Sophie Verbrugge eigendommen uit het nalatenschap van de echtgenoten Jean-louis Labarre – Colette Accou (+3/ 07/1875 beiden overleden te Rollegem.

Pastoor Slosse merkte bij een rondgang op het kerkhof van Rollegem volgend grafschrift op: Ala Pieuse mémoire de Dame épouse de feu Monsieur Jean Louis Labarre, ‘ nee à Rolleghem le 25 Fëvrier 1797. Y décidée le 3 7brre 1875 R.I.P.[1] Slosse, L, Kortrijk of schetsen over de prochiën van het oud bisdom van Doornyk, liggende in de voormalige dekenij van Helkijn, Kortrijk en Wervick, deel III, Roeselare, 1904-1914.

Volgens de koopakte kochten ze een “Koophandelshuis” dat bestond uit een winkel, een magazijn een wagenhuis, een peerdenstal, poortgebouw, weverij en een aanpalend 2 arbeiderswoningen.

Van oorsprong is het complex in de Tombroekstraat nr. 10 dus geen hoeve maar een handelspand dat wer uitgebaat door Jean Louis Labarre en Colette Accou. De zoon Louis heeft de zaak verder uitgebaat tot 1/06/1876.

Na 1876 werd in het gebouwencomplex een kruidenierswinkel opgericht. Daarnaast verkochten ze ook zaden en plantgoed, kolen en petroleum. Met paard en kar vervoerden ze de thuiswerkers en hun koopwaar naar de markt in Kortrijk of Moeskroen.

Met de komst van de tram en auto werd er niet geïnvesteerd in vrachtvervoer maar wel in landbouw. De winkel bleef er tot 1982.

De gronden van het klooster welke in 1956 werd stopgezet, werden verhuurd aan landbouwers. Germain Delanglez huurde de achterliggende gronden palende aan de Tombroekstraat en het klooster.

De Fruithoeve of de hofstede van “Coucelaere” gelegen in de Tombroekstraat, nu de woonplaats mevr. Desmedt – Barbe of aan het bedrijf “Modulon” interieurinrichting- timmer – en schrijnwerken

Rond december 1980 verscheen rond de “fruithoeve” welke intussen een werkelijke fruithoeve was geworden de volgende berichtgeving: Geen brood of…… brandstichting. Er dreigt binnen een waarachtige oorlog tussen de meeste handelaars van Rollegem en de uitbater van de “fruithoeve”, ook een Rollegemnaar die ooit begonnen is als marktkramer. Sinds enkele jaren doet “zijn “ “Fruithoeve” er gouden zaken. Eerst werd enkel fruit en groenten verkocht met wekelijks reclameprijzen die soms 30 à 40% lager waren dan de koerante prijs. Kaas en brood deden nadien de volkstoeloop nog stijgen. Brood wordt er verkocht aan 26 fr. in plaats van 32,5 fr. Ook patisserie werd erbij genomen. De uitbater loopt met plannen, een charcuterieafdeling te beginnen.

De handelaars te Rollegem hebben vanzelfsprekend rechtstreeks te lijden onder het enorme succes van de “Fruithoeve. Onlangs trokken een aantal handelaars dan ook gezamenlijk naar de leverancier van het brood te Bellegem en van de patisserie te Kortrijk. Volgens een toevallige getuige zouden ze gedreigd hebben de bakkerij in brand te steken als er nog langer geleverd werd aan de “Fruithoeve”

De bakker antwoordde dat hij zijn brood overal aan dezelfde prijs levert. Het zou de detailhandelaar dan vrijstaan hun eigen winstmarge te bepalen, zodat het brood evengoed aan 26 fr. als aan 32,5 fr verkocht kan worden. Een klein rekensommetje leert ons dat een huishoudbrood van 1 kg. dat 32,5 fr. kost, precies even goedkoop is als een brood dat 800 gr. Dat men 26 fr. betaald. Bij de bakkers die brood verkopen van 1 kg. (er zijn er nog enkele in het Kortrijkse) wordt men bijgevolg even goedkoop gediend als in de “Fruithoeve” en andere discounts. Geen reden dus om boos te zijn om die prijsvermindering.

Dat is het spel van de vrije markteconomie waar de kleinhandelaars allen voorstander van zijn. Het verschijnsel van de discounts is trouwens gebaseerd op een geringe winstmarge en een grote omzet om uiteindelijk toch de eenzelfde winst te krijgen.

Waar de “Fruithoeve” wellicht een tiental vijanden gekregen heeft, zijn er in crisistijd ook honderden tevreden klanten. Daaruit besluiten dat de kleine detailhandelaar ten dode opgeschreven is, is al te oppervlakkig. Wem moet hij zich voldoende soepel tonen om zijn zaak aan te passen aan de zich wijzende gewoonte.

Bij het nr. 1 in de Schreiboomstraat, staan we voor “De Schreiboom”, historisch toponiem, de hoeve behoort tot het gehucht “Schreiboom. Een open U-vorm, een nieuwe inplanting welke dateert van 1901. De vrouw van de eerste uitbater, was afkomstig van het “Goed Castel”. Bij het huwelijk met René Herbau, in 1901 werd deze hoeve gebouwd en land werd gekocht aan een oom. In 1930 was het zoon Simon welke zijn vader opvolgde. Tijdens de Tweed Wereldoorlog werd deze hoeve licht beschadigd. Sinds de zoon van Simon, verhuisde naar Ledegem, maar hier nog de gronden bewerkt, bewoonde de weduwe van Simon het huis tot aan haar dood in 1992. Momenteel blijft enkel de woonfunctie behouden.

Het “Hof van Rollegem”, historische naam; de heerlijkheid van Rollegem werd reeds in de 14^de eeuw vermeld als het centrum van Rollegem. Het is een meerzijdige gesloten, vroeger omwalde hoeve.

Deze eeuwen oude hoeve was het foncier van de dorpsheerlijkheid gehouden door het kasteel van Kortrijk. In 1260 was de heer van Halewijn de eigenaar via zijn huwelijk met Fressende van Rollegem. Hij overleed in 1287 en zijn weduwe werd “vrouwe van Rollegem” . Ridder Wouter I van Halewijn was zijn opvolger. In 1365 was Wouter II van Halewijn de heer van Rollegem. Perceval I van Halewijn was eigenaar in 1420, en werd opgevolgd door neef Jan I van Halewijn. In 1441 werd deze opgevolgd door zoon Perceval II, die door wanbetaling de heerlijkheid moet verkopen aan Joris van Halewijn.

Vanaf 1496 pacht Willem de Smet de hoeve aan Joris. Bij het afsterven in 1535 was het zoon Jan, heer van Komen de eigenaar deze overleed in 1544. Zijn weduwe Jossyne de Lannoy werd eigenares. Intussen is het zoon Nikolaas Desmet welke de hoeve huurt. De dochter van de eigenares, Johanna huwde in 1559 met Philippe De Croy en erfde het goed. Na zijn dood 1581 werd zoon Karel de nieuwe eigenaar, deze verkocht in 1585 het hof aan Phillippe du Chastel de Blangeval. De hoeve lag immers in puin na meerdere vernietigingen door onder andere geuzen en vrijbuiters. Eerst werd Maximiliaan de opvolger eigenaar, daarna Charles-François en in 1637 was het de beurt aan Jeronimo welke “heer van Rollegem” werd. In 1699 was Frans-Guibert, een zoon uit het derde huwelijk van Jeronimo welke eigenaar werd. En in 1712 werd Maria Ph. Du Chastel de eigenares. In 1716 pachtte Jan Parent aan Fr. G.J. du Chastel. Toen Joost Parent pachter was in 1725 werd in dat jaar het goed verkocht aan de minderjarige graaf van Moeskroen Engelbert-Frederik d’ Ennetrières, welke in 1758 overleed. Albert werd zijn opvolger. Omstreeks 1834 telde de bedrijfsoppervlakte ongeveer 33ha, Frederic-Jozef d’ Ennetrières, was de eigenaar tot 1875, de zoon Adhemar verkocht in 1895 het hof aan Gustaaf Nys uit Kortrijk. Eind de 19^de eeuw kwam Vermeersch op de hoeve, die in 1909 failliet ging.

Constant Brouckaert werd den opvolger en uitbater en pachtte aan Eduward Nys die overleed in 1915; Zijn erfgenamen waren M. Doutreligne, zijn weduwe, Gustaaf Nijs en Richard Snouck.

Het hof ligt in de alluviale vlakte van de Bonduellebeek en was tot het einde van de 19^de eeuw door een achthoekige omwalling omgeven. Op de mote, die eveneens omwald was stond vroeger vermoedelijk de woning van de “ Heren van Rollegem”. Rond 190 werd de wal achter het woonhuis. In de jaren dertig verween het laatste stuk wal.

Dankzij de gunstige gewestplanligging en de jonge uitbaters is ook hier de toekomst van dit historische landbouwbedrijf verzekerd.

Poorte ferrez, een hoeve welke vroeger gelegen in de omgeving van de huidige begraaf plaats.

Schreiboomstraat 36 “ ’s Costers”, een open vierkantshoeve omwald. Een leen van het oud kasteel te Kortrijk, in 1420 was Gerard de Coster eigenaar. De hoeve werd in 1480 verkocht aan Guillaume l’Ours (De Beer). Deze hofstede werd bezegeld met tal van eigenaars. Einde van de 19^de eeuw (1801-1900) telde deze hoeve ongeveer 27 ha, en de eigenaar was C. De Bien. In 1892 vestigde François Castel, komende van Lauwe zich op deze hoeve, de zoon Gaston volgde hem op in 1923, en in 1968 volgde zoon Ignace zijn vader Gaston op. Hopelijk wordt deze historische hoeve voor het nageslacht bewaard. Samen met het Hof van Rollegem hebben deze een belangrijke rol gespeeld in de geschiedenis. Ze is gunstig gelegen in de gewestplanligging, maar is onzeker daar er geen kinderen zijn.

’s Coster is gelegen in de alluviale vlakte van de Weimeersbeek. De wal was hier noodzakelijk als ontwatering. Sedert 1756 bleef de hoeve nagenoeg ongewijzigd wat omwalling en gebouwenstructuur betreft.

Iemand uit ons dorp beschreef het volgend: Een steen waarop gebeiteld is 17.. en ingemetseld in de gevel van de schuur doet ons vermoeden dat de hoeve moet gebouwd zijn in het jaar 1700.

De heer August Herbau-Vandeputte was eigenaar van de hoeve die hij bewoonde en had ze geërfd van zijn ouders. Hij liet ze over aan zijne kinders die ze verkocht aan de heer Huygenbaert.

Deze gaf ze in pacht aan de heer Depestele-Puype die de hoeve kwam bewonen in 1902. In 1905 werd de hoeve, waarvan de meeste gebouwen gedekt waren met stroo, bijna totaal door den bliksem uitgebrand. Het wagenhuis herbouwd en met pan bedekt in 1900, bleef recht, alsook een huis bijgebouwd voor de ouders van August Herbau. Dit huis bevindt zich in het westen en paalt aan de gravé.

Uit de puinen rees een nieuwe hoeve op. Een groote koer omringd van het woonhuis in het noorden, paardenstal, koeistal, voederkot en vaarzenstal in het oosten, de schuur die aan gebouwd werd aan het rechtgebleven huis in het westen en het wagenhuis die ook uit den brand gespaard bleef staat in het zuiden.

In het jaar 1914 kwam de hoeve te koop, en werd verkocht aan René Castel en Marie Ghequiere

Schreiboomstraat 1, “ Goed te Castel” gesloten U-vorm, oudste gegevens 1900 tot de jaren zeventig was het leesbaar in de dakpannen wagenberging. Naam van de familie Castel, welke de hoeve sedert 1915 uitbaten. Toch vind men op kaart reeds de hoeve in 1637, welke in 1756 de uitbater Bartholomeus Barbory wordt vernoemd. In 1834 was ook hier de Familie Herbau zowel eigenaar als uitbater, ze bleven er tot 1901 en werden opgevolgd door Albriek Depestel. In 1903 werden de hoeve gebouwen door een brand, na een blikseminslag bijna volledig vernield. Brand ontstond op het Goed te Castel bij het droegen van graan. Er werd een vuur gestookt en via een ventilator werd warme lucht door het graan geblazen. Vermoedelijk werd vuur meegezogen zodat brand ontstond.

Tijdens den Tweed Wereldoorlog werden de stallen voor Duitse paarden opgeëist. In de jaren tachtig viel het landbouwareaal op de helft terug. In 1990 werden de gebouwen door de nieuwe eigenaar grondig gerenoveerd, ter inrichting van een Aveve-winkel met magazijn. Op heden 2012/13 worden nog steeds renovatie werken uitgevoerd.

Schreiboomstraat nr. 6 den “Tolpenhoek”, een losse bebouwing, waarvan in 1846 Charles-Louis Hoste zowel eigenaar als uitbater was. De naam verwijst hier naar het gehucht “Tolpenhoek”. Het was rond de jaren 1860 dat de familie August Theys de hoeve kocht en aldus de nieuw uitbater werd. Tijdens de Eerste Wereldoorlog bouwde de bezetter paardenstallen om zieke paarden te verzorgen. Zoon Valere volgde zijn vader op, en in 1940 werd den “Tolpenhoek” door een zware storm geteisterd, waarbij de stallen grotendeels werden vernield. In 1944 hadden de gebouwen ook te lijden door het invallen van een V1in de onmiddellijke omgeving. In 1945 werd het gedeeltelijke vernielde woonhuis afgebroken en heropgebouwd. In 1950 was het de beurt aan zoon Lionel, welke opzijn beurt in 1990 oprust ging. De gronden worden gepacht door de landbouwer op “Vandaelens hof” Den “Tolpenhoek” welke in 2012 geheel werd afgebroken en nieuw werd bebouwd bestaat dan ook als landbouwbedrijf niet meer en behoudt enkel de woonfunctie.

In de Schreiboomstraat 54, is de “Foresthoeve” gelegen een gesloten vierkantshoeve, met een historische toponiem, eeuwen geleden was hier een bos of een forest. De vroegere bosrijke omgeving waarna de naam verwijst is nagenoeg volledig verdwenen. Omstreeks 1860 huwde Louis Cossement en broer Jean Baptiste verhuisde naar een kleinere hoeve, die recht tegenover de ouderlijke hoeve stond. In 1896 werd de zoon van Louis, Jules de opvolger, naast landbouwer was hij ook nog slachter, juist zoals zijn twee broers. Zij waren namelijk slachters in een slachthuis te Roubaix. Gedurende de Eerste Wereldoorlog werd een Duitse geschutseenheid gevestigd op het land, waarbij den boomgaard ten dele werd verwoest; Sinds 1980 baat zoon Raymond, zoon van Jules de hoeve uit. De specialisering en de aanwezige opvolging samen met het gunstige gewestplanligging is ook hier het voort bestaan verzekerd.

Weimeerslaan 13, ook te bereiken vanaf de stapwegel in de Schreiboomstraat is de “Weimeershoeve” gelegen. Een gesloten hoeve met open ingang. Daar de meeste gronden gelegen zijn op de Weimeers was de naamkeuze gauw gemaakt, trouwens de hoeve staat in de nabijheid van de Weimeersbeek. Hier dateren de gebouwen van het einde van de 19^de eeuw. Fredericq Christiaens was de eerste uitbater en eigenaar. In de volksmond sprak men van “Den Fric” In 1906 werd de hoeve grotendeels vernield door een brand na een blikseminslag. In 1951 was Michel de eigenaar, door verkavelingen voor het bouwen van de sporthal en bouwen van woningen viel het bedrijf terug op 10 ha. Michiel ging oprust in 1986, de Weimeershoeve behield enkel de woonfunctie. Het vroeger landbouwareaal werd aan verschillende landbouwers verkocht.

In de Moeskroensestraat 15 , de “Zevenkote”, met zijn historische toponiem, lang geleden stonden hier 7 krotwoningen met een gezamenlijke buitendeur. De hoeve werd i 1898 opnieuw opgetrokken, na afbraak van de bestaande, die wel dichter tegen de weg stond. De hofstede was vroeger in de volksmond bekent onder de naam “Boerke Bonte”, hij leverde regelmatig aan particulieren in Moeskroen.

In 1920 kwam Georges Vanhoutte uit Anzegem op de hoeve, die was toen 4ha groot. Tijdens den Tweede Wereldoorlog namelijk in 1945 staken de Duitsers de loods in brand met fosforgranaten, omdat Georges een weerstander was. De balk, met de ingekerfde bouwdatum werd aan dokter A. Debeurme uit Marke geschonken, met de vermelding 1898. Ook hier is het vooruitzicht positief dank zij de gunstige gewestplanligging, en de jonge uitbaters.

Moeskroensestraat 24, de “Hoeve Ghequiere” de naam hier verwijst naar de huidige uitbaters. Het is een gesloten vierkantshoeve met open ingang, de oudste vermelding 1756. In 1945 werden de gebouwen aanzienlijk beschadigd door een neventreffer van een V1; ook hier is de toekomst van de hoeve verzekert, de gunstige gewestplanligging en de jonge uitbater.

In de Schreiboomstraat nr. 68, in de volksmond werd deze hoeve vaak als “ La Ferme Brou” benoemd, de familie bewoonde de hoeve tot het begin van de 20st eeuw. Nu draagt ze de naam “Te Brou”.

In 1756 was Frans Hoornaert de uitbater. In de 19^de eeuw werd de familie Brou de nieuwe eigenaar en uitbater. Deze Franstalige vrijgezellen schonken in 1910 hun hoeve aan het armgoed te Kortrijk.

Rond die tijd verdween er een hoeve op de Rodenburg te Marke en werd Karel Vandewoestijne de nieuwe uitbater. In 1979 werd Christine de uitbaatster samen met haar man Michel. Gezien het gunstige gewestplanligging blijft het niettemin verzekerd voor de toekomst.

In de hoevedreef 12 is de hoeve “Dadecotboghaert” gelegen, een historische naam voor een gesloten U-vorm omwalde hoeve tot 1970. De date met de oudste gegevens, leesbaar in op een metalen plaat boven de voordeur tot de jaren zeventig. (1799) deze hoeve dateert zeker van de 17^de eeuw gezien de hoeve verlaten was in 1629. De hoevestructuur bleef ongewijzigd tot 1964, toen men het pootgebouw afbrak. In 1970 werd de wal volledig gedempt. Deze wal had een dubbele functie, namelijk bescherming en ontwatering. Deze hoeve staat immers in de alluviale vlakte van de Fabrieksbeek.

In de Kwabrugstraat nr. 218 is de hoeve “ De Commerce” gelegen, een historische naam, in de hoeve was het café “De Commerce”ondergebracht. Het was omstreeks 1900 dat in op de hoeve een café werd ondergebracht. De familie Claeys welke zich vooral in de aardappelen specialiseerden was de uitbater. In 1921 kocht een metser van beroep een zeker Lenvain uit Nederbrakel de hoeve met ongeveer 3 ha hij breide ze uit tot 11 ha. Tijdens den Tweede Wereld oorlog doken voorname Kortrijkse figuren onder op deze hoeve. Het was tijdens of juist na de oorlog dat de café activiteiten werden stopgezet. De toekomst is hier wel onzeker door de eerder ongunstig gewestplanligging, de beperkte oppervlakte en de onbrekende opvolging.

Tombroekstraat 66, “Nevele-Roosendaal” historische toponiem, de hoeve maakte deel uit van de heerlijkheid Nevele-Roosendaal. Een open U-vorm, reeds in 1601 had deze hoeve een rechthoekige wal. De toestand bleef ongewijzigd tot einde 19^de eeuw. Omstreeks 1900 werd het linkerdeel langs de weg gedempt, en in de jaren vijftig werd de wal achter het woonhuis gedempt, tot in 1964 het deel achter de schuur. In 1907 werd baron de la Kethule de Ryhove de eigenaar. In 1945 werd de hoeve verkocht door de baron, sinds 1979 baat de huidige eigenaar dit verzekerd landbouwbedrijf uit, dit door zijn modern inrichting en gunstige gewestplanligging zeker een toekomst heeft.

Ter hoogte van de Tombroekstraat 112 komen we aan de “Tombroektramstatiehoeve” een gesloten hoeve met open ingang. De eerste gekende uitbater Jan Sop omstreeks 1756. In 1810 werd de hoeve om een onbekende reden praktisch volledig vernieuwd, de ankers in de zijgevel van het woonhuis bevestigen dit feit. Ook hier was de hoeve tot omstreeks 1900 omwald. Bij den aanleg van de buurtspoorweg tussen Kortrijk en Moeskroen ging een klein deel van het landbouwareaal verloren. In 1910 werd de hoeve voor een tweede maal grondig verbouwd. Het oude lemen woonhuis met strodak werd gesloopt. Den toenmalige eigenaar ging in 1982 met pensioen en de landbouwactiviteiten werden stop gezet. Een deel van de gronden werden verkocht. In 1986 kocht de huidige eigenaar en bewoner de hoeve welke enkel de woonfunctie behouden bleef. Ook hier is geen sprake meer van een landbouwbedrijf.

In de Kwabrugstraat 171 vinden we de “Kwabrughoeve”, de naam verwijst naar de naam van het gehucht. Vroeger liep de Fabrieksbeek over de weg heen en was de weg hierdoor onberijdbaar voor paard en kar. Deze hoeve een meerzijdige gesloten hoeve was reeds in 1834 bewoond door de familie Dubois. Deze hoeve die thans leeg staat, is voor de toekomst wel positief dankzij de gunstige gewestplanligging, de opvolging ontbreekt momenteel.

“ De Beenhouwerij” gelegen in de Tombroekstraat 14, was er tot in 1929 een slagerij aanwezig. Reeds van 1788 is deze boerderij bekent onder de naam “d’hof van de Bourgerie”. Eind 19^de eeuw kwam een veehandelaar op de hoeve; In het huidig woonhuis was er naast een beenhouwerij ook een herberg tot 1929. De hoeve een U-vorm, heeft een onzeker toekomst door de ongunstige gewestplanligging.

Op het einde van de Einde Munkendoornstraat 67 bevind zich “Herpoels Hoeve” welke de naam verwijst naar de eigen familienaam. Het is een nieuwe inplanting sinds 1922. Het was Valère Herpoel die de eerste uitbater werd. Oorspronkelijk was de structuur een lang geveltype, woonhuis, stallen en schuur waren in een gebouw ondergebracht. Momenteel heeft de hoeve een L-vorm door de bouw van het wagenhuis. In 1989 werd de hoeve verkocht en door deze verkoop betekende dit het einde van dit landbouwbedrijf. Het land werd verkocht, zodat enkel de woonfunctie behouden blijft.

Ter hoogte van de Candeléstraat nr. 35 komt men op “Goed te Tremaars”. Het was omstreeks de eeuwwisseling dat hier veel zwervers, in de volksmond trémaars genaamd, een handje kwamen helpen bij het werk. De gesloten vierkantshoeve staat reeds bekend vanaf 1756. Polydore Carette, de uitbater rond de eeuwwisseling had een kleine steenbakkerij langs de Tombroekstraat. De zoon van Polydore, Maurice sneuvelde tijdens de Eerste Wereldoorlog. Zijn tweede zoon Prudent welke een winkeltje had in Dadizele, alwaar hij ook woonachtig was, kwam dan op de hoeve terecht. Het was tussen de twee wereldoorlogen dat tal van zwervers op de hoeve kwamen werken in ruil voor voedsel en onderdak. Vanaf 1921 was Prudent gemeenteraadslid, en werd ook schepen van openbare werken. Prudent moest omwille van zijn uitstaande pachten de hoeve verkopen om deze te kunnen betalen. Hij bleef wel nog 14 jaar mee inwonen op het goed welke hij verkocht had.

Deze hoeve is verzekerd door de gunstige gewestplanning , jonge uitbaters en het grote landbouwareaal.

Op het nr. 34 in de Candeléstraat is het “Goed te Tombroek” een der oudste hoeven van Rollegem. Isabelle Denijs was in 1502 de eigenares van de meerzijdige gesloten hoeve met name Tombroeck welke volledig omwald was. In 1834 had de hoeve de naam “Ferme Herbau” verwijzende naar de toenmalige uitbater en eigenaar. In 1914 werd de schuurdoor brand vernield. Op het ogenblik van de brand kwam de wind vanuit een slechte hoek. Gelukkig las de toenmalige onderpastoor Bettenhof enkele psalmen uit den bijbel zodat de windrichting veranderde. Het is een feit dat een deel van de hoeve gevrijwaard kon worden. In 1916 viel er een granaat in op de hoeve. In één van de kamers werd hierdoor een gat in de muur geslagen. Gelukkig bleef het kind welke er lag ongedeerd. Ter nagedachtenis van dit “kleine wonder” werd een nis met een O.L.Vrouw in de muur ingericht. Het moet rond de jaren 1918/20 geweest zijn dat de omwalling verdween, een klein stuk langs achter is blijven bestaan.

De toekomst van het bedrijf is positief, de grote oppervlakte van ongeveer 42 ha, en jonge uitbaters. Ze zijn gespecialiseerd in scharrelkippen, gekend voor de “Rollies” eieren.

Het “ Goed ter Meersch” gelegen in de Lampestraat 59. Bestaande van 1834, het landbouwarsenaal telt ongeveer 7 ha. De uitbaters welke er woonden in 1899 verhuisden naar de hoeve waar het vlasmuseum, (Etienne Sabbelaan 4) de vlassershoeve Beeuwsaert was nu van weg getrokken is naar de oude gebouwen van de Eurosop. In 1940 werd de hoeve korte tijd door een Duitse geschutseenheid bezet. In de weide nabij de hoeve werd munitie ingegraven. Het was na den oorlog dat de nieuwe eigenaar uit Moeskroen, de hoeve zodanig verbouwde dat er bijna niets meer overbleef van de oorspronkelijke structuur. Hij specialiseerde zich in varkenskweek, Ook hier is door de gunstige gewestplanligging de aanwezige opvolging en het modern gebouwencomplex de toekomst verzekerd.

Voor de Tweede Wereldoorlog waren er in dit gebied veel grachten en weiden of meersen vandaar de naam keuze.

In de Lantestraat 97 komen we bij de hoeve “Te Lande” bij het begin van de private dreef zien recht het kruisbeeld bij de linde, de hoeve heeft twee toegangswegen. We vinden deze hoeve al terug van 1834. De huidige naam is er gekomen op voorstel van de eigenaar. Rond de jaren dertig werd het woonhuis zwaar getroffen door een storm. Ook nu in 2012 werd de woning grondig verbouwd. De jonge bewoners en een gunstige gewestplanligging en de grote bedrijfsoppervlakte is ook hier de toekomst rooskleurig.

Wat in 1995 nog een leegstand was, in de Lampestraat 145, is op heden een mooi domein geworden. De naam is een historische toponiem, “Neerhof Calvarie” met als oudste vermelding 1756. Een gesloten U-vorm. Gedurende de Tweede Wereldoorlog werd ook deze hoeve een korte tijd bezet door de Duitsers. Op heden is deze hoeve een privéwoning, hier is er dus geen sprake van een landbouwbedrijf.

In de Tombroekmolenstraat op het nr.27 vinden we “Calvinistenhoek”, tot omstreeks 1880 woonden er op het gehucht veel Calvinisten, die later verhuisden naar Luingne, vandaar de benaming van deze hoeve. Het bedrijf van ongeveer 5 ha, stond reeds bekend vanaf 1756. Deze hoeve is F-vorm, en als voornaamste specialiteit; aardappelen, maïs, nijverheidsgewassen en peulvruchten. Frank Husquin erfde het eigendom van vader Pierre. Frak was dominee en een afstammeling van de Calvinisten die omstreeks 1880 op het gehucht Tombroek woonden en later naar Luingne trokken.

Het was een zeker Guillaume Bonte welke de eigenaar was in 1867, het jaar waarin hij overleed. Zijn erfenis werd verdeeld onder zijn vier kinderen. Zoon Pierre Bonte erfde de Calvinistenhoek en liet de hoeve na aan zijn zoon David, een pastoor. De pastoor schonk zijn deel aan tante Seraphine, welke op jonge leeftijd haar man verloor. In 1914 werd den eigenaar Alfons Vanhoutte. Tijdens den Tweede Wereldoorlog kwamen veel Duitse soldaten op de hoeve eten. Deze soldaten hadden als opdracht de elektrische centrale van Moeskroen te beschermen. De toekomst van deze hoeve waarvan de bedrijfsactiviteiten gestaakt zijn en de landen verhuurd zijn aan derden is een vraagteken. De ligging in het gewestplan is eerder ongunstig gezien het land grenst aan industriegebied.

“Den Falsen” een historische naam welke verwijst naar de landbouwer die in 1756 de hoeve uitbaatte en “Den Falsen” werd genoemd. In 1985 ging de toenmalige eigenaar op rust; De gronden werden verpacht en verkocht aan derden. De woonfunctie van de hoeve bleven behouden. In 1994 werden de hoevegebouwen verkocht met ongeveer 2 ha grond. De gebouwen werden volledig vernieuwd en omgebouwd tot woning en paardenstallen. Er is bijgevolg ook hier geen sprake meer van een landbouwbedrijf.

“Hof van Commerce” Dit is een nieuw landbouwbedrijf. Het bedrijf spits zich toe op veehandel. Door de uiterste moderne infrastructuur, specialisering een gunstige gewestplanligging en jonge uitbaters heeft dit bedrijf een positieve toekomst. Deze hoeve dateert van 1986. Daar het bedrijf gericht is op veehandel, werd hier voor deze naam gekozen.

Marksestraat 19 “Vandaeles hof” De hoeve stond oorspronkelijk waar den boomgaard was. Het was een hofstede van 8 ha groot. Rond 1912-13 werd de hoeve volledig herbouwd op de huidige plaats. De zware balken in schuur gebinte zijn het afbraakmateriaal van onze St- Antoniuskerk . Gedurende de eerste wereldoorlog werd de hoeve door de Duitsers bezet, talrijke barakken werden er geplaatst, waarvan verschillende van een gasinstallatie waren voorzien om huidziekten te bestrijden. Enkel de kop van het paard bevond zich in den buiten lucht. Met den aanleg van de A17 werd het hoeveareaal met helft verminderd. Er werden grote inspanningen geleverd om de bedrijfsoppervlakte opnieuw uit te breiden. Met een gunstig gewestplan en jonge uitbaters is de toekomst positief.

Het “Hof ter Magne” in de Marksestraat 7 , was een omwalde hoeve, vroeger was ze aangeduid als “Dquasmagne”, het is niet duidelijk of de omwalling toen nog bestond. In ieder geval was de omwalling tegen 1809 helmaal verdwenen. Tijdens de tweede wereldoorlog werd hier een korte tijd een Duits geschutseenheid geïnstalleerd in de aanpalende weide. Zeer waarschijnlijk was de ingang van de hofstede gelegen aan de achterzijde van wat nu de ingang is , de overbouwde poort werd toegemetst, en een nieuwe toegang tot het erf werd gemaakt om de doorgang van grotere machines toegankelijk te maken. Ook hier werd verlies geleden van landbouwgrond door de komst van de A17. Ook hier is het een gunstig gewestplan.

Aan de overzijde op het nr. 4 in de Marksestraat is de hofstede “Ter Linde” gelegen. In het begin van de 20st eeuw werd de hoeve geteisterd door een storm, waarbij de schuur volledige verwoest werd.

Ook deze hoeve werd in de eerst wereldoorlog door de Duitsers bezet. De naam werd gekozen doordat op het erf een linde staat. Het is een gesloten U-vorm. Ook hier heeft de hoeve een gunstig gewestplanligging.

Aan de kapel, Marksestraat 2 is de “Steenbakkershoeve” gelegen, ze dateert van de 16^de eeuw, ook hier spreekt men van een gesloten U-vorm erf, welke bij de begin jaren omwald was, het zou pas rond de jaren 1940 geweest zijn toen de omwalling helemaal verdween. Het was omstreeks de jaren 1867 dat de bewoners van toen een kleine steenbakkerij oprichten, deze heeft gewerkt tot rond de jaren 1900. Ook hier heeft de storm zware schade aangericht in 1934 waarbij stallen en schuur werden vernield. Ook hier zijn jonge uitbaters, het gunstig gewestplanligging en voldoende oppervlakte voor dit landbouwbedrijf, zit er positieve toekomst in.

Vader Augustin Brabant was zoals reeds gezegd de eerste rooms-katholieke missionaris die woonde en werkte onder de inheemse bevolking aan de westkust van Vancouver Island tijdens de koloniale periode. Hij onderging lange periodes van isolatie, bouwde een aantal kerken ondernam enkele buitengewoon moeilijke tochten langs de westkust in boomstamkano’s. Zijn drie en dertig jaar durende inspanningen om de Nuu-Chah-nulth cultuur te transformeren geeft ons een provocerende case studie en dynamiek die bestond in de kolonistkoloniale relatie tussen de inheemse volken en de staat Canada. Ervan overtuigd dat hij een missie had om de inheemse mensen te redden en zelfstandig te laten zijn, streefde de ijverige priester naar buitenaardse spirituele overtuiging. Hij diende als een gewillig instrument voor het opleggen van koloniale macht door de invoering van nieuwe vormen van rechtvaardigheid, handel, kleding, huisvestiging, persoonlijke identiteit, en –meest verwoestende van alle-scholing. Als vader van de eerste residentiële scholen in British Columbia, heeft hij het monocentrische neergeslagen, dat het meest destructief bleek voor de mensen die hij wilde redden.

De biografie van Brabant is van belang voor de historici,antropologen, politicologen, individuen die zich bezighouden met First Nations Studies, en algemene lezers. Over vader Brabant zijn reeds heel wat boeken verschenen, het laatst verscheen in 2012 Father August Brabant: Saviour or Scourge; Hij zou levensgroot afgebeeld staan in een kerkraam in de kerk te Nootka Vancouvereiland. Hij heeft de kerk gebouwd van Friendly in 1899. Hij zou een praalgraf hebben op het kerhof van Plorissart bij Saint Louis, waar het wemelt van Vlaamse namen

Men weet dat het de eerste bisschop niet is die Vlaanderen aan Noord-Amerika schenkt. De bijzonderste apostel van Alaska was een Gentenaar, Mgr. Segers, en tegenwoordig zijn er tussen de bisschoppen van de Verenigde Staten verscheidene Belgen. Onder ander, Mgr. Maes, bisschop van Covington, Mgr. Glorieux, bisschop van Boise-City, Mgr. Meerschaert, bisschop van Oklahoma.

Hij was de eerste priester te permamanently resde aan de westkust van Vancouver Island en hij werd de Europese religieuze missie van afvalstoffen op de kust van Vancouver Island sinds het vertrek van de spanische in de late 1700s. Hij heeft eerst een bezoek gebracht aan de westkust van Vancouver Island, dominee Charles Seghers in 1874 en die net terug vorm SITKA, Alaska, Brabant kwam uit op Clayoquot Sound op Vancouver Island een 29 yaer-Oud-katholieke priester. En hij is overgegaan tot hardnekkig werken, de armste in de christelijke kerk ; op Hesquiat, in het noorden einde van Clayoquot .

Op 4 oktober 1996 verschijn in de gazet van Antwerpen het volgende, (geschreven door Laurent Wenselaers).: Vlaming bij de Indianen: Het zou niet mogen zijn dat alleen het buitenland bewondering en waardering heeft voor de onvervalste Vlaamse helden uit het verleden. Getuigen daarvan het praalgraaf op het kerkhof van Plorissart bij Saint Louis waar tientallen missionarissen begraven liggen en waar het wemelt van Vlaamse namen.

“Vannestenshof” gelegen in de Kannestraat nr. 4, de hoeve wordt als “Ferme Vanneste” aangeduid op de Popp-kaart van 1843. Het is een gesloten vierkantshoeve.

In de Kannestraat nr. 2 treffen we de “Nieuwe hoeve” deze dateert uit 1933, met den aanleg van de A17 verloor ze ongeveer een ha aan grond. Volgens het gewestplan zijn de gronden gelegen in ontginningsgebied, namelijk de klei zit er onder ondiep Tertiair substraat. Het gewestplan voorziet dus in een mogelijke toekomstige kleiontginning.

In de Bellegemseweg op het nr.4 vinden we het “Goed te Bonduelle” de naam verwijst naar de beek die vlakbij de hoeve stroomt. Met den aanleg van de A17 werd het areaal herleid van 18ha tot 10 ha.

Niet tegenstaande de hoeve in landbouwgebied gelegen is, volgens het gewestplan behoort nog heel wat land tot reservatie gebied langs de A17. Sinds 1991 is er geen landbouw meer. De hoeve is reeds vermeld 1637. In 1952 werd de Bondillebeek overwelfd in de Schepenhuisstraat.

In de Oude Bellegemsestraat onder het nr. 1, vinden we het “Goed te Bottelrie” het was een omwalde gesloten hoeve met open ingang, de oudste gegevens dateren van 1771, sinds 1995 is er geen uitbating meer. De eeuwen oude hoeve was vroeger het foncier van de heerlijkheid “Bottelrie. In 1995 werden de gebouwen en de omliggende gronden gekocht met als doel ze te restaureren en te verbouwen tot privéwoning.

In de Rollegemseweg vinden we op het nr. 2 De Klijtberg. In 1834 vinden we ze terug, een zeker Theys was de eigenaar. Klijtberg deze heuvel bestaat in hoofdzaak uit klei. Als nevenactiviteit vervoerde de eigenaar matreaal, geweven rollen of “coop”. Deze rollen werden bij de thuiswevers afgehaald en naar Kortrijk gebracht. Henri vervoerde ook lood en zink voor de nieuwe kerk in 1904.

Hier zou ook in 1914 een kruidenierswinkel geweest zijn, maar door gebrek aan goederen door de Eerste Wereldoorlog moeten sluiten. In 1940 Was Gustaaf spekslager, hier werden varkens gekweekt. Zijn kinderen Céleste en Fideel volgende hun vader op. Het land werd in 1987 verkocht enkel de woonfunctie werd behouden.

Op het nr.20 in de Rollegemseweg vinden we het “Hof van Leverghem” het dateert van het einde van de 18^de eeuw. De naam komt van het” Hof van de graven van Leverghem”. Een losse vierkantbebouwing omwald tot 1953. In 1846 was de familie De La Faille de Leverghem eigenaar. Leverghem was een heerlijkheid ten zuidoosten van Waregem. Het landbouwareaal strekte zich uit over 46 ha. In 1918 kocht Cyriel Deschamps de hofstede met ongeveer 40 ha. De overbouwde toegangspoort werd gesloopt om grotere machines op het erf toe te laten. Door verkoop van de nieuwe eigenaar in 1945 de zoon André en verkavelingen verminderde de bedrijfsoppervlakte tot 21 ha, er is op heden geen opvolging.

Op de Rollegemseweg nr. 49 komen we de hofstede “De suikerij” tegen. De suikerij dateert van de periode 1789 -1809; De naam komt voort vanuit de volksmond het gehucht de “Suikerij” ook genaamd de cichorei(e) De hofstede grotendeels vernieuwd en gemoderniseerd is voor de toekomst verzekerd, de grootte van het landbouwareaal, het moderne gebouwencomplex en de jonge uitbaters.

In de Binnenstraat nr. 8 vinden we “Het Klokhof” , de naam hier verwijst naar het klokje op het woonhuis. De stallen waren oorspronkelijk gebruik als stokerij, deze werden rond 1910 omgebouwd tot koeienstal. Ook hier is het gewestplan gunstig, maar de opvolging ontbreekt.

Het hof “Ter Edel” gelegen in de Marksestraat nr. 25 vinden we voor het eerst rond het jaar 1840, het was een zekere Vermeulen die eigenaar was. Een hofstede van ongeveer een 7 tal ha. Een tijd later zou het landbouwbedrijf beschikken over 12 ha maar rond de jaren ‘ 40 viel het terug tot 9 ha. Het landbouwareaal werd uitgebreid met de komst van de zoon welke zijn ouders opvolgde, en de jonge uitbater richtte zich op het kweken en afmesten van vee. Door zijn gunstige ligging in het gewestplan, beschikt het bedrijf over voldoend troeven om in de toekomst verder te werken.

“Goed te Coulembier” Marksestraat 23, het is reeds de vierde generatie “Coulembier” welke sinds 1870 deze hofstede uitbaten, vandaar de naam. De toekomst is ook verzekerd door het gunstig gewestplan en de aanwezige opvolging.

Zoals reeds eerder gezegd een schoon boerendorp aan de rand van de stad, met namen die klinken als bellen, we lopen ze even af

In de Walleweg vinden we twee hofsteden; het “Hof van Odo” en “Goed Te Castaigneboom” Walleweg 101 is een historische naam, de hoeve ligt aan de rand van de gronden van het leen. Geen enkele andere hoeve hoorde tot dit leen. Het is een gesloten vierkant hoeve. De oudste vermelding is 1744. Hier is de landbouw nog voor lang verzekert.

In de Munkendoornstraat, aan de knok vonden we op het nr. 125 “Rollegemknock” een gesloten boerderijtje met een toegang langs de straat, op deze ogenblik heeft het alleen nog een woonfunctie.

In die zelfde straat “t langhof” bij het nr. 180 ook op vandaag niets anders dan een privaat woning, eens de tros van een landbouwer. Het was een van de weinige langsgeveltypes in de Kortrijkse regio.

Bij het nr. 222 staan we bij “Brouckaertshof” een open vierkantshoeve, de oudste gegevens 19^de eeuw ook hier is geen landbouw meer sinds 1979, het is een privéwoning.

Bij het nr. 135 staan we bij het “Goed te Imbrecht” ook hier is enkel de woonfunctie behouden. Oudste vermelding 1771. De naam verwijst hier naar de uitbaterfamilie, welke in de eerste helft van de 20st eeuw de hoeve bewoonden.

“Goed te Schoore” bij het nr. 240 met de oudste vermelding 1767, met de naam die verwijst naar de uitbaterfamilie Schoore, het bedrijf was gespecialiseerd in nijverheidsgewassen, met andere woorden

Hij stond bekend als een vlasboerke. Ook hier is het verleden tijd, het is alleen nog een woonfunctie.

“Het Domein” bij het nr. 274, hier gaat het om eer recente hoeve, de oudste vermelding dateert van 1936, hier is de voornaamste bezigheid kippen en zoogkoeien.

We verlaten de Munkendoornstraat en trekken naar de Kannestraat.

Een van onze voorgangers was niemand minder dan Kamiel Vallez, een thuiswever, pijpenroker, liefst in een stenen pijp, ik kan het weten, ‘k heb er nog spijt van dat ik ze niet allen heb bij gehouden, welke uit de grond zijn boven gehaald. Maar vooral was hij een verwoed vogelvanger. Op het menu gaf hij de voorkeur aan spreeuwen. Ze waren zeer lekker om te eten. Vanuit de achter venster had hij een verzicht op den open kouter, tot aan de “Plaatse molen” of den molen van Vandemeersch nu den molenkouter.

Toen was er nog geen sprake van een hotel zoals nu, toen dat den eenarm, de “gazette bedeler” er kwam, stond daar een klein kotje voor wat “logting” matreaal er in te plaatsen. Nu noemt men dat een tuinhuis. De man had dat naar zijn behoefte niet van doen en met enkele honderd franken minder pacht werd het kotje afgebroken en vervangen door een varkenskwekerij, wat later zou het een kolenhandelaar zijn, en nog later wat het nu is “hotel”. De doening waar ik over spreek was een tweewoonst, heel waarschijnlijk gebouw na den brand die gewoed had in de kerk zo een paar honderd jaar terug. In het huis zelf ligt een balk uit 1761, met een houtsculptuur de “ Franse lelie” .

Nu staan er aan de overzijde evens woningen, tot nu toe kunnen we nog de zon zien daar er nog een stuk niet bebouwd is, maar van den berg is er allang geen sprake meer.

Weet, nog lang voor ik daar kwam wonen noemde deze straat de Marksestraat. Dit begon vanaf de straete naar Tombroek, naar de Oude Aalbeeksestraat, deze straat in langs de gebouwen naar Walotex, vervolgens langs den “schreiboom” nu “Renards Capelle” zo naar den café den “Smokkelpot”. Dat was het uiterste punt van Rollegem, ook genaamd den “Lergberghboom”

Die zelfde straat, een aardeweg, is dan een betonweg geworden tot aan de Aalbeeksestraat. En nog later tot aan de “Schreiboomstraat. De wegel die nu nog verder loopt is er een overblijfsel van.

Het klooster had de keuze gemaakt om een school voor mindervalide te bouwen, dan kwam er de meisjesschool en laatst de jongensschool, of minstens een gemengde school van jongens en meisjes.

De straat vanaf de Schepenhuisstraat was de Capelleweg, en deze liep langs de vroeger café “De Krielenier” en den kloef langs de beenhouwerij Vandevenne tot aan de Marksestraat.

Een grote uitbreiding van residentiële woningen op ons dorpsgebied, begrensd door de Rollegemseweg, Rollegemknokstraat tot aan den Segersweg. De gemeente was opgehouden te bestaan, het was voortaan nog een deelgemeente van Kortrijk. In 1947 was het inwonersaantal 2529, in 1974 iets voor de fusie 2545. In 1970 was er 2 ha bos.

Op 30 juni 1976 waren er 215 arbeiders en bedienden, waarvan 51 in twee confectiebedrijven en 44 in een school voor bijzonder lager onderwijs. 71% van de beroepsbevolking was werkzaam buiten de entiteit Kortrijk, Moeskroen, Zwevegem, wat tot de beginjaren zestig was de pendelarbeid naar Frankrijk eveneens van belang.

Sinds de jaren zestig uit de 20^ste eeuw heeft er in het gebeuren in onze gemeente een immense evolutie plaatsgevonden. Vele kleine alsook grote boerderijen verdwenen uit het traditioneel landschap, mede door het feit van een sterke verstedelijking en een ongekende uitgroei van een moderne wegeninfrastructuur binnen de gemeente. ik vond in die periode de weg naar Rollegem, die had toen nog zijn eigenheid, een dorp met alles er op en er aan. Burgemeester, schepenen, pastoors en onderpastoors, een prachtig eigen Karakteristiekdorp, zijn eigen grillen, zijn eigen doen, het echte boeren buitendorp, waar het goed is om leven. Zo zou het nog enkele jaren bestaan. Het Rollegem bedoeld als woondorp dat op 1 januari 1977 zou deel uitmaken van de stade Kortrijk.

Vanuit Moen weet je wel daar waar de steenbakkerij, een van de grootste bedrijven was naast den textiel van Bekaert, en de spinnerij gelegen in de Beekstraat. “Meestersputten” waren voor ons als kind een vertrouwd beeld, menigmaal zijn we ze afgedaald om er in te spelen. Het gaf werk aan de mensen, huizen werden gebouwen met stenen, en stenen werden gemaakt uit klei, dus de normaalste zaak. Trouwens de afval van veel gemeenten uit den omtrek kwam ook hier terecht, Moen, St- Denijs, Kooigem Bellegem, Rollegem en wie weet hoeveel er nog waren die blij waren dat ze hier hun “Vuilkarren” konden lossen. Op de plaats, nu De Oude Aalbeeksestraat, ter hoogte waar de huizen een plein voor hun deur hebben, stond er een omwalde hofstede, de hoeve verween, en de wal werd gevuld met het huisvuil van het dorp men noemde die plaats den “Vuilhoop” van de groende dreve. Toen deze was gevuld trok men met de vuilkar naar Moen.

Boeren die gronden hadden waren blij dat ze, deze konden ruilen 1 ha, was twee in de plaats, en wat nog meer. Problemen met grondwater en ander wateren werden opgelost, ik heb nooit protest mee gemaakt. Nu is deze vlakte het IMOG, samen met Harelbeke wordt hier heel wat afval verwerkt, het bezoeken waard.

Ik had daar mijn schooljaren uit gedaan, en nu aan de slag. Maar o wee het noodloot sloeg toe het kanaal Bossuit-Kortrijk moest verbreed worden, grotere schepen moesten kunnen aanleggen, en wij die daar woonden konden uitkijken naar iets anders. Mijn ouders kozen voor een koop te wagen te St-Denijs, ik bleef er wonen tot 1965 te Rollegem zou ik mijn verder leven uitbouwen. We vonden de nu Rollegemkerkstraat, een prachtige ligging. Een ver gezicht ongeoord, vanuit het venster, bij mooi weer konden we den berg in Kain zien liggen, den berg te trinité of den Drievuldigheidsberg. Vlak voor ons huis waren de landbouwgronden van het klooster.

Het klooster had zijn landbouwschool, zijn rusthuis en zijn pensionaat. Het moest toen wel de keuze maken maar dat is een ander verhaal. Voorons telde het uitzicht en daar zou ons nestje gemaakt worden.

We hadden op ons dorp in 1910, 2,52 ha bos, met daarnaast nog 50 aren boomkwekerij en 1ha park of lusthof. We hadden aan boomgaarden 12ha 60a en 58 aren als fruitheesters.

In den oorlog van 14/18 werd er ook in ons dorp heel wat moeten inleveren aan den Duitse bezetter, een daarvan was, in het najaar van 1918 moest de bevolking 268 kgr. appels en 241 kgr. peren inleveren, ook tabak wol en karren en rijtuigen werden opgeëist. Twee bossen werden er ook gerooid om plaats te maken voor aardappelenteelt. Ook het lusthof en de aanwezigheid van serres waren aldaar onbestaande, zelfs geen boomkwekerij meer.

Van de totale oppervlakte van het dorp op dien ogenblik 823 ha 66 a 16 ca. was er 741 ha en 37 ca voorbehouden aan akkerland. Slechts 10 ha was bedoeld voor ongeveer 500 huizen, met een gemiddel van 2 aren per huis.

Op politiekvlak was het de landbouwer die het beleid bepaalde, het was pas in 1927 dat enkele “fabriekwerkers” mee participeerden. Voor de fusie van 1 januari waren de “Fabriekwerkers” in de meerderheid en waren nog slechts twee landbouwers in de wet.

Van 1955 – 1960 breidde de dorpskern zich verder uit in het oude stratenpatroon, de Moeskroenstraat, de Aalbeeksestraat en de Wethuisstraat( Schepenhuisstraat) Opmerkelijk was wijziging van de vroegere pastorie, en den bouw van een nieuwe, en de afschaffing van het oude kerkhof (1962-1969)

Voor wat de groenten betreft in de moestuin had men; kool, ui, prei, peterselie, rapen witte andijvie, bieslook, radijs, wortelen, rode biet, spruitjeskool, schorseneren, selder en asperges.

In den nieuwen tijd werd de landbouw voor een grootdeel seizoenwerk. Zwaar labeur, van zonsopgang tot zonsondergang. Er waren twee soorten werkers, het dienstpersoneel en de dagloners.

De eerste hadden eten op de hoeve en slaapgelegenheid, ze hadden dus slaap een inwoon, ergens wel in de bouverie , maar ze hadden een verblijf. De dagloners daarentegen leefden van de seizoenarbeid met als gevolg dat ze in de winter te kampen hadden met werkloosheid. Voor deze armen bood het telen van aardappelen voor eigen gebruik een soort bestaands veiligheid. Ook de kleine boer de “keuterboer”die eveneens niet breed had. Als welgekomen aanvulling van het bescheiden inkomen was het thuis weven belangrijk. Bij de telling in 1739 waren er hier 33 meesters, 52 knechten en 7 leerlingen. Vijfentwintig jaar later, waren er twee slagers en één herder met 60 schapen, twee molenaars, een molenbouwer en 12 huiswevers elk met één getouw.

Nog tien jaar later telde men op de plaats vijf herbergen waaronder drie met een uithangbord, op Tombroek een drankgelegenheid. En op het foreest was op de hofstede Brou was een herberg die hij open hield.

In 1765 telde ons dorp 1572 inwoners, eenentwintig jaar later was het al tot 1949 opgelopen.

Er werd eens een onderzoek( 1793) ingesteld naar mensen, die in ons dorp een fortuin hadden van meer dan 20.000 frank, het waren drie grondbezitters, die elders woonden, het ging om het “Goed te Bottelrie met een oppervlakte van 27 ha, met een waarde van 26.000fr. Het “Goed te Brasseye” een oppervlakte van 42 ha goed voor 43.700fr. en het “Hof van Rollegem” 34 ha en een molen samen goed voor de totaal waarde van 49.700fr. Een korte tijd nadien was er een lijst van alle eigenaars van Rollegemse gronden, hoeven en molens welke woonden buiten de kasselrij Kortrijk, ongeveer 203 ha waren in het bezit van een 25 vreemdelingen, of niet ingezetenen.

Een jaar na de Belgische onafhankelijkheid , telde ons dorp 2218 inwoners. Hier was nauwelijks een rol van betekenis betreffende industrialisatie, het dorp evolueerde zeer langzaam. Omstreeks 1850 waren er een 50 tal huizen rond de plaats en het kerkhof, Tombroek was bijna geheel onbewoond, evenals de zuidzijde van de Rollegemkerkstraat. De Wethuisstraat en de Lanteweg.

Er kwamen in de tweede helft van de negentiende eeuw enkele nieuwe impulsen, de vestiging van het klooster, de gemeenteschool, den aanleg van de Aalbeeksestraat in 1880, en den buurtspoorweg van Kortrijk-Moeskroen. Een grote nieuwigheid vormde de oprichting van huizen met verdieping op en bij de plaats. In die periode vormde dit zelfs een statussymbool. Ook op de wijk Tombroek en Forest nam de urbanisatie zienderogen toe.