Het schijnt dat de oude groote hofstede een overblijfsel dier heerlijkheid is of dezelve vervangt
Burgemeesters 1799
of Maire de Rolleghem
In 1769 werd te Moorsele Constantin France Vandermeersch geboren, hij trad in het huwelijk met Marie Theese Everaert en woonde op de plaatse. Hij bleef burgemeester en wierd lid van den Provincieraad, en stierf in 1849.
Van 1849 tot 1866
De zoon Constantin Vandermeersch
Van 1866 tot 1870
Joseph Warrot hij gaf onmiddelijk ontslag en August Herbau was dienst doende burgemeester.
In de hoevedreef 12 is de hoeve “Dadecotboghaert” gelegen, een historische naam voor een gesloten U-vorm omwalde hoeve tot 1970. De date met de oudste gegevens, leesbaar in op een metalen plaat boven de voordeur tot de jaren zeventig. (1799) deze hoeve dateert zeker van de 17de eeuw gezien de hoeve verlaten was in 1629. De hoevestructuur bleef ongewijzigd tot 1964, toen men het pootgebouw afbrak. In 1970 werd de wal volledig gedempt. Deze wal had een dubbele functie, namelijk bescherming en ontwatering. Deze hoeve staat immers in de alluviale vlakte van de Fabrieksbeek.
In de Kwabrugstraat nr. 218 is de hoeve “ De Commerce” gelegen, een historische naam, in de hoeve was het café “De Commerce”ondergebracht. Het was omstreeks 1900 dat in op de hoeve een café werd ondergebracht. De familie Claeys welke zich vooral in de aardappelen specialiseerden was de uitbater. In 1921 kocht een metser van beroep een zeker Lenvain uit Nederbrakel de hoeve met ongeveer 3 ha hij breide ze uit tot 11 ha. Tijdens den Tweede Wereld oorlog doken voorname Kortrijkse figuren onder op deze hoeve. Het was tijdens of juist na de oorlog dat de café activiteiten werden stopgezet. De toekomst is hier wel onzeker door de eerder ongunstig gewestplanligging, de beperkte oppervlakte en de onbrekende opvolging.
Tombroekstraat 66, “Nevele-Roosendaal” historische toponiem, de hoeve maakte deel uit van de heerlijkheid Nevele-Roosendaal. Een open U-vorm, reeds in 1601 had deze hoeve een rechthoekige wal. De toestand bleef ongewijzigd tot einde 19de eeuw. Omstreeks 1900 werd het linkerdeel langs de weg gedempt, en in de jaren vijftig werd de wal achter het woonhuis gedempt, tot in 1964 het deel achter de schuur. In 1907 werd baron de la Kethule de Ryhove de eigenaar. In 1945 werd de hoeve verkocht door de baron, sinds 1979 baat de huidige eigenaar dit verzekerd landbouwbedrijf uit, dit door zijn modern inrichting en gunstige gewestplanligging zeker een toekomst heeft.
Ter hoogte van de Tombroekstraat 112 komen we aan de “Tombroektramstatiehoeve” een gesloten hoeve met open ingang. De eerste gekende uitbater Jan Sop omstreeks 1756. In 1810 werd de hoeve om een onbekende reden praktisch volledig vernieuwd, de ankers in de zijgevel van het woonhuis bevestigen dit feit. Ook hier was de hoeve tot omstreeks 1900 omwald. Bij den aanleg van de buurtspoorweg tussen Kortrijk en Moeskroen ging een klein deel van het landbouwareaal verloren. In 1910 werd de hoeve voor een tweede maal grondig verbouwd. Het oude lemen woonhuis met strodak werd gesloopt. Den toenmalige eigenaar ging in 1982 met pensioen en de landbouwactiviteiten werden stop gezet. Een deel van de gronden werden verkocht. In 1986 kocht de huidige eigenaar en bewoner de hoeve welke enkel de woonfunctie behouden bleef. Ook hier is geen sprake meer van een landbouwbedrijf.
In de Kwabrugstraat 171 vinden we de “Kwabrughoeve”, de naam verwijst naar de naam van het gehucht. Vroeger liep de Fabrieksbeek over de weg heen en was de weg hierdoor onberijdbaar voor paard en kar. Deze hoeve een meerzijdige gesloten hoeve was reeds in 1834 bewoond door de familie Dubois. Deze hoeve die thans leeg staat, is voor de toekomst wel positief dankzij de gunstige gewestplanligging, de opvolging ontbreekt momenteel.
Hij ging wekelijks bij elke vooraanstaande Bruggelingen steevast zijn pijp gaan roken. In de hogere kringen keek men meestal misprijzend neer op het werkvolk. Hij verbood zijn priesters, om met de fiets te rijden of te jagen. Een oud-leraar van het Sint-Lodewijkscollege in Brugge vertelde dat de leraars nooit een rijkemanskind mocht straffen in het bijzijn van een volksjongen. In talrijke brieven aan directeurs van middelbare scholen legde de bisschop veel nadruk op de opvoeding tot wellevendheid en voornaamheid. Wie zich de ellendige toestand van de arbeider rond eeuwwisseling kan voorstellen, beseft dat er weinig te merken was van dit ideaal van uiterlijke wellevendheid. Integendeel : door dronken langs de straten te lopen, haalden ze alleen verachting op zich.
In zijn vasten brieven schreef hij: “ dat arme werkman regelmatig de ogen hemelwaarts moest wenden naar het loon dat hem te wachten staat”.
Het is pas na de eerste wereld oorlog dat hij enkele merkwaardige priesters in de arbeidersbeweging laat werken: denken we aan kanunnik Logghe. Dan pas werd het duidelijk dat hij in de lijn van paus Leo XIII ging denken. Wellicht waren de grote verwoestingen die de oorlog had meegebracht over West-Vlaanderen hier niet vreemd aan. Na den oorlog mocht hij slag op slag nieuw opgebouwde kerken inwijden en zou hij, dank zij de noeste arbeid van honderden arbeiders, de verwoeste streek als bij toverslag uit de puin zien verrijzen.
Overleden op 18 december 1931. Begraven op 24 december; De zieke jonge priester werd de bisschop die toen het langst de Brugse bisschopszetel heeft bezet. Vereerd Op 21 mei 1920 ter gelegenheid van het jubileumfeest van 50 jaar priester en van 25 bisschop, werd hij vereerd met het H. Pallium: de hoogste kerkelijke onderscheiding, een eerbewijs dat voordien slechts aan Mgr. Van Susteren en aan Mgr. Faict was toegekend.
Op 7 september deelde de paus mee dat hij eigenhandig een brief zou schrijven en inderdaad hij maakte zijn belofte waar. In het Brugse archief is er geen ander voorbeeld van een eigenhandig geschreven brief van de paus. De zaak was dan snel geregeld, de school kwam er. Maar buiten deze abdijschool is Waffelaert zijn traditie trouw gebleven : geen middelbare school in handen van religieuze orden.
In alle geschiedenisboeken staat hij bekend als een van de felste bekampers van de “vervlaamsing” van zowel het katholiek middelbaar als het universitair onderwijs.
Het intellectuele niveau van een universiteit eiste dat de voertaal het Frans zou zijn. Het Nederlands achtte men hiervoor niet geschikt.
Waffelaert had schrik van de “Nederlandse cultuur” De bisschop zegt: “ Indien de Vlaamse taal bemind en bewaard moet worden en behoed tegen de zuiderse demon van Franse goddeloosheid, opdat tegelijk met de taal ook het katholiek geloof van het land en de nationale christelijke zeden behouden blijven, dan moet zij niet minder beschermd worden tegen de noordelijke demon van ketterij en rationalisme. In dien optiek kan men wellicht ook het bevel van den bisschop interpreteren om zijn priesters op de preekstoel in het “ gewestelijk plat” te laten spreken.
De bisschop zegt ook: “ de flaminganten roepen op tot ongehoorzaamheid en hypocrisie. Zijn proberen hun stelling te legitimeren door een theologische leer over het onderscheid tussen het geestelijk en het onderwijzend gezag. Het geestelijk gezag zou als dusdanig geen bevoegdheid hebben op gebied van organisatie en de inrichting
Van het onderwijs…. Welnu dit is geen theologische leer, maar een theologische dwaling”.
Het voornaamste motief voor bekamping lag in de vrees voor de verzwakking van de katholieke partij. Alles wat de eenheid van die partij kon schaden, werd door hem onverbiddelijk veroordeeld.
Reeds in de negentiende eeuw bestonden er in de West-Vlaamse colleges en seminaries belangrijke kernen van de katholieke Vlaamse beweging, denken we maar aan G. Gezelle, Verriest, enz. die de “Vlaamse tale” naar omhoog voerden, zelfs tegen de wil van en het verzet van den bisschop.
De houding van den bisschop ten aanzien van het Vlaams nationalisme was zeer scherp:” wij waarschuwen alle priesters en clerici die, wat God verhoede, openlijk of bedekt deze politiek zouden steunen, dat zij zich in een Zwaarzondige materie schuldig maken aan ongehoorzaamheid en opstandigheid tegen het wettige, zelfs kerkelijk gezag”. Deze veroordeling werd twee weken later door de bisschoppen collectief onderschreven, een zware slag voor heel wat katholieke Vlamingen.
Zoals vele kerkelijke en politieke leiders huldigde hij de opvatting dat het sociale probleem langs paternalistische en caritatieve wegen moest opgelost worden
Waffelaert die zelf uit een bescheiden gezin kwam zag het niet, was hij angstig voor het “goddeloos socialisme” kon hij geen afstand nemen van de gangbare opinies en vooroordelen van de toenmalige leidende klassen?
Hij aarzelt daarom niet de klerikale bezetting uit te breiden in steden en gemeenten waar de industrialisering gestalte krijgt en ipso facto ook de arbeidsbeweging steeds beter gestructureerd geraakt.(24/12/1999)
Hij publiceerde de nieuwe catechismus (geldig tot 1946) in 1903
Overleden op 18 december 1931.
Begraven op 24 december;
Hij werd vereerd op 21 mei 1920 met het H.Pallium: de hoogste kerkelijke onderscheiding, een eer bewijs ter gelegenheid van het jubileumfeest van 50 jaar priester en 25 jaar bisschop. Het werd voordien slechts aan Mgr. Van Susteren en aan Mgr. Faict.
Hij vermelde gaarne op zijn geschriften zijn titel als “Doctor in godgeleerdheid” Zo kon je het terug vinden bij de aangifte van het overlijden van zijn vader, dat hij dit aangaf als zijnde zijn beroep. Hij was toen professor aan het grootseminarie.
Hij ontving weinig priesters en nog minder leken. Priesters moesten volgens hem veel tijd besteden aan bezinning en studie. De priesters waren niet te spreken over de driejaarlijkse examen in het seminarie van Brugge. Die “martelingen” werden door Mgr. De Smedt afgeschaft.
Te Loppem richtte Mgr. Van Caloen, een monnik van Maredsous, maar sinds 1896 als priester werkzaam in Brazilië, een nieuwe benedictijnenabdij op. Deze werd tot 1903 financieel gesteund vanuit Brazilië, de politieke evolutie maakte dit naderhand onmogelijk. Er moesten dus andere bronnen gevonden worden.
Te Maredsous was er indien tijd een abdijschool, waar kinderen van de gegoede burgerij uit heel Vlaamse land middelbare studies volgden. Om het mogelijk te maken financieel geholpen te worden, moest men toelating vragen aan de bisschop, maar gezien de traditie:” geen middelbare scholen in handen van religieuzen” verzette Waffelaert zich hier tegen hardnekkig. Men trok naar de paus Pius X (1903-1914) op 19 april 1910, met de hoofdreden dat de abdij de finaciele inbreng nodig had om toekomstige missionarissen te kunnen vormen. Op 20 april 1910 kwam een brief met het verzoek aan de abdij van Loppem de toelating te geven er een “Kleine school “ op te richtten. Waffelaert antwoordde op 13 mei 1940 – gezien de traditie- liever geen uitzondering, maar- en zo eindigde hij als de paus blijft aandringen dat hij er zich zou bij neerleggen.
“ De Beenhouwerij” gelegen in de Tombroekstraat 14, was er tot in 1929 een slagerij aanwezig. Reeds van 1788 is deze boerderij bekent onder de naam “d’hof van de Bourgerie”. Eind 19de eeuw kwam een veehandelaar op de hoeve; In het huidig woonhuis was er naast een beenhouwerij ook een herberg tot 1929. De hoeve een U-vorm, heeft een onzeker toekomst door de ongunstige gewestplanligging.
Op het einde van de Einde Munkendoornstraat 67 bevind zich “Herpoels Hoeve” welke de naam verwijst naar de eigen familienaam. Het is een nieuwe inplanting sinds 1922. Het was Valère Herpoel die de eerste uitbater werd. Oorspronkelijk was de structuur een lang geveltype, woonhuis, stallen en schuur waren in een gebouw ondergebracht. Momenteel heeft de hoeve een L-vorm door de bouw van het wagenhuis. In 1989 werd de hoeve verkocht en door deze verkoop betekende dit het einde van dit landbouwbedrijf. Het land werd verkocht, zodat enkel de woonfunctie behouden blijft.
Ter hoogte van de Candeléstraat nr. 35 komt men op “Goed te Tremaars”. Het was omstreeks de eeuwwisseling dat hier veel zwervers, in de volksmond trémaars genaamd, een handje kwamen helpen bij het werk. De gesloten vierkantshoeve staat reeds bekend vanaf 1756. Polydore Carette, de uitbater rond de eeuwwisseling had een kleine steenbakkerij langs de Tombroekstraat. De zoon van Polydore, Maurice sneuvelde tijdens de Eerste Wereldoorlog. Zijn tweede zoon Prudent welke een winkeltje had in Dadizele, alwaar hij ook woonachtig was, kwam dan op de hoeve terecht. Het was tussen de twee wereldoorlogen dat tal van zwervers op de hoeve kwamen werken in ruil voor voedsel en onderdak. Vanaf 1921 was Prudent gemeenteraadslid, en werd ook schepen van openbare werken. Prudent moest omwille van zijn uitstaande pachten de hoeve verkopen om deze te kunnen betalen. Hij bleef wel nog 14 jaar mee inwonen op het goed welke hij verkocht had.
Deze hoeve is verzekerd door de gunstige gewestplanning , jonge uitbaters en het grote landbouwareaal.
Op het nr. 34 in de Candeléstraat is het “Goed te Tombroek” een der oudste hoeven van Rollegem. Isabelle Denijs was in 1502 de eigenares van de meerzijdige gesloten hoeve met name Tombroeck welke volledig omwald was. In 1834 had de hoeve de naam “Ferme Herbau” verwijzende naar de toenmalige uitbater en eigenaar. In 1914 werd de schuurdoor brand vernield. Op het ogenblik van de brand kwam de wind vanuit een slechte hoek. Gelukkig las de toenmalige onderpastoor Bettenhof enkele psalmen uit den bijbel zodat de windrichting veranderde. Het is een feit dat een deel van de hoeve gevrijwaard kon worden. In 1916 viel er een granaat in op de hoeve. In één van de kamers werd hierdoor een gat in de muur geslagen. Gelukkig bleef het kind welke er lag ongedeerd. Ter nagedachtenis van dit “kleine wonder” werd een nis met een O.L.Vrouw in de muur ingericht. Het moet rond de jaren 1918/20 geweest zijn dat de omwalling verdween, een klein stuk langs achter is blijven bestaan.
De toekomst van het bedrijf is positief, de grote oppervlakte van ongeveer 42 ha, en jonge uitbaters. Ze zijn gespecialiseerd in scharrelkippen, gekend voor de “Rollies” eieren.
Josephus Gustave Waffelaert: Hij werd geboren op 27 augustus 1847, geboren als zoon van een douanebrigadier.
Gedoopt door onderpastoor Vanseveren op28 augustus.
Hij werd priester gewijd in 1870.
Onderpastoor te Blankenberge in 1871
Vier jaar later beslist hij als een echte “Studax”, om naar de universiteit van Leuven te gaan studeren en word Doktor in de Godheid te Leuven.
In 1866 was hij de primus aan het college van Ieper.
Professor in het Groot Seminarie te Brugge in 1880
Groot Vicaris van Mgr. Facit en van Mgr. Debrabandere in 1884, deze laatste welke in zijn armen is gestorven, hij werd plots onwel op een communiefeest voor minder behoede kinderen.
Die hij als XXII Bisschop van Brugge opvolgt. Als Bisschop benoemd op 28 juni 1895. Gezalfd op 25 juli 1895. spreuk koos hij Duc nos quo tendimus (Leid ons naar het doel dat we beogen) een citaat uit de metten van het feest Sacramentsdag. De spreuk verraadt zijn voorkeur voor de mystiek en voor de idee dat de christen uiteindelijk een pelgrim is. Deze laatste evangelische boodschap werd gesymboliseerd door drie schelpen op zijn wapenschild. Sinds de bedevaarten naar de Compostella waren schelpen de tekenen van reizigers en pelgrims.
Hij koestert de zelfde denkbeelden als zijn voorganger. Zo wordt hij een intieme vriend van Charles Woeste, de Brusselse leider van de Katholieke Partij die de strijd heeft aangebonden tegen priester Daens, die van de ontvoogding van de arbeider zijn levensdoel heeft gemaakt.
In Brugge komt hij zelfs zo in aanvaring met priester Florimond Fonteyne, een riant op het Daensisme op gang brengt. De eigenlijke veroordeling vanuit Rome op 27 februari 1905 is meer dan duidelijk gebaseerd op een brief van Waffelaert op 30 januari 1905. Ze waren volgens hem weerspannig en zaaiden tweedracht onder de gelovigen. Op 8 mei 1900 zal priester Fonteyne overigs gesuspendeerd worden door hem.
Hoewel vier jaar voor zijn priesterwijding de encycliek Rerum Novarum als is verschenen, blijft hij zich hardnekkig verzetten tegen de syndicalisering als oplossing voor het arbeidsvraagstuk.
Zoon van Petrus Johannes en Victoria Rosalia Debackere beiden te Rollegem overleden in het jaar 1834
Hij wierd prister gewijd te Brugge den 5 juni 1841
Hulppriester benoemd te West-Nieuwkerke den 31 juli 1841
Onderpastoor te Mezen den 15 oktober 1845
Pastoor te Iezenberghe den 22 april 1861
Pastoor te Beselare, 22 december 1864 Hij was er 38 jaar pastoor en stond bekend als een man op zijn plaats.
Hij overleed er op 19 oktober 1902.
Het waren de Jufrouw Sidoni Baert, Jufrouw Mathilde Baert en Jufrouw Febronie Baert welke met droefheid het verlies te kennen gaven dat zij komen ondergaan door het afsterven van hun oom.
De lijkdienst, gevolgd van de begraving, vond plaats in de parochiale kerk van Becelaere op donderdag, 23 oktober, om 10 uur. Na de gegraving wordt gij verzocht de familie te volgen naar het klooster waar het noenmaal zal worden opgediend.
Vergadering ten sterfhuize ten 91/2 ure.
De Metten zullen daags voren om 4 ure gezongen worden
N.B. - Een char-à-bancs zal ten 8 1/4 ure te meenen aan de statie zijn.
Het “ Goed ter Meersch” gelegen in de Lampestraat 59. Bestaande van 1834, het landbouwarsenaal telt ongeveer 7 ha. De uitbaters welke er woonden in 1899 verhuisden naar de hoeve waar het vlasmuseum, (Etienne Sabbelaan 4) de vlassershoeve Beeuwsaert was nu van weg getrokken is naar de oude gebouwen van de Eurosop. In 1940 werd de hoeve korte tijd door een Duitse geschutseenheid bezet. In de weide nabij de hoeve werd munitie ingegraven. Het was na den oorlog dat de nieuwe eigenaar uit Moeskroen, de hoeve zodanig verbouwde dat er bijna niets meer overbleef van de oorspronkelijke structuur. Hij specialiseerde zich in varkenskweek, Ook hier is door de gunstige gewestplanligging de aanwezige opvolging en het modern gebouwencomplex de toekomst verzekerd.
Voor de Tweede Wereldoorlog waren er in dit gebied veel grachten en weiden of meersen vandaar de naam keuze.
In de Lantestraat 97 komen we bij de hoeve “Te Lande” bij het begin van de private dreef zien recht het kruisbeeld bij de linde, de hoeve heeft twee toegangswegen. We vinden deze hoeve al terug van 1834. De huidige naam is er gekomen op voorstel van de eigenaar. Rond de jaren dertig werd het woonhuis zwaar getroffen door een storm. Ook nu in 2012 werd de woning grondig verbouwd. De jonge bewoners en een gunstige gewestplanligging en de grote bedrijfsoppervlakte is ook hier de toekomst rooskleurig.
Wat in 1995 nog een leegstand was, in de Lampestraat 145, is op heden een mooi domein geworden. De naam is een historische toponiem, “Neerhof Calvarie” met als oudste vermelding 1756. Een gesloten U-vorm. Gedurende de Tweede Wereldoorlog werd ook deze hoeve een korte tijd bezet door de Duitsers. Op heden is deze hoeve een privéwoning, hier is er dus geen sprake van een landbouwbedrijf.
In de Tombroekmolenstraat op het nr.27 vinden we “Calvinistenhoek”, tot omstreeks 1880 woonden er op het gehucht veel Calvinisten, die later verhuisden naar Luingne, vandaar de benaming van deze hoeve. Het bedrijf van ongeveer 5 ha, stond reeds bekend vanaf 1756. Deze hoeve is F-vorm, en als voornaamste specialiteit; aardappelen, maïs, nijverheidsgewassen en peulvruchten. Frank Husquin erfde het eigendom van vader Pierre. Frak was dominee en een afstammeling van de Calvinisten die omstreeks 1880 op het gehucht Tombroek woonden en later naar Luingne trokken.
Het was een zeker Guillaume Bonte welke de eigenaar was in 1867, het jaar waarin hij overleed. Zijn erfenis werd verdeeld onder zijn vier kinderen. Zoon Pierre Bonte erfde de Calvinistenhoek en liet de hoeve na aan zijn zoon David, een pastoor. De pastoor schonk zijn deel aan tante Seraphine, welke op jonge leeftijd haar man verloor. In 1914 werd den eigenaar Alfons Vanhoutte. Tijdens den Tweede Wereldoorlog kwamen veel Duitse soldaten op de hoeve eten. Deze soldaten hadden als opdracht de elektrische centrale van Moeskroen te beschermen. De toekomst van deze hoeve waarvan de bedrijfsactiviteiten gestaakt zijn en de landen verhuurd zijn aan derden is een vraagteken. De ligging in het gewestplan is eerder ongunstig gezien het land grenst aan industriegebied.
“Den Falsen” een historische naam welke verwijst naar de landbouwer die in 1756 de hoeve uitbaatte en “Den Falsen” werd genoemd. In 1985 ging de toenmalige eigenaar op rust; De gronden werden verpacht en verkocht aan derden. De woonfunctie van de hoeve bleven behouden. In 1994 werden de hoevegebouwen verkocht met ongeveer 2 ha grond. De gebouwen werden volledig vernieuwd en omgebouwd tot woning en paardenstallen. Er is bijgevolg ook hier geen sprake meer van een landbouwbedrijf.
Vande Ghinste Julius: Geboren op 9 mei 1845, zoon van Jooris en Debackere.
Rechtzweir der heren Brabant
Rechtzweir(e) In het Frans Cousins Germain, neven en nichten
Pastoor te Kooigem benoemd op 8 februari1898
Gewezen onderpastoor van Oostkamp, Sint-Michel en Roeselare, laatste hulppriester van zijn oom Edugardus, pastoor van Gits, zaliger.
Hij verfraaide de vervallen kerk, een ieder was getroffen door de sierlijkheid en de kunst zin, waarmee ze hersteld werd. Het meest in het oogspringen is de nieuwe hoog altaar, het vroegere O.L.V. altaar van Avelgem.
“Hof van Commerce” Dit is een nieuw landbouwbedrijf. Het bedrijf spits zich toe op veehandel. Door de uiterste moderne infrastructuur, specialisering een gunstige gewestplanligging en jonge uitbaters heeft dit bedrijf een positieve toekomst. Deze hoeve dateert van 1986. Daar het bedrijf gericht is op veehandel, werd hier voor deze naam gekozen.
Marksestraat 19 “Vandaeles hof” De hoeve stond oorspronkelijk waar den boomgaard was. Het was een hofstede van 8 ha groot. Rond 1912-13 werd de hoeve volledig herbouwd op de huidige plaats. De zware balken in schuur gebinte zijn het afbraakmateriaal van onze St- Antoniuskerk . Gedurende de eerste wereldoorlog werd de hoeve door de Duitsers bezet, talrijke barakken werden er geplaatst, waarvan verschillende van een gasinstallatie waren voorzien om huidziekten te bestrijden. Enkel de kop van het paard bevond zich in den buiten lucht. Met den aanleg van de A17 werd het hoeveareaal met helft verminderd. Er werden grote inspanningen geleverd om de bedrijfsoppervlakte opnieuw uit te breiden. Met een gunstig gewestplan en jonge uitbaters is de toekomst positief.
Het “Hof ter Magne” in de Marksestraat 7 , was een omwalde hoeve, vroeger was ze aangeduid als “Dquasmagne”, het is niet duidelijk of de omwalling toen nog bestond. In ieder geval was de omwalling tegen 1809 helmaal verdwenen. Tijdens de tweede wereldoorlog werd hier een korte tijd een Duits geschutseenheid geïnstalleerd in de aanpalende weide. Zeer waarschijnlijk was de ingang van de hofstede gelegen aan de achterzijde van wat nu de ingang is , de overbouwde poort werd toegemetst, en een nieuwe toegang tot het erf werd gemaakt om de doorgang van grotere machines toegankelijk te maken. Ook hier werd verlies geleden van landbouwgrond door de komst van de A17. Ook hier is het een gunstig gewestplan.
Aan de overzijde op het nr. 4 in de Marksestraat is de hofstede “Ter Linde” gelegen. In het begin van de 20st eeuw werd de hoeve geteisterd door een storm, waarbij de schuur volledige verwoest werd.
Ook deze hoeve werd in de eerst wereldoorlog door de Duitsers bezet. De naam werd gekozen doordat op het erf een linde staat. Het is een gesloten U-vorm. Ook hier heeft de hoeve een gunstig gewestplanligging.
Aan de kapel, Marksestraat 2 is de “Steenbakkershoeve” gelegen, ze dateert van de 16de eeuw, ook hier spreekt men van een gesloten U-vorm erf, welke bij de begin jaren omwald was, het zou pas rond de jaren 1940 geweest zijn toen de omwalling helemaal verdween. Het was omstreeks de jaren 1867 dat de bewoners van toen een kleine steenbakkerij oprichten, deze heeft gewerkt tot rond de jaren 1900. Ook hier heeft de storm zware schade aangericht in 1934 waarbij stallen en schuur werden vernield. Ook hier zijn jonge uitbaters, het gunstig gewestplanligging en voldoende oppervlakte voor dit landbouwbedrijf, zit er positieve toekomst in.
Of het kerkraam in de kerk van Nootka op Vancouver Eiland waar een Vlaamse Pater E.H. Augustinus Brabant, levensgroot is afgebeeld, kerkraam dat niet geschonken werd door Vlaanderen of door België, maar door Spanje.
Geboren op 23 oktober 1845 in Rolleghem deed Father Brabant dienst als onderpastoor op Vancouver Eiland vanaf 1869, waar hij E.H. Seghers, later bisschop op Vancouver en Alaska leerde kennen. Daarna werd hij door deze Vlaamse bisschop op missie naar Friendly Cove op Nootka Land gestuurd. Niet alleen bouwde Brabant eigenhandig de kerk en het schoolgebouw, maar ook was hij vrederechter en geneesheer. Hij wist iedereen, zonder uitzondering tot het katholieke geloof te bekeren.
Veertig jaar lang heeft deze missionaris onbaatzuchtig het beste van zijn leven gegeven om zijn vreemde medemens gelukkiger te maken en wat bij te brengen. Waarom moet hij dan onbekend blijven in ons land?
Hopende dat deze bijdrage mag dienen om de priester inboorlingen “August Brabant” van naderbij te leren kennen, bedank ik hier: de Belgische ambassade in Ottawa, de verscheidene mensen welke bereidwillig hebben geholpen bij deze opzoeking en het zo mogelijk maakten dit stuk over “Vader Brabant” te kunnen plaatsen. Vader Brabant, heeft hier in de kerk van Rollegem geen plaats gekregen zoals diegene welke nu volgt, welke twee jaren later na hem werd geboren, en als XXII bisschop zal bekendheid verwerven, maar zijn verdiensten waren daarom niet de miste. Weliswaar in een ander land maar daarom niettemin zeker evenwaardig aan te halen. Ten huidige dage is de figuur van Vader Brabant nog immer hoog gehouden in een land als Canada.
Vader Augustin Brabant was zoals reeds gezegd de eerste rooms-katholieke missionaris die woonde en werkte onder de inheemse bevolking aan de westkust van Vancouver Island tijdens de koloniale periode. Hij onderging lange periodes van isolatie, bouwde een aantal kerken ondernam enkele buitengewoon moeilijke tochten langs de westkust in boomstamkano’s. Zijn drie en dertig jaar durende inspanningen om de Nuu-Chah-nulth cultuur te transformeren geeft ons een provocerende case studie en dynamiek die bestond in de kolonistkoloniale relatie tussen de inheemse volken en de staat Canada. Ervan overtuigd dat hij een missie had om de inheemse mensen te redden en zelfstandig te laten zijn, streefde de ijverige priester naar buitenaardse spirituele overtuiging. Hij diende als een gewillig instrument voor het opleggen van koloniale macht door de invoering van nieuwe vormen van rechtvaardigheid, handel, kleding, huisvestiging, persoonlijke identiteit, en –meest verwoestende van alle-scholing. Als vader van de eerste residentiële scholen in British Columbia, heeft hij het monocentrische neergeslagen, dat het meest destructief bleek voor de mensen die hij wilde redden.
De biografie van Brabant is van belang voor de historici,antropologen, politicologen, individuen die zich bezighouden met First Nations Studies, en algemene lezers. Over vader Brabant zijn reeds heel wat boeken verschenen, het laatst verscheen in 2012 Father August Brabant: Saviour or Scourge; Hij zou levensgroot afgebeeld staan in een kerkraam in de kerk te Nootka Vancouvereiland. Hij heeft de kerk gebouwd van Friendly in 1899. Hij zou een praalgraf hebben op het kerhof van Plorissart bij Saint Louis, waar het wemelt van Vlaamse namen
Men weet dat het de eerste bisschop niet is die Vlaanderen aan Noord-Amerika schenkt. De bijzonderste apostel van Alaska was een Gentenaar, Mgr. Segers, en tegenwoordig zijn er tussen de bisschoppen van de Verenigde Staten verscheidene Belgen. Onder ander, Mgr. Maes, bisschop van Covington, Mgr. Glorieux, bisschop van Boise-City, Mgr. Meerschaert, bisschop van Oklahoma.
Hij was de eerste priester te permamanently resde aan de westkust van Vancouver Island en hij werd de Europese religieuze missie van afvalstoffen op de kust van Vancouver Island sinds het vertrek van de spanische in de late 1700s. Hij heeft eerst een bezoek gebracht aan de westkust van Vancouver Island, dominee Charles Seghers in 1874 en die net terug vorm SITKA, Alaska, Brabant kwam uit op Clayoquot Sound op Vancouver Island een 29 yaer-Oud-katholieke priester. En hij is overgegaan tot hardnekkig werken, de armste in de christelijke kerk ; op Hesquiat, in het noorden einde van Clayoquot .
Op 4 oktober 1996 verschijn in de gazet van Antwerpen het volgende, (geschreven door Laurent Wenselaers).: Vlaming bij de Indianen: Het zou niet mogen zijn dat alleen het buitenland bewondering en waardering heeft voor de onvervalste Vlaamse helden uit het verleden. Getuigen daarvan het praalgraaf op het kerkhof van Plorissart bij Saint Louis waar tientallen missionarissen begraven liggen en waar het wemelt van Vlaamse namen.
“Vannestenshof” gelegen in de Kannestraat nr. 4, de hoeve wordt als “Ferme Vanneste” aangeduid op de Popp-kaart van 1843. Het is een gesloten vierkantshoeve.
In de Kannestraat nr. 2 treffen we de “Nieuwe hoeve” deze dateert uit 1933, met den aanleg van de A17 verloor ze ongeveer een ha aan grond. Volgens het gewestplan zijn de gronden gelegen in ontginningsgebied, namelijk de klei zit er onder ondiep Tertiair substraat. Het gewestplan voorziet dus in een mogelijke toekomstige kleiontginning.
In de Bellegemseweg op het nr.4 vinden we het “Goed te Bonduelle” de naam verwijst naar de beek die vlakbij de hoeve stroomt. Met den aanleg van de A17 werd het areaal herleid van 18ha tot 10 ha.
Niet tegenstaande de hoeve in landbouwgebied gelegen is, volgens het gewestplan behoort nog heel wat land tot reservatie gebied langs de A17. Sinds 1991 is er geen landbouw meer. De hoeve is reeds vermeld 1637. In 1952 werd de Bondillebeek overwelfd in de Schepenhuisstraat.
In de Oude Bellegemsestraat onder het nr. 1, vinden we het “Goed te Bottelrie” het was een omwalde gesloten hoeve met open ingang, de oudste gegevens dateren van 1771, sinds 1995 is er geen uitbating meer. De eeuwen oude hoeve was vroeger het foncier van de heerlijkheid “Bottelrie. In 1995 werden de gebouwen en de omliggende gronden gekocht met als doel ze te restaureren en te verbouwen tot privéwoning.
In de Rollegemseweg vinden we op het nr. 2 De Klijtberg. In 1834 vinden we ze terug, een zeker Theys was de eigenaar. Klijtberg deze heuvel bestaat in hoofdzaak uit klei. Als nevenactiviteit vervoerde de eigenaar matreaal, geweven rollen of “coop”. Deze rollen werden bij de thuiswevers afgehaald en naar Kortrijk gebracht. Henri vervoerde ook lood en zink voor de nieuwe kerk in 1904.
Hier zou ook in 1914 een kruidenierswinkel geweest zijn, maar door gebrek aan goederen door de Eerste Wereldoorlog moeten sluiten. In 1940 Was Gustaaf spekslager, hier werden varkens gekweekt. Zijn kinderen Céleste en Fideel volgende hun vader op. Het land werd in 1987 verkocht enkel de woonfunctie werd behouden.
Op het nr.20 in de Rollegemseweg vinden we het “Hof van Leverghem” het dateert van het einde van de 18de eeuw. De naam komt van het” Hof van de graven van Leverghem”. Een losse vierkantbebouwing omwald tot 1953. In 1846 was de familie De La Faille de Leverghem eigenaar. Leverghem was een heerlijkheid ten zuidoosten van Waregem. Het landbouwareaal strekte zich uit over 46 ha. In 1918 kocht Cyriel Deschamps de hofstede met ongeveer 40 ha. De overbouwde toegangspoort werd gesloopt om grotere machines op het erf toe te laten. Door verkoop van de nieuwe eigenaar in 1945 de zoon André en verkavelingen verminderde de bedrijfsoppervlakte tot 21 ha, er is op heden geen opvolging.
Op de Rollegemseweg nr. 49 komen we de hofstede “De suikerij” tegen. De suikerij dateert van de periode 1789 -1809; De naam komt voort vanuit de volksmond het gehucht de “Suikerij” ook genaamd de cichorei(e) De hofstede grotendeels vernieuwd en gemoderniseerd is voor de toekomst verzekerd, de grootte van het landbouwareaal, het moderne gebouwencomplex en de jonge uitbaters.
In de Binnenstraat nr. 8 vinden we “Het Klokhof” , de naam hier verwijst naar het klokje op het woonhuis. De stallen waren oorspronkelijk gebruik als stokerij, deze werden rond 1910 omgebouwd tot koeienstal. Ook hier is het gewestplan gunstig, maar de opvolging ontbreekt.
Het hof “Ter Edel” gelegen in de Marksestraat nr. 25 vinden we voor het eerst rond het jaar 1840, het was een zekere Vermeulen die eigenaar was. Een hofstede van ongeveer een 7 tal ha. Een tijd later zou het landbouwbedrijf beschikken over 12 ha maar rond de jaren ‘ 40 viel het terug tot 9 ha. Het landbouwareaal werd uitgebreid met de komst van de zoon welke zijn ouders opvolgde, en de jonge uitbater richtte zich op het kweken en afmesten van vee. Door zijn gunstige ligging in het gewestplan, beschikt het bedrijf over voldoend troeven om in de toekomst verder te werken.
“Goed te Coulembier” Marksestraat 23, het is reeds de vierde generatie “Coulembier” welke sinds 1870 deze hofstede uitbaten, vandaar de naam. De toekomst is ook verzekerd door het gunstig gewestplan en de aanwezige opvolging.
Weet gij hoe die bruggen gemaakt zijn! ’t Is juist gelijk eene reke zaagschragen, al neven malkander gezet; daar twee balken met schenen over gesmeten, en roef, erover! Alles kraakt en wikkelt; ‘t Is een vreezelijk dingen om zien, vooral als ’t gebeurt dat men te midden eene brugge van twee of drie honderd voeten langde, stil moet staan omdat de beweginge van de brugge te groot is.
’t Was reeds sedert vier dagen dat we dapper vooruit gingen. Morgen zeide men ons, zullen we tot san Francisco toekomen: vreugdig om dat nieuws kroopen wij ’s avonds omhooge in ons bedde, ’t is immers geheel in den top van de voituren dat die bedden zijn. Maar eilaas, wij waren der nevens. Omtrent 1 ure ’s nachts wierden de machinisten geware dat er eene bende koeien langs de bane op de berg liepen; om die vreesachtige dieren te doen van het convoi wegvluchten, schuifelende zij gedurig; inderdaad zij liepen langs alle kanten verbaasd weg, ja zij kwamen over den ijzerweg naar de Humbolt rivier toe, en alzoo gebeurde ’t dat er twee, die ook vluchten wilden, hunne pooten door een brugsken schooten en van het convoi in stukken gereden werden.
Gemakkelijk is het om verstaan dat het convoi van de schenen liep, nochtans, niemand en was verongelukt! Maar wat gedaan? Wij stonden daar nu, op eenen groten afstand van twee statien, met meer als 150 reizigers! Luistert: Eene tafel wierd uit eenen wagon genomen en in de weede geplaatst, terwijl een van de conucteurs eenen draad van den telegraaf losmaakte. Instumenten wierden bijgebracht en welhaast speelde de telegraaf juist gelijk in de steden. Men kondigde ons ongeluk aan in de naaste statien; twee machinen kwamen op, met volk en werktuigen, en om 9 uren ’s morgens was alles effen.
In de “Gazette van Kortrijk” lezen we het volgende: “In 1873 werd hij door de bisschop, Mgr Segers, naar de Westkust van het eiland gezonden, om daar een nieuwe missie te stichten. Daar was hij de enige blanke in dat ongastvrije oord, waar de woeste inboorlingen mensen eten, en leven van Roof en zeeschuimerij.
Te Hesquiat richtte de heldhaftige priester, gans alleen, doch niet zonder de grootste moeite, een missie in.
Gedurende het eerste jaar zijner bijzonder lastige zending, braken de pokken uit, en de hoofdman der wilden verloor door de smetziekte zijn vrouw, zijn dochter, zijn zuster en haar familie. Gelovende dat de blanke de oorzaak was der plaag , loste hij twee vuurschoten op de heldhaftige missionaris, waardoor de hand verbrijzelt werd en hij erg in de rug werd gewond.Hij werd gered en herstelde in Victoria.
Eerst 11 dagen later kwam een dokter hem verzorgen. De moedige priester genas tegen alle verwachtingen in. Later heeft hij nog meer dan een aanslag op zijn leven doorstaan, doch hij ontkwam al die gevaren zonder letsel. Langzamerhand gevoelden de wilden de verzachtende invloed der christelijke leer, en op dit ogenblik zijn er te Hesquiat geen heidenen meer.
Toen Z.H. Aartsbisschop Orth zijn waardigheid neerlegde, werd de E.H. Brabant bestuurder van het diocees te Victoria. Nu drie jaar later(1876) werd hij opgevolgd door Mgr. Macdonald.
Priester Brabant was zelf bisschop geworden, doch over vele jaren dodelijk gewond, bleef hij zulke letsels bewaren, dat ze zijn leven lang een waar afsteeksel zouden geweest zijn voor zo een verheven waardigheid. Mgr. Brabant trok zich wegens ziekelijkheid terug in het Sint-Jozefsgesticht, waar hij in juli zacht in de Heer is ontslapen. Hij Overleden er op 4 juli 1912
Mei 1908, een Belg Aartsbisschop in de Verengde Staten. De Eerwaarde pater August Brabant, afkomstig van Kortrijk.(Rollegem word niet vernoemd) volgt Mgr. Orth op, die uit hoofde van ziekte, zijn bisschoppelijk ambt heeft moeten verlaten als aartsbisschop van Victoria. Sedert lange jaren reeds, wijdde de ijverige missionaris zich toe aan de voortplanting van het geloof tussen de Roodhuiden der westkust van Noord-Amerika, waar hij zeer geacht werd.
Sedert de opofferende werking van E.H Brabant is de Westkust zeer veranderd. Er is nu geregelde stoomvaartverbinding en zelfs spoorweg. En de Benedictijnen oogsten nu te Hesquiat en Clayoquot de eerste vruchten van het zaad met zoveel bezwaren uitgestrooid door de Rollegemse zending den E.H Brabant.
Hij was de eerste priester die permanent verbleef aan de westkust van Vancouver Island sinds het vertrek van de Spanjaarden in de late jaren 1700. Brabant kwam aan als 29 jarige katholieke priester aan boord van de achtentwintig- ton schoener Surprise, en hij zei de bediener te worden van “ de armste kerk van het christendom op Hesquiat, aan het noordelijke uiteinde van de Clayoquot Sound, over een vier uur durende boottocht vanuit Tofino. Zoals reed hoger beschreven werd hij niet lang na zijn aankomst getroffen in zijn rechter hand, door hagel uit het geweer van “Chief Matlahaw”.Terwijl zijn wonden werden verzorgd in een kreek, beschoot “Chief Matlahaw” hem nogmaals , deze keer kreeg hij de hagel in zijn rug en schouder. E.H. Brabant werd gered door een Britse oorlogsman HMS Rocket. De priester werd overgebracht naar Victoria alwaar hij herstelde. De reden van dit voorval was te wijten aan het feit dat“Chief Matlahaw” dacht dat de priester de oorzaak was van het uitpreken van de vreselijke ziekte “de pokken” . Na zijn herstel kwam de priester terug, hij steeg in zijn reputatie, hij sprak de plaatselijke taal welke hij had aan geleerd, hij deed er de mis, leerde ze het Onze Vaderen verzette zich hardnekkig tegen Nuu-chah-nulth sjamanen. Doch ze verweten hem voor de afwezigheid van voedsel. Ze lachten om de leer, waar in zij hen onderrichte. Met het kruisteken kon hij niets aanvangen, hij was geen blanke man, nog indiaans, hij was voor hen en “Chigha” de duivel.
Zoals reeds eerder gezegd een schoon boerendorp aan de rand van de stad, met namen die klinken als bellen, we lopen ze even af
In de Walleweg vinden we twee hofsteden; het “Hof van Odo” en “Goed Te Castaigneboom” Walleweg 101 is een historische naam, de hoeve ligt aan de rand van de gronden van het leen. Geen enkele andere hoeve hoorde tot dit leen. Het is een gesloten vierkant hoeve. De oudste vermelding is 1744. Hier is de landbouw nog voor lang verzekert.
In de Munkendoornstraat, aan de knok vonden we op het nr. 125 “Rollegemknock” een gesloten boerderijtje met een toegang langs de straat, op deze ogenblik heeft het alleen nog een woonfunctie.
In die zelfde straat “t langhof” bij het nr. 180 ook op vandaag niets anders dan een privaat woning, eens de tros van een landbouwer. Het was een van de weinige langsgeveltypes in de Kortrijkse regio.
Bij het nr. 222 staan we bij “Brouckaertshof” een open vierkantshoeve, de oudste gegevens 19de eeuw ook hier is geen landbouw meer sinds 1979, het is een privéwoning.
Bij het nr. 135 staan we bij het “Goed te Imbrecht” ook hier is enkel de woonfunctie behouden. Oudste vermelding 1771. De naam verwijst hier naar de uitbaterfamilie, welke in de eerste helft van de 20st eeuw de hoeve bewoonden.
“Goed te Schoore” bij het nr. 240 met de oudste vermelding 1767, met de naam die verwijst naar de uitbaterfamilie Schoore, het bedrijf was gespecialiseerd in nijverheidsgewassen, met andere woorden
Hij stond bekend als een vlasboerke. Ook hier is het verleden tijd, het is alleen nog een woonfunctie.
“Het Domein” bij het nr. 274, hier gaat het om eer recente hoeve, de oudste vermelding dateert van 1936, hier is de voornaamste bezigheid kippen en zoogkoeien.
We verlaten de Munkendoornstraat en trekken naar de Kannestraat.
Eenige maanden later verliet Mijnheer Brabant huis en thuis, broeder, zuster en maagschap, om Gods willen, en trok henen naar het land dat God hem toogen zou, op zoek naar honderdvoudige belooningen van ’t Evangelie, en naar ’t eeuwigdurende rijk des Hemels. Hij ging te schepe binnen An,twerpen, den 28 oost 1869, wezende zijn patroondag, en was, in het afreizen tot aan Vlissinghe vergezeld door zijnen Heer Broeder; Heer Julius van de Ghinste, zijne rechtzweer, subdiakensedert 31 juli laatstleden; de Heeren Arthur Croquison en broeder Schelstraete en Alphons Ghyoot, studenten ter Hoogeschool te Leuven.
Bij zijn aanlanden in America schreef hij eenen langen brief, waarvan de voornaamste uitreksels luiden als volgt:
“Vertrokken uit Belgenland, 29 Augusti, ben ik eindelijk, 18 october, in Victoria toegekomen.
Dijsendag, omtrent 8 uren ’s morgens, verlieten wij Detroit en kwamen,’s avonds om 7 uren, in Chikago toe; des anderndags,’s avonds om 9 uren1/4, verlieten wij die schone stad, en om 4 uren ’s morgens reeden we over de Mississipi. Meer als twee dagen enzagen wij bijkans niets anders als weeden en effenen grond. ’t Is eene woonderbaar schoone streke, die maar de werkzame hand van den landbouwer af en wacht om rijke vruchten voort te brengen. ’t Was daar, aan den kant van een kleen water, dat wij de eerste indianen of wilden zagen. Hoe stonden zij te kijken naar het convoi.
’t Was tusschen 10 en 10 uren ’s avonds als wij in de nabijheid van Omaha kwamen. Nooit in mijn leven en heb ik zulken avond gehad! Voor alleer wij in de stad of beter het dorp Omaha traden moesten wij de Missouri overvaren. Wij trokken dan allen uit het convoi en naar de boot, tien minuten verre, logement in de stad gaan zoeken. Het regende en bliksemde, gelijk ik het nooit rond Kortrijk geweten hebbe, en het was helledonker!
Iedereen trachtte in een voiture te springen, zoodanig dat er geene plaatse meer en was als wanneer wij het ook meenden te doen. Wij trokken dan te voete naar de stoomboot, wij waren nat en ’t was al! Maar over de riviere was het wat anders! Wij waren nog eene kleene halve ure van Omaha; het regende slagwater, het donderde van langs om meer, en wij zagen geen vijf voet vooruit:wij moesten erdoor en wij en kenden den weg niet, en ’t en was niemand om ons te geleiden. Nu, wij deden wat wij konden, om het licht der voituren te volgen, maar ’t was eene state ten minsten zoo slecht als de vuilste staten rond Kortrijk, en wij slierden van den eene kant naar den anderen. Welhaast maakte ik mijn bedde, wij lachtten gelijk zotten en wij zweeten dat wij
Leekten. Mijne moet hernemende, riep ik tot de andere; Vogt mij na, komt! Ik had een reiszak op mijn schouderen en mijnen hoed onder mijnen arm, haastig gingen we vooruit, toen ik al met eens, slibberende, onderste boven in eene dijk van misschien 15 voeten diep rolde. Daar lag ik nu, en ‘k weet niet hoe het kwam, ik kon er bijna niet uit, zoodanig van het lachen.
Nooit en heb ik zulken geestigen avond gehad, maar ook nooit zulken schrikkelijken. Als wij ’s anderendags van Omaha vertrokken, ’t was om bijkans drie dagen in het convoi te zitten, zonder staan, of ’t en zij om voedsel te nemen. Op 25 september waren we reeds over Cheyenne; aldaar zagen wij het ijs op het water; de sneeuw lag op den grond, en ’t was bitter koud; wij trokken onze winterkleêren aan en de stoven wierden ontsteken in het convoi. Geen wonder dat het koud was, wij waren immers meer als 8000 voeten boven de vlakte van de zee. We waren op den berg geklommen zonder het vele te merken.
Wij hadden en haast niets anders als bergen en rotsen van Sumnutberg tot aan de Californien. Ik weet wel dat het op een zondagmorgen was dat wij naar een plaatse, Primontery genoemd, opreeden. Een tweede stoomsleper nam de helft van onzen trein, en in 20 minuten tijds waren we meer als drie duist voet hoog gevoerd! ’t Bijna ongeloovelijk, niet waar? Toen wij aan de Nevadabergen kwamen, hadden wij de schrikkelijkste Tooneelen. Duikers van twintig minuten lang, door de hardste rotsen geboord, en valleien van drie honderd voeten diepe, waarover een krakend brugsken lag!
Brabant August: Geboren op 23 oktober 1845, broeder van Prudent. Zijn oudstgekende voorzaat op Rollegem is Pieter Joseph Brabant, geboorte van Leers, over Herseeuw. Getrouwd met Maria Lezy, ook van Leers. Bij het kopen van zijn hagepoorterschap van Kortrijk, noemen ze hem op 3 juli 1742 “ Pierre Joseph De Brabant, fils de Noël, né à Lers, maintenant à Rolleghem”
Van Brabant –Lezy komen rekewijs: 1° Antone Brabant, man van Maria malfait.
2° Frans brabant, man van Chatharina Herbau.
3° Pieter Joseph Brabant, man van Chatharina Van Overschelde.
4° Maria Ludovica, leopold, coleta, Polydoor, Prudens, en August, allen ongetrouwd.
Priester gewijd te Mechelen op 19 december 1868.
In Antwerpen ingescheept naar Amerika op 28 augustus 1869, aangekomen in Victoria op 18 oktober 1869
Missionaris in Amerika: bestuurt er een tijd het bisdom waaraan hij toebehoorde. (Victoria Brits Columbia)
Wat Meneer August was als priester vernemen we vanuit “Rond den Heerd” 1870, blz. 316, evenals uit het opstel van E.H. Vander Heyde, The American College Bulletin. Louvain, 1912-13-14.
Menheer Augustinus Brabant, een deftige en ijvervolle missionaris, van wien Vlaanderen eere zal halen, ist ’t hopen werd in 1845, te Rollegem geboren, van een christelijk en welstelende ouders, welke hij nooit gekend heeft. Hij werd opgevoed door zijn nonkel. Zijn vader immers, Pieter Joseph Brabant, stierf te Rollegem, den 28 april 1847, en zijn moeder, Katheline van Overschelde, ’t volgende jaar, den 5 oktober, achterlatende Polydor en Ludovica Brabant, alle beê jong overleden te Kortrijk. Coleta, Heer August voorzeid, en den eerweerdigen Heere Prudens Brabant, surveillant in de kostschole te Dixmude, en priester gewijd te Brugge den 7 november 1869. Dit was acht dagen voor dat onze eerweerdigste Bisschop naar ’t Concillie van Roomen toog.
Heer August deed zijne eerste scholen bij Meester Felix Benoot, te Marke, en zijne latijnsche scholen in ’t collegie van sint Amand, te Kortrijk. Hij was te enden zijne Rhetorica den 10 oost 1865, en trad, korts nadien, in het Americaansch semenari, te Leuven, onder Monsignore De Neve.
Tot priester verheven binnen Mechelen den 19 december 1868, zoo zong hij ’s anderdaags, ten 10 uren zijne eerste Messe in Sint Rochus, te Kortrijk, zijne aangenomen prochie, hebbende voor Diaken Heer Camil Maes, inboorling en student van Kortrijk, en nu eensgelijks Missionaris in America, en tot Subdiaken Heer Prudens voorzeid. Heer Pastor Eduard Verraes droeg de cappe en stond Index Den volgende Zondag zong August eene solemnele Messe van dankbaarheid in ’t Collegie, alwaar hij studeerde, present zijne leermeesters, en talrijke medegezellen van vroeger date, die allen zeer in den Heere verheugden over het onmeetbaar geluk dat hun kind en broeder,dezer dagen , was te beurte gevallen.Hij was de 1ste priester die permanent verbleef aan de Westkust van Vancouver Island (Canada) Hier stichte hij de 1ste Europese religieuze missie. Van 1875 tot 1908 werkte hij in Hesquiat( een van de wildste kustgebieden)
Vander Meersch Modest: Geboren op 19 april 1813, was de broer van Pieter August.
Ook hij liet een boekje drukken bij Casterman Doornik. “Notice sur le Tiers-orde de Saint François, par M.l’Abbé Vander Mersch, directeur des Pénitentes, dites Sœurs-Grises, à Werviq, 16 bl.18°
Directeur van Wervik en missionaris van het bisdom voor heiligenzending.
Pastoor te Woesten, alwaar hij komt te overlijden op 17 juni 1882.
